BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Bilgi nedir?

Öğrenme, araştırma ya da gözlem yoluyla elde edilen, kişinin veriye yönelttiği anlamdır.

Bilginin Çevirimi

• Bilgi doğar, bulunur ya da keşfedilir.

• Bilgi kaydedilir.

• Bilgi kullanılır, değerlendirilir.

• Bilgi geliştirilir.

• Bilgi aktarılır.

• Bilgi arşive kaldırılır.

Bilgiler yukarıdaki çevrime göre ömürlerini tamamlar. Bilginin türü ve özellikleri değişse de bu çevrim değişmez.

İletişim Nedir?

Duygu, düşünce ya da bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılmasıdır.

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Bilgi ve iletişim teknolojileri, bilgiye ulaşılmasını ve bilginin oluşturulmasını sağlayan her türlü görsel, işitsel basılı ve yazılı araçlardır.

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ ARAÇLARI

Bilgi akışını sağlayan araçlara verilen genel addır. Bu akış, “bireyden çoğula” veya “çoğuldan bireye” bilgi yönüyle olan iletişime göre çeşitlenirler. İletişimde karşılıklı bilgi aktarımını sağlayacak araçlar, iletişim araçları ile sağlanmaktadır.

Bilgi ve İletişim Teknolojilerini Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Günlük hayatımızı kolaylaştıran bilişim teknolojilerini kullanırken teknolojinin getirdiği bazı olumsuzluklara dikkat etmeliyiz. Özellikle elektronik ortamın sağladığı özgürlük ve kolaylık bazen farkında olmadan zarar görebileceğimiz işler yapmamıza ya da kötü niyetli kişilerin bize zarar vermesine yol açabilir. Bu sebeple;

• Vücut sağlığımızı korumalıyız. Özellikle bilgisayar başında geçirdiğimiz süre ve oturma şeklimize dikkat etmezsek bel ve boyun ağrıları başta olmak üzere birçok rahatsızlığa yakalanabiliriz.

• Özellikle internet ortamında konuştuğumuz kişilere dikkat etmeliyiz.

• Kişisel bilgilerinizi ve verilerinizi korumalıyız.

• Teknoloji bağımlılığından kaçınmalıyız.

• Elektronik ortamdaki sahteciliğe karşı önlem almalıyız.

Etkinlik: BT Araçlarının yarar ve zararlarını anlatan bir e-poster hazırlayınız.

Etkinlik: BT Araçları ile ilgili hazırladığınız e-posteri sunuya çeviriniz.

Bilgi Kirliliği

Günümüzde bilgi ve iletişim araçlarının yaygın olarak kullanılması bilgiye ulaşmamızı çok kolaylaştırmıştır. Gazeteler, dergiler, televizyon kanalları, internet ve sosyal medyada dünyanın herhangi bir yerindeki bir habere, olaya veya bir bilgiye ulaşmak saniyeler sürmektedir. Bu hızlı ve sınırsız ortam bilginin zaman ve mekândan bağımsız paylaşılmasını sağlıyor ama aynı zamanda bilgi kirliliğine de sebep olabiliyor.

Arama motorlarında aradığını şeyi bulabilmek için artık daha çok çaba sarf etmeniz gerekiyor. Çünkü bu yeni teknolojiler üzerinden para kazananlar sizi kendi sitelerine, dükkânlarına veya kütüphanelerine çekmek için sürekli bir şeyler geliştiriyorlar ve adeta paçanızdan kolunuzdan çekiştiren birileri var gibi hissediyorsunuz. Öte yandan bilinçli olarak veya bilmeden yanlış bilgiler internetten hızla yayılıyor ve gerçek bilgiyi gölgeleyebiliyor.

Sanki bir yardım çağrısıymış gibi veya milli duygularınızla oynayan metinler e-posta kutularından başka e-posta kutularına son sürat yayılıyor. “Spam” diye tabir edilen e-posta kutularına atılan gerekli gereksiz, zaman zaman uygunsuz e-postalar çoğunlukla zamanınızı çalıyor, bazı insanların buradaki bilgileri gerçek gibi kabul etmelerine de sebep olabiliyor.

Etkinlik: Türkiye’nin yüzölçümü kaç kilometre karedir? Sorusunu internette arama motorunda arayınız. Sorunun cevabını beş farklı kaynaktan bularak aşağıdaki çizelgeye yazınız. Farklı sonuçlara ulaştıysanız hangi sonucun doğru olduğunu ve bunu nasıl bulduğunuzu “Benim Görüşüm” bölümüne kısaca yazınız.

Bilgi Kirliliği (Türkiye’nin yüzölçümü kaç kilometre karedir?) SONUCUN BULUNDUĞU İNTERNET SİTESİ SONUÇ WWW.

WWW.

WWW.

WWW.

WWW.

Benim Görüşüm:

BİT’in Sosyal ve Kültürel Katkıları

Bilgi teknolojilerinin hızlı gelişmesiyle bütün dünyayı saran bir iletişim ağı kurulmuştur, bu küresel iletişim ağı bilimsel araştırmaların, üretkenliğin, kültürel değişmelerin, global ticaretin ve global eğitimin ana bilgi kaynağı olmuştur. Bu ağ dünyada yaşayan tüm insanlar arasında yazılı, sözlü ve görüntülü iletişim kurmak için küresel bir merkez oluşturmaktadır. Devletlerin yönetiminden sosyal yaşam kadar bütün alanlarında bu gelişmeden etkilenmediğini

söylemek mümkün değildir. Bilişim teknolojileri yaşantımızın her santimi için yenilikler getirmiştir.

Bilgi Toplumu

Temel üretim faktörünün bilgi olduğu, bilginin işlenmesinde ve depolanmasında da bilgisayar ve iletişim teknolojilerini baz alan bir toplum yapısıdır.

Ekonomik değerlendirmeler yıllardır 3 sektörde yapıldı : Tarım, Sanayi ve Hizmet.

Eğer ekonominiz bilgi üretiyor, işliyor ve satıyorsa “Bilgi Toplumu”nda yaşıyorsunuz demektir.

Dijital Vatandaşlık (e-devlet, banka uygulamaları vb.)

