VEDAT İLKİ
GENEL SAĞLIK SİGORTASI İÇİN PUSULA
Günlerdir medyayı oldukça meşgul eden her gün Sosyal Güvenlik konularında GSS düzenlemesi üzerine makale yazan üstatlarımız bile konuyu anlatırken aynı noktalara değinilmesine rağmen kafalardaki sis perdesi aydınlanmadı.
Bunun nedeni de bu işin 2011 yılının son günlerine bırakılmasından dolayı olmuştur.
Köşemde 28.12.2011 Tarihli RG yayınlanan Genel Sağlık Sigortası ile ilgili Gelir Tespiti ve
Tescili Yönetmeliğini siz okurlarım ile detaylı bir
şekilde paylaştım.
Bu işin asıl kafaları karıştıran noktası Yeşil Kartlılar ile başlayarak tüm kesimleri içine alması olmuştur.
02.11.2011
662 sayılı KHK
Genel sağlık sigortalılığının tespitinde esas alınacak gelir tespit testlerine ilişkin usûl ve esasların SYGM tarafından belirlenmesi ve gelir testlerinin SYDV’ler aracılığıyla uygulanması hükmü getirilmiştir.
GELİR TESTİ NEDİR?
Amaç: Ailelerin Genel Sağlık Sigortası primlerinin kim tarafından ödeneceğini ve ne kadar olacağını belirlemek.
Yöntem: SOYBİS ve sosyal incelemeler yolu ile ailelerin toplam gelirlerinin aylık ortalaması tespit edilip ailedeki kişi sayısına bölünür.
GELİR TESTİNİN KAPSAMI
1.Primi devlet tarafından ödenecek kişiler: Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Puanlama Formülüne göre tespit edilecek aile içindeki geliri
kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar.
(Kanundaki adı 60c1)
2.Primini kendileri ödeyecek kişiler: Sigorta sistemi dışında olup bir geliri olması nedeniyle sağlık sigortası primi ödemek durumunda kalan vatandaşlar. aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden fazla olan vatandaşlar.
(Kanundaki adı 60g)
3.)Zorunlu sigortası sona erenler 10 gün içinde bu kapsamda sigortalı sayılır. Yani işten ayrılan bir kişi 10 gün içinde yeniden sigortalı olmazsa veya başka bir maddeye göre sağlık sigortalısı sayılmazsa bu kapsama girmiş sayılacak.
VAKIFLARIN GELİR TESTİNDEKİ SORUMLULUKLARI NELERDİR?
1.Kapsamdaki kişilerin başvurularını almak
2.Başvuru sahiplerinin işlemlerini Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi yürütmek 3.Kişilerin SOYBİS sorgulamalarını yapmak
4.Bakanlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde kişilerin hane ziyaretleri ile sosyal incelemelerini yaparak merkezi veri tabanlarına kayıtlı olmayan gelirlerini, harcama ve servet durumlarını göz önüne alarak raporlamak
5.Başvuran ailelerin kişi başına aylık gelir durumlarının tespitine ilişkin Vakıfların Mütevelli Heyetinde karar almak
6.Gelir durumu kararını SGK’ya iletmek
7. 90 günde bir merkezi veritabanı sorgulamalarını yapmak
8.Her yıl hane ziyaretleri yaparak değişiklikleri takip etmek.
GELİR TESTİ BAŞVURU AŞAMASI NEREYE BAŞVURULUR ? -Başvuru ADNKS’deki kayıdına göre ilgili Vakfa yapılmalıdır.
-Gelir testine tabi tutulacak kişinin gelir testini yaptırmak üzere Vakfa bizzat yazılı başvurusu esastır.
-SGK’nın kişinin başvurusu olmaksızın resen tescil yaptırması durumunda vatandaş Vakfa
bizzat gelmeden Vakıf işlem başlatmaz.
GELİR TESTİ BAŞVURU AŞAMASI BAŞVURU ALINIRKEN NELERE DİKKAT EDİLİR?
-Gelir testine esas teşkil edecek göstergeleri içeren başvuru formu ile müracaat edilir.
-Genel sağlık sigortalısı yada bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olduğu tespit edilenler değerlendirmeye alınmaz . Bu kişilere haklarında gelir tespiti yapılamayacağı, gerekçesi ile birlikte başvuru esnasında yazılı olarak bildirilir.
-Kişinin gelir tespiti başvurusundan itibaren en geç bir ay içinde gelir tespiti iş ve işlemleri tamamlanır.
-Başvuru aşamasından SGK’ya kararın gönderilmesi aşamasına kadar süreç Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi
üzerinden yürütülür.
