TARIMSAL FAALİYETLER

2.2.1. Tarımsal Araştırma Projesi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sulama sonucu ortaya çıkacak tarımsal potansiyelin en iyi şekilde değerlendirilmesini sağlamak amacıyla tarımsal araştırma-inceleme ve geliştirme hizmetleri gerçekleştirilmektedir.

Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile GAP İdaresi arasında imzalanan protokoller çerçevesinde 2008 yılında iki proje başlatılmıştır. Bu projelerden;

- 17.09.2008 tarihinde başlatılan “Harran Ovası Tuzluluk Haritasının Oluşturulması ve Tuzlulaşmanın Bitkisel Verim Kayıplarına Etkisinin Tahmini Üzerinde Bir Araştırma Projesi”

2010 yılında tamamlanmıştır.

17

- 19.12.2008 tarihinde başlatılan “GAP Bölgesinde Zeytin Yetiştiriciliğinde ve İşleme Sanayiinde Mevcut Durumun Belirlenmesi ve Gelişme Olanakları Üzerinde Bir Araştırma Projesi”ne 2010 yılında devam edilmiştir.

- 2010 yılında GAP İdaresi Başkanlığı ve Şanlıurfa Harran Üniversitesi Rektörlüğü ile “GAP Bölgesindeki Vitis Vinifera L.Cv. Kızılbanki ve Şire Üzüm Çeşitlerinin Virüslerden Arındırılıp Damızlık Parsel Oluşturularak Kaybolmasının Önlenmesi ve Bölgeye Tekrar Kazandırılması Projesi” için işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu kapsamda 86 bin TL ödenek aktarımı gerçekleştirmiş olup faaliyetlere başlanmıştır.

GAP Toprak Su Kaynakları Araştırma ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü İle Yapılan Çalışmalar: Bölge topraklarının verimliliğinin artırılması kapsamında “Hümik Asit” uygulama çalışmaları için Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve GAP Toprak-Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile GAP İdaresi Başkanlığı arasında işbirliği protokolü imzalanarak başlatılan çalışmalara 2010 yılında devam edilmiştir.

- 2012 yılında; Harran Üniv. İşbirliği içerisinde 3. Ulusal Biosidal Kongresine, Zeytin ve Zeytin Yağı Kongresine destek verilmiştir.

Tablo 12: Tarımsal Araştırma Projesi 2010 Yılı

Harran Üniversitesi GAP Bölgesi’ndeki Vitis Vinifera L.Cv. Kızılbanki ve Şire Üzüm Çeşitlerinin Virüslerden Arındırılıp Damızlık Parsel Oluşturularak Kaybolmasının Önlenmesi ve Bölge’ye Tekrar Kazandırılması Projesi

2012 Yılı

Harran Üniversitesi Harran Üniversitesi. 3. Ulusal Biosidal Kongresi Harran Üniversitesi Zeytin ve Zeytin Yağı Kongresi

2013 Yılı Harran Üniversitesi GAP Bioçeşitlilik Sempozyumu

2014 Yılı

Harran Üniversitesi Birinci Ulusal Harran Ekonomi Kongresi (EconHarran 2014)

2.2.2. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme Bakım ve Yönetimi (İBY) Projesi

Büyük yatırımlarla gerçekleştirilecek olan sulama projelerinden beklenen yararın sağlanabilmesi için yöre koşullarına en uygun işletme, bakım ve yönetim modelinin belirlenmesi ve uygulanmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir.

Şanlıurfa’da Atatürk Barajı, Ceylan, Cullap ve Tatarhöyük Sulama Birliği alanları, pilot alanlar olarak belirlenmiş; sulamaya yeni açılmış ve açılacak pilot sahalardaki çiftçileri, sulama birliği personeli ve yönetimini sulu tarıma hazırlamak üzere işletme, bakım, yönetim ve sulu tarım agronomisi ile ilgili faaliyetler yürütülmüştür. Harran Ovası’ndaki katma değer hesaplamaları için gerekli olan veri toplama çalışmaları yapılmıştır.