Dijital vatandaşlık en genel kapsamda teknoloji kullanımına ilişkin davranış normları olarak tanımlanmaktadır. Dijital vatandaşlık teknolojiyi kullanırken etik ve uygun davranışlarda bulunma ve bu konuda bilgilenmeyi içermektedir. Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen,çevrimiçi yapılan davranışların etik sonuçlarını bilen, ahlaki olarak çevrimiçi kararlar alabilen, teknolojiyi kötüye kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen,sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken doğru davranışı teşvik eden vatandaştır.

E-Devlet

Ülkemizde yeni bir kavram olan e-devlet, verimliliği artırmak amacıyla ve çağdaş toplum olmanın bir gereği olarak ortaya çıkmıştır. Bu anlamda yönetenlerle yönetilenler arasındaki her türlü ödev ve yükümlülüklerin karşılıklı olarak “dijital ortamda” sürekli ve güvenli bir biçimde gerçekleştirilmesi anlamına gelmektedir.

Etkinlik: E-Devletten faydalanırken http://www.turkiye.gov.tr adresine girdiğimizde bazı hizmetler için “Henüz Kimliğinizi Doğrulamadınız…” uyarısı çıkmaktadır. Kimliğinizi doğrulamak yani sisteme giriş yapmak için hangi seçeneklerin olduğunu ve bu giriş şifrelerinin nasıl alınacağını araştırarak defterinize yazınız.

E-devlet adresi: www.turkiye.gov.tr

E-Devlete Giriş Yapabileceğimiz Seçenekler:

1. E-Devlet Şifresi: e-Devlet şifrenizi içeren zarfınızı PTT Merkez Müdürlüklerinden, şahsen başvuru ile, üzerinde T.C. Kimlik numaranızın bulunduğu kimliğinizi ibraz ederek temin edebilirsiniz. Şifre ilk alındığında PTT tarafından işlem masrafı olarak 2 TL tahsil edilmektedir.

2. Mobil İmza: Cep telefonu ve GSM SIM kart kullanılarak ıslak imza niteliğinde güvenli bir biçimde elektronik imza işlemi yapılmasına imkân sağlayan uygulamadır. Mobil elektronik imza GSM işletmecileri tarafından sunulan bir hizmettir. Bu hizmeti sunan Turkcell ya da Avea’ya başvurarak ayrıntılı bilgi alabilir ve başvuru yaparak bir mobil imza edinebilirsiniz.

3. Elektronik İmza: Elektronik imza, elektronik ortamda bulunan bir belgeye eklenerek imzalayanın kim olduğunu belirlemeye yarayan veridir. Elektronik imza, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından onaylı Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılar tarafından sunulmaktadır.

4. TC Kimlik Kartı: T.C Kimlik Karti, yakin gelecekte kanuni olarak nüfus cüzdanının yerine geçerek, vatandaşlık karti olarak kullanılacaktır.

BİT’in Temel Kavramları BİT’in Temel Bileşenleri

Bilgi ve iletişim teknolojisi (BİT) araçları iki ana bileşenden oluşur. Donanım (Hardware) ve Yazılım (Software). Donanım elektronik parçalara verilen genel isimdir. Yazılımsa kullanılan programların genel ismidir. BİT araçları içerisinde en yaygın olarak akla gelen araç olan bilgisayar üzerinden donanım ve yazılım kavramlarını inceleyelim.

Bilgisayar (computer), uzun ve çok karmaşık hesapları bile büyük bir hızla yapabilen, mantıksal (lojik) bağlantılara dayalı karar verip işlem yürüten makinedir. Kısacası bilgisayar, bilgi işleyen elektronik bir makinedir. Diğer BİT araçları gibi bilgisayar da Donanım ve Yazılımlardan oluşur.

Donanım: Bilgisayarın elektronik parçalardır.

Yazılım: Bilgisayarın programlarıdır.

A. Donanım: Donanımları “Sistem Birimleri” ve “Çevre Birimleri” olarak ikiye ayırabiliriz.

a. Sistem Birimleri: Kasa içerisinde bulunurlar.

b. Çevre Birimleri: Kasanın dışında bulunurlar.

B. Yazılım: İşletim Sistemi Yazılımları ve Uygulama Yazılımları olarak iki ayırabiliriz.

a. İşletim Sistemi Yazılımları: Bilgisayarın çalışması ve uygulama yazılımlarının yüklenmesi için gerekli temel yazılımlardır. Her bilgisayarda en az bir işletim sistemi yazılımı olmak zorundadır.

b. Uygulama Yazılımları: Belirli bir işi yapmak için tasarlanmış (örneğin oyun oynamak, resim çizmek, yazı yazmak vb.) ve ihtiyaca göre yüklenen yazılımlardır.

Bilgisayarlarda Bulunan Donanım ve Yazılımlar:

Windows 8 (7 – Vista - XP vs.) - Fare – Internet Explorer - Anakart - Klavye - Ekran (Monitör) – Ekran Kartı – Hoparlör – Linux - CD / DVD – ROM / Blu Ray Sürücü - Pardus - Mac OS - Kulaklık – Sabit Disk (HDD) - Mikrofon – Yazıcı – Tarayıcı - İşlemci (CPU) - Web Kamerası – Anabellek (RAM) - Modem - Ses Kartı - Ağ Kartı - Güç Kaynağı - Oyun Kumandaları - Paint - Disket Sürücü - MS Word – PES 2015 -

Etkinlik: Aşağıdaki tabloyu yukarıda verilen donanım ve yazılımlar ile doldurunuz.

Bilgisayardaki Donanım ve Yazılımlar

Donanımlar Yazılımlar

Sistem Birimleri Çevre Birimleri İşletim Sistemi Uygulama Yazılımı

Anakart Fare Windows 8 (7 – Vista

- XP vs.) Internet Explorer

Ekran Kartı Klavye Linux Paint

CD / DVD – ROM /

Blu Ray Sürücü Ekran (Monitör) Pardus MS Word

Sabit Disk (HDD) Hoparlör Mac OS PES 2015

İşlemci (CPU) Kulaklık Anabellek (RAM) Mikrofon

Ses Kartı Yazıcı

Ağ Kartı Tarayıcı

Güç Kaynağı Web Kamerası

Disket Sürücü Modem

Oyun Kumandaları

Çevre Birimlerini ikiye ayırabiliriz:

a. Giriş Birimleri: Bilgisayara veri girişi yapmamızı sağlayan çevre birimleridir.

b. Çıkış Birimleri: Bilgisayardaki bilgileri bize ileten çevre birimleridir.