GELİR TESTİ İNCELEME AŞAMASI
Puanlama formülü kullanılmaya başlayana kadar Mütevelli Heyeti kararına göre gelir tespiti yapılır. Mütevelli Heyeti;
•Merkezi veritabanlarındaki kayıtlar (SOYBİS sorgusu),
•Hane ziyaretleri
doğrultusunda hanedeki kişi başına düşen gelirin seviyesini tespit eder.
Puanlama Formülü kullanılmaya başlandıktan sonra Mütevelli Heyeti, SOYBİS sorgusu ve hane ziyaretleri sonucu belirlenecek aile puanının belirttiği gelire göre karar verir.
GELİR TESTİ İNCELEME AŞAMASI İNCELEMELERDE NELERE DİKKAT EDİLİR?
•İncelemeler başvuranın aynı hane içinde yaşayan eşinden, yaşları ne olursa olsun evli olmayan çocuklarından, annesi ve babasından oluşan ailesini kapsar.
•Aileden biri GSS’li de olsa diğerlerinin gelir testinde dikkate alınır.
•Hane ziyaretleri Bakanlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde gerekli görülen hallerde yapılır .
•Öğrenim nedeniyle geçici olarak aynı hanede yaşamayan 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocuklar, öğrenimleri süresince aile içinde değerlendirilir.
GELİR TESTİ KARAR AŞAMASI Vakıf Mütevelli Heyeti:
•Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi üzerinden oluşturulan incelemelere göre ailenin ortalama aylık gelirini ve gelirin kişi başına düşen aylık tutarını tespit ederek tescil için SGK’ya bildirilmesini sağlar.
•Gelir tespiti yapılacak kişilere ait taşınır ve taşınmazlara ilişkin vakıf tarafından tespit edilen rayiç bedeller ile ilgili değerlendirme yapar.
•SGK ve SYGM’nin istemesi, ihbar, tespit, itiraz, bildirim ve gelir tespitinin yenilenmesi talebi gibi nedenlerle gelir tespitinin yenilenmesine karar verebilir.
MEVCUT YEŞİL KARTLILARDA İZLENECEK YÖNTEM:
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 18/6/1992 tarihli ve 3816 sayılı Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Yeşil Kart Verilerek Devlet Tarafından Karşılanması Hakkında Kanuna göre
1/1/2012 tarihine kadar yeşil kart verilenler, 1/1/2012 tarihinde gelir tespitine tâbi tutulmaksızın 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilir. Bu kişilerin yeşil kart vize tarihinden itibaren bir ay içinde gelir tespitini yaptırmak üzere vakıflara başvurmaları gerektiği Bakanlık ve SGK tarafından kamuoyuna duyurulur. Bu kişilerin gelir tespitleri bu Yönetmelikte belirtilen usûl ve esaslar çerçevesinde vakıflar tarafından yapılır.
GELİR TESTİ TAKİP AŞAMASI
•Genel sağlık sigortası tescili yapılanlar, gelir durumlarının değişmesi halinde bir ay içinde vakfa başvurmak
zorundadır.
•Karardan itibaren 90 günde bir aile içindeki bireylere ait veriler BSYHP’de otomatik olarak güncellenir . Vakıf da BSYHP üzerinden tespit ettiği değişiklikler üzerine, kişilerin bildirimini beklemeksizin gelir tespitini yeniler.
•Kişi başı geliri asgari ücretin 1/3’ünün altında tespit edilenlerin hane ziyareti her yıl yenilenir.
GELİR TESTİNİN YENİLENMESİ TALEBİ
Gelir durumunu etkileyecek değişiklikler hariç olmak üzere kişiler karardan itibaren altı ay içinde gelir tespitinin yenilenmesini talep edemez.
SGK tarafından tebliğ edilen gelir tespiti kararlarına karşı, kişiler tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde gelir tespitini yapan vakfa yazılı olarak itiraz edilebilir. İtirazlar 15 gün içinde karara bağlanır.
SGK ve SYGM’nin istemesi, ihbar, tespit, itiraz, bildirim ve gelir tespitinin yenilenmesi talebi gibi nedenlerle gelir tespitinin yenilenmesine Mütevelli heyeti karar verebilir.
GSS TESCİL AŞAMASI
SGK Vakıflardan gelen gelir durumu bilgilerine göre kişileri 60c(1) veya 60g maddeleri kapsamında tescil eder ve primlerini tahakkuk ettirir.
