T.C.
KALKINMA BAKANLIĞI
GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI
ŞANLIURFA İL PROFİLİ
OCAK 2015
i
İÇİNDEKİLER
1. MEVCUT DURUM ... 1
1.1. DEMOGRAFİK BİLGİLER ... 1
1.2. CAZİBE MERKEZLERİ ... 2
1.3. TARIM ... 2
1.3.1. Sulama Yatırımları ... 3
1.3.2. Tarım Projeleri ... 4
1.3.3. Hayvan Varlığı ... 4
1.4. SANAYİ ... 4
1.4.1. Teşvik Politikaları ... 4
1.4.2. KOBİ Destekleri ve Kümelenme ... 5
1.4.3. Sanayi Tesisleri ... 6
1.4.4. İhracat – İthalat ... 6
1.4.5. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ... 7
1.4.6. Küçük Sanayi Siteleri (KSS) ... 7
1.5. EĞİTİM ... 7
1.6. İSTİHDAM ... 8
1.7. SODES PROGRAMI ... 9
1.8. SAĞLIK ... 9
1.9. KÜLTÜR VE TURİZM ... 11
1.10. DOĞAL KAYNAKLAR ... 12
1.11. ULAŞTIRMA ... 13
1.11.1. Karayolu ... 13
1.11.2. Demiryolu ... 14
1.11.3. Havayolu ... 14
1.12. SOSYAL HİZMET VE YARDIMLAR ... 14
1.13. SPOR TESİSLERİ ... 15
1.14. SOSYAL FİZİKİ ALTYAPI ... 15
2. GAP İDARESİ’NİN YÜRÜTTÜĞÜ ÖNEMLİ FAALİYETLER ... 16
2.1. Girişimci Destekleme ve Yönlendirme Merkezleri (GİDEM) Faaliyetleri ... 16
2.2. TARIMSAL FAALİYETLER ... 16
2.2.1. Tarımsal Araştırma Projesi ... 16
2.2.2. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme Bakım ve Yönetimi (İBY) Projesi ... 17
2.2.3. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi ... 18
2.2.4. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi ... 18
2.2.5. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Çalışmaları ... 18
2.2.6. GAP Tarım Kampı Lider Çiftçi Yetiştirme Programı ... 19
ii
2.2.7. Organik Tarım Küme Geliştirme Projesi ... 19
2.2.8. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi ... 19
2.2.9. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi ... 20
2.2.10. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi ... 20
2.2.11. Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP) ... 20
2.3. SOSYAL GELİŞMEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR ... 21
2.3.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM) ... 21
2.3.2. Gençlik ve Kültür Evleri ... 21
2.3.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos Çocuk Gelişim Merkezleri) ... 22
2.3.4. GAP Bölgesi’nde Kadının Güçlendirilmesinde Yenilikler Projesi 1. ve 2. Fazı ... 22
2.3.5. Türkiye’nin Az Gelişmiş Bölgelerinde Kadınların ve Kadın Sivil Toplum Kuruluşlarının Güçlendirilmesi Projesi ... 23
2.4. ÇEVRE ve ALTYAPI FAALİYETLERİ ... 23
2.4.1. Susuz Köylerin Sağlıklı İçme Suyu Kaynağına Kavuşturulması ………... 23
2.4.2. Halihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları ………... 24
TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1: Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı ... 1
Tablo 2: Göç İstatistikleri ... 1
Tablo 3: Şanlıurfa İli Tarım Alanları ... 2
Tablo 4: Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı... 5
Tablo 5: İmalat Sanayi Sektörlere Göre Firma Sayısı ve İstihdam ... 6
Tablo 6: Şanlıurfa İli İthalat – İhracat Verileri ... 7
Tablo 7: Tamamlanan KSS’ler ... 7
Tablo 8: 2013-2014 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen ve Öğrenci Sayıları ... 8
Tablo 9: TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları ... 9
Tablo 10: Hastanelerin Dağılımı ve Yatak Sayısı ... 9
Tablo 11: Devam Eden Karayolu Projeleri ... 13
Tablo 12: Tarımsal Araştırma Projesi ... 17
Tablo 13: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri ... 18
Tablo 14: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri ... 18
Tablo 15: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri ... 20
Tablo 16: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi ... 20
Tablo 17: Şanlıurfa İli Sondaj Çalışmaları ... 23
iii
GRAFİK DİZİNİ
Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu ... 1
Grafik 2: Tarım Alanlarının Dağılımı ... 3
Grafik 3: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı ... 3
Grafik 4: Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı ... 5
Grafik 5: Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı ... 6
Grafik 6: İstihdamın Sektörel Dağılımı ... 6
1
0 500.000 1.000.000 1.500.000 2.000.000
Nüfus
ŞANLIURFA
1. MEVCUT DURUM
1.1. DEMOGRAFİK BİLGİLER
2014 adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre Şanlıurfa 1.845.667 kişilik nüfusu ile GAP illeri arasında ikinci sırada yer almakta ve Bölge nüfusunun %22,3’nü oluşturmaktadır.
Nüfusun 925.703’ü (%50,1) erkek, 919.964 ’ü (%49,9) kadındır.
Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı
Bebek ölüm hızı ülke genelinde iyileşme göstermekle birlikte, 2010 ve 2014 yılları karşılaştırıldığında Bölge’de binde 15,8’den binde 16’5’e ilerlerken, Şanlıurfa’da binde 17’den 17,9’a çıkmıştır.
Doğurganlık hızında ise Şanlıurfa ilinde, Bölge genelinin üstünde değişimler gözlenmektedir.
Tablo 1: Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı
İller Bebek Ölüm Hızı (Binde) (*) Doğurganlık Hızı (Çocuk Sayısı) (**) 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Şanlıurfa 17,0 16,9 15,8 15,5 17,9 4,57 4,44 4,46 4,39 4,52
GAP 15,8 16,0 15,7 15,5 16,5 3,57 3,47 3,52 3,46 3,60
Türkiye 12,0 11,7 11,6 10,8 11,1 2,08 2,04 2,11 2,10 2,17 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Doğum ve Ölüm İstatistikleri,2015
(*) Bebek Ölüm Hızı: Belli bir yıl içinde meydana gelen bir yaşından küçük bebek ölümlerinin o yıl içinde meydana gelen canlı doğumlara oranının binde olarak ifade edilmesidir.
(**) Doğurganlık Hızı: Bir kadının doğurgan olduğu dönem boyunca (15-49 yaşları arasında) doğurabileceği çocuk sayısıdır.
Göç İstatistikleri
Şanlıurfa, GAP illeri arasında göç veren illerden biridir. Net göç hızı Bölge genelinin üzerindedir.
Tablo 2: Göç İstatistikleri
Yıllar İller Nüfus Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı (Binde)
2008 Şanlıurfa 1.574.224 25.510 37.282 -11.772 -7,45
GAP 7.350.752 132.328 188.111 -55.783 -7,56
2013 Şanlıurfa 1.845.667 35.670 49.030 -13.360 -7,21
GAP 8.250.718 148.175 198.824 -50.649 -6,12
Kaynak:TÜİK
2 Nüfus Artış Hızı ve Nüfus Yoğunluğu
İlin 2014 nüfus artış hızı binde 23,95’dir. Şanlıurfa GAP illeri içerisinde nüfus artış hızı büyüklüğü bakımından üçüncü sıradadır.
GAP Bölgesi’nin nüfus yoğunluğu (km2’ye düşen kişi sayısı) 2014 yılında 110 kişi iken, Şanlıurfa’da bu sayı 98’dir.
1.2. CAZİBE MERKEZLERİ
Yapılacak İşlem ve Açıklama: Bölgesel ve ulusal ölçekli "Cazibe Merkezi" işlevi görecek kentlerdeki iş ve yaşam ortamının iyileştirilmesi için KOBİ'lere yönelik iş destek hizmetlerinin, girişimciliğin ve istihdam imkânlarının geliştirilmesi, turizm faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve kalitesinin artırılması gibi çok yönlü projeler ilgili kuruluşlar aracılığıyla desteklenecektir. Sağlanacak destekler, şehrin rekabet üstünlüğü ve özgünlüğü olan sektör ve alanlarının geliştirilmesi konularına odaklanacaktır. İlk aşamada Diyarbakır şehir merkezinden başlatılacak pilot uygulamanın 2008 yılı sonrasında Bölge’deki diğer 2 merkeze (Gaziantep, Şanlıurfa) yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Finansman hem mevcut uygulamaları yoğunlaştırıp etkisini artırma, hem de yeni araç ve imkânlarla yeni uygulamaları destekleme amacıyla kullanılacaktır.