Bilgisayarlarda Bulunan Bazı Çevre Birimleri:

Fare: Bilgisayara komut girişi yaparak yönetmemizi sağlayan donanımdır.

Klavye: Bilgisayara yazı ve komut girişi yapmamızı sağlayan donanımdır.

Ekran (Monitör): Bilgisayarda ekran kartının oluşturduğu görüntüyü bize ileten donanımdır.

Hoparlör: Ses kartının oluşturduğu sesi genel kullanım için dışarı aktarır.

Kulaklık: Ses kartının oluşturduğu sesi kişisel kullanım için dışarı aktarır.

Mikrofon: Sesleri bilgisayara kaydetmemizi sağlar.

Yazıcı: Bilgisayardaki yazı, resim, grafik gibi bilgilerin kağıt üzerine yazılmasını sağlar.

Tarayıcı: Kağıt üzerindeki bilgileri bilgisayara aktarmak için kullanılır.

Web Kamerası: Görüntüleri bilgisayara aktarır. Genellikle görüntülü sohbet için kullanılır.

Etkinlik:

Aşağıdaki tabloyu defterinize çizerek yukarıda verilen çevre birimleri ile doldurunuz .

Giriş ve Çıkış Birimleri

Giriş Birimleri Çıkış Birimleri

Fare Ekran (Monitör)

Klavye Hoparlör

Tarayıcı Kulaklık

Web Kamerası Yazıcı

Dosya ve Klasörler Dosya Nedir?

Bilgisayarda bilgilerin kaydedildiği birimlere dosya adı verilir. Dosya içerisindeki bilgi;

resim, yazı, çizim, ses gibi her şey olabilir.

Dosya Yapısı :Bir dosya ismi 3 kısımdan oluşur.

Dosyaya kendimizin verdiği isimdir. Bu isim ile dosya içerisinde ne olduğunu dosyayı açmadan bilebiliriz.

Örneğin, Anneler Günü Şiiri.txt dosyasında anneler gününe ait bir şiir olduğunu

açmadan anlayabiliriz.

Dosya isminde

? * / \ | " : < >

aşağıdaki karakterleri kullanamayız.

Nokta: Dosya adı ile dosya uzantısı ayıran işarettir. Tüm dosyalarda bulunur.

Dosya Uzantısı :

Genellikle 3 harften oluşur. Bu harfler dosya türünün İngilizce karşılığının kısaltmasıdır.

Örneğin şiir yazdığımız bir dosyanın uzantısı TXT’dir. TXT uzantısı TEXT kelimesinin kısaltılmış hali olup yazı anlamına gelir.

Dosyanın türünü, hangi yazılım tarafından oluşturulduğunu ve açılabileceğini gösteren kısımdır.

Bir dosyanın sadece uzantısına bakarak içerisindeki bilginin türünü öğrenebiliriz. Örneğin MP3 uzantılı bir dosyada müzik, PDF uzantılı bir dosyada bir kitap olduğunu dosyayı açmadan anlayabiliriz.

Popüler Dosya Uzantıları

Dosya Uzantısı İçerik

TXT Yazı

MP3, WAV Ses ve Müzik

BMP, JPG, GİF Resim

PDF E-Kitap

AVİ, MPEG, MOV Film

EXE Çalıştırılabilir Program DOC, DOCX Microsoft Office Word (YAZI)

PPT, PPTX Microsoft Office Powerpoint (SUNU) XLS, XLSX Microsoft Office Excel (ELEKTRONİK

TABLO VE HESAPLAMA)

RAR, ZİP SIKIŞTIRILMIŞ DOSYA

Klasör Nedir?

Ortak bir özelliğe sahip dosyaları bir arada bulunduran birimlere klasör (dizin) denir.

Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız dosya klasörlerine benzetebiliriz.

Niçin Klasör Kullanırız?

Nasıl ki alışveriş merkezlerinde binlerce ürün içerisinden almak istediğimizi reyonlar sayesinde kolayca bulabiliyorsak klasörler de dosyalarımızı gruplamamızı ve

dilediğimizde kolayca ulaşmamızı sağlar.

Bilgisayarımızda da fotoğraflarımızı Resimler, müziklerimizi Müziğim, yazılarımızı da Belgelerim klasörüne koyarız. Böylece hangi dosyaya ihtiyacımız varsa o klasöre gider ve zaman kaybetmeden o dosyayı açabiliriz.

Klasör İsimleri : Dosya adlarında kullanılmayan karakterler klasör isimlerinde de kullanılamaz.

Alt Klasörler : Bir klasör içerisinde birden fazla klasör yer alabilir.

Örneğin Oyunlar klasörü içerisine Savaş Oyunları, Zeka Oyunları, Yarış Oyunları ve Spor Oyunları klasörleri ekleyebiliriz.

Sürücü Nedir?

Dosya ve klasörlerin saklanabileceğini fiziksel ortamlardır. Örneğin sabit disk, CD/DVD ROM sürücüsü, hafıza kartı, USB bellek gibi.

Sürücü İsimleri : Sürücüler A’dan Z’ye kadar bir harf ile adlandırılırlar. A ve B sadece disket sürücüye verilen harflerdir. Bunun dışındaki harfler sırasıyla diğer sürücülere verilir.

Harften sonra iki nokta (:) işareti kullanılır. A: veya C: gibi.

Sürücü harflendirilmesi işletim sistemi tarafından yapılır. Buna ek olarak biz de harfin yanına bir etiket yazabiliriz. Örneğin; Yerel Disk (C:) gibi.

Sürücü Adlandırma : Örneğin bilgisayarımızda bir disket sürücü, bir sabit disk ve bir de DVD-ROM olduğunu düşünürsek sürücüler şöyle adlandırılacaktır:

Disket Sürücü (A:) Sabit Disk (C:) DVD-ROM (D:)

Bilgisayara sonradan bir USB bellek taktığımızda bu belleğe (E:) harfi verilecektir.

