TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)
SAYI : 2020/5343-S.20.8505 BAŞVURU NO : 2019/17841
KARAR TARİHİ : 03/04/2020
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN :
BAŞVURUYA KONU İDARE : MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Başvuranın ücretli öğretmenlik yaptığı dönemlere ilişkin hizmet tescilinin yapılması talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ : 09/10/2019
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran, halihazırda Milli Eğitim Bakanlığında kadrolu öğretmen olarak görev yaptığını, 1992 ila 1995 yılları arasında Kadıköy İlçesi ... Lisesinde ücretli öğretmen olarak çalıştığını, dört yıl önce okul yönetimi tarafından ücretli öğretmenlik yaptığı döneme ilişkin tarafına resmi yazı verildiğini, ancak İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü veya SGK tarafından söz konusu döneme ilişkin sigorta primlerinin ödenmediğini ifade ederek, ücretli öğretmenlik yaptığı döneme ilişkin sigorta primlerinin yatırılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Kurumumuzun 12/11/2019 tarihli ve … sayılı bilgi-belge isteme yazısına cevaben Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gönderilen 27/11/2019 tarihli ve … sayılı yazıda; bilgi ve belge talebimizin, Üsküdar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve Kadıköy İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine gönderildiği, söz konusu müdürlükler tarafından ise ilgili okullara gönderildiği ve ilgili okullar tarafından verilen cevabi yazıların Kurumumuza gönderildiği görülmektedir.
2.1. Kadıköy ... Anadolu Lisesi Müdürlüğünün 25/11/2019 tarihli ve … sayılı cevabi yazısında; başvuran ile ilgili öğretmen memur devam devamsızlık defteri kayıtlarında ücretli öğretmenlik yaptığının tespit edildiği ve 16/10/2019 tarihli ve … sayılı yazı1 ile başvurana Kadıköy ... Lisesinde çalıştığını gösterir mevcut belgelerin teslim edildiği, diğer yandan söz konusu okulun uzunca bir süre tadilattan geçtiği gerekçesiyle mevcut evrak sayısının sınırlı
1 Söz konusu yazı başvuran tarafından Kurumumuza ulaştırılmış olup, 1994-1995 Eğitim-Öğretim Ders Döneminin Nisan, Mayıs, Haziran aylarında çalıştığı belirtilmekle birlikte ilgili aylara ilişkin öğretmen devam çizelgeleri de beyan edilmiştir.
olduğu, ücretli öğretmen onayları okul arşivinde tadilat sonrası bulunamadığından sadece devam devamsızlık kayıtlarının verildiği, okul arşivinde il ilçe onaylarının bulunmadığı, okul arşivinde ücretli öğretmen bordroları ödeme emirleri bulunmadığından, SSK primlerinin o yıllarda yatırılıp yatırılmadığının bilinemeyeceğini,
2.2. Üsküdar Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 25/11/2019 tarihli ve … sayılı cevabi yazısında ise; başvuranın Üsküdar İlçesi ... Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde 21 Mart 1994 - 11 Haziran 1994 tarihleri arasında görev yaptığı ve SSK iş ve işlemlerinin yapılmadığı, Üsküdar Kaymakamlığı … Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdürlüğünün 25/11/2019 tarihli ve … sayılı cevabi yazısında; Ek ders ücreti karşılığı derse giren öğretmenlerin ödemelerinin sadece girdiği ders ücretinin Mal Müdürlüklerince ödendiği, ifade edilmiştir.
3. Kurumumuzun 12/11/2019 tarihli ve … sayılı bilgi-belge isteme yazısına cevaben Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gönderilen 20/12/2019 tarihli ve … sayılı ikinci cevabi yazıda;
3.1. Ek Ders ücreti karşılığında ders okutmak üzere görevlendirilenlerle ilgili gerek görevlendirme, gerek ek ders ücreti ödenmesi, gerek bu ücretlerden yapılan sigorta primlerinin kesilerek SGK’ya gönderilmesi, gerekse bu konudaki tüm kayıt ve işlemlerin ilgili il milli eğitim müdürlüklerince yürütüldüğü, Bakanlık tarafından herhangi bir dosya ve kaydın tutulmadığı belirtilmekle birlikte, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 13/12/2019 tarihli ve … sayılı cevabi yazıda; konuyla ilgili Kadıköy İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünden gerekli bilgi ve belgelerin talep edildiği, ancak 1992-1995 yılları arasında ek ders ücreti karşılığında ders okuttuğu sürelere ilişkin görevlendirme onayı ve bu sürelere ait sigorta primi ödeme belgelerinin bulunamadığının bildirildiği, Kadıköy İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Kadıköy ... Anadolu Lisesi Müdürlüğü yazılarının birer nüshasının ekte sunulduğu belirtilmiştir.
