Giriş KOP Bölgesi nde Nüfus KOP Bölgesi nde 2012 Nüfus Hareketleri... 15

(1)

1

(2)

2

(3)

3

İçindekiler

Giriş ... 6

1. KOP Bölgesi’nde Nüfus ... 8

2. KOP Bölgesi’nde 2012 Nüfus Hareketleri ... 15

2.1. Genel Değerlendirme ... 15

2.2. İlçe Detayları ... 18

2.2.1. Aksaray İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri ... 18

2.2.2. Karaman İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri ... 22

2.2.3. Konya İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri ... 26

2.2.4. Niğde İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri ... 50

2.3. KOP Bölge İllerinin Arazi (Dağlık-Ovalık) Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği ... 56

2.3.1 Aksaray İlinde Arazi Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği ... 56

2.3.2 Karaman İlinde Arazi Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği ... 56

2.3.3 Konya İlinde Arazi Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği ... 57

2.3.4 Niğde İlinde Arazi Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği... 58

Sonuç ve Değerlendirme ... 59

(4)

4

Tablolar

Tablo 1 Türkiye ve KOP Bölgesi Nüfusu (2007-2012) ... 8

Tablo 2 Türkiye Geneli ve KOP Bölgesi‟nde İl-İlçe Merkezleri, Belde ve Köy Nüfusları ... 9

Tablo 3 Türkiye ve KOP Bölgesi‟nde Şehirleşme Oranı ve Nüfus Yoğunluğu ( 2012) ... 10

Tablo 4 KOP Bölgesi İlleri ve Türkiye Kaba Doğum Hızları (2009-2012) (Binde) ... 12

Tablo 5 KOP Bölgesi ve Türkiye Nüfus Projeksiyonu (2013-2023) ... 13

Tablo 6 KOP İlleri Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin Türkiye'de İller Bazında İkamet Sayı ve Oranları (2012) ... 16

Tablo 7 KOP İlleri Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin Bölge İçindeki İkamet Sayı ve Oranları ... 17

Tablo 8 Aksaray Ağaçören İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler... 18

Tablo 9 Aksaray Eskil İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 18

Tablo 10 Aksaray Gülağaç İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 19

Tablo 11 Aksaray Güzelyurt İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 19

Tablo 12 Aksaray Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 20

Tablo 13 Aksaray Ortaköy İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 21

Tablo 14 Aksaray Sarıyahşi İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 21

Tablo 15 Karaman Ayrancı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 22

Tablo 16 Karaman Başyayla İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 23

Tablo 17 Karaman Ermenek İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 23

Tablo 18 Karaman Kâzımkarabekir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 24

Tablo 19 Karaman Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 24

Tablo 20 Karaman Sarıveliler İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler .... 25

Tablo 21 Konya Ahırlı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 27

Tablo 22 Konya Akören İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 28

Tablo 23 Konya Akşehir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 29

Tablo 24 Konya Altınekin İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 30

Tablo 25 Konya Beyşehir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 31

Tablo 26 Konya Bozkır İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 32

Tablo 27 Konya Cihanbeyli İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 32

Tablo 28 Konya Çeltik İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 33

Tablo 29 Konya Çumra İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 33

Tablo 30 Konya Derbent İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 34

Tablo 31 Konya Derebucak İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 34

Tablo 32 Konya Doğanhisar İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 35

Tablo 33 Konya Emirgazi İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 35

Tablo 34 Konya Ereğli İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 36

Tablo 35 Konya Güneysınır İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 37

Tablo 36 Konya Hadim İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 37

Tablo 37 Konya Halkapınar İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 38

Tablo 38 Konya Hüyük İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 38

(5)

5

Tablo 39 Konya Ilgın İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 39

Tablo 40 Konya Kadınhanı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 40

Tablo 41 Konya Karapınar İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 41

Tablo 42 Konya Karatay İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 42

Tablo 43 Konya Kulu İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 42

Tablo 44 Konya Meram İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 43

Tablo 45 Konya Sarayönü İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 44

Tablo 46 Konya Selçuklu İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 45

Tablo 47 Konya Seydişehir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 46

Tablo 48 Konya Taşkent İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 47

Tablo 49 Konya Tuzlukçu İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 48

Tablo 50 Konya Yalıhüyük İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 48

Tablo 51 Konya Yunak İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 49

Tablo 52 Niğde Altunhisar İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 51

Tablo 53 Niğde Bor İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 52

Tablo 54 Niğde Çamardı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 53

Tablo 55 Niğde Çiftlik İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 53

Tablo 56 Niğde Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 54

Tablo 57 Niğde Ulukışla İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler ... 55

Tablo 58 Arazi Durumuna Göre Aksaray İlçelerinde Nüfus Hareketleri (2012) ... 56

Tablo 59 Arazi Durumuna Göre Karaman İlçelerinde Nüfus Hareketleri (2012) ... 56

Tablo 60 Arazi Durumuna Göre Konya İlçelerinde Nüfus Hareketleri (2012) ... 57

Tablo 61 Arazi Durumuna Göre Niğde İlçelerinde Nüfus Hareketleri (2012) ... 58

Şekiller

Şekil 1 KOP Bölgesi Nüfusunun KOP İlleri Arasındaki Dağılımı (2012) ... 9

Şekil 2 KOP Bölgesi Nüfusunun Yerleşim Bazlı Cinsiyet Dağılımı (2012) ... 10

Şekil 3 KOP Bölgesi Nüfus Piramidi (2012) ... 11

Şekil 4 KOP Bölgesi İllerinin Yıllar İtibariyle Nüfus Artış Hızı (‰) ... 11

Şekil 5 Türkiye 2012 Yılı Düzey 1 Bazında Kaba Doğum Hızlarına Göre İllerin Durumu .... 12

Şekil 6 KOP Bölgesi İlleri Nüfus Projeksiyon Grafiği (2013-2023) ... 13

(6)

6

Giriş

Nüfus hareketliliği, bir toplumda nüfusun tümünün ya da bir kısmının ekonomik, siyasal, kültürel, dini ve coğrafi nedenlerle bir yerden başka bir yere göç etmesidir. İç ve dış göçler biçiminde yaşanan nüfus hareketliliğinin temelinde çoğunlukla insanların geçimlerini sağlamak ve yaşam standartlarını yükseltmek için elverişli yerler elde etme ve bu alanlarda yaşama isteği yatmaktadır.