USB belleği çıkarmadan bir hafıza kartı takarsak bu kart ise (F:) harfini alacaktır.

Sürücüleri Görüntüleme : Bilgisayara takılan tüm sürücüler Bilgisayarım simgesine tıklandığında açılan ekranda görülebilir.

Dosya, Klasör ve Sürücü Adresleri

Bir dosyanın/klasörün adresi o dosyanın/klasörün hangi sürücü ve klasör içerisinde olduğunu gösterir.

Dosya, klasör veya sürücü adreslerinde sürücü ve klasör isimlerinden sonra ters bölü işareti (\) kullanılır.

Örneğin CD-ROM sürücümüzün adresi: D:\

CD-ROM’daki Filmler klasörünün adresi D:\Filmler

CD-ROM’daki Filmler klasörünün içerisindeki Çanakkale.AVI film dosyamızın adresi:

D:\Filmler\Çanakkale.AVI

Önemli Notlar

• Bir klasör içerisinde aynı ada ve uzantıya sahip birden fazla dosya olamaz.

• Bir klasör içerisinde aynı isme fakat farklı uzantıya sahip dosyalar bulunabilir.

Örneğin, Çanakkale.avi filmi ile Çanakkale.txt şiiri aynı klasörde bulunabilir.

• Bir klasör içerisinde aynı ada sahip başka bir klasör bulunamaz.

• Dosya ve klasör adlarında büyük/küçük harfler aynı kabul edilir. Örneğin ÇANAKKALE.TXT ile Çanakkale.txt dosyaları aynıdır.

• Bazı donanımlar üzerinde birden fazla sürücü oluşturulabilir, örneğin tek bir sabit disk C: ve D: şeklinde 2 sürücüye ayrılabilir.

Etkinlik: Aşağıdaki uygulamayı bilgisayarınızda gerçekleştiriniz.

• Masaüstünüzde kendi adınızı taşıyan bir klasör oluşturunuz. Klasörün simgesini değiştirebilirsiniz.

• Aşağıdaki dosyaları istenilen şekilde gerekli programları kullanarak oluşturup masaüstünüzde adınızı taşıyan klasöre koyunuz.

o Uzantısı .docx olan bir dosya oluşturup içine adınızı yazınız.

o Uzantısı .pptx olan bir dosya oluşturup içine adınızı yazınız.

o Uzantısı .txt olan bir dosya oluşturup içine adınızı yazınız.

o Uzantısı .bmp olan bir dosya oluşturup içine adınızı yazınız.

o Uzantısı .xlsx olan bir dosya oluşturup içine adınızı yazınız.

• Yukarıda verilen uzantıların türünü ve hangi programla oluşturulacağını defterinize yazınız.

o .docx: MS-Word - Yazı Dosyası o .pptx: MS-Powerpoint - Sunu Dosyası o .txt: Not Defteri - Yazı Dosyası

o .bmp: Paint - Resim Dosyası

o .xlsx: MS-Excel - Elektronik Tablo ve Hesaplama

Etkinlik: Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Aşağıdakilerden hangisi bir dosya adıdır?

a. Bilişim

b. Ödev dosyalarım

c. Ödevim.docx (Dosyaların uzantısının olması gerekir.) d. Müziklerim

2. Aşağıdakilerden hangisi bir klasör adı olamaz?

a. Ödevlerim b. ÖDEVLERİM c. ödevlerim

d. ödevlerim :) (: dosyave klasör isimlerinde kullanılamaz.)

3. Ayşe öğretmeninin verdiği Türkçe ödevi için MS Powerpoint programında bir sunum (slâyt gösterisi) hazırlayarak bilgisayarına kaydetmiştir. Aşağıdaki dosyalardan hangisi Ayşe’nin hazırladığı sunum dosyası olabilir?

a. Türkçe.xlsx b. Ödevim.docx

c. Ayşe.pptx (Sunum programı MS-Powerpoint programında oluşturulan dosyaların uzantısı .pptx'dir)

d. Okul.mp3

4. Aşağıdakilerden hangisinde sürücü ismi doğru yazılmıştır?

a. A b. B.

c. C: (Sürücü harflerinin sonunda : işareti bulunur.) d. D/

Kapasite Ölçü Birimleri

Depolama aygıtlarının kapasitelerini belirtirken "Kapasite Ölçü Birimlerini" Kullanırız.

Byte (bayt) - B

1024 B = 1Kilobyte (kilobayt) – KB 1024 KB = 1 Megabyte (megabayt) - MB 1024 MB = 1 Gigabyte (cigabayt) - GB 1024 GB = 1 Terabyte (terabayt) - TB

Etkinlik: Aşağıda verilen kapasite birimlerinin dönüşümlerini bularak defterinize yazınız.

5 GB = 5120 MB 2048 MB = 2 GB 3072 GB = 3 TB 5 MB = 5120 KB

Bilişim Teknolojilerini Kullanarak İletişimKurma, Bilgi Paylaşma ve Kendini İfade Etme

Bilgisayar Ağları

İki yada daha çok bilgisayarın bir birine bağlanmasına bilgisayar ağı (network) denir. Ağ içindeki bilgisayarlar birbiriyle iletişim kurabilirler ve veri paylaşırlar.

Neden Bilgisayar Ağlarına Gereksinim Duyulur? Bilgisayar ağlarına duyulan gereksinimin temel nedeni veri kaynaklarını paylaşmak ve iletişim kurmaktır. Veri paylaşmak sabit

disklerde yer alan klasörlerin ve dosyaları birçok kişi ya da istenilen diğer kişiler tarafından kullanılması anlamındadır. İletişim ise kullanıcıların bir birine elektronik-posta göndermesi anlamındadır. Bilgisayar ağlarının bir diğer kullanım alanı da yazıcılar ve diğer çevre birimlerinin paylaşımıdır. Diğer bir ağ kullanımı da uygulamaların paylaşımıdır. Örneğin bir bilgisayarda yüklü bir programın diğer bilgisayarlar tarafından kullanılması.

Bilgisayar ağlarına duyulan gereksinimi şu şekilde özetlemek olasıdır:

•

Dosya paylaşmak.

•

Yazıcı, tarayıcı gibi donanımları paylaşmak.

•

Birbirleriyle iletişim kuran yazılım, oyun vs. kullanmak.

