Bitkiler Alemi. Hasan KAPLAN

(1)

Bitkiler Alemi

Hasan KAPLAN

(2)

Bitkiler Alemi Genel Özellikler

• Ökaryot hücre yapısına sahiptirler.

• Çok hücreli canlılar olup, iyi

gelişmiş bir organizasyona sahiptir.

• Yüksek yapılı canlılardır.

• Genellikle bir yere bağlı yaşayan hareketsiz organizmalardır.

(3)

Bitkiler Aleminde Beslenme

• Bitkiler kloroplast taşıdıkları için inorganik maddelerden ihtiyaç duydukları organik besin maddelerini fotosentezle kendileri sentezlerler. Yani üretici (ototrof) canlılardır.

• Bitkiler, fotosentez yoluyla ürettiği glikozu;

kök, gövde, yumru, tohum, meyve gibi yapılarında nişasta olarak depolar.

• Yani depo polisakkaritleri nişastadır.

(4)

Bitkiler Alemi

• Selülozdan oluşan hücre çeperi taşırlar.

• Selüloz çeper sayesinde hücreler turgor durumunda kalabilir.

• Turgor durumu, bitkiye diklik verir ve destek sağlar.

(5)

Bitkiler Alemi

• Bazı bitki türleri yarı veya tam parazit olup diğer bitkilerin üzerinde yaşar.

• Bazı tam parazit olan bitki türleri klorofil taşımadığı için fotosentez yapamaz.

(6)

Bitkiler Alemi

• Ökseotu gibi yarı parazit bitkiler ise

fotosentez yapabilirler, fakat kök sistemleri olmadığından su ve mineral ihtiyaçlarını

emeçleriyle üzerinde yaşadıkları bitkilerden sağlarlar.

(7)

Bitkiler Alemi

• Bitkilerde yapraklar mumsu bir madde olan kütin ile kaplanmıştır.

• Çöl gibi kurak ortamlara uyum sağlayan bitkilerde yapraklar körelerek, dikenlere

dönüşmüş; gövde, silindir veya küre şeklini almış ve su depolayabilen özel dokular geliştirmiştir.

• Bitkilerde genelde yaprakların alt yüzeyinde O2- CO2 değişimini ve terlemeyi sağlayan açılıp

kapanabilen gözenek (stoma) denilen açıklıklar bulunur.

(8)

Bitkiler Aleminin Kısımları

• Bitkilerin toprak üstü kısımlarına sürgün, toprak altı kısımlarına kök denir.

• Bitkilerin kökleri, topraktan suyun ve suda çözünmüş hâlde bulunan mineral tuzların alınmasını sağlar.

• Fotosentez sonucu üretilen maddeleri depolar.

(9)

Bitkiler Aleminin Kısımları

• Bitkilerde, kök, gövde, dal, yaprak, çiçek, meyve, tohum gibi yapılar bulunur.

• Bitkiler kök, gövde ve yaprakları ile eşeysiz ürer.

• Çiçek, meyve, tohum gibi yapılarıyla eşeyli olarak çoğalır.

• Bitkilerde eşeyli üreme spor veya tohumla gerçekleşir.

(10)

Bir Bitkinin Genel Yapısı

(11)

Bitkilerde Hareket

• Çok yıllık bitkilerde büyüme ve gelişme bitkinin tüm yaşamı boyunca devam

eder.

• Bitkiler toprağa bağlı halde

yaşadığından yer değiştirme hareketi yapamaz.

• Bitkilerde yönelim (tropizma) ve ırganım (nasti) hareketleri görülür.

(12)

Bitkilere Örnekler

• Karayosunu, ciğer otu,

atkuyruğu, eğrelti otu, karaçam, akkavak, göknar, buğday, lale,

elma ağacı, gül ve maydanoz bitki örnekleridir.

(13)

Bitkilerin Biyolojik ve Ekonomik Önemi

• Canlıların büyük bir çoğunluğu, besinleri bitkisel gıdalardan karşılar.

• Bitkiler, atmosfere büyük miktarda oksijen salar.

• Mevsimlerin düzenlenmesinde, erozyonun

önlenmesinde, toprağın zenginleştirilmesinde önemlidir.

• Canlılara yaşam ortamı sunar,

• Su döngüsüne katkı sağlar,

• Çevre kirliliğini önler,

• Dünyayı ultraviyole ışınlardan koruyan ozon tabakasının oluşmasına yardımcı olur ve küresel ısınmayı engeller.