İç ve dış göç açısından farklı tarihsel, sosyal ve kültürel deneyimlere sahip olan ülkemizde özellikle 1950‟li yıllardan sonra ön plana çıkmaya başlayan köyden kente hareketliliği, 1960‟lardan sonra Batı Avrupa‟ya işçi göçü ve ilerleyen süreçlerde Orta Doğu, Avrupa ve Orta Asya‟ya bireysel ve zincirleme insan hareketlilikleri izlemiştir. 1950‟lerden itibaren ülkemizin kırsal alanlarından kent merkezlerine ve az gelişmiş yörelerden gelişmiş bölgelere doğru yaşanan nüfus hareketliliğinde tarım arazilerinin miras yoluyla parçalanması sonucu, hane halkının ihtiyacını karşılayamaz hale gelmesi, tarımda makineleşmenin artışı ile beraber azalan işgücü ihtiyacı, ekonomik istikrarsızlık, sosyal ve siyasi sorunlar, kırsalda eğitim, sağlık ve konut olanaklarının yetersizliği gibi itici faktörlerin yanı sıra kentlerin çekiciliği de etkili olmuştur. Eğitim ve sağlık altyapısının gelişmişliği, iş imkânlarının kırsala oranla daha fazla ve çeşitli olması, sosyal ve kültürel olanakların fazlalığı gibi etkenlerle kentsel alanlara doğru yaşanan hareketlilik, göç veren ve göç alan yerleşimlerde sosyal, ekonomik ve kültürel dönüşümlere sebep olmuş, her iki alan için birtakım fırsat ve sorunları beraberinde getirmiştir.

İç göç kapsamında, kırsal alanlardan kentlere doğru yaşanan ve kırsal göç olarak adlandırılan nüfus hareketliliği dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de kent-kır arası nüfus yoğunluğunda değişimlere sebep olmuştur. Şehirleşme oranı 1927 yılında %24'den 1960 yılında %33‟e, 2000 yılında %71‟e, 2012‟de ise %77,3‟e ulaşan Türkiye, dünyada kentleşme hızı en yüksek ülkeler arasına girmiştir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)‟nun 2012 İstatistik Yıllığı‟nda İrlanda ve İsrail ile beraber dünyanın en hızlı kentleşen ülkeleri arasında sayılan ülkemizde yıllık nüfus artış hızı da dünya ortalaması olan %1,2 (‰12) oranında gerçekleşmiştir. Böylece, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2012 verilerine göre Türkiye nüfusu 75 milyon 627 bin 384 kişiye ulaşmıştır. Ancak, ADNKS verilerinin işaret ettiği artışa rağmen, nüfus artış hızında önemli bir düşüş yaşanmış; 2010 yılında ‰15,8 olarak gerçekleşen nüfus artış hızı 2011 yılında ‰13,5‟e, 2012 yılında ise ‰12‟ye gerilemiştir.

Ulusal ölçekte genel manzara bu şekilde iken Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerini kapsayan KOP Bölgesi‟nin nüfus artış hızında yaşanan gerileme daha ciddi boyutlara ulaşmıştır. 2012 yılı nüfus artış hızı değerlerinde KOP Bölgesi dünya ve ülke ortalamalarının oldukça altında kalarak Konya‟da ‰6,71, Karaman‟da ‰6,05, Aksaray‟da ‰2,88 ve Niğde‟de ‰8,02‟lik bir artış göstermiştir. Bu durum, bölgenin göç vermeye devam etmekle birlikte nüfus artış hızında bir gerileme yaşadığını ortaya koymaktadır. Öte yandan Marmara Bölgesi'ndeki nüfus yoğunluğu hızla artmakta, bölgede gelişen sanayi ile birlikte yaşam alanlarında ciddi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu durum Türkiye'de yeni cazibe bölgelerine duyulan ihtiyacı ve bu oluşumlar için bölgesel kalkınma programları ve eylem planlarının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Sahip olduğu yüzölçümü, ekonomik gelişme potansiyeli,

(7)

7

sanayileşme gücü, organize sanayi alanı ve jeopolitik konumu itibariyle KOP Bölgesi Türkiye‟nin alternatif cazibe merkezi olmaya adaydır.

2012 yılı ADNKS verilerine göre, yurtdışına bölge illerinden göç eden vatandaşlarımızla beraber, bölge nüfusuna kayıtlı toplam 4.166.367 kişi bulunmakta olup hâlihazırda KOP Bölgesi'nde yaşayanların sayısı ise 2.684.605 kişidir (%64,4). Bir başka ifadeyle bölge nüfusuna kayıtlı olup bölge dışında, dünyanın herhangi bir yerinde yaşayan KOP‟luların toplam KOP nüfusuna oranı %35,6'dır.

Bilindiği üzere, kalkınma çalışmalarının önemli unsurlarından olan nüfus yapısı ve hareketliliği analizleri bölgelerin/ülkelerin sosyo-ekonomik koşulları ile potansiyellerini yansıtan önemli değerlendirmelerdir. Çevre ve doğal kaynaklar, yaşam kalitesi, sosyal- kültürel hayat ve değerler, işgücü ve istihdam, ekonomik büyüme, teknolojik gelişme ile eğitim, sağlık ve beşeri gelişmeye dair önemli referanslar içeren dinamikler olarak günümüze dek hazırlanan kalkınma planlarında önemli bir yere sahip olan nüfus ve nüfus hareketliliği analizleri, bölgesel gelişme ile yakın ilişkileri bağlamında yaygın olarak tartışılagelmiştir.

KOP Bölgesi‟nde özellikle kırsal nüfustaki azalma ve kentsel nüfustaki hızlı ve kontrolsüz artış, incelenmesi gereken bir konu olarak karşımıza çıkmakta, kırsal kalkınma, sağlıklı kentleşme, kentsel ve kırsal planlama ile kır-kent ilişkisini üzerinde durulması gereken konular haline getirmektedir.

KOP Bölgesi‟nin kalkınmasını hızlandırmak amacıyla 2011 yılında kurulan KOP Bölge Kalkınma İdaresi (KOP BKİ) de bu bağlamda, KOP Bölgesi‟ndeki nüfus hareketliliğini değerlendirmek ve bu hareketliliğin işaret ettiklerini planlama çalışmalarına yansıtmak durumundadır. Bölge içi ve bölgeler arası gelişmişlik farklılıkları, ihtiyaçlar ve potansiyelleri yansıtan önemli bir gösterge olarak göç hareketleri, özellikle önemli boyutlara ulaştığı KOP Bölgesi‟nde bölgesel kalkınma ve planlama çalışmalarının önemli unsurlarından biri olmalıdır. Bölge içi ve dışı hareketliliğin nicelik olarak incelendiği bu değerlendirme ile KOP BKİ, KOP Bölgesi‟nin nüfus yapısını ve dinamiklerini anlamaya yönelik ilk adımı atarak bölge içi ve bölgeden büyükşehirlere ve yurtdışına göçün sebepleri ve etkilerine dair yapılacak araştırmalara zemin oluşturacak verileri derlemiştir. KOP Bölgesi‟nde göç alan ve veren yerleşimler ile bu hareketliliğe katılan bireylerin ve hanelerin özelliklerini, ihtiyaçlarını, taleplerini ve eğilimlerini saptamaya yönelik olarak gerçekleştirilecek yeni çalışmalar, bunlardan elde edilecek yeni veriler ve bölgenin kalkınması için gerçekleştirilen projelerin etkinliğini değerlendirmeye yönelik çalışmalar, sadece KOP BKİ‟nin değil, planlama ve bölgesel kalkınma alanında faaliyet gösteren tüm paydaşların çalışmalarına katkıda bulunacaktır.