3.2. İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından Kadıköy İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne gönderilen 11/12/2019 tarihli ve … sayılı yazıda Kadıköy ... Anadolu Lisesinden farklı tarihlerde beyan edilen ek ders sürelerine ilişkin belgelerin yeniden incelenerek gerekli titizliğin gösterilmesinin istendiği, söz konusu yazıya; Kadıköy İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünce herhangi bir araştırma ve değerlendirme yoluna gidilmediği, ilgili okulun cevabi yazısıyla karşılık verildiği, ilgili okul müdürlüğü tarafından ise 2.1. numaralı paragrafta belirtilen hususların tekrar edildiği, görülmüştür.
III. İLGİLİ MEVZUAT
4. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde, “…Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler…”,
5. 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun "Kurumun Görevi" başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
6. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Ders görevi” başlıklı 89’uncu maddesinde,
“Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir. Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile tespit olunur.” hükmü yer almaktadır.
7. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Sigortalı sayılanlar” başlıklı 4’üncü maddesinde, “(…) a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar, (…)
c) Kamu idarelerinde;
1) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar,
2) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan, sözleşmeli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca açıktan vekil atananlar,
sigortalı sayılırlar.
Birinci fıkranın (a) bendi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler; (…)
f) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar, kamu idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenler ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (c) bendi kapsamında çalıştırılanlar, (…) hakkında da uygulanır.” hükmü; “Prime esas kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasında,
“4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.
a) Prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
brüt toplamı esas alınır.
(…) g) Primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir. Ancak günlük kazancın hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancının ücret aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.
h) Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir. Ancak, işveren ve sigortalı arasında kısmî süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış olması kaydıyla, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunur. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilir.
(…) j) Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanların prim ödeme gün sayısı 30 günü aşmamak kaydıyla, bir takvim ayı içerisinde hak kazandıkları brüt ek ders ücreti toplam tutarının, prime esas günlük kazanç alt sınırına bölünmesi sonucu bulunur. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda tam sayıdan sonraki küsuratlar dikkate alınmaz (…)” hükmüne yer verilmektedir.
8. 439 sayılı Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanunun 8’inci maddesinde, “Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her dereceli okullara meslekten öğretmen bulunmaması halinde:
a) Yüksek dereceli okullara üniversite ve yüksek okul mezunları ile dengi yabancı üniversite ve yüksek okul mezunları,
b) Orta dereceli okullara orta öğretim öğretmenliği şartlarını taşıyanlarla ilkokul öğretmenliği yapanlar ve ev işleri dersi için de mesleki ve teknik öğretim kurslarında öğretmenlik yapmakta olanlar, Geçici olarak ücretle öğretmen atanabilirler.
Bunlardan, resmi bir görevi bulunanlara haftada sekiz, resmi görevi bulunmayanlardan yüksek öğretim kurumlarına atananlara oniki, orta dereceli kurumlara atananlara yirmidört saate
yetiştirme yurtlarında, okuma yazma kurslarında, gezici köy kurslarında görevli öğretmenler ile ilköğretim kurumlarında görevli sınıf öğretmenleri aylıkları karşılığında haftada 18 saat, branş öğretmenleri 15 saat ders okutmakla yükümlüdürler (…)” hükmü yer almaktadır.
