Ders 3: Çok Fazla Hayvan?

(1)

Ders 3 - SeviyeA - 5 Yaş + Süre:

45 dakikalık 2 oturum

Malzemeler:

● 2-3 öğrenciye 1 bilgisayar

● Simulasyon

● Ders notları (sayfa 4)

Ders programı ile ilişkisi:

● Bilim: Popülasyonlar, ekosistemler, bilimsel yöntem

● Matematik: Verinin sunulması ve

yorumlanması

● Okuma: Fikirler arası bağlantıları anlatmak

Temel sistem dinamikleri kavramları ve içgörüleri:

● Doğanın sınırları vardır (taşıma kapasitesi) bu nedenle popülasyonlar sonsuza kadr

büyüyemezler.

● Popülasyonlar taşıma kapasitelerine kadar artar veya azalırlar.

● Popülasyon

büyümelerinin çeşitli etkenleri vardır.

Genel

Öğrenciler, evlerindeki evcil hayvanlar, kuşlar, çevrelerindeki vahşi hayatın içinde hayvanları sürekli görürler. Bu ders, öğrencilerin,

popülasyonların zaman boyunca nasıl azalıp arttığını keşfetmelerini sağlar. Öğrenciler,

simülasyonda verilen (Şekil 1) belirli bir hayvanın ortalama ne kadar yaşadığı gibi bilgileri ayar

değeri olarak kullanabilirler. Diğer bir seçenek de, öğrencilerin başka popülasyonları araştırmaları, keşfetmeleri ve karşılaştırmalarıdır.

Öğrenme hedefler:

● Hayvan popülasyonlarının neden ve nasıl artıp azaldığını karşılaştırmak için bir popülasyon simülasyonunu keşfetmek

● Bir çizgi grafikte veriyi sunmak ve yorumlamak.

● Bir hayvan popülasyonunu, neden artıp azaldığını gösteren bir diyagramda sunmak.

Öğrencinin Görevi

Hangi hayvan popülasyonunun en hızlı ve en yavaş büyüdüğünü belirlemek ve bu iki sonucu neyin yarattığını açıklayabilmek.

Şekil 1 – Ana Sayfa

(2)

Dersin Açıklaması

Oturum 1:

1. Kısa bir hayvan listesi için beyin fırtınası yapın.

2. Kısaca tartışın:

a. Hayvanlar ne kadar yaşar?

b. Hayvanların kaç bebeği olur?

3. Kart setlerini dağıtın ve öğrencilerin şablon üzerinde her hayvanı eşleştirmelerini sağlayın.

4. Farklı hayvanları, bebek sayısı, doğum sayısı ve yaşam süresi yönlerinden karşılaştırın ve tartışın.

5. Farklı hayvanlar için kart setlerine bakın.

Öğrencilerin herhangi ikisini seçmelerini isteyin. Birbirleine benzeyen yönleri nelerdir?

Birbirlerinden farklılıkları nelerdir?

6. Öğrencilere simülasyonu gösterin ve yönergeyi birlikte okuyun (Şekil 2).

7. Öğrencilere “Karar Vermelerinde” rehberlik edin (Şekil 3). Kaydırma çubuklarının nasıl çalıştığını göstermek için ilk simülasyonu siz ayarlayabilirsiniz. Başlangıçta, “Gereken Alan” değişkeninin tüm hayvanlar için 1000 birime ayarlı kalmasını sağlayın. Sonraki çalıştırmalarda bu değer değiştirilebilir.

Şekil 2 – Başlayalım

Şekil 3 – Karar Verelim

Şekil 4 – Görelim

Şekil 5 – Görelim Hazırlık:

1. Öğrenci grupları (2-3 kişilik) oluşturun.

2. Her öğrenci veya öğrenci grubu için ders notu hazırlayın. Öğrencilerin simülasyonu birden çok çalıştırabilmeleri için 6 ve 7. sayfalardan yeteri kadar kopya hazırlamaya dikkat edin.