KOP Bölgesi‟nde bölge içi (iller ve ilçeler arası) nüfus hareketleri ile birlikte bölge dışına göçü niceliksel olarak inceleyen bu ön çalışmada kullanılan verileri temin eden, TÜİK Başkanlığımıza, TÜİK Konya Bölge Müdürlüğümüze ve KOP İlleri Valiliklerimize desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

KOP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı

(8)

8

1. KOP Bölgesi’nde Nüfus

Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerini içine alan KOP Bölgesi, 65.322 km² yüzölçümü ile Türkiye yüzölçümünün %8,3‟ünü oluşturmakta olup, kuzeyde Cihanbeyli ve Obruk Platosu güneyde ise Toros dağları ile çevrilidir. Bölge illeri, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) Düzey 3‟e göre TR712 Aksaray, TR522 Karaman, TR521 Konya ve TR713 Niğde olarak gruplandırılmaktadır.

Bölge illerinden Aksaray‟da 7 ilçe, 39 belde, 152 köy; Karaman‟da 6 ilçe, 10 belde, 154 köy;

Konya‟da 31 ilçe, 168 belde, 584 köy¹ ve Niğde‟de ise 6 ilçe, 46 belde, 112 köy olmak üzere bölge sınırları dâhilinde toplam 50 ilçe, 263 belde ve 1002 köy bulunmaktadır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre bölge illerinden Aksaray‟ın nüfusu 379.915, Karaman‟ın nüfusu 235.424, Konya‟nın nüfusu 2.052.281 ve Niğde‟nin nüfusu ise 340.270 kişidir.

Böylece, 3.007.890 kişiye ulaşan KOP Bölgesi, ‰6,32 gibi düşük bir ortalama nüfus artış hızıyla, bir önceki yıla göre ‰12 artışla 75.627.384 kişiye ulaşan Türkiye nüfus artış hızının neredeyse yarısında kalmış ve ülke nüfusunun %3,98‟ini oluşturmuştur (Tablo 1).

Tablo 1 Türkiye ve KOP Bölgesi Nüfusu (2007-2012)

İller 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Aksaray 366.109 370.598 376.907 377.505 378.823 379.915

Karaman 226.049 230.145 231.872 232.633 234.005 235.424

Konya 1.959.082 1.969.868 1.992.675 2.013.845 2.038.555 2.052.281

Niğde 331.677 338.447 339.921 337.931 337.553 340.270

KOP 2.882.917 2.909.058 2.941.375 2.961.914 2.988.936 3.007.890 Türkiye 70.586.256 71.517.100 72.561.312 73.722.988 74.724.269 75.627.384

KOP/Türkiye (%) 4,08 4,07 4,05 4,02 4,00 3,98

Türkiye nüfusu içindeki payı 2007‟den 2012‟ye %4,08‟den %3,98‟e gerileyen KOP Bölgesi‟nin kendi içindeki nüfus dağılımı incelediğinde, bölgenin en büyük ili olan Konya nüfusunun bölgenin toplam nüfusunun %68‟ini oluşturmakta olduğu, Bölge'deki diğer üç ilin toplam nüfusunun ise Konya ilinin yarısına bile ulaşamadığı görülmektedir (Şekil 1).

1 Konya ilindeki beldeler ve köyler 6360 Sayılı Yeni Büyükşehir Yasası ile mahalleye dönüştürülmüştür.

(9)

9

Şekil 1 KOP Bölgesi Nüfusunun KOP İlleri Arasındaki Dağılımı (2012)

Bölge illeri arasında büyük farklılık gösteren nüfusun il-ilçe merkezleri ile belde ve köylere göre detaylı dağılımı incelendiğinde ise; Bölge nüfusunun %71,11‟inin il ve ilçe merkezlerinde yaşadığı ortaya çıkmaktadır. KOP Bölgesi il ve ilçe merkezleri nüfusu 2011 yılına göre %1,11‟lik artışa rağmen %77,28 olan Türkiye ortalamasının gerisinde kalmaktadır.

Öte yandan ülke geneline paralel olarak belde ve köy nüfusunda bir düşüş yaşandığı görülmektedir (Tablo 2).

2011‟den 2012‟ye tüm KOP illerinin belde ve köy nüfusları azalırken il ve ilçe merkezlerinin nüfuslarının arttığı ve bu yerleşimler arasındaki en keskin farkın Konya ilinde yaşandığı görülmektedir. Nüfusunun 3/4'ünden fazlası (%76,20) il ve ilçe merkezlerinde yaşayan Konya‟yı, Karaman (%70,32) ve Aksaray (%62,16) izlemekte, Niğde nüfusunun ise yaklaşık olarak yarısı (%49,02) belde ve köylerde yaşamaktadır. Bu açıdan Niğde ili diğer bölge illerinden belirgin olarak ayrılmaktadır.

Tablo 2 Türkiye Geneli ve KOP Bölgesi‟nde İl-İlçe Merkezleri, Belde ve Köy Nüfusları

İller Toplam

Nüfus

İl ve İlçe Merkezleri

Nüfusu

İl ve İlçe Merkezleri Nüfusunun Toplam Nüfus İçindeki Oranı

(%)

Belde ve Köy Nüfusu

Belde ve Köy Nüfusunun Toplam Nüfus İçindeki Oranı

(%)

2012 2012 2011 2012 2012 2011 2012

Aksaray 379.915 236.177 61,50 62,16 143.738 38,5 37,84

Karaman 235.424 165.564 69,43 70,32 69.860 30,57 29,68

Konya 2.052.281 1.563.863 74,96 76,20 488.418 25,04 23,80

Niğde 340.270 173.480 49,94 50,98 166.790 50,06 49,02

KOP 3.007.890 2.139.084 70,00 71,11 868.806 30,00 28,89

Türkiye 75.627.384 58.448.431 76,80 77,28 17.178.993 23,20 22,72 Kentsel nüfusu büyük değişkenlik gösteren KOP illerinde nüfus yoğunluğu da benzer bir farklılığı yansıtmaktadır. Nüfus yoğunluğu, Aksaray‟da bölge ortalaması olan 50 kişi/km², Niğde'de 46 kişi/km², Karaman'da 27 kişi/km² ve Konya‟da da 53 kişi/km² ile tüm bölge illeri, nüfus yoğunluğu 98 kişi/km² olan Türkiye ortalamasının altında seyretmiştir (Tablo 3).

(10)

10

Karaman ilinin, KOP Bölgesi illeri içinde en fazla dağlık alan oranına (%73,7) sahip olması nüfus yoğunluğunun diğer illere göre düşük olmasında temel bir neden olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tablo 3 Türkiye ve KOP Bölgesi‟nde Şehirleşme Oranı ve Nüfus Yoğunluğu ( 2012) Şehirleşme Oranı (%) Nüfus Yoğunluğu (kişi/km²)

Aksaray 62,16 50

Karaman 70,32 27

Konya 76,20 53

Niğde 50,98 46

KOP 71,11 48

Türkiye 77,28 98

Kaynak: ADNKS sonuçları, http://www.tuik.gov.tr (Ziy. Tar.: 21.06.2013)

Tablo 2 ve Tablo 3‟te yerleşim yeri bazında dağılımları ve yoğunluğu sunulan bölge nüfusunun cinsiyet bazındaki dağılımı incelendiğinde ise iller arasındaki kadın-erkek oranlarının büyük bir farklılık göstermediği ortaya çıkmaktadır.