CMDP ilk defa Eylem Planı için hazırlanmış ve uygulamaya konulmuştur. CMDP ile büyüme ve çevrelerine hizmet verme potansiyeli yüksek “cazibe merkezleri” belirlenerek, yerel dinamiklere ve içsel potansiyele dayalı gelişme ortamının oluşturulması, kamu yatırım uygulamalarında ve hizmet arzında mekânsal önceliklendirme ve odaklanmanın sağlanması amaçlanmıştır. Bölge’de yatırım potansiyeli yüksek şehirlerde rekabet ortamının geliştirilerek ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi planlanmış; programa Diyarbakır’da pilot uygulama ile başlanmış, daha sonra Şanlıurfa ve Gaziantep’te yaygınlaştırılmıştır.
Şanlıurfa - CMDP uygulamalarına 2010 yılında başlanmıştır.
Desteklenen Projeler
- Sokak Cephe İyileştirme ve Kültür Adası Projesi - Kale Eteğinin Turizme Kazandırılması Projesi
1.3. TARIM
2014 yılı itibarıyla GAP Bölgesi’nin tarım alanı 3.128.428 hektar, Şanlıurfa ilinin tarım alanı ise 1.181.186 hektardır. Şanlıurfa ilinde ekilen tarla alanı 883.386 hektar olup, nadas alanı 162.798 hektar, sebze bahçeleri alanı 20.314 hektar ve meyve bahçeleri alanı ise 114.639 hektardır.
Tablo 3: Şanlıurfa İli Tarım Alanları Toplam Tarım
Alanı (ha)
Ekilen Tarla
Alanı (ha) Nadas Alanı (ha)
Sebze Bahçeleri
Alanı (ha) Meyve Alanı (ha)
Şanlıurfa 1.181.186 883.386 162.798 20.314 114.639
GAP 3.128.428 2.340.802 202.532 73.943 511.148
Şanlıurfa/GAP (%) 37,7 37,7 80,3 27,4 22,4
Kaynak: TÜİK
3 Tarım Alanlarının Dağılımı
Ekilen Tarla Alanı Nadas Alanı Sebze Bahçeleri Alanı Meyve Alanı
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ekilen Tarla Alanı Nadas Alanı Sebze Bahçeleri…
Meyve Alanı
Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı
şanlıurfa GAP
Grafik 2: Tarım Alanlarının Dağılımı Grafik 3: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı
GAP’ın başta sulama olmak üzere temel altyapı yatırımlarının, ekonomik ve sosyal gelişiminin hızlandırılarak büyük bölümünün tamamlanması amacıyla 2008-2012 dönemini kapsayan GAP Eylem Planı (EP) hazırlanmış ve etkin bir şekilde uygulanmıştır.
1.3.1. Sulama Yatırımları
EP döneminde sulama projelerine ayrılan kaynak önemli ölçüde artırılarak yatırımlara hız verilmiştir.
Devam eden projelerin büyük bir kısmı tamamlanmış, yeni yatırımların da proje yapımları ve onu takiben inşaat çalışmaları başlatılmıştır.
Tamamlanan Sulama Yatırımları:
- Yukarı Harran Ovası Sulaması Ana Kanal İnşaatı (86.372 m) - Yukarı Harran Ovası Sulama Şebeke İnşaatı (13.445 ha) - Yukarı Harran Ovası Sulaması VI. Kısım İnşaatı
- Suruç Ovası Pompaj Sulaması Ana İletim Kanalı 1. Kısım - Suruç Ovası Pompaj Sulaması 3. Kısım
- Suruç Ovası Pompaj Sulaması Sağ Sahil Ana Kanalı (24.277 m) - Suruç Ovası Pompaj Sulaması Sol Sahil Ana Kanal (45.836 m) - Taşbasan Depolaması
Devam Eden Sulama Yatırımları:
Şanlıurfa-Bozova Sulamaları
- Şanlıurfa-Bozova Pompaj Sulaması 2. Kısım Ana Kanal İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi %39’dur.
- Şanlıurfa-Bozova Pompaj Sulaması 2. Kısım Şebeke 1.Ünite İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi
%13’tür.
- Şanlıurfa-Bozova Pompaj Sulaması 3. Kısım Şebeke İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi %58’dir.
- Şanlıurfa-Bozova Pompaj Sulaması Günışık Ana Kanal İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi %95’dir.
4 Suruç Ovası Pompaj Sulaması
- Suruç Ovası Pompaj Sulaması Ana İletim Kanalı 2.Kısım: Fiziki Gerçekleşmesi %99’dur.
- Suruç Ovası TP1 Pompaj Sulaması Şebekesi: Fiziki Gerçekleşmesi %95’dir.
- Taşbasan Sağ Sahil Şebeke İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi %84’tür.
- Taşbasan Sol Sahil 1.Kısım Şebeke İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi %75’tir.
- Taşbasan Sol Sahil 2.Kısım Şebeke İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi %86’dır.
1.3.2. Tarım Projeleri
Eylem Planı uygulamaları ile tarımsal sanayinin geliştirilmesi hedeflenmiş ve tarımsal verimliliği artırmak üzere tarımsal örgütlenme projeleri, organik tarım uygulamaları, kırsal kalkınma programları ve hayvancılığın geliştirilmesi desteklenmiştir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) tarafından EP kapsamında Şanlıurfa’da verilen destekler aşağıda özetlenmiştir.
Tarımsal Örgütlenme Projeleri kapsamında 30 kooperatife 74,9 milyon TL kredi desteği sağlanmıştır.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında tamamlanan 143 projeye toplam 36,2 milyon TL hibe desteği sağlanmıştır.
1.3.3. Hayvan Varlığı
2014 yılı itibarıyla GAP Bölgesi’ndeki 1.049.420 adet büyükbaş hayvanın 223.160 (%21,26) adedi Şanlıurfa’dadır. Şanlıurfa ilindeki büyükbaş hayvanların 194.751 tanesi yetişkin, 28.409 tanesi ise genç yavrudur. GAP kapsamında büyükbaş hayvanların toplam süt üretimi miktarı 1.056.521 ton olup, bunun 204.152 (%19,32) tonu Şanlıurfa’da üretilmektedir.
GAP Bölgesi’nde mevcut 7.628.442 adet küçükbaş hayvanın 2.049.629 (%26,86) adedi Şanlıurfa ilindedir. Bölge’deki küçükbaş hayvanların toplam süt üretimi 304.166 ton olup, bunun 71.942 (%23,65) tonu Şanlıurfa’da üretilmektedir.
1.4. SANAYİ
1.4.1. Teşvik Politikaları
Bölgesel ve sektörel nitelikli yeni teşvik politikalarının uygulanması Bölge yatırımları açısından olumlu bir etki yaratmış, özel sektör yatırımlarında artış izlenmiştir.
2008–2012 döneminde sabit yatırım tutar 1,5 milyar TL olan ve 10.820 kişilik istihdam öngörülen 313 adet teşvik belgesi verilmiştir.
5
0 20 40 60 80 100 120 140 160
0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 10.000
2002 2005 2010 2013 2014
Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım
İstihdam Belge Sayısı Sabit Yatırım Tutarı (on milyon TL)
Tablo 4: Şanlıurfa İli Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı Şanlıurfa Belge Sayısı İstihdam Sabit Yatırım Tutarı (milyon TL)
2002 19 1.521 150
2005 13 371 15
2010 102 2.580 309
2013 137 9.262 1.088
2014 55 3.439 305
Kaynak: Kaynak: Ekonomi Bakanlığı (2014 Ağustos)
Grafik 4: Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı
5084 sayılı kanun kapsamında 2008-2012 yıllarında 43.779.424 elektrik enerjisi ödemesi yapılmıştır.
1.4.2. KOBİ Destekleri ve Kümelenme
GAP Eylem Planı ile KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştıracak tedbirler alınmış, kullandırılan kredilerde artış sağlanmıştır.
- Küçük girişimcilere mali destek sağlanması amacıyla uygulanan SELP II kapsamında 2009-2013 döneminde 351 işletmeye 4,3 milyon avro’luk kredi desteği sağlanmıştır.
- KOSGEB tarafından 2008 - 2012 döneminde uygulanan bölgesel kalkınma programı kapsamında Şanlıurfa’da 21 işletmeye 10 milyon TL kefalet onayı verilmiş; 12 milyon TL tutarında kredi hacmi yaratılmıştır.
- 2010 sonu itibarıyla biten bölgesel kalkınma programından 639 işletmeye ulaşılarak 56 milyon TL'lik kredi faiz desteği sağlanmıştır.
- Kalkınma Bankası tarafından toptan bankacılık yöntemi haricinde 2008-2012 döneminde 15 milyon TL kredi kullandırılmıştır.
- Halk Bankası ile Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası arasında imzalanan protokol kapsamında 15.06.2009 tarihinden itibaren 3 milyon TL’lik kaynak kredi olarak kullandırılmaya başlanmış, 83 firmaya geri dönüşlerle birlikte toplam 2,8 milyon TL’lik kredi kullandırılmıştır.