3. Hayvan bilgi kartlarını kesin veya öğrencilere kesitirin. Renkli ve siyah/beyaz olarak iki çeşit kart var. Siyah/beyaz olanlar kendi kendilerine okuyabilen çocuklar için.

4. Bilgisayarların internet erişimini kontrol edin.

(3)

Öğrencilerin

“Düşünelim” bölümünü küçük gruplar veya sınıf olarak keşfetmelerini sağlayın.

● Hayvan

popülasyonunun neden sonsuza kadar

büyümediğini düşünün.

● Hayvanların yaşamak için nelere gereksinim duyduklarını (besin, su, yaşama alanı) tartışın.

● Öğrencilerin gereken şeylerden birinin resmini çzimesini isteyin.

● Hayvanların bu gereksinimi

karşılanmazsa ne olur?

8. Çalıştırmaları tamamlandığında, verileri kaydedip

“Görelim” bölümüne geçin (Şekil 4).

9. Simülayonu ayarlamayı ve çalıştırmayı öğrendikten sora, öğrencilerin, ders notlarına verilerini

kaydederek, küçük gruplar halinde bağımsız çalışmalarını sağlayın.

10.Farklı Uygulama: Başka hayvanlar için araştırma yapın, simülasyonu çalıştırın ve karşılaştırın.

Bilgi: tüm hayvanlar simülasyon değişkenlerine uymayabilir. Ayrıca, kaydırma çubuları uç

değerlere ayarlandığında grafikler hatalı davranış gösterebilirler.

Şekil 7 – Öğrenelim

Şekil 8 – Öğrenelim

Değerlendirme Önerileri:

● Öğrencilerin bir hayvan seçmelerini ve şablondaki (Sayfa 9) kutunun (stok) içine seçtiği hayvanı çizmelerini sağlayın.

● Popülasyonun nasıl artıp azaldığını açıklayan resim veya yazılar (bebkleri, doğumu, yaşam süresini, gereken alanı gösteren) ekleyin. Küçük öğrenciler dersin başındaki kartları kullanabilir (Şekil 7'deki örnek)

Fil Populasyonu

Fil

Doğumları Fil

Ölümleri

Bir filin yaşayabilen

1 bebeği olur.

Filler 5 yılda bir kez doğum yaparlar.

Bir fil ortalama 50 yıl yaşar.

Bazen insanlar

fillere zarar verir.

Oturum 2:

1. Gerekiyorsa, öğrencilerin simülasyonlarını bitirmelerini sağlayın.

2. Simulasyonu birçok kez çalıştırdıktan sonra,

öğrenciler “Düşünelim” bölümüne (Şekil 5) devam edebilirler. Yaşlarına ve okuma düzeylerine göre öğrenciler bu bölümde desteğe gerek duyabilirler.

3. Simulasyon deneyimini, Dersi Eve Götürmek ve Değerlendirme fikirlerini kullanarak özetleyin.

● “Öğrenelim” (Şekil 8) bölümünden diğer modelleri de keşfedebilirsiniz.

(4)

Tavşan Fare

Fil Geyik

Somon

Bir geyiğin yaşayabilen

2 bebeği olur.

Bir filin yaşayabilen

1 bebeği olur.

Bir farenin yaşayabilen

6 bebeği olur.

Bir tavşanın yaşayabilen

5 bebeği olur.

Bir somonun yaşayabilen

5 bebeği olur.

Geyikler yılda 1 kez

doğum yaparlar.

Filler 5 yılda 1 kez doğum

yaparlar.

Fareler yılda 5 kez doğum

yaparlar.

Tavşanlar yılda 4 kez

doğum yaparlar.

Somonlar 4 yılda 1 kez

doğum yaparlar.

Bir geyik ortalama 6

yıl yaşar.

Bir fil ortalama 50

yıl yaşar.

Bir fare ortalama 2

yıl yaşar.

Bir tavşan ortalama 4 yıl yaşar.