Şekil 2 KOP Bölgesi Nüfusunun Yerleşim Bazlı Cinsiyet Dağılımı (2012)

İl nüfuslarının yaş gruplarına göre dağılımı bölgenin, ülke genelini yansıtan bir biçimde genç bir nüfusa sahip olduğunu göstermektedir. TÜİK‟in İstatistiklerle Gençlik 2012 çalışmasında belirtildiği üzere 2012 yılı sonu itibariyle Türkiye‟nin genç nüfus (15-24 yaş) oranı % 16,6‟dır. 2011 yılında %16,8 olan bu oran, Avrupa Birliği ülkelerinin ortalamasından (%11,8), Amerika Birleşik Devletleri‟nden (%14,1) ve Kanada‟dan (%13,3) daha yüksek oranda genç nüfusa sahip olduğumuzu göstermektedir. Aşağıda nüfus piramidi sunulan KOP Bölgesi ise sadece bu ülkelerden değil, Türkiye ortalamasından da yüksek orandaki genç nüfusu (%17,12) ile dikkat çekmektedir (Şekil 3). Bir bölgenin nüfus artışında öne çıkan iki parametre doğum hızı ve göçtür. KOP Bölgesi'nin net göç hızı negatif anlamda ülke

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Aksaray Karaman Konya Niğde

117.786 82.064 773.948

87.002

118.391 83.500 789.915

86.478

71.159 34.784 240.344

83.073

72.579 35.076 248.074

83.717

Şehir - Erkek Şehir - Kadın Belde/Köy - Erkek Belde/Köy - Kadın

(11)

11

ortalamasının üzerinde olmasına karşın kaba doğum hızı ortalaması da pozitif anlamda ülke ortalamasının üzerinde gerçekleşmektedir. Nüfus piramidinde bölge genç nüfusunun yüksek olması, gençlerin belirli bir süre bölgede yaşadıktan sonra başka yerlere göç ettiğini göstermektedir. (Şekil 4, Tablo 5).

Şekil 3 KOP Bölgesi Nüfus Piramidi (2012)

Yukarıda temel karakteristikleri özetlenen bölge nüfusu, genç nüfusa rağmen, 2011-2012 yılları arasında Türkiye ortalamasının (‰12,01) neredeyse yarısı olarak ‰6,32 oranındadır.

Ülke-bölge ortalamaları arasındaki bu farklılık önceki yıllarda da tespit edilmiş bir fark olup Aksaray‟da (‰2,88) oldukça düşük bir nüfus artışına işaret ederken Niğde‟de (‰8,02) bölge içindeki en yüksek seviyeyi yakalamakla beraber ülke ortalamasının altında kalmaktadır (Şekil 4).

Şekil 4 KOP Bölgesi İllerinin Yıllar İtibariyle Nüfus Artış Hızı (‰)

(12)

12

TÜİK 2012 yılı doğum istatistiklerine göre, her 1000 nüfus başına düşen dağılım sayısını ifade eden kaba doğum hızı incelendiğinde 2011 yılında ‰16,8 olarak gerçekleşen Türkiye ortalamasının 2012 yılında ‰17‟ye yükseldiği ortaya çıkmaktadır. Diğer bir ifadeyle 2011 yılında bin nüfus başına 16,8 doğum düşerken, 2012 yılında bin nüfus başına 17 doğum düşmüştür. 2009-2012 döneminde kaba doğum hızı seyri verilen KOP illerinin 2012 yılındaki ortalamaları Aksaray ili için bin nüfus başına 18, Karaman ili için 15,5, Konya ili için 17,4 ve Niğde ili için ise 17,9 doğum olarak kaydedilmiştir. Buna göre KOP illeri arasında yalnızca Karaman Türkiye ortalamasının altında kalmakta, başta Aksaray olmak üzere diğer üç bölge ili ülke ortalamasının üzerinde seyretmektedir (Tablo 4).

Tablo 4 KOP Bölgesi İlleri ve Türkiye Kaba Doğum Hızları (2009-2012) (Binde)

İller 2009 2010 Yıllar 2011 2012

Aksaray 20,2 19,4 19,0 18,0

Karaman 17,3 15,6 15,5 15,5

Konya 17,8 17,5 17,3 17,4

Niğde 19,6 18,4 17,8 17,9

Türkiye 17,5 17,2 16,8 17,0

KOP Bölgesi'nde ülke ortalamasının üzerinde gerçekleşen kaba doğum hızına rağmen, nüfus artış hızının Türkiye ortalamasının altında kalması üzerinde durulması gereken bir konudur (Tablo 4). Ülkenin kuzey, batı ve güney illerinden daha yüksek oranlarda gerçekleşen kaba doğum hızı (Şekil 5), bir avantaj olarak değerlendirilse de, KOP illerinin nüfus artış hızındaki düşüş ve özellikle kırsaldan kentsel alanlara ve bölge dışı büyük illere doğru yaşanan hareketlilik, bölgenin yatırım ihtiyacını gözler önüne sermektedir.

Şekil 5 Türkiye 2012 Yılı Düzey 1 Bazında Kaba Doğum Hızlarına Göre İllerin Durumu

(13)

13

Yukarıda kaba doğum hızları ve nüfus artışı sunulan KOP illeri için TÜİK tarafından yapılan 2013-2023 dönemine ilişkin nüfus projeksiyonları, bölge illerinin nüfus artış hızlarının, ‰9,8 olarak gerçekleşmesi beklenen Türkiye ortalamasından oldukça düşük seviyelerde seyrederek Aksaray ve Niğde için eksi değerlere inmesi (sırasıyla ‰-0,2 ve ‰-1,8), Karaman ve Konya‟da ise artış göstermekle beraber ülke ortalamasının altında kalması (sırasıyla ‰2,6 ve

‰5,3) öngörüsünü yansıtmaktadır (Tablo 5, Şekil 6). Buna göre ülke nüfusunun 2023 yılında 84.247.088 kişi olması beklenirken, Aksaray nüfusunun 379.050, Karaman nüfusunun 242.350, Niğde nüfusunun 333.416 ve Konya nüfusunun da 2.175.214 kişiye ulaşması, ancak bu artışa rağmen KOP illeri toplam nüfusunun Türkiye nüfusuna oranının 2011 yılında ulaştığı değer olan %4‟ten 2023 dönemine kadar %3,71 seviyesine gerilemesi beklenmektedir.

