KAYNAMA ve SÜBLİMASYON
Kaynama olayı sıvı moleküllerinin kabarcıklar halinde gaz fazına geçmesidir.
Kaynamanın devamlığının sağlanması için devamlı bir ısı akışının olması gerekir. Kaynama sırasında sıcaklık değişmez. Kaynama olayı, sıvının buhar basıncının dış atmosfer basıncına eşit olduğu anda meydana gelir. Yükseklik arttıkça basınç düşecek dolayısıyla kaynama noktası da düşecektir. Kaynama noktası ile buhar basıncı arasında ters orantı vardır.
Bir katının sıvı hale geçmeden direkt olarak gaz haline geçmesine ise süblimasyon denir. Bunun için gerekli olan ısıya süblimleşme ısısı denir.
ISINMA VE SOĞUMA EĞRİLERİ
Bu eğrilerde sıcaklık zamana karşı grafiğe geçirilerek
maddenin hal değişimleri gözlenir. Isınma eğrisinde dışarıdan ısı
verilerek bir katının gaz haline geçmesi için gerekli evreler
gözlenebilir. Bu eğrilerden hareketle erime ve kaynama noktaları
tespit edilebilir. Soğuma eğrilerinden hareketle sıcaklık azaltılarak
bir gazın katı hale geçmesi için gerekli evreler gözlenebilir.
Bu eğrilerden hareketle yoğunlaşma noktası ve donma noktaları hesaplanabilir. Bazı durumlarda sıcaklık ne kadar düşürülse de sıvının katı hale geçmediği görülür. Bu durumdaki hale aşırı soğumuş hal denir. Bu düzensiz hali önlemek için ya çözeltinin içerisine bir aşı billuru ya da kristali atılır ya da devamlı karıştırılır.
FAZ DİYAGRAMLARI
Faz diyagramları maddenin 3 hali arasındaki ilişkiyi gösterir. Belli sıcaklık ve basınç altında maddenin hangi halde olduğu faz diyagramları yardımıyla bulunabilir.
Faz diyagramında katı – sıvı, sıvı – sıvı ve gaz – sıvı sınırlarında maddelerin bulunduğu haller dengededir. 3 lü nokta denile kısımda ise maddenin 3 hali de birbiriyle dengededir. Faz diyagramlarında 1 atm den bir çizgi çekildiğinde ve bu çizginin katı – sıvı sınırını kestiği noktadan X eksenine bir izdüşüm indirildiğinde bu nokta donma ya da erime noktasıdır. Benzer biçimde, 1 atm den bir çizgi çekildiğinde ve bu çizginin sıvı – gaz sınırını kestiği noktadan X eksenine bir izdüşüm indirildiğinde bu nokta kaynama ya da yoğunlaşma noktasıdır.
Suyun faz diyagramında katı – sıvı sınırı hafif sola yatıktır. Suyun erime ya da donma noktası ile üçlü noktası arasında 0.005 C°lik bir fark vardır. 3 lü noktanın koordinatları 4.58 Torr ve 273.16 K ne karşılık gelmektedir. Karbondioksitin faz diyagramında ise katı – sıvı sınırı erime noktasının basınç artışıyla artmasından dolayı sağa yatıktır. Karbondioksitin faz diyagramının 3 lü noktası 5.2 atm ve 216 K ne karşılık gelmektedir.