6
0 50 100 150 200 250
Sanayi Tesislerinin Sektörlere Dağılımı
3558
5377 2109
1639 1758
227
İstihdamın Sektörel Dağılımı
Gıda Tekstil ve Deri Petro-Kimya Taş ve Toprak Makine Metal Orman ve Kağıt
1.4.3. Sanayi Tesisleri
GAP BKİ’nin 2002 yılından beri yaptığı imalat sanayi envanteri çalışmasına göre, Şanlıurfa’da 2013 yılı sonu itibarıyla 10 kişiden fazla işçi çalıştıran imalat sanayi tesisi sayısı 607 adettir. Bu tesislerde 14.668 kişi istihdam edilmektedir. Gıda sektöründe 208, tekstil ve deride 205, kimya - petrol ve plastikte 68, taş ve toprağa dayalı sanayide 33, makine – metalde 70, orman ve kâğıt ürünlerinde ise 23 firma faaliyet göstermektedir.
Tablo 5: Şanlıurfa İli İmalat Sanayi’nde Sektörlere Göre Firma Sayısı ve İstihdam SEKTÖRLER
(2013 YILI)
Şanlıurfa GAP Şanlıurfa/GAP (%)
Firma
Sayısı İstihdam Firma
Sayısı İstihdam Firma
Sayısı İstihdam
Gıda, İçki ve Tütün 208 3.558 835 33.215 24,9 10,7
Tekstil, Giyim ve Deri 205 5.377 1.088 93.990 18,8 5,7
Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünleri 68 2.109 374 13.130 18,2 16,1
Taş ve Toprağa Dayalı 33 1.639 303 16.662 10,9 9,8
Metal Eşya ve Makine Teçhizatı 70 1.758 323 8.906 21,7 19,7 Orman Ürünleri ve Mobilya İmalatı 23 227 123 3.343 18,7 6,8
TOPLAM 607 14.668 3.046 169.246 19,9 8,7
Grafik 5: Sanayi Tesislernin Sektörel Dağılımı Grafik 6: İstihdamın Sektörel Dağılımı 1.4.4. İhracat – İthalat
Şanlıurfa ilinin 2002 yılında 6,9 milyon dolar olan ihracatı 2013 yılında 153,7 milyon dolar, GAP Bölgesi içerisindeki payı da aynı yıllar itibarıyla %1 ve %1,7 olmuştur.
2002 yılında 64 milyon dolar olan ithalatı 2013 yılında 318,8 milyon dolar, GAP Bölgesi içerisindeki payı aynı yıllar itibarıyla %8,3 ve %4,3 olmuştur.
7
Tablo 6: Şanlıurfa İli İthalat – İhracat Verileri (Bin Dolar)
İhracat İthalat
2002 2013 2014 2002 2013 2014
Şanlıurfa 6.967 153.756 249.482 64.002 318.874 255.021
GAP 689.434 8.873.276 8.938.221 772.986 7.430.828 6.415.946
Şanlıurfa/GAP (%) 1 1,7 2,8 8,3 4,3 3,9
Kaynak: TÜİK
1.4.5. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)
Şanlıurfa ilinde 2 adet OSB tamamlanmış ve faaliyete geçmiştir. 2 adet OSB’nin ise çalışmaları devam etmektedir.
Şanlıurfa Merkez 1. OSB’de mevcut olan 265 parselin tamamı tahsisi edilmiştir. 2013 yılı itibarıyla 255 firma üretimde olup, 8.500 kişi istihdam edilmektedir.
Şanlıurfa Merkez 2 OSB’de mevcut olan 345 parselin 64’ü tahsis edilmiştir. 2013 yılı itibarıyla 3 firma üretimde olup, 200 kişi istihdam edilmektedir.
Yapımı Devam Eden OSB’ler:
- Birecik OSB (124 ha), - Viranşehir OSB (89 ha)
1.4.6. Küçük Sanayi Siteleri (KSS)
Şanlıurfa ilinde faaliyette olan 5 KSS’de 1407 işyeri mevcuttur. KSS’lerin işyeri sayısı ve doluluk oranı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 7: Şanlıurfa İli Tamamlanan KSS’ler
KSS Adı İşyeri Adedi Doluluk
Merkez 1. Bölüm (Evren) 500 500
Merkez 2. Bölüm (Evren) 500 280
Siverek 100 100
Suruç 105 100
Birecik Fırat 202 175
Toplam 1.407 1.155
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2013
1.5. EĞİTİM
2008-2014 döneminde okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde toplam 6.517 derslik açılmıştır.
Toplam 4.400 öğrencilik 20 pansiyon tamamlanmıştır.
2014-2015 öğretim yılı itibarıyla;
Okul öncesi eğitimde okul sayısı 883, öğrenci sayısı 39.014, öğretmen sayısı 1.838’dir.
İlköğretimde okul sayısı 1.896, öğrenci sayısı 427.484, öğretmen sayısı 16.722’dir.
Ortaöğretimde okul sayısı 189, öğrenci sayısı 143.541, öğretmen sayısı ise 5.860’dır.
8
Tablo 8: 2014-2015 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen ve Öğrenci Sayıları
Okul Öncesi Eğitim İlköğretim* Ortaöğretim**
Okul
Sayısı Öğrenci Öğret- men
Okul
Sayısı Öğrenci Öğretmen Okul
Sayısı Öğrenci Öğretmen
Şanlıurfa 883 39.014 1.838 1.896 427.484 16.722 189 143.541 5.860
GAP 3.709 150.640 6.198 7.391 1.697.960 75.283 865 701.255 27.438
Şanlıurfa
/GAP(%) 23,8 25,8 29,6 11,6 25,6 22,2 21,8 20,4 21,3
Kaynak: Milli Eğitim İstatistikleri 2014-2015
* Özel Eğitim Dahil
** Mesleki ve teknik liseler dahil
Şanlıurfa ilinde 2014 - 2015 eğitim döneminde okullaşma oranları:
Okul öncesi eğitimde % 38,80 İlköğretimde % 109,35
Ortaöğretimde % 109,41 düzeyindedir.
Harran Üniversitesi
Harran Üniversitesi 1992 yılında kurulmuştur. GAP Eylem Planı kapsamında Bölge’deki üniversitelerin fiziki ve beşeri altyapısının geliştirilmesine yönelik yatırımlar desteklenmiştir.
Tamamlanan Projeler
- Mühendislik Fakültesi’nin inşaatı - Ziraat Fakültesi
- Tıp Fakültesi Morfoloji Binası - Ceylanpınar MYO İnşaatı - Viranşehir MYO İnşaatı - Lojman İnşaatı
- Araştırma Uygulama Hastanesi, Yenilenebilir Enerji Binası ve Öğrenci Yaşam Merkezi Projeleri - Kapalı Spor Salonu
- Kapalı Yüzme Havuzu Devam Eden Projeler:
- Merkezi Araştırma Laboratuvarı: Fiziki gerçekleşmesi % 38’dir.
- Enerji ve Enerji Verimliliği Ar-Ge Merkezi: Fiziki gerçekleşmesi % 78’dir.
- Öğrenci Yaşam Merkezi: Devam etmektedir.
- İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İnşaatı: İhale aşamasındadır.
- Rektörlük Binası İkmal İnşaatı: Sadece bir katı kullanıma açılmış olup, devam edilecektir.
- Biyoteknoloji Araştırma Merkezi : Fiziki gerçekleşmesi % 97’dir.
- Yük. Başarımlı Bilgi İşlem Araştırma Merkezi: Fiziki gerçekleşmesi % 78’dir.
- Öğrenci Yurdu (1 000 kişilik): Arsa temin edilmiştir. Proje çalışmaları sürdürülüyor.
- Birecik Öğrenci Yurdu (300 kişilik): Devam etmektedir.
- Viranşehir Öğrenci Yurdu (300 Öğrenci): Arsa bilgileri tamamlanmıştır. Proje çalışmalarına başlanabilir.
- 3.390 öğrencilik pansiyon tamamlanmış, 900 öğrencilik pansiyon devam etmektedir.
Yeni Açılan Fakülte ve Yüksekokullar:
- Yabancı Diller Yüksekokulu
- Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi - Viranşehir Sağlık Yüksekokulu
1.6. İSTİHDAM
İŞKUR Şanlıurfa’da 2009 – 2012 döneminde 23.758 kişinin yararlandığı Toplum Yararına Çalışma Programları (TYÇP) ile Genel ve İstihdam Garantili İş Gücü Yetiştirme Kursları düzenlenmiştir.