Tablo 5 KOP Bölgesi ve Türkiye Nüfus Projeksiyonu (2013-2023)

İl Nüfus (2013-2023)

Nüfus Artış Hızı

2012 2013 2023 (‰)

Aksaray 379.915 380.541 379.050 -0.2

Karaman 235.424 236.283 242.350 2.6

Konya 2.052.281 2.066.099 2.175.214 5.3

Niğde 340.270 340.252 333.416 -1.8

Türkiye 75.627.384 76.481.847 84.247.088 9.8

Kaynak: TÜİK Nüfus Projeksiyonları 2013-2075, (http://www.tuik.gov.tr, Ziy.Tar. 14/02/2013)

Şekil 6 KOP Bölgesi İlleri Nüfus Projeksiyon Grafiği (2013-2023)

(14)

14

Bölgenin yüzölçümü ve nüfus olarak en büyük şehri olan Konya‟da da, diğer bölge illerinden daha yüksek oranlarda seyretmesi beklenen nüfus artış hızına rağmen bir gerileme yaşanması ve bu gelişme ile beraber 2012 yılında Türkiye içerisinde nüfusu en büyük iller arasında 7.

sırada yer alan Konya‟nın, 2023 yılında 9. sıraya gerilemesi beklenmektedir. Bu nedenle mevcut nüfusun yerinde tutulabilmesi için, ilde ve bölge genelinde uygulanacak kalkınma programları büyük önem arz etmektedir.

Diğer yandan, KOP Bölgesi‟nin nüfus yapısını olumsuz yönde etkileyen, Bölge net göç hızının ülke ortalamasının üzerinde olmasına karşılık kaba doğum hızı ortalamasının ülke ortalamasının üzerinde gerçekleşmesi, bölgenin genç nüfus yapısının korunabilmesi açısından ümit verici bir durumdur (Şekil 5). Bu açıdan Düzey 1 istatistiki sınıflamaya göre Batı Anadolu, Orta Anadolu ve Akdeniz bölgelerinin kırsal kesimi, ülke genç nüfusunun sürdürülebilirliğinin sağlanmasında önemli alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Tarımsal üretim faaliyetlerinin büyük çoğunluğunun gerçekleştirildiği kır nüfusu, kent nüfusunu beslemede önemli katkılar sunmaktadır. Bu nedenle nüfusla ilgili destekleme ve planlamalarda, KOP Bölge nüfusunun dinamikliğini sürdürebilir potansiyele sahip olma avantajı, her zaman dikkate alınması gereken bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır.

(15)

15

2. KOP Bölgesi’nde 2012 Nüfus Hareketleri

Birinci bölümde Türkiye bağlamında ve karşılaştırmalı bir perspektifle ele alınan KOP Bölgesi nüfusu, bu bölümde 2012 yılı ADNKS verileri nüfus hareketleri çerçevesinde ele alınacaktır. Yukarıda nüfusun yerleşim/cinsiyet/yaş dağılımı, yoğunluğu, artış hızı ve 2023 yılı için öngörülen projeksiyonlar zemininde sunularak ülke içinde konumlandırılan bölge, bu bölümde KOP Bölgesi ilçeleri 2012 yılı nüfus hareketleri özelinde değerlendirilerek ülke ve il düzeyindeki değerlendirmeler, ilçe bazındaki detaylarla zenginleştirilecek ve böylelikle bölgenin nüfus yapısı ve hareketliliğine dair kapsamlı bir tablo çizilecektir. Bu sayede bölgede en çok nüfus kaybeden ve nüfus artışı yaşayan ilçeler ortaya konulacağı gibi hareketliliğin boyutları ve yönü tespit edilerek araştırma, planlama ve yatırım süreçlerine katkıda bulunmak ve geleceğe yönelik karşılaştırma ortamı sağlamak mümkün olacaktır.

2.1. Genel Değerlendirme

TÜİK 2012 yılı ADNKS verilerine göre Türkiye genelinde KOP illeri nüfusuna kayıtlı 3 milyon 862 bin 796 kişi bulunmaktadır. İllere ait ayrıntılı verileri içeren Tablo 6‟da görüldüğü üzere bu nüfusun 2 milyon 684 bin 605 kişisi KOP illerinde ikamet etmektedir. Bölge nüfusuna kayıtlı vatandaşların %44‟ünü teşkil eden 1 milyon 178 bin 191 kişi ise halen Türkiye'nin diğer illerinde ve yurtdışında yaşamaktadır. Bu durum, zaten Türkiye ortalamasının altında bir nüfus artışı yaşayan KOP Bölgesi‟ndeki düşüşün son bir yıl içinde de devam ettiği ve bölgenin genel olarak dışarıya göç verdiğinin göstergesidir.

Bölge illerinin nüfusuna kayıtlı olduğu halde kayıtlı olduğu il veya KOP Bölgesi dışında ikamet edenlerin oranının en yüksek olduğu şehirler sırasıyla Niğde (%50,25), Karaman (%41,02), Aksaray (%37,92) ve Konya (%27,61) olup bu sıralamanın -Karaman dışında- bahsi geçen illerin sosyo-ekonomik gelişmişlikleri ile de ilintili olduğu görülmektedir.

Kalkınma Bakanlığı tarafından yayımlanan „İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasına (SEGE) göre Niğde 56., Karaman 32., Aksaray 55. ve Konya 20.

sırada yer almaktadır. 2012 yılı ADNKS verileri, SEGE sıralamasında KOP illeri arasında son sırada yer alan Niğde‟nin bölgenin en çok göç veren ili olduğunu, SEGE sıralamasına göre bölgenin en gelişmiş ili olduğu tespit edilen Konya‟nın ise KOP illeri arasında en az göç veren il olduğunu göstermektedir.

Tablo 6‟da detaylandırılan veriler, özellikle Niğde, Karaman ve Aksaray illerinin nüfusuna kayıtlı vatandaşların bu illerin dışındaki yerleşimleri tercih ettiğini göstermektedir. Buna göre Niğde nüfusuna kayıtlı olanların yarıdan fazlası il dışında yaşamayı tercih ederken, Karaman ve Aksaray nüfusuna kayıtlı vatandaşların önemli bir bölümü nüfusa kayıtlı oldukları il dışında ikamet etmektedir. Konya‟da ise durum farklılık göstermekte ve il nüfusuna kayıtlı kişilerin yaklaşık dörtte üçünün ilde yaşadığı görülmektedir. Bu durum bölgede sadece Konya İli kent merkeziyle bazı ilçelerinin daha tercih edilebilir durumda olduğunu göstermektedir.