9. 2006/11350 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın “Aylık karşılığı ders görevi” başlıklı 5’inci maddesinde,
“Kapsama dâhil örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli; a) Örgün ve yaygın eğitim kurumlarının müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcıları haftada 6 saat, b) Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri haftada 18 saat, c) Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri haftada 15 saat, ç) Atölye ve laboratuvar öğretmenleri haftada 20 saat, ders okutmakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük öncelikle alanlarında, alanlarında ders bulunmayanlara ise ihtiyaç hâlinde ve istekleri üzerine alanları dışında ders görevi verilmek suretiyle yerine getirilir.” hükmüne; “Ders ücreti karşılığında görevlendirme” başlıklı 9’uncu maddesinde
“Öğretmen sayısının yetersiz olması hâlinde;
a) Yüksek öğrenimli olmak koşuluyla;
1) Bu Karar kapsamındaki yönetici ve öğretmenler dışındaki resmî görevliler ile sınıf öğretmenlerine ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında haftada 8 saate, 2) Resmî görevi bulunmayanlar ile emeklilere, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim ve yaygın eğitim kurumları ile yabancı uyrukluların eğitim gördüğü geçici eğitim merkezlerinde haftada 30 saate,
kadar ek ders görevi verilebilir.
b) İlgili mevzuatında belirtilen esaslara göre uzman ve usta öğretici olarak nitelendirilenlerden;
1) Resmî görevi bulunanlara haftada 10 saate, 2) Resmî görevi bulunmayanlara haftada 40 saate,
kadar, okul öncesi, meslekî ve teknik orta öğretim ile özel eğitim ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders görevi verilebilir.” hükmüne yer verilmektedir.
IV. KAMU DENETÇİSİ CELİLE ÖZLEM TUNÇAK’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ
10. Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvuru konusuna ilişkin “Tavsiye Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
11. Başvuranın 1992 ila 1995 yılları arasında ücretli öğretmenlik yaptığı döneme ilişkin sigorta primlerinin yatırılmasını talep ettiği, buna karşılık ilgili idare tarafından çalıştığı okulda arşiv kayıtlarına erişim olmadığı gerekçesiyle prim ödemelerinin yapılmadığı, bunun üzerine başvuranın, 1992 ila 1995 yılları arasındaki ücretli öğretmenlik yaptığı hizmetlerine ilişkin sigorta primlerinin ödenmesi talebiyle Kurumumuza başvuru yaptığı görülmektedir.
12. Kurumumuz tarafından Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan yazışmalar neticesinde başvuranın 1992 ila 1995 yılları arasında çalıştığını iddia ettiği sürelere ilişkin; 1994 ve 1995 yıllarında iki farklı okulda çalışmalarının olduğu, 1994-1995 eğitim öğretim döneminde Nisan, Mayıs ve Haziran ayları Kadıköy ... Anadolu Lisesi ders devam çizelgesi belgelerine ulaşılmış olsa da ihtilafa konu yılların tamamına ilişkin başvuranın çalıştığı okulda tadilata gidildiği gerekçesiyle arşiv kayıtlarına ulaşılamadığı gerekçesiyle tespitin yapılamadığı ifade edilmiştir.
Bu bilgiler ışığında başvuranın 1994 ve 1995 yılları eğitim öğretim dönemlerinin Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran dönemi çalıştığı dönemlere ilişkin değerlendirme yapılacak olup; ihtilafa konu diğer sürelere ilişkin ise;
12.1. Şikayete konu tarih dikkate alındığında o tarihte yürürlükte olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 2 ve 6 ncı maddelerinde açıkça belirlendiği üzere, sigortalılığın oluşumu yönünden çalışma olgusunun varlığının zorunlu olduğu, eylemli veya gerçek biçimde çalışmanın varlığı saptanmadıkça hizmet akdine dayanılarak dahi sigortalılıktan söz edilemeyeceği açıktır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Kanun’un 79 uncu maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileriyle o tarihte yürürlükte bulunan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir.
12.2. Hizmet tespitine ilişkin mevzuat hükümlerine bakıldığında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Prim belgeleri ve işyeri kayıtları” başlıklı 86 ncı maddesinin sekizinci fıkrasında “Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca işyerinde fiilen yapılan tespitlerden ve kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden kayıt ve belgelere dayanmaksızın çalıştığı belirlendiği halde, hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının Kuruma bildirilmediği anlaşılan veya eksik bildirildiği tespit edilen sigortalıların geriye yönelik hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının, en fazla tespitin yapıldığı tarihten geriye yönelik bir yıllık süreye ilişkin kısmı dikkate alınır.” hükmüne yer verildiği; aynı maddenin dokuzuncu fıkrasında ise “Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır.” hükmünün bulunduğu görülmüştür.