Proje kapsamında Şanlıurfa’da 2010 yılında gerçekleştirilen çalışmalar şunlardır:

- Ceylan ve Cullap pilot alanlarına ilişkin mevcut durum analizleri için tüm köylerde toplantılar yapılarak, faaliyet raporu hazırlanmış, ayrıca çiftçi gezisi düzenlenmiştir.

- Ceylan, Cullap, Tatarhöyük ve Atatürk Barajı pilot alanlarında meyvecilik ve sulama sistem demonstrasyonları projeleri Tarım İl Müdürlüğü ile birlikte uygulanmış olup, demonstrasyon kontrolleri yapılmaktadır.

- Meyvecilik, sebzecilik ve sulama sistemleri gibi konularda çiftçiler yerlerinde eğitilmişlerdir.

- Samsat Sulama Birliği’nden gelen talep doğrultusunda eğitim toplantısı yapılmıştır.

- Tarımsal Eğitim, Yayım ve Danışmanlık Projesi’ne yön verilebilmesi, kurumların projeye katkılarının belirlenerek iş planlarının hazırlanması amacıyla 11-12 Mart 2010 tarihleri arasında Antalya’da ikinci bir çalıştay düzenlenmiştir.

18

- Diyarbakır İBY çalışma sahası içerisinde yer alan çiftçilere yönelik olarak toplulaştırma ve sulama konularındaki eğitim ihtiyaçlarını gidermek amacıyla Şanlıurfa’ya 1 çiftçi gezisi düzenlenmiştir.

2.2.3. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi

Proje ile bölgede yürütülen Merkez Köy, Cazibe Merkezi, Örnek Köy, Köy-Kent gibi uygulamaların

“Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi” ile birlikte ele alınarak, Bölge’de sağlıklı bir kırsal yerleşme düzeninin yaratılması amaçlanmaktadır.

2010 yılında Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi kapsamında Şanlıurfa’da 3 projeye 644 bin TL kaynak aktarılmıştır.

Tablo 13: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri Merkez Modern Sınıflarda Çağdaş Eğitim

Siverek Yumrutepe Köy Grubu İçme Suyu Projesi Suruç Okulumu Seviyorum

TOPLAM

2.2.4. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi

2012 yılında GAP İdaresi tarafından uygulanan Entegre Kırsal Kalkınma Programı kapsamında Siverek ve Halfeti İlçelerinin “Alt Bölge Kalkınma Planları” hazırlanmış olup, proje uygulamaları için toplam 2 milyon TL ilgili Kaymakamlıklara aktarıldı.

Tablo 14: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri Halfeti Turizm Amaçlı Konaklama Tesisi

Halfeti Çevre Düzenlenmesi

Halfeti Planlama Raporunda yer alan diğer projelerin ön fizibiliteleri hazırlanmış olup idaremizce değerlendirilmesi devam etmektedir.

Siverek Taşlı Arazilerin Temizlenmesi ve Organik Tarım Geliştirilmesi Projesi Siverek Takoran Vadisi Turizm Geliştirme Projesi

Halfeti Halfeti Turizm Altyapısının Geliştirilmesi Halfeti Yavaş Turizmin Geliştirilmesi

Halfeti Halfeti Turizm ve Çevre Düzenlemesi Halfeti Konaklama Tesisinin Kurulması

Siverek Taşlı Arazilerin Temizlenmesi ve Organik Tarımın Geliştirilmesi Siverek Takoran Vadisi Turizm Geliştirme

Siverek Karacadağ Süt İşleme Tesisi Projesi

2.2.5. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Çalışmaları

GAP Bölgesi’nde yürütülen ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmaları kapsamında 2003-2005 döneminde toplam 611.851 fidan ile yaklaşık 503 ha alan ağaçlandırılmıştır.

19

2008 yılında GAP İdaresi ile Harran ve Akçakale Kaymakamlıkları arasında yapılan protokoller ile Harran ve Akçakale merkez ve köylerinde toplam 184 okula 16.850 adet fidan dikilmiştir. Bu proje ile 184 köyde yaklaşık 94.000 insana ağaçlandırmanın faydaları ve sevgisi aşılanmaya çalışılmıştır.