(16)

16

Tablo 6 KOP İlleri Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin Türkiye'de İller Bazında İkamet Sayı ve Oranları (2012)

İller KOP Konya Niğde Aksaray Karaman

Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Kişi %

Konya 1.824.678 47.24 1.740.562 72.39 10.105 1.69 31.069 5.88 42.942 12.96 Aksaray 343.543 8.89 9412 0.39 5090 0.85 328.248 62.08 793 0.24 Niğde 305.222 7.90 4213 0.18 297.676 49.75 2747 0.52 586 0.18 İstanbul 303.815 7.87 147.916 6.15 86.259 14.42 44.568 8.43 25.072 7.57 Karaman 211.162 5.47 14.846 0.62 538 0.09 382 0.07 195.396 58.98 Ankara 183.625 4.75 80.727 3.36 46.453 7.76 47.662 9.01 8783 2.65 İzmir 168.732 4.37 121.484 5.05 19.502 3.26 14.538 2.75 13.208 3.99 Antalya 110.896 2.87 77.248 3.21 10.371 1.73 8034 1.52 15.243 4.6 Adana 42.566 1.10 9422 0.39 28.205 4.71 3251 0.61 1688 0.51 Bursa 41.171 1.07 21.073 0.88 13.556 2.27 5289 1.00 1253 0.38 Mersin 39.055 1.01 11.095 0.46 16.206 2.71 3561 0.67 8193 2.47 Kocaeli 26.262 0.68 14.000 0.58 6847 1.14 3814 0.72 1601 0.48 Eskişehir 20.608 0.53 15.811 0.66 3038 0.51 1158 0.22 601 0.18 Aydın 18.532 0.48 13.739 0.57 2147 0.36 1402 0.27 1244 0.38 Kayseri 15.824 0.41 4019 0.17 8952 1.50 2289 0.43 564 0.17 Tekirdağ 13.860 0.36 6545 0.27 3277 0.55 3443 0.65 595 0.18 Muğla 13.623 0.35 8502 0.35 2299 0.38 1721 0.33 1101 0.33 Manisa 13.231 0.34 9085 0.38 2307 0.39 1168 0.22 671 0.2 Denizli 9528 0.25 6455 0.27 1798 0.30 729 0.14 546 0.16 Afyonkarahisar 9453 0.24 7918 0.33 600 0.10 503 0.10 432 0.13 Isparta 8690 0.22 7016 0.29 714 0.12 367 0.07 593 0.18 Balıkesir 8409 0.22 4578 0.19 2042 0.34 1110 0.21 679 0.2 Hatay 7400 0.19 3118 0.13 2563 0.43 1238 0.23 481 0.15 Nevşehir 6927 0.18 1503 0.06 2301 0.38 2862 0.54 261 0.08

Sakarya 5825 0.15 2684 0.11 2280 0.38 544 0.1 317 0.1

Kütahya 4750 0.12 2860 0.12 1068 0.18 483 0.09 339 0.1 Kırşehir 4210 0.11 940 0.04 467 0.08 2700 0.51 103 0.03 Kırklareli 4131 0.11 2151 0.09 905 0.15 806 0.15 269 0.08 Gaziantep 4063 0.11 2173 0.09 1079 0.18 442 0.08 369 0.11 Diyarbakır 3666 0.09 2179 0.09 616 0.1 570 0.11 301 0.09 Çanakkale 3602 0.09 2029 0.08 696 0.12 497 0.09 380 0.11 Erzurum 3173 0.08 1872 0.08 548 0.09 502 0.09 251 0.08

Samsun 3133 0.08 1784 0.07 638 0.11 477 0.09 234 0.07

Şanlıurfa 3120 0.08 1930 0.08 470 0.08 429 0.08 291 0.09 Zonguldak 2988 0.08 1692 0.07 840 0.14 266 0.05 190 0.06

Edirne 2860 0.07 1525 0.06 638 0.11 468 0.09 229 0.07

Sivas 2708 0.07 1388 0.06 688 0.11 403 0.08 229 0.07

Kahramanmaraş 2674 0.07 1238 0.05 873 0.15 365 0.07 198 0.06

Uşak 2513 0.07 1698 0.07 422 0.07 244 0.05 149 0.04

Diğer İller 62.568 36.024 13.240 8402 4902

Genel Toplam 3.862.796 2.404.454 598.314 528.751 331.277

KOP Bölgesi‟nden bölge dışına gerçekleşen nüfus hareketlerinde en çok İstanbul (303.815 kişi), Ankara (183.625 kişi), İzmir (168.732 kişi), Antalya (110.896 kişi) ve Adana (42.566 kişi) illeri tercih edilmiştir. Bu durum, KOP illerinden göç eden bölgelilerin, ülke genelindeki

(17)

17

eğilime paralel olarak daha çok büyükşehirlere ve gelişmiş bölgelere yöneldiğini göstermektedir. Buna göre İstanbul‟da Konya nüfusuna kayıtlı 147.916, Niğde nüfusuna kayıtlı 86.259, Aksaray nüfusuna kayıtlı 44.568 ve Karaman nüfusuna kayıtlı 25.072 kişi olarak toplamda 303.815, Ankara‟da Konya nüfusuna kayıtlı 80.727, Niğde nüfusuna kayıtlı 46.453, Aksaray nüfusuna kayıtlı 47.662 ve Karaman nüfusuna kayıtlı 8783 kişi olarak toplamda 183.625 kişi ikamet etmektedir. Ayrıca, Konya nüfusuna kayıtlı vatandaşların 121.484‟ü İzmir‟de, 77.248‟i ise Antalya‟da ikamet ederken, Niğde nüfusuna kayıtlı 28.205 kişi Adana‟da, 16.206 kişi de Mersin‟de ikamet etmektedir. Aksaray nüfusuna kayıtlı vatandaşların İstanbul ve Ankara‟dan sonra en çok göç ettiği iller Konya ve İzmir olmakla beraber Karaman‟ın en çok göç verdiği iller Konya, İstanbul ve Ankara‟dır. Diğer KOP illerinin nüfusuna kayıtlı vatandaşlar tarafından üç büyük il olan İstanbul, İzmir ve Ankara daha fazla tercih edilirken, Niğde İli bundan sapma göstererek mücavir il olan Adana daha fazla tercih edilmiştir.

Ancak bilindiği gibi bölge dışına göç Türkiye ile sınırlı kalmamakta ve KOP illerinden yurtdışına da ciddi oranlarda nüfus hareketliliği yaşanmaktadır (Tablo 7). Buna göre, KOP illeri nüfusuna kayıtlı toplam 304.171 kişi yurtdışında yaşamaktadır. Bunların 181.745‟i Konya, 61.628‟i Karaman, 42.618‟i Aksaray ve 18.179‟u Niğde nüfusuna kayıtlıdır.

Yurtdışına bölge illerinden göç eden vatandaşlarımızla beraber dünya genelinde bölge nüfusuna kayıtlı toplam 4.166.367 kişi bulunmakta olup bunlar arasında KOP Bölgesi'nde yaşayanların sayısı ise 2.684.605 kişidir (%64,4). Bir başka ifade ile bölge nüfusuna kayıtlı olup bölge dışında dünyanın herhangi bir yerinde yaşayan kişilerin oranı %35,6'dır. Nüfusu en yüksek olan Konya ili için bölge dışında yaşayanların oranının %27,6 olmasına karşılık bu açıdan bölge ortalamasının %35,6 olması bölgenin diğer üç ilinin beklenen yaşam şartlarını sunamadığını göstermektedir.