Vatandaşa yapılan bildirimler kanunen SGK tarafından yapılır. Vakıflar resmi bildirimde bulunamaz. Sadece vakfa gelen vatandaşa yardımcı olup gelir testi bilgisi verilir.
Kişilerin gelir durumlarına göre prim durumları: Gelir Kodu
Kişi Başına Aylık Gelir Durumu
Gelir Aralığı (TL)
Prim Durumu
G0
Brüt asgari ücretin üçte birinin altında
0-295,50
Primi devlet tarafından ödenecektir.
G1
Brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında
295,50-886,50
Primini kişi ödeyecek. Prim tutarı:
295,50 x %12= 35,46 TL
G2
Brüt asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında
886,50-1.773
Primini kişi ödeyecek. Prim tutarı:
886,50 x %12= 106,38 TL
G3
Brüt asgari ücretin iki katından fazla
1773- ∞
Primini kişi ödeyecek. Prim tutarı:
1. 773 x %12= 212,76 TL
Başvurularınızı SGK yapsanız bile,evraklarınız SYDV iletilecektir.
2022 Kapsamında olanlara SYDV için Gelir Testi yapılmayacak onların GSS sürdürülecektir.
SONUÇ:
Gelir testi süreci şu şekilde yürütülecek:
1.)SGK, mevcut yeşil kartlıları vize süreleri doluncaya kadar GSS'li olarak tescil edecek.
2.)SGK, yıl içinde vizesi dolan yeşil kartlılar ile sistemde hiç kaydı olmayan kişileri, asgari ücret düzeyinde gelirleri var olarak kabul edip resen tescil edecek. Ayrıca bu kişilere 1 ay içinde ilgili vakfa gidip gelir testi yaptırmalarını, aksi halde asgari ücretin iki katı gelirleri varmış gibi tescilleri güncelleyeceğini bildirecek.
3.)Kişiler tebligattan sonra 1 ay içinde Vakfa başvurmazsa gelirleri asgari ücretin iki katı kabul edilecek ve ödeyecekleri primler yaklaşık 106 TL'den yaklaşık 212 TL'ye çıkacak.
4.)Kişiler SYD Vakfına başvurduklarında başvuruları alınarak SOYBİS sorgusu ile hane ziyaretleri yapılacak ve gelir durumları SYDV Genel Müdürlüğünün puanlama formülüne göre tespit edilecek.
5.)Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi (BSYHP) kapsamında hazırlanan sistem
üzerinden başvuru aşamasından itibaren yürütülen gelir testi işlemlerinin sonucu yine elektronik sistem üzerinden aynı gün SGK'ya gönderilecek.
6.)BSYHP üzerinden 90 günde bir kişilerin durumunun değişip değişmediği otomatik olarak kontrol edilecek. Ayrıca her yıl yapılacak hane ziyaretleri ile kişiler tekrar Vakfa gelmeden gelir testleri yenilenecek.
7.)SGK, Vakfın bildirdiği gelir testi sonucuna göre kişileri tescil edip prim oranlarını ve hanede kaç kişinin prim ödeyeceğini haneye bildirecek. Ayrıca sağlık kurumlarından hizmet alınabilmesi için sistemleri üzerinden provizyon verecek.
Gelir testi uygulaması kapsamında SYD Vakıfları,
a)Kapsamdaki kişilerin başvurularının alınması,
b)Başvuru sahiplerinin işlemlerinin Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi ile yürütülmesi,
c)Kişilerin merkezi veritabanı sorgulamalarının SOYBİS üzerinden yapılması,
d)Kişilerin gelirlerinin harcama ve gelir durumlarının göz önüne alınarak raporlanması,
e)Vakıfların Mütevelli Heyetinde, SOYBİS sorgusu ve hane ziyaretleri sonucunda oluşacak puanlama formülü sonucu doğrultusunda gelir durumlarının tespitine ilişkin karar alınması
f)Gelir durumunun sistem üzerinden SGK'ya iletilmesi konularında sorumlu olacak.
Gelir testi sonucunda;
2012 yılında, aile içindeki kişi başına geliri 295,5 TL'den düşük olarak tespit edilen kişilerin primleri devlet tarafından ödenecek ve bu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edecekler.
Aile içindeki kişi başına geliri; 295,5 TL ile 886,5 TL arasında olanlar 35 TL;
886,5 TL ile 1.773 TL arasında olanlar 106 TL,
1.773 TL'nin üzerinde olanlar da 212 TL
prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edecek.
Brüt asgari ücrete endekslenen primler, asgari ücret arttıkça yükselecek.
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com
10.01.2012
www.alitezel.com