•

İnternet hizmeti gibi çeşitli servisleri paylaşmak.

•

Ağ üzerinden cihazların kontrolünü ve yönetimini sağlamak.

Bilgisayar Ağları: Bilgisayar ağlarını büyüklüklerine göre 3’e ayırırız.

• Yerel Alan Ağı (LAN)

• Metropol Alan Ağı (MAN)

• Geniş Alan Ağı (WAN)

• Yerel Alan Ağı (Local Area Network, LAN) : Ev, okul, laboratuar, iş binaları vb. gibi sınırlı coğrafi alanda bilgisayarları ve araçları birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır.

Örneğin bir işyerindeki, okuldaki hatta evimizdeki bilgisayarları birbirine bağlayarak oluşturduğumuz ağ bir yere alan ağıdır.

• Evimizde bir yerel alan ağı kurmak için neler gereklidir?

1. Donanım: Evimizde yerel alan ağı kurmak için bilgisayarımızın temel donanımlarına (klavye, fare, ekran, kasa, anakart, işlemci, sabit disk, ekran kartı, ana bellek –ram-) ek olarak, bilgisayarlar arasında veri aktarımını sağlayan ağ kartı (Ethernet kartı), ağ kablosu ve ağ kartları arasında veri akışını yöneten dağıtıcı (switch) gereklidir. Not: Bir bilgisayar ağında her bilgisayara bir dağıtıcı (switch) gerekmez. Eğer ağ kartımız kablosuz ise (dizüstü bilgisayarlar, tabletler, akıllı

telefonlarda kablosuz ağ kartı mevcuttur. Ayrıca masaüstü

bilgisayarlara da kablosuz ağ kartı takıla bilir.) ağ kablosu gerekmez.

Ancak dağıtıcımızın da kablosuz olması gerekir.

2. Yazılım: Bilgisayarımızın çalışması için gerekli olan işletim sisteminden (Windows, Linux, Pardus, MacOS vs.) başka bir yazılıma gerek yoktur.

• Metrolpol Alan Ağı (Meropol Area Network, MAN): İçerisinden birden çok Yerel Alan Ağı barındıran, bir üniversite kampusu, büyük bir işyeri, şehri veya bölgeyi kapsayan ağ türüdür. Örneğin bir ildeki tüm bankaların farklı şubelerinin bilgisayarları Metropol Alan Ağı ile birbirine bağlıdır.

• Geniş Alan Ağı (Wide Area Network, WAN): Bir ülke ya da dünya çapında, aralarında yüzlerce veya binlerce kilometre mesafe bulunan bilgisayar ve ağların birbirine bağlanmasıyla oluşur. Bilinen en büyük Geniş Alan Ağı, İNTERNET’tir.

2.1.1. İnternet Nedir?

İnternet, birçok bilgisayar sistemini birbirine bağlayan, dünya çapına yayılmış olan bir iletişim ağıdır. Bir bilgisayarı, modemi ve telefon hattı (fiber hattı) olan herkes bu hizmetti sağlayan kuruluşlardan bu hizmeti satın alarak kullanabilirler. Fiber internetin telefon hatlarındaki internetten farkı bakır kablolarla ulaştırılan internetin fiber kablolarla

ulaştırılmasıdır. Fiber kabloların yararı verileri daha hızlı aktarmasıdır. 1969 yılında ABD Savunma Bakanlığı bünyesindeki “İleri Araştırma Projeleri Ajansı” tarafından ortaya çıkartılmıştır. Türkiye İnternet’e Nisan 1993 ’ten beri bağlıdır.

İnternet'e Bağlanmak İçin Neler Gereklidir?

Donanım Yerel alan ağı için gerekli olan temel bilgisayar donanımları, ağ kartı ve ağ kablosu internet bağlantısı için de gereklidir. Çünkü internet de bir bilgisayar ağıdır.

(WAN) Ancak dağıtıcı (switch) yerine modem kullanılır. Modem telefon hattımızı ya da fiber hattımızı bilgisayarın ağ kartına bağlar. Eğer ağ kartımız kablosuz ise modemimiz de kablosuz olmalıdır. Modem aynı zamanda dağıtıcı’nın görevini de yapar. Yani aynı modem üzerinden internete bağlanan bilgisayarlar arasında zaten bir bilgisayar ağı vardır.

Yazılım İşletim sistemimiz (Windows, Linux, Pardus, MacOS vs.) ve internet tarayıcımız ( İnternet Explorer, Google Chrome, Firefox, Opera, Safari en yaygın kullanılan

tarayıcılardan bazılarıdır.) internete bağlanmak için yeterlidir. E-mail işlemlerini kullanacaksanız, her ne kadar tarayıcılarda kullanılabilse de, e-mail programlarının bilgisayarınıza kurulu olması gerekir. Microsoft Outlook, Pico, Kmail bunlardan bazılarıdır.

Etkinlik: Aşağıdaki soruları defterinize yazarak cevaplandırınız.

• Ahmet biriktirdiği harçlığı ile bir yazıcı alarak bilgisayarına bağlamıştır. Bir süre sonra yan odadaki kardeşinin de çok sık yazıcıya ihtiyaç duyduğunu ve çıktı almak için sürekli kendi bilgisayarını kullandığını fark eder. Ahmet’in yazıcısını paylaşması için hangi tür bilgisayar ağı kurması gerekir?

Yerel Alan Ağı (LAN)

• Ahmet’in babası Erol Bey bir bankada çalışmaktadır. İş yerinde çalıştığı bilgisayar aynı bankanın başka şehirlerdeki şubelerindeki bilgisayarlara özel bir ağ ile bağlanarak işlem yapmaktadır. Erol Bey’in çalıştığı bankanın farklı şehirlerdeki şubeleri arasında kurulmuş olan bilgisayar ağının türü nedir?

Metropol Alan Ağı (MAN)

• Cenk, Cemil ve Ceren aynı apartmanda oturmaktadırlar. Aralarında bir bilgisayar ağı oluşturarak oyun oynamak istiyorlar. Hangi donanımlara sahip olmaları gerekir?