2009 yılında Şanlıurfa Valiliği ile “Şanlıurfa Merkeze Bağlı Köy Okullarının Ağaçlandırma Projesi”

başlatılmış; Şanlıurfa Merkeze bağlı 234 köy okulunda öğrenci ve öğretmenler ile birlikte 20.200 adet fidan ile ağaçlandırma faaliyetinde bulunulmuştur.

2009 yılında, Hilvan Belediyesi ile GAP İdaresi arasında imzalanan protokol kapsamda ise 2.500 metre yol boyu 3.000 adet fidan ile ağaçlandırma çalışması gerçekleştirilmiştir.

2010 yılında, GAP Kırsal Kalkınma Projeleri Destekleme Programı kapsamında Hilvan Tarım İlçe Müdürlüğü ile “Kuskunlu Köyü Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Projesi” protokolü imzalanarak çalışmalara başlanmıştır.

2.2.6. GAP Tarım Kampı Lider Çiftçi Yetiştirme Programı

GAP Bölgesi’nin sahip olduğu tarımsal üretim potansiyelini tümü ile sürdürülebilir olarak kullanacak tarım liderleri yetiştirmek amacıyla 2002 yılından beri “GAP Tarım Kampı Lider Çiftçi Yetiştirme” programı düzenlenmektedir. 11-15 yaş grubundaki çocuklara yaz tatili döneminde 12 günlük devreler halinde düzenlenen tarım kamplarında genel tarım bilgisi, İngilizce, bilgisayar kullanımı konularında eğitim verilmekte ve spor müsabakaları düzenlenmektedir. Proje GAP İdaresi ve Katılımcı Sulama Yönetimi Geliştirme ve Güçlendirme Derneği (SUDER) tarafından ortaklaşa yürütülmektedir. 2011 yılına kadar 1 158 öğrenci kampta eğitim görmüştür.

2.2.7. Organik Tarım Küme Geliştirme Projesi

Başta Şanlıurfa olmak üzere, tüm GAP illerini kapsayan organik tarım küme geliştirme projesi ile Bölge’nin tarımsal potansiyellerinin değerlendirilmesi ve uluslararası pazarlarda rekabet edebilirliğinin artırılması amaçlanmaktadır.

GAP Organik Tarım Kümelenme Projesi ön çalışmaları 12 Ekim 2009 tarihinde başlatılmıştır.

Proje ekinde yer alan üçü yabancı 8 uzman ile çalışmalara başlanmıştır. Öncelikle bir çalıştay organize edilerek bölgenin organik tarım açısından mevcut durumu ele alınmış ve şu ana kadar yapılan çalışmaları değerlendirmiştir. Bunun dışında bölgede çeşitli yerlere geziler düzenlenerek ilk temaslar sağlanmıştır. Ceylanpınar TİGEM, Siverek organik tarım alanları ve II. Organize Sanayi Bölgesi’ndeki tekstil işletmeleri ziyaret edilerek bilgi toplanmıştır. Başlangıç Raporu GAP İdaresine sunulmuştur.

Projenin tanıtım çalışmaları çerçevesinde Şanlıurfa’da 1. GAP Organik Tarım Kongresi düzenlenmiştir.

2.2.8. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi

Projenin amacı; sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, potansiyellere uygun gelir getirici yeni tarım ve tarım dışı faaliyet alanlarının tespit edilmesi, pilot uygulamaların gerçekleştirilmesi, topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin artırılması, aile iş gücünü kullanarak yan uğraşlarla aile gelirlerine katkı sağlanmasıdır.

2010 yılında ilgili Valiliklerden, Kaymakamlıklardan, Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerinden gelen projeler değerlendirilmiş ve uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda Şanlıurfa’da uygulanan Halfeti Kırsalında Yaşayan Dezavantajlı Grupların Bilişsel, Sosyal ve Sportif Açıdan Geliştirilmesi projesi için 231 bin TL kaynak ayrılmıştır.