12.3. Söz konusu hükümlerden anlaşıldığı üzere kayıt ve belgeye dayanmayan sigortasız çalışmanın varlığı halinde kanun koyucu Sosyal Güvenlik Kurumuna ancak işyerinde yapılmış fiili bir tespit varsa veya diğer kamu idarelerince yapılmış bir tespit varsa tespitten geriye doğru en fazla bir yıllık süreye ilişkin hizmetin tescilini yapma yetkisi tanımış; bunun dışında kayıt ve belgeye dayanmayan hizmet iddialarının tescilini mümkün kılan bir hususa yer vermemiş, aksine kayıt ve belgeye dayanmayan söz konusu hizmet iddialarının dikkate alınabilmesi için iş mahkemelerinden karar alınması zorunluluğu öngörmüştür.
12.4. Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerden de başvuranın kayıt ve belgeye dayandırılamayan ve yetkili Kurumca tespiti yapılamayan hizmetlerin tescilinin ancak iş mahkemelerinde açılacak hizmet tespiti davası sonucunda alınacak ilamla mümkün olduğu anlaşılmıştır.
12.5. Dolayısıyla başvuranın iddia ettiği üzere 1992 ila 1995 yıllarının tespit edilemeyen kısmı için fiili çalışmasının olup olmadığının ancak iş mahkemelerinde açılacak hizmet tespiti davası sonunda alınacak ilamla tescil edilebileceği, yasa koyucunun hizmet tescili için başkaca bir yol öngörmediği sonucuna ulaşılmıştır.
12.6. 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında, Kamu Denetçiliği Kurumunun, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevli olduğu düzenlenmiş olup, anılan maddenin ikinci fıkrasında Kurumun görev alanı dışında kalan başvuru konuları tek tek sayılmak suretiyle belirlenmiş ve bu kapsamda (c) bendi uyarınca
“Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar”ın Kurumun görev alanı dışında olduğu hüküm altına alınmıştır.
12.7. Benzer bir düzenlemeye 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendinde de ayrıca yer verilmiş olup, anılan Yönetmeliğin “Ön incelemenin yapılması” başlıklı 19 uncu maddesinde, şikâyet başvurusunun, inceleme ve araştırmaya geçilmeden önce ön incelemeye tabi tutulacağı ve ön incelemede şikâyet başvurusunun Kurumun görev alanına girip girmediğinin inceleneceği; “Ön inceleme üzerine yapılacak işlemler ve verilecek kararlar” başlıklı 20 nci maddesinin birinci fıkrasında ise, şikâyet başvurusunun ‘idari başvuru yollarının tüketilmesi’ koşulu hariç 19 uncu maddede yer alan şartlardan herhangi birini taşımaması hâlinde incelenemezlik kararı verileceği, hüküm altına alınmıştır.
12.8. Somut olayda başvuranın 1992 ila 1995 yıllarının tespit edilemeyen kısmı için; hizmet iddiasının yukarıda yer verilen gerekçelerle ancak iş mahkemesi tarafından yapılacak yargılama sonucuna göre tescil edilebileceği, dolayısıyla söz konusu konunun “yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar” kapsamında bulunduğu tespit edildiğinden, yukarıda yer
verilen mevzuatı gereğince Kurumumuzun görev alanına girmeyen şikayet başvurusunun Kurumumuzca incelenmesine imkan bulunmamaktadır.
13. Diğer yandan; başvuranın, Kadıköy ... Anadolu Lisesinde 1994-1995 Eğitim-Öğretim Ders Döneminin Nisan, Mayıs, Haziran ve ... Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde 21 Mart 1994 - 11 Haziran 1994 tarihleri arasında çalıştığı dönemlere ilişkin hizmetleri değerlendirme yoluna gidilecektir.