9
Tablo 9: Şanlıurfa’da TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları
Yıllar Şanlıurfa GAP Şanlıurfa/GAP
Kurs
Sayısı Toplam Katılımcı Sayısı
Kurs
Sayısı Toplam Katılımcı
Sayısı Kurs Sayısı Toplam Katılımcı Sayısı
2009 145 3.242 1.017 24.297 14,3 13,3
2010 177 3.865 1.012 23.463 17,5 16,5
2011 229 12.470 1.396 38.002 16,4 32,8
2012 570 4.181 2.698 87.694 21,1 4,8
Toplam 1.121 23.758 6.123 173.456 18,3 13,7
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Aylık İstatistik Bülteni (2009-2010-2011-2012)
Sürekli Eğitim Merkezi 2009 yılından beri faaliyettedir.
1.7. SODES PROGRAMI
İlk defa GAP Bölgesi’nde uygulanmaya başlanan SODES projeleri, istihdam edilebilirliği artırmayı, toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata daha fazla katılmalarını sağlamayı;
kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetler yoluyla Bölge’deki çocukların, gençlerin ve kadınların kendilerini daha iyi ifade etmelerine katkı vermeyi hedeflemektedir. Bu amaçla meslek edindirme, sosyal içerme ve kültür-sanat-spor projeleri desteklenmektedir.
2008-2012 döneminde 328 proje desteklenmiş ve yaklaşık 53 milyon TL kaynak aktarılmıştır.
1.8. SAĞLIK
Şanlıurfa’da 2013 yılı sonu itibarıyla 14 adet kamu hastanesi, 5 adet özel hastane ve 1 adet üniversite hastanesi olmak üzere toplam 20 adet hastane bulunmaktadır. Kamu hastanelerinin toplam yatak kapasitesi 1.839, özel hastanelerin yatak kapasitesi 380, üniversite hastanesinin yatak kapasitesi 308’dir. Toplam yatak kapasitesi 2.527’dir.
Tablo 10: Şanlıurfa İlinde Hastane ve Yatak Sayısı
Kamu Hastanesi Özel Hastane Üniversite Diğer Toplam
Hastane Sayısı 2012 Şanlıurfa 14 5 1 20
GAP 76 40 3 3 122
Yatak Sayısı 2012 Şanlıurfa 1.839 380 308 2.527
GAP 10.125 3.563 2.318 294 16.364
10.000 Kişiye Düşen Yatak Sayısı
Şanlıurfa 14,3
GAP 20,2
Türkiye 26,4
Kaynak: TÜİK
10 Tamamlanan Sağlık Tesisleri:
- Acil Sağlık Hizmetleri Komuta Kontrol Merkezi - Siverek Devlet Hastanesi (200 Yatak)
- Viranşehir Devlet Hastanesi (200 Yatak) - Eğitim ve Araştırma Hastane Ek Bina - Harran ASM+TSM (5 Hekimlik) - Suruç ASM + TSM (5 Hekimlik) - Siverek Gürakar ASM (1 Hekimlik) - Halfeti Yukarıgöklü ASM (1 Hekimlik) - Siverek Hamamören ASM (5-6 Hekim)
- Harran Meydankapı ASM (3-4 Hekimlik Lojmanlı B Tip) - Birecik Meydan ASM (6 Hekimlik)
- Karaali ASM (6 Hekimlik)
- Halfeti İlçesi Argıl Beldesi ASM (4 Hekimlik) - Harran Demirli ASM (2 Hekimlik)
- Siverek İlçesi Başbük Köyü ASM (2 Hekimlik) - Merkez Karaköprü ASM (6 Hekimlik)
- Merkez Uluhan ASM (2 Hekimlik) - Merkez Yenice ASM (4 Hekimlik)
- Merkez Hayati Harrani ASM (6 Hekimlik) - Merkez Devteşti ASM (6 Hekimlik) - Yardımcı Köyü ASM (6 Hekimlik) - Merkez Sağlık Köyü ASM (2 Hekimlik) - Merkez Muradiye ASM (4 Hekimlik) - Merkez Uğurlu ASM (6 Hekimlik) - Siverek Camikebir ASM (6 Hekimlik) - Siverek Hamurören ASM (1 Hekimlik)
- Ceylanpınar İlçesi Saraççeşme Köyü ASM (2 Hekimlik) - Merkez Havşanlı Köyü (2 Hekimlik)
- Bozova Deliler Köyü Sağlık Ocağı
- Suruç Devlet Hastanesi Ek Bina (İdari Bina, Yemekhane, Mutfak ve Lojman) - Bozova Sağlık Ocağı (lojman)
- Viranşehir Merkez 4 Nolu Sağlık Ocağı - Merkez Sırrın Karşıyaka Sağlık Ocağı - Siverek Merkez 4 Nolu Sağlık Ocağı
- Siverek Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi (20 Ünit) Devam Eden Yatırımlar:
- 600 Yataklı Üniversite Hastanesi: Kaba inşaatı ve tesisat çoğunluğu tamamlanmıştır. Revize proje ihalesi tamamlanmıştır.
- Akçakale Devlet Hastanesi (100 Yatak) + 6 Daire Lojman (TOKİ-Arsa takası): Geçici kabul aşamsındadır.
- Ceylanpınar 3 Nolu Sağlık Ocağı: Fiziki gerçekleşmesi %80’dir.
- Halfeti İlçe Hastanesi (30 Yatak): Fiziki Gerçekleşmesi %70’tir.
- Hilvan Devlet Hastanesi (50 Yatak): Fiziki Gerçekleşmesi %1’dir.
- Birecik Devlet Hastanesi (120 Yatak / 150 Yatak Kapasiteli): Fiziki Gerçekleşmesi %30’dur.
- Devlet Hastanesi (400 Yatak) + ADSM (50 Ünit): Fiziki Gerçekleşmesi %60’tır. ADSM ayrıca ihale edilecektir.
- Karaköprü ASM + ADSM (50 Ünit): Fiziki Gerçekleşmesi %98’dir.
- Siverek Söylemez ASM (3 Hekimlik): Fiziki gerçekleşmesi %98’dir.
- Siverek Karakoyun ASM (3 Hekimlik): Fiziki gerçekleşmesi %98’dir.
- Viranşehir Karakuzu ASM (3 Hekimlik): Fiziki gerçekleşmesi %98’dir.
- Bozova İlçesi Koçhisar Köyü (2 Hekimlik) ASM+Lojman: Fiziki Gerçekleşmesi %95’tir.
- Merkez Seksenören ASM (2 Hekimlik): Fiziki Gerçekleşmesi %95’tir.
11
- Siverek Erkonağı ASM (2 Hekimlik): Fiziki Gerçekleşmesi %90’dır.
- Viranşehir Sarpın Köyü ASM (2 Hekimlik): Fiziki Gerçekleşmesi %90’dır.
- Viranşehir Usluca Köyü ASM (2 Hekimlik): Fiziki Gerçekleşmesi %90’dır.
- Merkez Karaköprü TSM (3-4 Hekim): Yer teslimi yapılarak inşaat çalışmalarına başlanmıştır.
- Akçakale İncedere ASM (1 Hekimlik): Fiziki gerçekleşmesi % 27’dir.
- Şanlıurfa Çocuk Hastanesi Prefabrik Ek Bina: Fiziki gerçekleşmesi % 40’dır.
1.9. KÜLTÜR VE TURİZM
Marka Kent olarak belirlenen Şanlıurfa aynı zamanda GAP Eko Turizm Bölgesi ve İnanç Koridoru kapsamındadır. Şanlıurfa-Viranşehir Eyyüpnebi Turizm Merkezi 28.05.2009 gün ve 27241 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Planlama çalışmaları devam etmektedir. Germüş Kilisesi ve çevresi 23 Ekim 2011 tarih 28093 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak Turizm Gelişim Merkezi olarak ilan edilmiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Şanlıurfa’da yürütülen çalışmalar:
Şanlıurfa Kalesi Onarımı ve Çevre Düzenlemesi İşi: Geçici kabulü yapılmıştır.
Edessa Arkeoloji Müzesi Yapımı ve Haleplibahçe Mozaik Müzesi ve Arkeopark Yapımı: Geçici kabul aşamasındadır.
Harran Kalesi ile Harran Şehir Suru'nun Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, İnşaat ve Elektrik Mühendisliği Projelerinin Yapımı İşleri: Tamamlanmış ve restorasyon işlerine başlanmıştır. Harran Kalesi Restorasyonu işi devam etmektedir fiziki gerçekleşmesi %90’dır.
Harran Kalesi Sur Duvarları Restorasyonu İşi: Geçici kabul aşamasındadır.
Birecik Kalesi Restorasyonu: İş devam etmektedir.
Göbeklitepe Örenyeri Çevre Düzenlemesi: Çalışmalar devam etmektedir.
Bozova Çarmelik Kervansarayı Restorasyonu Uygulama İşi: 15.03.2015 tarihinde tamamlanması planlanmaktadır.