20

Tablo 15: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri 2010 Yılı

Halfeti Halfeti Kırsalında Yaşayan Dezavantajlı Grupların Bilişsel, Sosyal ve Sportif Açıdan Geliştirilmesi Projesi

2011 Yılı

Halfeti Tarımsal ve Turistik Kırsal Altyapının Geliştirilmesi Birecik Birecik Bezinin Üretimi Tanıtımı ve Tescili Projesi

2012 Yılı Birecik Rotamız Birecik

Merkez Jeotermal Saha Etüdü Projesi

Merkez GAP Tarım Sektöründe Özelleşmiş Dijital Tasarım ve İnovasyon ve Eğitim Merkezi Projesi Merkez Karaali Karali Jeotermal Sondaj Kuyusu

2.2.9. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi

Proje ile sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, sulamadan yararlanamayan kırsal toplulukların mevcut sosyo-ekonomik durumlarının, doğal ve toplumsal çevre ile ilişkilerinin, potansiyellerine uygun gelir getirici yeni faaliyet alanlarının ve bunların geliştirilmesi yollarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Tablo 16: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi 2009 Yılı

Birecik Fatmacık İçme Suyu Grubu Projesi 2011 Yılı Merkez, Birecik, Halfeti,

Hilvan

Şanlıurfa İline Bağlı İlçelerde İçme suyu Temini Projeleri Akçakale, Harran İçme suyu Temini Projesi

2012 Yılı Şanlıurfa Merkez Karaali Karaali Jeotermal Sondaj Kuyusu

2013 Yılı

Gaziantep-Şanlıurfa Bağcılıkta Çardak Terbiye Sisteminin Uygulanması ve Yaygınlaştırılması Projesi 2.2.10. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi

Hayvancılık sektörünün canlandırılması, topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin artırılması, katılımcı ve sürdürülebilir hayvancılık modelinin çiftçi koşullarında uygulanması, bölge içi gelişmişlik farkının azaltılması, bölge ve ülke ekonomisine katkı sağlanması, göçün önlenmesi projenin amacını oluşturmaktadır.

Proje kapsamında Şanlıurfa Merkez ve Halfeti ilçelerinde “Modern Tarım ve Hayvancılık için Büyükbaş Hayvan Barınak Rehabilitasyonu Projesi” uygulanmıştır

2.2.11. Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP)

Projenin amacı; GAP Bölgesi'nde sulamaya açılmış ve açılacak alanlarda tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılmasına katkıda bulunmaktır. Bu doğrultuda, bölgede ihtiyaç duyulan tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılması ile çalışmalar sonucu uygun görülen sürdürülebilir tarımsal yayım ve danışmanlık modelinin/modellerinin uygulamaya konması ve yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

Yürütülen faaliyetler ise şu şekildedir.

- Muhtelif konularda 1121 teknik elemana eğitim verilmiştir.

- 12 fuara 63 teknik eleman, 170 çiftçi katılmıştır.

- Genel sulama ile ilgili 500 adet, pamuk yetiştiriciliği ile ilgili 50 adet ve 100 broşür basılmıştır.

- 88 çiftçi, 4 konuda teknik geziye katılmıştır.

21

- 534 dekar alanda, dört üründe, 51 adet demonstrasyon kurulmuştur.

- 1489 dekar alanda, dört üründe 36 adet demonstrasyon kurulmuştur.

- Altı konuda 90 adet demonstrasyon kurulmuştur.

- İyi Tarım Uygulamaları Yurtiçi Eğitimi (Çiftçi) sonucu 10 çiftçi bir eğitime katılmıştır.

- İyi Tarım Uygulamaları Yurtdışı Eğitimi (Çiftçi) sonucu 9 çiftçi Almanya’da bir eğitime katılmıştır.

- Beş adet tarla günü düzenlenmiş ve 429 çiftçinin katılımı sağlanmıştır.

- 63 adet köy toplantısı düzenlenmiş ve 1386 çiftçinin katılımı sağlanmıştır.

- GAP Köşesi Oluşturma: Beş Çiftçi Örgütü (Şanlıurfa, Harran, Suruç, Siverek Z.O. ve Siverek K.D.), Üç kurum (GTHB İl Md., GAP BM, GAP-TEYAP)

- Sulama-Tanıtım-Eğitim Konulu beş adet film hazırlanmıştır.

- Proje Yönetimi Teknik Gezi (Hollanda, Belçika): 23 kişi geziye katılmıştır.

- Tarımsal Yayım Modeli Oluşturma Çalışmaları kapsamında Hollanda ve Polonya’daki eğitimlere 35 teknik eleman katılmıştır.