Tablo 7 KOP İlleri Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin Bölge İçindeki İkamet Sayı ve Oranları

İller KOP Toplamı Aksaray Karaman Konya Niğde

KOP İçinde Yaşayan 2.684.605 362.446 239.717 1.769.033 313.409 KOP Dışında Yaşayan 1.178.191 166.305 91.560 635.421 284.905 Türkiye'de Toplam 3.862.796 528.751 331.277 2.404.454 598.314

Yurtdışında Yaşayan 304.171 42.618 61.628 181.745 18.179

Dünyada Toplam 4.166.367 571.369 392.905 2.586.199 616.493

Mevcut Nüfus 3.007.890 379.915 235.424 2.052.281 340.270

Bölge nüfusuna kayıtlı olduğu halde yurtdışında yaşayan vatandaşların ikamet ettikleri ülkeler ve bu ülkelerdeki dağılımları konusunda detaylı bir bilgi bulunmamakla birlikte büyük çoğunluğunun hayatlarını Avrupa ülkelerinde sürdürdüğü bilinmektedir. Yurtdışında yaşayan bölgeli vatandaşlarımızın profillerinin çizilmesi, göç sebep/süreçlerinin araştırılması ve bölgeyle sosyal, ekonomik ve kültürel bağlarının analiz edilmesi, bölgesel gelişmeye katkılarını değerlendirmek ve geliştirmek açısından önem taşımaktadır. Mevcut çalışmanın hedefinin bölge içi ve Türkiye içinde diğer illere hareketliliği ortaya koymak olması nedeniyle yurtdışına göç ile ilgili değerlendirmeler bu çalışma kapsamında ele alınmayacak, mevcut çalışma, Türkiye bağlamında KOP Bölgesi nüfus hareketleri ile sınırlı tutulacaktır.

(18)

18

2.2. İlçe Detayları

2.2.1. Aksaray İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri

Genç bir nüfusa sahip olan Aksaray ilinde, daha çok küçük ilçeler, özellikle Sarıyahşi, Ağaçören ve Güzelyurt ilçeleri göç vermektedir. İl dışına yönelen hareketler ise daha çok Konya ve Ankara gibi büyük ve yakın illeri hedef almaktadır.

Tablo 8 Aksaray Ağaçören İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Ağaçören nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Kişi Sayısı (+500)

Açıklamalar

Ağaçören Toplam Nüfusu (2011): 9.995 Ağaçören Toplam Nüfusu (2012): 9.379 Ağaçören nüfusuna kayıtlı olmayıp Ağaçören‟de ikamet eden kişi sayısı: 935 Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı 13.983 Türkiye genelinde Ağaçören nüfusuna

kayıtlı 32 bin 271 kişi vardır.

Ağaçören‟den il dışına göç edenlerin

%57‟yi bulması ilçeyi göç veren bir yerleşim konumuna getirmiştir. İlçe merkezinde ikamet %26 ile sınırlı kalmıştır. Ayrıca son bir yıl içerisinde 616 kişi nüfus kaybederek %6‟ya karşılık gelen bir düşüş yaşamıştır.

İl dışına yapılan göçlerde en fazla Ankara ili tercih edilmiştir.

İlçede Yaşayanlar Toplamı 8.444

Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı 18.288 Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı

Ankara İlinde Yaşayanlar 9.270

İzmir İlinde Yaşayanlar 3.157

İstanbul İlinde Yaşayanlar 1.437

Antalya İlinde Yaşayanlar 500

Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı 3.924

Açık Nüfus 41.897

Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı 9.626

Tablo 9 Aksaray Eskil İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Eskil nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Kişi Sayısı (+500)

Açıklamalar

Eskil Toplam Nüfusu (2011): 26.227 Eskil Toplam Nüfusu (2012): 26.202 Eskil nüfusuna kayıtlı olmayıp Eskil‟de ikamet eden kişi sayısı: 1.453

Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı 27.869 Türkiye genelinde Eskil nüfusuna kayıtlı 48 bin 184 kişi yaşamaktadır.

Nüfusun %42‟sinin il dışına göç ettiği, geriye kalan kısmın %88‟inin ise ilçede yaşadığı anlaşılmaktadır.

İl dışına yapılan göçlerin yakın il olan Konya‟ya (16.555 kişi) yöneldiği görülmektedir. İlçeden, geçen yıla oranla yalnızca 25 kişilik bir nüfus kaybı söz konusudur.

Ayrıca ilçe nüfusuna kayıtlı olmayıp ilçede ikamet eden 1.453 kişi bulunmaktadır.

Konya İlinde Yaşayanlar 16.555

İstanbul İlinde Yaşayanlar 723

Ankara İlinde Yaşayanlar 549

Diğer İllerde Yaşayanlar 2.488

Açık Nüfus 48.948

Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı 764

(19)

19

Tablo 10 Aksaray Gülağaç İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Gülağaç nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Kişi Sayısı (+500)

Açıklamalar

Gülağaç Toplam Nüfusu (2011): 20.594 Gülağaç Toplam Nüfusu (2012): 20.279 Gülağaç nüfusuna kayıtlı olmayıp

Gülağaç‟ta ikamet eden kişi sayısı: 1.033 Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı 23.350 Türkiye genelinde Gülağaç nüfusuna

kayıtlı 42 bin 959 kişi yaşamaktadır. İl içi ve il dışında yaşayan kişilerin sayısı incelendiğinde Gülağaç‟ın il dışına diğer ilçeler kadar göç vermediği anlaşılmaktadır. İl dışına göç %45 oranında gerçekleşmiş, nüfusun %82‟si ilçe merkezinde, 4 bin 104 kişilik bir bölümü ise il genelinde yaşamayı tercih etmiştir.

Gülağaç nüfusuna kayıtlı olmayan 1.033 kişi bulunmaktadır. Ayrıca son bir yıla oranla 315 kişilik nüfus kaybı yaşanmıştır.

Adana İlinde Yaşayanlar 1.206

Tekirdağ İlinde Yaşayanlar 1.072

Nevşehir İlinde Yaşayanlar 553

Açık Nüfus 52.989

Tablo 11 Aksaray Güzelyurt İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Güzelyurt nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Kişi Sayısı (+500)

Açıklamalar

Güzelyurt Toplam Nüfusu (2011): 12.740 Güzelyurt Toplam Nüfusu (2012): 12.527 Güzelyurt nüfusuna kayıtlı olmayıp

Güzelyurt‟da ikamet eden kişi sayısı: 1.000 Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı 17.216 Türkiye genelinde Güzelyurt nüfusuna kayıtlı 36 bin 842 kişi bulunmaktadır.

Bunun 11 bin 527‟si ilçe merkezinde, 5 bin 689‟u ise Aksaray genelinde yaşamaktadır.

Ancak il dışına göç oranı % 53 (19 bin 626 kişi) olarak gerçekleşmiştir.

Son bir yıl içinde yüksek oranda nüfus kaybı yaşanmasa da ilçenin nüfusu azalmaktadır. Ankara ve İstanbul gibi büyükşehirlere önemli oranda göç verilmiştir.