Harran Ulucamii Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon ve Müh.Projeleri Yapımı: Tamamlanmak üzeredir.
Şanlıurfa Eski Halfeti Sokak Sağlıklaştırma Proje Yapımı: 11.10.2015 tarihinde tamamlanması planlanmaktadır.
Şanlıurfa Siverek Kalesi Projelerinin Yapımı: İhalesi yapılacaktır.
Şanlıurfa Kalesi Göçen Kısmın Onarımı: Geçici kabul aşamasındadır.
12
Koruma Amaçlı İmar Planı ve Kentsel Tasarım Projelerinin Yapımı: Söz konusu iş 4 aşamadan oluşmakta olup I. Aşaması tamamlanarak 27.04.2012 tarihinde onaylanmıştır. II. Aşama çalışmaları Şanlıurfa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca 12.12.2012 tarih ve 496 sayılı karar ile uygun bulunmuştur. III. Aşama çalışmaları devam etmektedir.
Harran Kümbet Evler Restorasyonu: İş kapsamında 230 parseldeki yapının projeleri hazırlanarak uygulaması ihale edilmiş olup iş devam etmektedir. Ayrıca, 2011 yılında kamulaştırılan 15 kümbet evin restorasyonunun yapılması planlanmaktadır.
Birecik Baraj Gölü Nehir Turizmi Projesi: İpekyolu Kalkınma Ajansı tarafından hazırlatılmakta olan
“Aşağı Fırat Havzası Turizm Gelişim Koridoru ve Eylem Planı Projesi”nin tamamlanması ve Plan kapsamında elde edilecek veriler doğrultusunda uygulama çalışmalarına başlanması öngörülmektedir.
Birecik Baraj Gölü Aşağı Çardak Rekreasyon Alanının Oluşturulması Projesi: İller Bankası ile imzalanan Protokol kapsamında; Banka tarafından söz konusu alanın haritasının çıkartılmasına yönelik çalışmalar yürütülmekte olup, daha sonra imar planı çalışmaları, çevre düzenleme ve peyzaj projelerinin hazırlanmasına yönelik çalışmalara başlanacaktır.
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2003-2010 döneminde 3 eski eser onarımı gerçekleştirilmiş olup, 2008-2012 döneminde 10 eski eserin onarımı tamamlanmıştır.
- Merkez - Selahattin Eyyubi Camii - Merkez - Şeyh Salih Türbesi - Merkez - Hüseyin Paşa Camii - Merkez - Hacı Lütfullah Camii - Merkez - Hizanoğlu Camii - Merkez - Şeyh Mesut Türbesi - Merkez - Ulu Camii
- Siverek - Hamidiye Camii - Siverek - Karakeçi Camii - Viranşehir - Tekye Camii - Bozova – Kırmızıpınar Camii - Birecik – Tekke Camii 1.10. DOĞAL KAYNAKLAR
Orman varlığının artırılması ve barajların erozyondan korunması amacıyla Orman Genel Müdürlüğü tarafından ağaçlandırma, rehabilitasyon, erozyon kontrolü, mera ıslahı ve fidan üretimi çalışmaları etkin olarak yürütülmektedir. 2008 - Eylül 2014 döneminde Şanlıurfa ilinde;
- 2.426 ha alanda ağaçlandırma, - 3.831 ha alanda erozyon kontrolü,
- 148 ha alanda orman kadastrosu çalışması yapılmış, - 28.690.000 adet fidan üretimi gerçekleştirilmiştir.
13 1.11. ULAŞTIRMA
1.11.1. Karayolu
Tablo 11: Şanlıurfa İli Devam Eden Karayolu Projeleri
Proje Adı Fiziki Gerçekleşme (%)
Şanlıurfa-Habur Otoyolu (GAP) Şanlıurfa-Nusaybin arası ön projesi tamamlanmıştır.
Nusaybin-Habur arası ön proje çalışmaları devam etmektedir.
Viranşehir Çevre Yolu (GAP) Projesi tamamlandı yapım ihalesine çıkılacak.
Şanlıurfa-Gaziantep (Şanlıurfa-5.Bl.Hd.
Arası) (GAP)
1/25000 lik kılavuz plan onaylanmıştır.
9.Bölge Sınırları Dahilinde Muhtelif Yol
Güzergahları ve Kavşaklar (2.Grup)(GAP) Devam ediyor.
9.Bölge Sınırları Dahilinde Muhtelif Yol
Güzergahları ve Kavşaklar (GAP) Devam ediyor.
Şanlıurfa-Viranşehir Yolun tamamı BY-BSK seviyesinde tamamlanmıştır Viranşehir-Kızıltepe Yolun tamamı BY-BSK seviyesinde tamamlanmış olup
tamamlanan kesimlerde İkmal işi devam ediyor.
Diyarbakır-Siverek-Şanlıurfa (Akziyaret Havaalanı-Hilvan Ayr.D.) (GAP)
BY-BSK çalışmaları devam etmektedir.
Şanlıurfa-Akçakale (GAP) BY-BSK çalışmaları devam etmektedir.
Şanlıurfa-Hilvan Ayr.-Bozova-8.Bl.Hd.
(GAP)
yol yapım çalışmaları devam etmektedir.
Akçakale-Ceylanpınar (GAP) 27 km TY-SK seviyesinde tamamlanmıştır. Projeden geriye kalan kesimlerde üst yapı çalışmaları devam etmektedir.
Suruç-Akçakale (GAP) Proje çalışmaları devam etmektedir.
Ceylanpınar-Kızıltepe (GAP) Proje çalışmaları devam etmektedir.
Viranşehir-Ceylanpınar (GAP) 6,5 km. BY-BSK ve 43,5 km TY-SK seviyesinde tamamlanmıştır.
Viranşehir-Ovabağ-Demirci (GAP)
Devam Ediyor.
(Ş.Urfa-Viranşehir)Ayr.-Eyüpnebi (GAP) Toplam uzunluğu 15 km olan yol TY-SK seviyesinde tamamlanmıştır.
Yaylak-Halfeti (GAP) 18 km. si TY-SK seviyesinde tamamlanmış olup, çalışmalar devam etmektedir.
Soğmatar-Yağmurlu Köyü-Altıntepe-
Parmakkapı-Şanlıurfa-Mardin (GAP) Yapım İhalesi için Genel Müdürlükten İhale Yetkisi istenmiştir.
GAP Bölgesi Turistik Yollar Yapım ve
Onarımı 15 km SK TY olarak bitirilmiş olup 2014 yılı içerisinde 3 km TY SK olarak yapılması hedeflenmektedir.
Adıyaman-Kahta-Siverek-D.Bakır Yolunda Nissibi Köprüsü Yapımı ve Danışmanlık Hizmetleri
2015 yılında bitirilmesi hedeflenmektedir.
Kaynak: Karayolları GAP Faaliyet Raporu
14 1.11.2. Demiryolu
Mürşitpınar-Suruç-Şanlıurfa Yeni Demiryolu Projesi: Güzergahın tamamında 1/2.000 ölçekli harita alım, plan-profil ve jeolojik-jeoteknik etüt çalışmaları tamamlanmış olup, uygulama projeleri hazırlatma çalışmaları devam etmektedir. İlk 30 km’lik etap için 2015 yılı içinde yapım ihalesine çıkılması hedeflenmekte olup sunulan uygulama projelerinin incelemesi devam etmektedir.
1.11.3. Havayolu
Şanlıurfa GAP Havalimanı Lojman Binası Yapımı: Geçici kabulü yapılmıştır.
1.12. SOSYAL HİZMET VE YARDIMLAR
Sosyal hizmetler ve sosyal koruma gibi toplumsal gelişmenin temelini oluşturan alanlarda gerçekleştirilen yatırımlarla Bölge’de daha çok sayıda vatandaşa ulaşmak mümkün olmuştur.
Çocuklar, gençler, kadınlar, engelliler ve yaşlılar gibi kırılgan kesimlerin toplumla bütünleşmesini ve toplumsal kalkınmaya katılımının sağlanması amacıyla yapılan sosyal koruma merkezlerinin sayısı artırılmaktadır.
Tamamlanan Projeler:
- Kız Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi - Şanlıurfa Çocuk Sosyal Rehabilitasyon Merkezi - Engelsiz Yaşam Merkezi
- Siverek Gençlik Merkezi
- Şanlıurfa 1 nolu Toplum Merkezi Devam Eden Yatırımlar:
- Sevgi Evleri Sitesi (Erkek-60 Kişi): Arsa tahsisi yapılmıştır.
- Siverek Toplum Merkezi: Proje ihalesi çalışmaları başlatılmıştır.
- Şanlıurfa Gençlik Merkezi: İnşaatına başlanmıştır.
- Şanlıurfa Viranşehir Gençlik Merkezi: Programdadır.