Bir somon ortalama 4 yıl yaşar.

Ders 3 – Ders Notları

(5)

Tavşan Fare

Fil Geyik

Somon

Bir geyiğin yaşayabilen

2 bebeği olur.

Bir filin yaşayabilen

1 bebeği olur.

Bir farenin yaşayabilen

6 bebeği olur.

Bir tavşanın yaşayabilen

5 bebeği olur.

Bir somonun yaşayabilen

5 bebeği olur.

Geyikler yılda 1 kez

doğum yaparlar.

Filler 5 yılda 1 kez doğum

yaparlar.

Fareler yılda 5 kez doğum

yaparlar.

Tavşanlar yılda 4 kez

doğum yaparlar.

Somonlar 4 yılda 1 kez

doğum yaparlar.

Bir geyik ortalama 6

yıl yaşar.

Bir fil ortalama 50

yıl yaşar.

Bir fare ortalama 2

yıl yaşar.

Bir tavşan ortalama 4 yıl yaşar.

Bir somon

ortalama 4

yıl yaşar.

(6)

Hayvan Popülasyonları Simülasyonu

Hayvan: _________________________________________________

Kaç bebek yaşayabiliyor?: __________________________________

Hayvan yılda kaç kez doğuruyor?: ____________________________

Hayvan ne kadar süre yaşıyor?: ______________________________

Hayvanın ne kadar alana gereksinimi?: _________________________

Simülasyon sonunda kaç hayvan kaldığını yazın.

Hayvanların grafiğini çizin.

Hayvan sayısı: ____________________________________________

Yıllar

10000

5000

0 0 5 10 15 20

(7)

Hayvan Popülasyonları Simülasyonu

Hayvan popülasyonuna zaman boyunca ne oldu? Grafik çizgisine bakarak grafiğin öyküsünü anlatın.

_________________________________________________________

Sizce bunun nedeni nedir? Bu hayvan için yapılan ayarlara bakın.

_________________________________________________________

(8)

Hayvan Popülasyonları Simülasyonu

Hangi hayvanın popülasyonu sonunda en fazla hayvan sayısına sahip oldu?____________________________________________________

Hangi hayvanın popülasyonu sonunda en az hayvan sayısına sahip oldu?____________________________________________________

Sizce bunun nedeni nedir? Bu hayvan için yapılan ayarlara bakın.

_________________________________________________________

Sizce hayvanın popülasyonunun sonsuza kadar artmamasının nedeni ne olabilir? __________________________________________________

_________________________________________________________

(9)

(10)

Teşekkürler:

Ders 3 – Düzey A Çok Fazla Hayvan?

Bu model, karmaşık sistemlerin özelliklerini keşfetmek amaci ile hazırlanan model dizisinin bir parçasıdır.

Simulasyon http://www.clexchange.org/curriculum/complexsystems/oscillation/turkish.asp

Modelin yaratılmasına katkı sağlayanlar:

Jen Andersen Anne LaVigne Michael Radzicki George Richardson Lees Stuntz

Jay Forrester ve The Creative Learning Exchange desteği ile.

Türkçe'ye çeviri:

Emre Göktepe Resimler:

Somon - US Fish and Wildlife, Public Domain.

Fare - NIH.gov, Public Domain.

Tavşan - A.LaVigne.

Geyik - Liscobeck, Wikipedia Project, Public Domain.

Filler - US Fish and Wildlife, Public Domain.

Çayır - Wikimedia Commons, Ace2209, Public Domain.

Bebeği ile birlikte fil - Wikimedia Commons, John Storr, Public Domain.

Oynayan bebek – Thomas Eakins. Public Domain.

Örümcek ağı – U.S. Fish and Wildlife Service, Public Domain.

Oyuncakları ile çocuk, Wikimedia Commons, Nationaal Archief/Spaarnestad Photo/W.P. van de Hoef, Public Domain.

Amerikan geyiği ve kurt - US Fish and Wildlife Service, Public Domain.