İzmir İlinde Yaşayanlar 919

Mersin İlinde Yaşayanlar 728

Bursa İlinde Yaşayanlar 636

Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı 692

Açık Nüfus 40.914

(20)

20

Tablo 12 Aksaray Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Aksaray Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Kişi Sayısı (+500)

Açıklamalar

Aksaray Merkez Toplam Nüfusu (2011):

266.962

Aksaray Merkez Toplam Nüfusu (2012):

270.528

Aksaray Merkez nüfusuna kayıtlı olmayıp Merkez‟de ikamet eden kişi sayısı: 69.232 Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı 202.848 Türkiye genelinde Aksaray Merkez

nüfusuna kayıtlı 286 bin 690 kişi bulunmaktadır. Merkez ilçe nüfusuna kayıtlı kişilerin tamamına yakını Aksaray Merkez‟de yaşamaktadır.

Aksaray ili dışında yaşayanların oranı %29 olup bu kişiler en çok İstanbul, Ankara ve Konya illerini tercih etmişlerdir.

Son bir yılda Aksaray genelinde nüfus %1,3 oranında artış göstermiştir. Ayrıca Aksaray nüfusuna kayıtlı olmayıp ilde ikamet eden 69 bin 232 kişi vardır.

İlçede Yaşayanlar Toplamı 201.296 Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı 83.842 Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı

Antalya İlinde Yaşayanlar 4.275

Bursa İlinde Yaşayanlar 3.229

Kocaeli İlinde Yaşayanlar 2.663

Mersin İlinde Yaşayanlar 1.710

Niğde İlinde Yaşayanlar 1.460

Tekirdağ İlinde Yaşayanlar 1.326

Adana İlinde Yaşayanlar 1.272

Nevşehir İlinde Yaşayanlar 1.254

Kayseri İlinde Yaşayanlar 1.155

Hatay İlinde Yaşayanlar 780

Muğla İlinde Yaşayanlar 776

Aydın İlinde Yaşayanlar 741

Balıkesir İlinde Yaşayanlar 719

Manisa İlinde Yaşayanlar 680

Eskişehir İlinde Yaşayanlar 633

Açık Nüfus* 337.089

Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı** 50.399

⃰ : Açık nüfus rakamları, ilçe nüfusuna kayıtlı olup halen hayatta olan vatandaşların sayısını göstermektedir.

⃰ ⃰ : Yurtdışında yaşayanların sayısı kesin olmayıp bildirilmeyen/kayıttan düşülmeyen ölüm vakaları hesaplamada dikkate alınmamıştır.

(21)

21

Tablo 13 Aksaray Ortaköy İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Ortaköy nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Kişi Sayısı (+500)

Açıklamalar

Ortaköy Toplam Nüfusu (2011): 36.478 Ortaköy Toplam Nüfusu (2012): 35.519 Ortaköy nüfusuna kayıtlı olmayıp İlçe'de ikamet eden kişi sayısı: 5196

Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı 38.367 Türkiye genelinde Ortaköy nüfusuna kayıtlı 66 bin 974 kişi bulunmaktadır. Bu nüfusun %57‟si Aksaray ili genelinde yaşamakta, ilçe merkezinde ikamet edenlerin sayısı ise 30 bin 323‟ü bulmaktadır.

Ortaköy ilçesinin Aksaray dışına %43 oranında göç verdiği,İl dışına yönelen göçlerin en fazla İstanbul, Ankara, İzmir ve Konya gibi büyükşehirlere olduğu görülmektedir. İlçe nüfusu son bir yıl içerisinde 959 kişi azalmıştır.

Kırşehir İlinde Yaşayanlar 1.578

Nevşehir İlinde Yaşayanlar 770

Kayseri İlinde Yaşayanlar 765

Bursa İlinde Yaşayanlar 695

Açık Nüfus 81.201

Tablo 14 Aksaray Sarıyahşi İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Sarıyahşi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Kişi Sayısı (+500)

Açıklamalar

Sarıyahşi Toplam Nüfusu (2011): 5.827 Sarıyahşi Toplam Nüfusu (2012): 5.481 Sarıyahşi nüfusuna kayıtlı olmayıp

Sarıyahşi‟de ikamet eden kişi sayısı: 1.194 Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı 4.615 Türkiye genelinde Sarıyahşi nüfusuna

kayıtlı 14 bin 831 kişi bulunmaktadır. Bu nüfusun %68‟i il dışına göç etmiş ve ilçe merkezinde yaşayan kişi sayısı oldukça azalmıştır. 4 bin 287 kişi ilçe merkezinde, 328 kişi ise Aksaray ili genelinde yaşamaktadır. Son bir yıl içerisinde 346 kişilik bir nüfus kaybı yaşanmıştır.

İl dışına göç eden nüfusun %72‟lik kısmı Ankara‟da ikamet etmektedir.

Açık Nüfus 18.730

(22)

22

2.2.2. Karaman İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri

Karaman il merkezi ile ilçe merkezleri arasında nüfus hareketliliğinde farklılıklar dikkat çekmektedir. Karaman İli Merkez nüfusuna kayıtlı olup Türkiye'de yaşayan 182 bin 464 kişi bulunmaktadır. Bu sayının %72‟lik kısmının Karaman‟da, %28‟lik kısmının ise il dışında yaşadığı anlaşılmaktadır. Karaman‟ın aşağıdaki tablolarda detaylandırılan ilçe bazındaki analizleri en ciddi nüfus kaybının Ayrancı (%67), Sarıveliler (%55), Ermenek (%54) ve Kâzımkarabekir (%44) ilçelerinde olduğunu ve göçün özellikle zorlu coğrafi koşulları ve kısıtlı ulaşım imkânları olan uzak dağlık kesimlerden merkezlere yöneldiğini göstermektedir.

İl içi göçlerde, özellikle merkeze yakın ilçelerden gelen göçün il merkezine, dağlık kırsaldan yaşanan hareketliliğin ise Türkiye'deki büyükşehirlere yöneldiği görülmektedir.

Tablo 15 Karaman Ayrancı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Ayrancı nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet ettikleri yerler

Kişi Sayısı (+500)

Açıklamalar

Ayrancı Toplam Nüfusu (2011): 9.186 Ayrancı Toplam Nüfusu (2012): 9.033 Ayrancı nüfusuna kayıtlı olmayıp Ayrancı‟da ikamet eden kişi sayısı: 660 Karaman İlinde Yaşayanlar Toplamı 11.920 Türkiye‟de Ayrancı nüfusuna kayıtlı 36

bin 218 kişi yaşamaktadır. Ayrancı, nüfus kaybeden küçük bir ilçe olup nüfusunun

%67‟si il dışında yaşamaktadır. İlçe merkezinde 8 bin 373 kişi, il genelinde ise 3 bin 547 kişi ikamet etmektedir.

İlçe dışına yapılan göçlerde ilk sırayı 6.094 kişi ile Ereğli almaktadır. İl dışında ise en fazla Konya ve İstanbul illeri tercih edilmiştir.

Karaman Dışında Yaşayanlar Toplamı 24.298 Karaman İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı

Mersin İlinde Yaşayanlar 982

Ankara İlinde Yaşayanlar 874

İzmir İlinde Yaşayanlar 794

Adana İlinde Yaşayanlar 516

Açık Nüfus 37.637