14. Dosya kapsamındaki bilgi, belgelerden, Kadıköy ... Anadolu Lisesi Müdürlüğünün 16/10/2019 tarihli ve … sayılı yazısında, başvuranın 1994-1995 eğitim öğretim yılında adı geçen okulda ücretli öğretmenlik yaptığının tespit edildiği, Nisan, Mayıs, Haziran aylarına ait devam devamsızlık çizelgesine ilişkin kayıtların da yer aldığı görülmüştür.
15. Ayrıca, Üsküdar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 25/11/2019 tarihli ve … sayılı yazısından, başvuranın Üsküdar ... Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde 21 Mart 1994 - 11 Haziran 1994 tarihleri arasında görev yaptığı, anlaşılmıştır.
16. Öncelikle belirtmek gerekir ki öğretmenlerin istihdam biçimi çeşitlilik göstermektedir. 657 sayılı Kanunun 4'üncü maddesi kapsamında öğretmenler memur ya da sözleşmeli personel olarak istihdam edilebilmektedir. Bunun yanında anılan Kanunun 86'ncı maddesi kapsamında memur statüsüyle çalışan öğretmenlerin işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine vekil öğretmen atanabilmektedir. Son olarak eğitim kurumlarında yeterli öğretmen bulunmaması halinde anılan Kanunun 89'uncu maddesi kapsamında açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilmektedir. Bilindiği üzere Anayasanın 128'inci maddesinde kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler düzenlenmektedir. Buna göre, devletin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülmesi gerekmektedir. Bu itibarla söz konusu öğretmenlerin kural olarak memur veya diğer kamu görevlisi olarak istihdam edilmesi, diğer istihdam biçimlerine ise zorunlu hallerde başvurulması gerekmektedir. Başvuranın görevlendirilmesinin yasal dayanağını oluşturan 657 sayılı Kanunun 89’uncu maddesinde
“…veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir…” hükmünün yer aldığı görülmektedir.
17. 657 sayılı Kanunun 4/A ve 86'ncı maddesi kapsamında istihdam edilen öğretmenler sosyal güvenlik yönünden 5510 sayılı Kanunun 4/1-(c) maddesi kapsamında sigortalı sayılmaktadırlar. 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi kapsamında sözleşmeli personel statüsünde istihdam edilen öğretmenler ise 5510 sayılı Kanunun 4/1-(a) maddesi kapsamında sigortalı sayılmaktadırlar. Fiilen çalışılan sürelere ilişkin ise sigorta priminin yatırılması hususu Kanuni bir zorunluluktur.
18. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; Kurumumuza iletilen bilgi ve belgelerden başvuranın Üsküdar ... Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde 21 Mart 1994 - 11 Haziran 1994 tarihleri arasında, ayrıca Kadıköy ... Anadolu Lisesinde 1994-1995 Eğitim-
Öğretim Ders Döneminin Nisan, Mayıs, Haziran aylarında fiilen çalıştığı sürelere ilişkin sigorta primi ödenmemesi işlemlerinde hukuka ve hakkaniyete uyarlık bulunmamaktadır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
19. İyi yönetim ilkelerine 28.03.2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiş olup Milli Eğitim Bakanlığı’ndan istenen bilgi ve belgelerin Kurumumuza süresi içinde ve gerekçeli olarak gönderildiği, idarenin başvuranla ilgili işlemlerinde hesap verilebilirlik, makul sürede karar verme ve kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi ilkelerine uygun hareket ettiği, ancak başvurana hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği, dolayısıyla iyi yönetim ilkelerinden karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesine uymadığı anlaşılmış olup idarenin bu ilkeye de uyması beklenmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
20. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21’inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup İstanbul İş Mahkemesinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KABULÜNE,
Başvurana ücret karşılığı ders görevi verilen, 21 Mart 1994 - 11 Haziran 1994 tarihleri arası ayrıca Nisan, Mayıs, Haziran 1995 tarihlerine ilişkin hizmetinin tescil ve hizmet kütüğüne işlenmesi hususunda MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI’NA ve SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın gereği için BAŞVURANA, MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI’NA ve SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA, tebliğine;
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.
e-imzalıdır Şeref MALKOÇ Kamu Başdenetçisi