- Şanlıurfa Huzurevi (GAP) (80 Kapasiteli): Yapım çalışmaları devam etmektedir.
- Şanlıurfa Kültür Merkezi: Kesin projelerin elde edilmesine başlanmıştır.
- 2 Nolu Toplum Merkezi: 19.10.2011 tarihinde ihale edilmiştir.
- Kültür Merkezi: Proje çalışmaları devam etmektedir.
15 1.13. SPOR TESİSLERİ
Şanlıurfa ilinde yaptırılan spor tesislerinin son durumları aşağıda verilmiştir.
- Stadyum ve Sporcu Konaklama Binası: Tamamlanmıştır.
- Açık Spor Tesisleri: Çalışmalarına başlanılmıştır. 1.etap bisiklet ve koşu yolu inşaatı tamamlanmıştır.
- Harran Üniversitesi Açık ve Kapalı Spor Tesisleri: Kapalı yüzme havuzu ve kapalı spor salonu tamamlanmıştır. Stadyum ve sporcu konaklama binası da tamamlanmıştır. Yeni proje çalışmaları devam etmektedir.
- Merkez Spor Salonu (5.000 seyirci): İnşaat çalışmaları devam etmektedir.
- Harran Spor Salonu (250 seyircilik): Programdadır.
- Siverek Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası: Geçici kabulü yapılmıştır.
- Ceylanpınar Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası: Geçici kabulü yapılmıştır.
- Şanlıurfa Gençlik Merkezi (600 M2): Geçici kabulü yapılmıştır.
- Şanlıurfa Harran Spor Salonu Yapımı: Fiziki gerçekleşmesi % 48 seviyelerindedir.
- Şanlıurfa Hilvan Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşmesi % 33 seviyelerindedir.
- Şanlıurfa Merkez Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşmesi %96 seviyelerindedir . - Şanlıurfa Sporcu Fabrikası: Proje CD'si hazırlanıyor.
- Şanlıurfa Suruç Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşmesi %94 seviyelerindedir.
- Şanlıurfa Viranşehir Gençlik Merkezi: Geçici kabulü yapılmıştır.
1.14. SOSYAL FİZİKİ ALTYAPI
İmar Planı: 2009 yılında Şanlıurfa’da 1 yerleşimin imar planı işi tamamlanmıştır.
Şanlıurfa Planlama Bölgesi 1/100 000 ölçekli tamamlanmış ve 02.04.2012 tarihinde onaylanmıştır.
Konut: 2008-2014 döneminde TOKİ sorumluluğunda yapımı süren ve planlanan konut sayısı 8.860’tır. 1.383 konut tamamlanmış, 4.155 konutun inşaatı devam etmekte ve 7.497 konutun proje/ihale çalışması devam etmektedir.
Siverek-Hilvan Sulama Alanı Alt Bölge Gelişim Planı: 21.11.2013 tarihinde ihalesi Başkanlığımızca yapılan projenin 1. etap çalışması olan ”Mevcut Durum ve Sentez” işleri sürdürülmüştür.
Şanlıurfa İçmesuyu 2. Merhale Projesi Arıtma Tesisi 2. Kısım Proje Yapımı: Tamamlanmıştır.
Şanlıurfa İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü binasının bakım onarım süreci sona ermiş olup, yeni hizmet binasına taşınılmıştır.
16
2. GAP İDARESİ’NİN YÜRÜTTÜĞÜ ÖNEMLİ FAALİYETLER
15 Ocak 2009 tarih ve 27111 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2008/14535 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile GAP Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilatı’nın Ankara’da bulunan merkezi 2 Mart 2009 tarihinde Şanlıurfa’ya taşınmıştır.
2.1. GİRİŞİMCİ DESTEKLEME VE YÖNLENDİRME MERKEZLERİ (GİDEM) FAALİYETLERİ
Avrupa Birliği’nin (AB) ülkemizde uyguladığı ilk bölgesel kalkınma programı olan “AB-GAP Bölgesel Kalkınma Programı” içerisinde yer alan küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesi bileşeni kapsamında GAP Bölgesi’nde 2002-2007 tarihleri arasında GAP Girişimci Destekleme Merkezleri (GAP-GİDEM) projesi uygulanmıştır.
Projenin hizmet ettiği genel amaç; GAP Bölgesi’nin ulusal ve uluslararası alanlarda rekabet edebilirliğini iyileştirmektir. Projenin hedefleri, Bölge’de özellikle imalat sanayiine yönelik faaliyet gösteren işletmelerin operasyonel, girişimcilik ve yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi, işletmelerde satışların, ihracatın artırılması ile istihdama katkıda bulunulması ve verimliliğin yükseltilmesi olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede, Adıyaman, Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa’da yer alan GİDEM Ofisleri üzerinden işletmelere danışmanlık, eğitim ve bilgilendirme hizmetleri sunulmuş ve ayrıca sektör geliştirme projeleri yürütülmüştür.
- Şanlıurfa Tarıma Dayalı Sanayi ve Ekolojik Tarımın Geliştirilmesi ve Şanlıurfa Tarıma Dayalı Sanayi ve Tıbbi ve Aromatik Bitki Sektörü çalışmaları yürütülmüştür.
- Şanlıurfa’da organik tarıma dayalı sanayinin geliştirilmesi amacıyla faaliyetler yürütülmüş;
üreticileri bilgilendirmek amacıyla basılı materyaller, seminerler ve iş gezileri düzenlenmiştir.
- 2011 yılında Kısas Beldesi Yol Güzergahlarını Ağaçlandırma Projesi kapsamında 39 bin TL aktarılmıştır. Ayrıca Şanlıurfa GAP Havaalanının Ağaçlandırılması Projesi kapsamında ise 50 bin TL aktarılmıştır.
- 2012 yılında Viranşehir Sulutepe Göleti’nin Ağaçlandırılması projesine 134 bin TL aktarılmıştır.
GAP-GİDEM Hibe Programı
Hibe programı 2,2 milyon Avro olup, KOBİ’lere kendilerinin temsil eden sivil toplum kuruluşları vasıtasıyla maddi destek sağlamayı amaçlamıştır. Hibe program çağrıları 2 Ekim 2006’da toplanmıştır.
Desteklenen 6 projeden 1 tanesi Şanlıurfa’dadır. Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yürütülen KOBİ Danışma Merkezi projesine 352 bin avro hibe desteği sağlanmıştır.
GAP-GİDEM Projesi 30 Kasım 2007 tarihinde tamamlanmış olup, GİDEM’lerin faaliyet alanına giren konular GAP İdaresi tarafından devam ettirilmektedir.
2.2. TARIMSAL FAALİYETLER
2.2.1. Tarımsal Araştırma Projesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sulama sonucu ortaya çıkacak tarımsal potansiyelin en iyi şekilde değerlendirilmesini sağlamak amacıyla tarımsal araştırma-inceleme ve geliştirme hizmetleri gerçekleştirilmektedir.
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile GAP İdaresi arasında imzalanan protokoller çerçevesinde 2008 yılında iki proje başlatılmıştır. Bu projelerden;
- 17.09.2008 tarihinde başlatılan “Harran Ovası Tuzluluk Haritasının Oluşturulması ve Tuzlulaşmanın Bitkisel Verim Kayıplarına Etkisinin Tahmini Üzerinde Bir Araştırma Projesi”
2010 yılında tamamlanmıştır.
17
- 19.12.2008 tarihinde başlatılan “GAP Bölgesinde Zeytin Yetiştiriciliğinde ve İşleme Sanayiinde Mevcut Durumun Belirlenmesi ve Gelişme Olanakları Üzerinde Bir Araştırma Projesi”ne 2010 yılında devam edilmiştir.
- 2010 yılında GAP İdaresi Başkanlığı ve Şanlıurfa Harran Üniversitesi Rektörlüğü ile “GAP Bölgesindeki Vitis Vinifera L.Cv. Kızılbanki ve Şire Üzüm Çeşitlerinin Virüslerden Arındırılıp Damızlık Parsel Oluşturularak Kaybolmasının Önlenmesi ve Bölgeye Tekrar Kazandırılması Projesi” için işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu kapsamda 86 bin TL ödenek aktarımı gerçekleştirmiş olup faaliyetlere başlanmıştır.
GAP Toprak Su Kaynakları Araştırma ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü İle Yapılan Çalışmalar: Bölge topraklarının verimliliğinin artırılması kapsamında “Hümik Asit” uygulama çalışmaları için Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve GAP Toprak-Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile GAP İdaresi Başkanlığı arasında işbirliği protokolü imzalanarak başlatılan çalışmalara 2010 yılında devam edilmiştir.
- 2012 yılında; Harran Üniv. İşbirliği içerisinde 3. Ulusal Biosidal Kongresine, Zeytin ve Zeytin Yağı Kongresine destek verilmiştir.