Ağ Kartı (Ethernet Kartı), Ağ Kablosu, Dağıtıcı (Switch)

• Ayşe Skype isimli bilgisayar programı sayesinde internet üzerinden Almanya’da yaşayan kuzeniyle görüntülü ve sesli olarak konuşabilmektedir. Farklı ülkeler arasındaki bilgisayarları birbirine bağlayan internet hangi tür bilgisayar ağıdır?

Geniş Alan Ağı (WAN)

İletişim Araçları (e-posta, forum, sohbet, sesli-görüntülü konferans vb. güncel teknolojiler)

1. E-Posta: Elektronik ortamda gönderdiğimiz mektuplardır. E-Posta göndermek ya da almak için bir e-posta adresine ihtiyacımız vardır.

E-posta adresi almak için bir e-posta servisine kaydolmamı gerekir. Gmail, hotmail, yahoo, yandex en çok kullanılan ücretsiz e-posta servisleridir.

2. Forum: Çeşitli konularda soru sormak ya da paylaşımda bulunmak amacıyla kurulmuş web siteleridir. Forumda en yüksek yetkilere sahip kişilere yönetici (admin), konu başlıklarından sorumlu kişilere ise moderatör denir.

3. Sohbet programları: Bilgisayar, tablet, telefon gibi cihazlardan internet aracılığı ile yazılı, sesli ya da görüntülü konuşmak için kullanılan programlardır. En çok kullanılan sohbet programları;

o Skype: Microsoft o Hangouts: Google

o Yahoo Messenger: Yahoo

Etkinlik: Aşağıdaki soruları defterinize yazarak cevaplandırınız. Aynı soruları cevapları ile beraber muratdemirbt@gmail.com adresine e-posta ile de gönderiniz. E-posta gönderirken konu bölümüne adınızı soyadınızı ve numaranızı yazınız.

1. Hangouts kullanmak için hangi servisten e-posta hesabımız olmalıdır?

Gmail (google hesabı)

2. Yahoo Messenger hangi cihazlarda kullanılabilir?

Bilgisayar, telefon, tablet

3. Microsoft firmasının sohbet yazılımı hangisidir?

Skype

4. E-posta adresinde kullanıcı adımız ile e-posta servisini ayıran işaret hangisidir?

@ (et)

5. Kullanıcıların belirli konularda fikir alışverişinde bulunduğu, çeşitli paylaşımlar yaptığı tartışma alanına ne ad verilir?

Forum

6. Forumun sağladığı kolaylıklara bir örnek veriniz?

Yardıma ihtiyaç duyduğumuz konularda bilgili, deneyimli kullanıcılardan cevap alabiliriz.

7. E-posta kullanmanın sağladığı kolaylıklara bir örnek veriniz?

Her an her yerden e-posta gönderebilir ve e-postalarımızı okuyabiliriz.

8. En popüler e-posta servislerinden 2 tanesinin adını yazınız?

Gmail, Hotmail

İnternet Adresleri

BİLGİ PAYLAŞIMI İÇİN ARAÇLAR

2.3.1. İşbirlikli Yazarlık (Ör: Viki)

Bir alandaki çalışmada başkalarıyla işbirliği yapan, ortaklaşa iş yapanlara işbirlikli denir.

Vikipedi, çevrim içi bir ansiklopedidir ve bu amaca ulaşmak için bir araya gelmiş, karşılıklı saygı çerçevesinde yüksek kalitede bir ansiklopedi oluşturmakla ilgilenen kişilerden oluşan çevrim içi bir topluluktur.

Kullanıcılar bu tarz sitelere üye olarak oradaki bilgileri belli kriterler çerçevesinde düzenleyip, güncelleyebilirler.

2.3.2. Çoklu Ortam Paylaşımları (Ör: YouTube, Flickr)

Çoklu ortam; metin, görüntü, grafik, çizim, ses, video ve animasyonların bilgisayarda gösterilmesi, dosyalarda saklanması, bilgisayar ağından iletilmesi ve sayısal olarak işlenmesi ile ilgili bir kavramdır. Çoklu ortam dediğimiz zaman, çeşitli türdeki bilgi kaynaklarının bir arada olması anlaşılmaktadır. Bir örnekle açıklarsak; sadece ses veya görüntü, bilginin gösterildiği birer ortamdır; bunlar bir araya getirildiğinde ise çoklu ortam olarak adlandırılmaktadır. Bu durumda;

metin, görüntü, grafik, çizim, ses, video ve animasyonların birden fazlasının bir arada bulunmasına çoklu ortam denir. Çoklu ortam paylaşımlarına youtube, flickr gibi web sayfaları örnek gösterilebilir.

YouTube

YouTube üç Amerikalı iş arkadaşının (Chad Hurley Steve Chen ve Jawed Karim) eğlence için açtıkları daha sonra Google tarafından satın alınan, kısaca "Video Paylaşım Sitesi" olarak adlandırabileceğimiz bir web sitesidir. İçeriğinde binlerce hatta belki milyonlarca video bulabileceğiniz video paylaşım sitelerinin ilki, en kapsamlısı ve en büyüğüdür. Uzun uzun keyifli vakit geçibileceğiniz hatta arkadaşlarınızın videolarını bile izleyebileceğiniz ve o videolara yorumlar yazabileceğiniz bir sitedir. Flickr

İnternet ortamında resimlerinizi ve videolarınızı kolaylıkla depolayabilmenizi, istediğiniz resimleri paylaşabilme, yorumlayabilmenizi sağlayan bir servistir.

Site’nin verdiği hizmet resim depolamayla sınırlı değildir. Arkadaşlarınızı bulup iletişime geçebiliyor, resimlerin yorum özelliğini kullanarak diğer kullanıcılarla iletişimde kalabiliyor, takip edebiliyorsunuz.

2.3.3. Web Günceleri (Ör: Bloglar)

Blog, genellikle güncelden eskiye doğru sıralanmış yazı ve yorumların yayınlandığı, web tabanlı bir yayını belirtir. Çoğunlukla her gönderinin sonunda yazarın adı ve gönderi zamanı belirtilir.