(14)

Bitkiler Alemi Sınıflandırılması

• Sinir ve özelleşmiş sindirim

sistemleri bulunmayan bitkiler, iletim demetlerinin bulunup

bulunmayışına göre damarlı ve

damarsız bitkiler olmak üzere iki grupta toplanırlar.

(15)

Bitkiler Aleminin Sınıflandırılması

(16)

Damarsız Bitkiler

• Suyun bol bulunduğu nemli ve gölgelikli yerlerde yaşar.

• İletim demetleri bulunmaz.

• Bu bitkilerde, su ve mineral maddelerin alınması difüzyon ve ozmoz gerçekleşir.

• Algler: Gerçek kök, gövde ve yaprak farklılaşması görülmeyen fakat fotosentez yapabilen basit yapılı bitkilerdir. Yeşil, Sarı – kahverengi, esmer, kırmızı alg gibi değişik gruplara ayrılır.

• Kara Yosunları: Kara yosunları nemli ve gölgelikli yerlerde yaşarlar.

(17)

Damarsız Bitkiler

(18)

Damarlı Bitkiler

• İletim demetleri bulunduran bitkilerdir.

Spor ya da tohum oluşturmalarına göre;

• 1. Damarlı Sporlu (Tohumsuz = Çiçeksiz) Bitkiler

• 2. Damarlı Tohumlu (Çiçekli) Bitkiler Olmak özere iki grupta incelenir.

(19)

Damarlı Sporlu (Tohumsuz ) Bitkiler

• İletim demetlerine sahip bitkilerdir.

• Gerçek yaprak ve kök bulundurmazlar.

• Ilık ve nemli bölgelerde yaşarlar.

• En önemli grubu eğrelti otlarıdır.

• Tohum oluşturamadıklarından sporla çoğalırlar.

(20)

Eğrelti Otları

(21)

Damarlı Tohumlu Bitkiler

• Tohumlu olarak eşeyli ürerler.

• Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır.

• İletim demeti taşırlar.

• Tohum taslaklarının durumuna göre;

• A) Açık tohumlu (kozalaklı)

• B) Kapalı tohumlu olmak üzere iki gruba ayrılır.

(22)

Açık Tohumlu (Kozalaklı) Bitkiler

• Her zaman yeşil yaprakları vardır.

• Çoğu iğne yapraklı ağaç veya çalı formundadır.

• Çok yıllık odunsu bitkilerdir.

• Gövdelerinde yaş halkası ( kambiyum) bulunur.

• Gerçek çiçek ve tohum taslakları bulunmaz.

• Üremeleri kozalakta meydana gelen tohumlarla olur.

• Çam, ardıç, göknar, ladin vb. bu gruba örnektir.

(23)

Açık Tohumlu (Kozalaklı) Bitkiler

• Çam Göknar

(24)

Kapalı Tohumlular (Çiçekli Bitkiler):

• Tohum taslağı yumurtalık (ovaryum) tarafından örtülmüştür.

• Yumurtalık gelişerek meyveyi oluşturur.

• Tohum gelişen meyve içinde bulunur.

• Tek yıllık otsu ve çok yıllık odunsu formları bulunur.

(25)

Kapalı Tohumlular Bitkiler

• Embriyodaki çenek yaprağı sayısına göre;

• A) Tek çenekli

• B) Çift çenekli bitkiler

olmak üzere iki alt sınıfa

ayrılır.

(26)

Tek Çenekliler (Monokotiledonlar)

• Embriyolarında tek çenek bulunur.

• Yaprakları paralel damarlıdır.

• Gövdede kambiyum bulunmaz.

• İletim demetleri düzensiz dağılış gösterir.

• Yani kapalı demet şeklindedir.

• Saçak kök sistemi bulunur.

• Muz ve hurma hariç diğerleri tek yıllıktır.

• Buğday, mısır, lale, pirinç vb. monokotil bitkilerdir.

(27)

Çift Çenekliler (Dikotiledonlar)

• Embriyolarında iki çenek bulunur.

• Yaprakları ağsı damarlıdır.

• Gövdede kambiyum bulunur.

• İletim demetleri kambiyum üzerinde dairesel diziliş gösterir.

• Yani açık demet şeklindedir.

• Kazık kök sistemi bulunur.

• Elma, badem, fındık, kaktüs dikotil bitkilerdir.

(28)

SORU

(29)

SORU

(30)

SORU

(31)

SORU

(32)

SORU

(33)

SORU

(34)

SORU

(35)

SORU

(36)

SORU