Tablo 12: Tarımsal Araştırma Projesi 2010 Yılı
Harran Üniversitesi GAP Bölgesi’ndeki Vitis Vinifera L.Cv. Kızılbanki ve Şire Üzüm Çeşitlerinin Virüslerden Arındırılıp Damızlık Parsel Oluşturularak Kaybolmasının Önlenmesi ve Bölge’ye Tekrar Kazandırılması Projesi
2012 Yılı
Harran Üniversitesi Harran Üniversitesi. 3. Ulusal Biosidal Kongresi Harran Üniversitesi Zeytin ve Zeytin Yağı Kongresi
2013 Yılı Harran Üniversitesi GAP Bioçeşitlilik Sempozyumu
2014 Yılı
Harran Üniversitesi Birinci Ulusal Harran Ekonomi Kongresi (EconHarran 2014)
2.2.2. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme Bakım ve Yönetimi (İBY) Projesi
Büyük yatırımlarla gerçekleştirilecek olan sulama projelerinden beklenen yararın sağlanabilmesi için yöre koşullarına en uygun işletme, bakım ve yönetim modelinin belirlenmesi ve uygulanmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir.
Şanlıurfa’da Atatürk Barajı, Ceylan, Cullap ve Tatarhöyük Sulama Birliği alanları, pilot alanlar olarak belirlenmiş; sulamaya yeni açılmış ve açılacak pilot sahalardaki çiftçileri, sulama birliği personeli ve yönetimini sulu tarıma hazırlamak üzere işletme, bakım, yönetim ve sulu tarım agronomisi ile ilgili faaliyetler yürütülmüştür. Harran Ovası’ndaki katma değer hesaplamaları için gerekli olan veri toplama çalışmaları yapılmıştır.
Proje kapsamında Şanlıurfa’da 2010 yılında gerçekleştirilen çalışmalar şunlardır:
- Ceylan ve Cullap pilot alanlarına ilişkin mevcut durum analizleri için tüm köylerde toplantılar yapılarak, faaliyet raporu hazırlanmış, ayrıca çiftçi gezisi düzenlenmiştir.
- Ceylan, Cullap, Tatarhöyük ve Atatürk Barajı pilot alanlarında meyvecilik ve sulama sistem demonstrasyonları projeleri Tarım İl Müdürlüğü ile birlikte uygulanmış olup, demonstrasyon kontrolleri yapılmaktadır.
- Meyvecilik, sebzecilik ve sulama sistemleri gibi konularda çiftçiler yerlerinde eğitilmişlerdir.
- Samsat Sulama Birliği’nden gelen talep doğrultusunda eğitim toplantısı yapılmıştır.
- Tarımsal Eğitim, Yayım ve Danışmanlık Projesi’ne yön verilebilmesi, kurumların projeye katkılarının belirlenerek iş planlarının hazırlanması amacıyla 11-12 Mart 2010 tarihleri arasında Antalya’da ikinci bir çalıştay düzenlenmiştir.
18
- Diyarbakır İBY çalışma sahası içerisinde yer alan çiftçilere yönelik olarak toplulaştırma ve sulama konularındaki eğitim ihtiyaçlarını gidermek amacıyla Şanlıurfa’ya 1 çiftçi gezisi düzenlenmiştir.
2.2.3. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi
Proje ile bölgede yürütülen Merkez Köy, Cazibe Merkezi, Örnek Köy, Köy-Kent gibi uygulamaların
“Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi” ile birlikte ele alınarak, Bölge’de sağlıklı bir kırsal yerleşme düzeninin yaratılması amaçlanmaktadır.
2010 yılında Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi kapsamında Şanlıurfa’da 3 projeye 644 bin TL kaynak aktarılmıştır.
Tablo 13: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri Merkez Modern Sınıflarda Çağdaş Eğitim
Siverek Yumrutepe Köy Grubu İçme Suyu Projesi Suruç Okulumu Seviyorum
TOPLAM
2.2.4. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi
2012 yılında GAP İdaresi tarafından uygulanan Entegre Kırsal Kalkınma Programı kapsamında Siverek ve Halfeti İlçelerinin “Alt Bölge Kalkınma Planları” hazırlanmış olup, proje uygulamaları için toplam 2 milyon TL ilgili Kaymakamlıklara aktarıldı.
Tablo 14: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri Halfeti Turizm Amaçlı Konaklama Tesisi
Halfeti Çevre Düzenlenmesi
Halfeti Planlama Raporunda yer alan diğer projelerin ön fizibiliteleri hazırlanmış olup idaremizce değerlendirilmesi devam etmektedir.
Siverek Taşlı Arazilerin Temizlenmesi ve Organik Tarım Geliştirilmesi Projesi Siverek Takoran Vadisi Turizm Geliştirme Projesi
Halfeti Halfeti Turizm Altyapısının Geliştirilmesi Halfeti Yavaş Turizmin Geliştirilmesi
Halfeti Halfeti Turizm ve Çevre Düzenlemesi Halfeti Konaklama Tesisinin Kurulması
Siverek Taşlı Arazilerin Temizlenmesi ve Organik Tarımın Geliştirilmesi Siverek Takoran Vadisi Turizm Geliştirme
Siverek Karacadağ Süt İşleme Tesisi Projesi
2.2.5. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Çalışmaları
GAP Bölgesi’nde yürütülen ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmaları kapsamında 2003-2005 döneminde toplam 611.851 fidan ile yaklaşık 503 ha alan ağaçlandırılmıştır.
19
2008 yılında GAP İdaresi ile Harran ve Akçakale Kaymakamlıkları arasında yapılan protokoller ile Harran ve Akçakale merkez ve köylerinde toplam 184 okula 16.850 adet fidan dikilmiştir. Bu proje ile 184 köyde yaklaşık 94.000 insana ağaçlandırmanın faydaları ve sevgisi aşılanmaya çalışılmıştır.
2009 yılında Şanlıurfa Valiliği ile “Şanlıurfa Merkeze Bağlı Köy Okullarının Ağaçlandırma Projesi”
başlatılmış; Şanlıurfa Merkeze bağlı 234 köy okulunda öğrenci ve öğretmenler ile birlikte 20.200 adet fidan ile ağaçlandırma faaliyetinde bulunulmuştur.
2009 yılında, Hilvan Belediyesi ile GAP İdaresi arasında imzalanan protokol kapsamda ise 2.500 metre yol boyu 3.000 adet fidan ile ağaçlandırma çalışması gerçekleştirilmiştir.
2010 yılında, GAP Kırsal Kalkınma Projeleri Destekleme Programı kapsamında Hilvan Tarım İlçe Müdürlüğü ile “Kuskunlu Köyü Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Projesi” protokolü imzalanarak çalışmalara başlanmıştır.
2.2.6. GAP Tarım Kampı Lider Çiftçi Yetiştirme Programı
GAP Bölgesi’nin sahip olduğu tarımsal üretim potansiyelini tümü ile sürdürülebilir olarak kullanacak tarım liderleri yetiştirmek amacıyla 2002 yılından beri “GAP Tarım Kampı Lider Çiftçi Yetiştirme” programı düzenlenmektedir. 11-15 yaş grubundaki çocuklara yaz tatili döneminde 12 günlük devreler halinde düzenlenen tarım kamplarında genel tarım bilgisi, İngilizce, bilgisayar kullanımı konularında eğitim verilmekte ve spor müsabakaları düzenlenmektedir. Proje GAP İdaresi ve Katılımcı Sulama Yönetimi Geliştirme ve Güçlendirme Derneği (SUDER) tarafından ortaklaşa yürütülmektedir. 2011 yılına kadar 1 158 öğrenci kampta eğitim görmüştür.
2.2.7. Organik Tarım Küme Geliştirme Projesi
Başta Şanlıurfa olmak üzere, tüm GAP illerini kapsayan organik tarım küme geliştirme projesi ile Bölge’nin tarımsal potansiyellerinin değerlendirilmesi ve uluslararası pazarlarda rekabet edebilirliğinin artırılması amaçlanmaktadır.
GAP Organik Tarım Kümelenme Projesi ön çalışmaları 12 Ekim 2009 tarihinde başlatılmıştır.
Proje ekinde yer alan üçü yabancı 8 uzman ile çalışmalara başlanmıştır. Öncelikle bir çalıştay organize edilerek bölgenin organik tarım açısından mevcut durumu ele alınmış ve şu ana kadar yapılan çalışmaları değerlendirmiştir. Bunun dışında bölgede çeşitli yerlere geziler düzenlenerek ilk temaslar sağlanmıştır. Ceylanpınar TİGEM, Siverek organik tarım alanları ve II. Organize Sanayi Bölgesi’ndeki tekstil işletmeleri ziyaret edilerek bilgi toplanmıştır. Başlangıç Raporu GAP İdaresine sunulmuştur.