Yayıncının seçimine göre yazılara yorum yapılabilir. Yorumlar blog kültürünün çok önemli bir dinamiği ve yapıtaşıdır. Yorum mekanizması ile Yazar ve okuyucular arasında sürekli bir iletişim sağlanır. Blogcuların kendilerine has bir kültürü vardır. Yapıları birbirine benzer, üzerlerindeki yazışma ve konuşmaların tarzları birbirlerine benzer. İlk ağ günlükleri manüel olarak yazılıp güncellenirken, bugün bu iş için özel yazılmış yazılımlar kullanılmaktadır. Blog Türleri Kişisel İnternet üzerinde bireysel olarak oluşturulan, genel veya belli bir odak noktası olan blog çeşididir.

Temasal Sadece belirli bir alanda yazılan gönderilerin yer aldığı, belirli bir konuda uzman kişilerin yazdığı ve düzenlediği bloglardır. Topluluk Üyelik sistemine sahip olan ve bu üyelerin yazdıkları gönderilerden meydana gelen bloglardır. Kurumsal Şirketlerin kendileri ile ilgili haber ve duyurularını daha samimi bir şekilde halka açtıkları bloglardır.

2.3.4. Etiketleme ve Sosyal İmleme (Ör: Delicious)

Etiketleme Nedir ve Nasıl çalışır?

Etiketler durum güncellemeleri ve fotoğraflar gibi paylaştığınız şeylerde bir kişiye, sayfaya veya yere bağlantı verir. Örneğin, bir fotoğrafta kimlerin olduğunu söylemek için fotoğrafı veya bir şeyi kiminle yaptığınızı söylemek için bir durum güncellemesini etiketleyebilirsiniz.

Gönderilerinizde kişileri, sayfaları ve yerleri etiketlediğinizde, başkalarını kiminle birlikte olduğunuzdan, ne düşündüğünüzden ve nerede olduğundan haberdar etmiş olursunuz.

Birini etiketlediğinizde, bu o kişiye bildirilir. Ayrıca, siz veya bir arkadaşınız sizin gönderinizde birisini etiketlediğinde ve gönderi Arkadaşlar veya daha geniş bir hedef kitleye sahipse, gönderiyi seçtiğiniz hedef kitlenin yanı sıra etiketlenen kişilerin arkadaşları da görebilir. Sosyal İmleme Sitelerdeki ürün ve/veya hizmet gibi her türlü içeriğe ait sayfa linklerini kullanıcıların paylaşım ve beğenisine sunmaktır. Sosyal imleme sitelerinde internet kullanıcılarının beğendikleri, ve aynı zamanda onlarında paylaşmak istedikleri her türlü linkleri bulabilirsiniz. Günümüzde çok popüler sosyal imleme siteleri bulunmaktadır. Bu siteler arasında; delicious.com

reddit.com farkinda.com

gibi adresler yer almaktadır.

Delicous Delicious, sık kullanılan internet sitesi bağlantılarını depolamak, paylaşmak ve yeni siteleri keşfetmek için kullanılan bir sosyal sık kullanılanlar hizmetidir.

2.3.5. Sosyal Medya Kullanımı (Ör: Facebook, Twitter vb.)

Zaman ve mekân sınırlaması olmadan, paylaşımın, tartışmanın esas olduğu bir insanî iletişim şeklidir. Sosyal medya platformlarında insanlarla buluşur ve iletişimde bulunursunuz. İnsanlara yardım eder, yardım alır, sorularına cevap verir ve kendi sorularınızı sorarsınız. Bu bakımdan sosyal medya resmi olmayan eğitim yollarından da bir tanesidir.

Sosyal ağlar arkadaşlarımızla bizlere sürekli temas halinde olabileceğimiz, beğendiklerimizi paylaşabileceğimiz bir ortam sunuyor. Fakat sosyal ağlar kişisel bilgilerinizi, paylaşımlarınızı, arkadaşlarınızı herkesin görebileceği ortamlardır. O yüzden bir kaç noktaya dikkat ederek sosyal ağlarda daha güvenli olabilirsiniz.

1. Kişisel bilgilerinizi herkesle paylaşmayınız.

• Telefon numaranız. • Ev, okul ve iş adresiniz. • Doğum gününüz, yaşınız. • T.C. kimlik numaranız. • E-mail adresiniz.

2. Paylaştıklarınız şeyleri istemediğiniz kişilere kapatınız.

• Gönderilerinizi. • Ailenizle ilgili bilgilerinizi. • İlişki durumunuzu. • İlgilendiklerinizi. • Dini inanç ve siyasi görüşünüzü. • Bulunduğunuz yeri. • Size ait fotoğraf ve videolarınızı.

3. Tanımadığınız kişilerin arkadaşlık tekliflerini reddediniz. Çünkü;

• Tanımıyorsunuz. • Niyetini bilmiyorsunuz • Zarar görebilirsiniz. • Üzülebilirsiniz.

4. Güçlü şifreler oluşturunuz ve şifrenizi kimseyle paylaşmayınız. Çünkü;

• Sizin adınıza arkadaşlarınıza mesaj gönderebilirler, zor durumda kalırsınız. • Profilinizde sizin istemediğiniz şeyleri paylaşabilirler. • Profil resim ve ayarlarınızı değiştirebilirler. • Profilinizi kullanan arkadaşınız olur, sorumlu ise siz olursunuz.

2.3.6. Dijital Kimlik Oluşturma (Ör: Linkedin)

Dijital kimlik kullanarak, kimliğinizi kanıtlamak için e-postanızı dijital olarak imzalayabilirsiniz.

Ayrıca, gizliliklerini korumak üzere iletileri şifrelemek için de dijital kimlik kullanabilirsiniz.

Dijital kimlik nedir?

Sertifika olarak da adlandırılan dijital kimlikler, alıcıların bir e-postanın gerçekten sizin tarafınızdan gönderildiğini doğrulamasını sağlar. Sahte e-posta iade adresleri oluşturmak kolay olduğundan, bu özellik faydalıdır. Ayrıca, standart e-posta iletileri Internet'te dolaşırken kartpostalların dijital eşdeğeridir. Yolda okunabilir, hatta değiştirilebilirler. Dijital kimlikler, bazı e-posta programlarıyla birlikte

iletileri şifrelemek, içeriklerini gizlemek ve alıcıya ulaştırılırken iletinin değiştirilip değiştirilmediğini göstermek için kullanılabilir. Nasıl dijital kimlik edinirim? Pek çok işletmede, sistem yöneticiniz size bir dijital kimlik sağlar. Kişisel kullanım için, sertifika yetkilisinden (dijital kimlik sağlayan bir kuruluş veya şirket) dijital kimlik edinmeniz gerekir.