Projenin tanıtım çalışmaları çerçevesinde Şanlıurfa’da 1. GAP Organik Tarım Kongresi düzenlenmiştir.
2.2.8. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi
Projenin amacı; sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, potansiyellere uygun gelir getirici yeni tarım ve tarım dışı faaliyet alanlarının tespit edilmesi, pilot uygulamaların gerçekleştirilmesi, topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin artırılması, aile iş gücünü kullanarak yan uğraşlarla aile gelirlerine katkı sağlanmasıdır.
2010 yılında ilgili Valiliklerden, Kaymakamlıklardan, Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerinden gelen projeler değerlendirilmiş ve uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda Şanlıurfa’da uygulanan Halfeti Kırsalında Yaşayan Dezavantajlı Grupların Bilişsel, Sosyal ve Sportif Açıdan Geliştirilmesi projesi için 231 bin TL kaynak ayrılmıştır.
20
Tablo 15: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri 2010 Yılı
Halfeti Halfeti Kırsalında Yaşayan Dezavantajlı Grupların Bilişsel, Sosyal ve Sportif Açıdan Geliştirilmesi Projesi
2011 Yılı
Halfeti Tarımsal ve Turistik Kırsal Altyapının Geliştirilmesi Birecik Birecik Bezinin Üretimi Tanıtımı ve Tescili Projesi
2012 Yılı Birecik Rotamız Birecik
Merkez Jeotermal Saha Etüdü Projesi
Merkez GAP Tarım Sektöründe Özelleşmiş Dijital Tasarım ve İnovasyon ve Eğitim Merkezi Projesi Merkez Karaali Karali Jeotermal Sondaj Kuyusu
2.2.9. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi
Proje ile sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, sulamadan yararlanamayan kırsal toplulukların mevcut sosyo-ekonomik durumlarının, doğal ve toplumsal çevre ile ilişkilerinin, potansiyellerine uygun gelir getirici yeni faaliyet alanlarının ve bunların geliştirilmesi yollarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Tablo 16: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi 2009 Yılı
Birecik Fatmacık İçme Suyu Grubu Projesi 2011 Yılı Merkez, Birecik, Halfeti,
Hilvan
Şanlıurfa İline Bağlı İlçelerde İçme suyu Temini Projeleri Akçakale, Harran İçme suyu Temini Projesi
2012 Yılı Şanlıurfa Merkez Karaali Karaali Jeotermal Sondaj Kuyusu
2013 Yılı
Gaziantep-Şanlıurfa Bağcılıkta Çardak Terbiye Sisteminin Uygulanması ve Yaygınlaştırılması Projesi 2.2.10. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi
Hayvancılık sektörünün canlandırılması, topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin artırılması, katılımcı ve sürdürülebilir hayvancılık modelinin çiftçi koşullarında uygulanması, bölge içi gelişmişlik farkının azaltılması, bölge ve ülke ekonomisine katkı sağlanması, göçün önlenmesi projenin amacını oluşturmaktadır.
Proje kapsamında Şanlıurfa Merkez ve Halfeti ilçelerinde “Modern Tarım ve Hayvancılık için Büyükbaş Hayvan Barınak Rehabilitasyonu Projesi” uygulanmıştır
2.2.11. Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP)
Projenin amacı; GAP Bölgesi'nde sulamaya açılmış ve açılacak alanlarda tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılmasına katkıda bulunmaktır. Bu doğrultuda, bölgede ihtiyaç duyulan tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılması ile çalışmalar sonucu uygun görülen sürdürülebilir tarımsal yayım ve danışmanlık modelinin/modellerinin uygulamaya konması ve yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.
Yürütülen faaliyetler ise şu şekildedir.
- Muhtelif konularda 1121 teknik elemana eğitim verilmiştir.
- 12 fuara 63 teknik eleman, 170 çiftçi katılmıştır.
- Genel sulama ile ilgili 500 adet, pamuk yetiştiriciliği ile ilgili 50 adet ve 100 broşür basılmıştır.
- 88 çiftçi, 4 konuda teknik geziye katılmıştır.
21
- 534 dekar alanda, dört üründe, 51 adet demonstrasyon kurulmuştur.
- 1489 dekar alanda, dört üründe 36 adet demonstrasyon kurulmuştur.
- Altı konuda 90 adet demonstrasyon kurulmuştur.
- İyi Tarım Uygulamaları Yurtiçi Eğitimi (Çiftçi) sonucu 10 çiftçi bir eğitime katılmıştır.
- İyi Tarım Uygulamaları Yurtdışı Eğitimi (Çiftçi) sonucu 9 çiftçi Almanya’da bir eğitime katılmıştır.
- Beş adet tarla günü düzenlenmiş ve 429 çiftçinin katılımı sağlanmıştır.
- 63 adet köy toplantısı düzenlenmiş ve 1386 çiftçinin katılımı sağlanmıştır.
- GAP Köşesi Oluşturma: Beş Çiftçi Örgütü (Şanlıurfa, Harran, Suruç, Siverek Z.O. ve Siverek K.D.), Üç kurum (GTHB İl Md., GAP BM, GAP-TEYAP)
- Sulama-Tanıtım-Eğitim Konulu beş adet film hazırlanmıştır.
- Proje Yönetimi Teknik Gezi (Hollanda, Belçika): 23 kişi geziye katılmıştır.
- Tarımsal Yayım Modeli Oluşturma Çalışmaları kapsamında Hollanda ve Polonya’daki eğitimlere 35 teknik eleman katılmıştır.
2.3. SOSYAL GELİŞMEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
Bölge’de ekonomik kalkınmanın desteklenmesiyle birlikte sosyal altyapının geliştirilmesine, dezavantajlı nüfus kesimlerinin toplumsal kalkınmaya entegrasyonlarını sağlamaya yönelik proje ve programlar da geliştirilmektedir.
2.3.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM)
Kadınların toplumsal kalkınmaya katılımlarını sağlamak amacıyla kurulan ÇATOM'larda; i) okuma- yazma, okul öncesi eğitimi, anne eğitimi, bilgisayar, beslenme, ev ekonomisi alanlarında eğitim programları, ii) sağlık eğitimi, kısmi ve gezici poliklinik hizmetleri gibi sağlık programları, iii) el sanatları, trikotaj, tekstil, kuaför, keçe işlemeciliği, yöresel bebek, gümüş işlemeciliği gibi konularda beceri geliştirici programlar, gelir getirici atölyeler ve kadın girişimciliğini destekleyici programlar, iv) sosyal yaşama katılımı destekleyen ve kadın bilincini oluşturmayı hedefleyen sosyal ve kültürel programlar, v) hedef grupların sosyal destek hizmetlerine (burs, yeşil kart, ayni yardım, resmi nikah vb.) ulaşmasını kolaylaştırıcı sosyal destek programları düzenlenmektedir.
2010 itibarıyla Şanlıurfa’da 6 ÇATOM faaliyettedir. Bunlar; Bağlarbaşı Mahallesi, Parmaksızlar Konutu, Bozova, Siverek, Suruç, Ceylanpınar, Viranşehir, Birecik ve Viranşehir ilçelerindedir.
- Şanlıurfa ÇATOM’larda 2013-2014 faaliyet yılı 1 Ekim 2013’te başlamış olup, eğitim, sağlık, gelir getirici ve beceri kazandırıcı, sosyal-kültürel faaliyetler, çocuklara yönelik faaliyetler ile sosyal destek programları uygulanmaktadır.
2.3.2. Gençlik ve Kültür Evleri
Temelde gençlerin yerel yönetim ve karar alma süreçlerine katılımını sağlamak amacıyla yürütülen proje kapsamında Gençlik ve Kültür Evleri kurulmakta; bu merkezlerde üniversiteye hazırlık, bilgisayar, resim, müzik, halkla ilişkiler, tiyatro ve halk oyunları kursları düzenlenmektedir. 2010 yılında Şanlıurfa Gençlik ve Kültür Evi’nde bina sorunları nedeniyle herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
- 8 Kız 32 Erkek toplam 40 üye bulunmaktadır.
- Bağlama, keman, fotoğrafçılık, on parmak, Office, kara kalem ve gitar kursları açılmış olup bu kurslara 369 kişi katılmıştır.
- Polonya’da gerçekleştirilecek olan EVS projesi kapsamında Gençlik Evinin 3 Yürütme Kurulu Üyesi 2 aylığına yurt dışına gönderilmiştir.
- AB Eğitim ve Gençlik Programlarına yazılan Eylem 1.2 Gençlik Girişimleri Projesi kabul edilerek uygulanmıştır.
- Yürütme kurulu oluşturularak ilk toplantı yapılmış olup, 7 kişiden oluşan yürütme kurulu arasında görev dağılımı yapılmıştır.