Linkedin

Facebook, Twitter gibi sosyal medya mecralarından biridir. Tabi her sosyal medya mecralarının kendine ait farklılıkları var. Linkedin' i diğer mecralardan ayıran en önemli özelliği çalışma hayatına yönelik olması. Yani bir nevi iş hayatı paylaşımlarının yer aldığı bir mecra.

Burada oluşturduğunuz profil sizin CV'nizi yani özgeçmişinizi ifade etmektedir.

Etkinlik: Aşağıdaki cümleleri boşluklarını tamamlayıp defterinize yazınız.

Bilgi Paylaşımı İçin Araçlar

•

Twitter

140 karakterden oluşan ve tweet adı verilen mesajların yazıldığı mikro blog sitesidir.

•

Flickr İnternet ortamında resimlerinizi ve videolarınızı kolaylıkla depolayabilmenizi, istediğiniz resimleri paylaşabilme, yorumlayabilmenizi sağlayan bir servistir.

•

Linkedin

çalışanlar, iş arayanlar ve işverenlerin profesyonel anlamda kullanımı amacıyla tasarlanmış bir sosyal ağ sitesidir

^. Linkedin’d

e oluşturduğunuz profiller özgeçmişinizi ifade eder.

•

Wikipedia çevrim içi bir ansiklopedidir ve bu amaca ulaşmak için bir araya gelmiş, karşılıklı saygı çerçevesinde yüksek kalitede bir ansiklopedi oluşturmakla ilgilenen kişilerden oluşan çevrim içi bir topluluktur.

•

Delicious sık kullanılan internet sitesi bağlantılarını depolamak, paylaşmak ve yeni siteleri keşfetmek için kullanılan bir sosyal sık kullanılanlar hizmetidir.

•

Blog genellikle güncelden eskiye doğru sıralanmış yazı ve yorumların yayınlandığı, web tabanlı bir yayındır.

•

Facebook

Mark Zuckerberg tarafından kurulan ve insanların profil oluşturup çeşitli paylaşımlarda bulunduğu bir sosyal paylaşım sitesidir.

•

Youtube üç Amerikalı iş arkadaşının eğlence için açtıkları daha sonra Google tarafından satın alınan, kısaca "Video Paylaşım Sitesi" olarak adlandırabileceğimiz bir web sitesidir.

Proje Oluşturma ve Yönetimi (planlama, aşamalar vb.)

Proje Oluşturma Basamakları

1. Projenin konusunu seçmek

Projenizi ilgilendiğiniz, üzerine düşündüğünüz, merak ettiğiniz konular üzerine seçin. Aklınıza pek çok fikir gelebilir. Bunları not edin. Hemen karar vermeyin. Bunların arasında sizin en güzel yapabileceğinizi, en merak ettiğiniz seçin. Bu proje sadece sizin seçeceğiniz konuda bilgili olduğunuzu göstermeyecek.

2. Bilgi toplamak

Projenin konusunu belirledikten sonra konunuzla ilgili kitaplardan, dergilerden, internetten, insanlardan ve kurumlardan bilgi toplayın. Konunuzla ilgili fotoğraf, asetat, saydam, model, afiş ve bulabileceğiniz her türlü malzemeyi toplayın.

3. Bilimsel yöntem seçme

Sizin bir sorunuz, merak ettiğiniz bir şey var. Projenizin amacı nedir? Ne bulmaya çalışıyorsunuz? Sorunuzun cevabı ne olabilir? Varsayımınızı gösterecek deneyler nasıl olabilir, hangi malzemeleri kullanabilirsiniz, hangi ölçümleri yapabilirsiniz?

4. Kontrollü deney yapmak ve sonuçları kaydetmek

Tasarladığınız deneyi kontrollü olarak yapın. Kontrollü olarak ve belirli bir işlem sırası izlenerek laboratuarda tekrarlanan gözlemlere kontrollü deney denir.

5. Grafikler, Tablolar, Çizimler, Modeller

Ne oldu? Bulduğunuz sonuç nedir? Sonuçlarınızı grafikler, tablolar, çizimler yolu ile gösterin. Bulduğunuz sonucu gösterecek maketler (modeller) de yapabilirsiniz.

6. Yaptığını Göster

Çalışmanız basit ve düzenli olmalı ama bir şeyin aynısı olmamalı. Yaptığınız maket, deney insanların anlayabileceği şekilde düzenlenmeli, ayrıca yaptığınız çalışmaya eğlence de katabilirsiniz. Bunu, renkleri kullanarak, insanları şaşırtacak, eğlendirecek düzenlemelerle yapabilirsiniz.

7. Rapor Yazma

Projenizin öyküsünü anlatın ne yapmak istediniz ve nasıl yaptınız? Bilimsel bir projenin raporu da belirli kurallara ve belirli sıraya göre yazılır. Bu kurallara ve sıraya uymalısınız.

8. Sunuş

Bilimsel bir projenin mutlaka sunuşu yapılır.

Değerlendirme Soruları

 Yolların buzlu olduğunu gören Ali, insanların ve arabaların kaymasının tehlikeli sonuçlar oluşturabileceğini düşünerek çözüm bulmayı düşünmesi hangi basamakta olduğunu gösterir?

Projenin konusunu seçmek

 1 bardak su ile 1 sürahi suyun aynı sıcaklıkta kaynayıp kaynamadığını öğrenmek için yapılması gereken şey nedir?

Kontrollü deney yapmak ve sonuçları kaydetmek

 Ayşe belirlemiş olduğu projesinin sorununa ait bilgileri topladıktan sonra bu bilgileri nasıl kullanacağı konusunda öğretmeninden yardım istemiştir. Ayşe hangi basamak için öğretmeninden yardım istemiştir?

Bilimsel yöntem seçme

 Mehmet yaptığı deneye ait verileri görsel hale getirmek için çizelge ve tablolar hazırlamıştır. Mehmet’in bu adımı, hangi basamakta olduğunu gösterir.

Grafikler, Tablolar, Çizimler, Modeller