Aday Memurlar İçin Hazırlayıcı Eğitim Ders Notları 1. BAKANLIĞIN TANITIMI... 4

(1)

Sayfa- 1

İçindekiler

1. BAKANLIĞIN TANITIMI ... 4

1.1 BAKANLIĞIN KISA TARİHÇESİ ... 4

1.2 BAKANLIĞIN TEŞKİLAT YAPISI VE ŞEMASI ... 4

1.2.1 Teşkilat Yapısı ... 4

1.2.2 Teşkilat Şeması ... 6

1.3 BAKANLIĞIN GÖREVLERİ ... 7

1.4 BAKANLIĞIN BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ ... 10

1.4.1 Ana Hizmet Birimleri ve Görevleri ... 10

1.4.1.1 Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ... 10

1.4.1.2 Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Plânlama Genel Müdürlüğü... 12

1.4.1.3 Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü ... 13

1.4.1.4 Orman-Köy İlişkileri Genel Müdürlüğü ... 13

1.4.1.5 Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü ... 14

1.4.1.6 Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı ... 15

1.4.1.7 Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Dairesi Başkanlığı ... 15

1.4.1.8 Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı ... 17

1.4.2 Danışma ve Denetim Birimleri ve Görevleri ... 18

1.4.2.1 Teftiş Kurulu Başkanlığı ... 18

1.4.2.2 Strateji Geliştirme Başkanlığı ... 18

1.4.2.3 Hukuk Müşavirliği ... 20

1.4.2.4 Bakanlık Müşavirleri ... 20

1.4.2.5 Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ... 20

1.4.3 Yardımcı Hizmet Birimleri ve Görevleri ... 20

1.4.3.1 Personel Dairesi Başkanlığı ... 20

1.4.3.2 İdari Mali İşler Dairesi Başkanlığı ... 21

1.4.3.3 Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı ... 21

1.4.3.4 Savunma Sekreterliği ... 22

1.4.3.5 Özel Kalem Müdürlüğü ... 22

1.4.4 Bağlı Kuruluşlar ve Görevleri ... 22

1.4.4.1 Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ... 22

1.4.4.1.1 Kuruluş Tarihçesi ... 22

1.4.4.1.2 Kuruluşun Görevleri ... 23

1.4.4.2 Orman Genel Müdürlüğü... 25

1.4.4.2.1 Kuruluşun Tarihçesi... 25

1.4.4.2.2 Kuruluşun Görevleri ... 26

1.4.4.3 Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ... 27

1.4.4.3.1 Kurumun Tarihçesi ... 27

1.4.4.3.2 Kurumun Görevleri ... 28

1.4.4.4 Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı... 28

1.4.4.4.1 Kurumun Tarihçesi ... 28

1.4.4.4.2 Kurumun Görevleri ... 29

2. MEVZUATLAR... 31

2.1 KANUNLAR ... 31

2.2 KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER ... 32

2.3 BAKANLAR KURULU KARARLARI ... 32

(2)

2.4 YÖNETMELİKLER ... 32

2.5 ESASLAR VE USULLER,TEBLİĞLER ... 39

3. DİĞER KURUMLARLA OLAN İLİŞKİLERİ ... 41

4. DİĞER KONULAR ... 43

4.1 KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURALLARI ... 43

4.1.1 5176 Sayılı kamu görevlileri etik kurulu kurulması ve bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun 43 4.1.2 Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik ... 47

4.1.3 Etik Kavramları ... 65

4.1.3.1 Ahlak, Etik, Mesleki Etik: ... 65

4.1.3.1.1 Ahlak ... 65

4.1.3.1.2 Etik ... 65

4.1.3.1.2.1 Etik Sistemler ... 65

4.1.3.1.2.2 Mesleki Etik: ... 66

4.1.3.2 Meslek Etiğinde Temel İlkeler ... 67

4.1.3.2.1 Profesyonellik ... 67

4.1.3.2.2 Adalet ... 67

4.1.3.2.3 Eşitlik ... 68

4.1.3.2.4 Dürüstlük Ve Doğruluk ... 69

4.1.3.2.5 Tarafsızlık ... 69

4.1.3.2.6 Sorumluluk ... 69

4.1.3.2.7 İnsan Hakları ... 69

4.1.3.2.8 Hümanizm ... 69

4.1.3.2.9 Bağlılık ... 69

4.1.3.2.10 Hukukun Üstünlüğü ... 70

4.1.3.2.11 Sevgi ... 70

4.1.3.2.12 Hoşgörü ... 70

4.1.3.2.13 Saygı ... 70

4.1.3.2.14 Tutumluluk ... 70

4.1.3.2.15 Demokrasi ... 70

4.1.3.2.16 Açıklık (SAYDAMLIK) ... 71

4.1.3.2.17 Hak Ve Özgürlük ... 71

4.1.3.2.18 Yasa Dışı Emirlere Karşı Direnme ... 71

4.1.3.3 Yöneticilerin Çalışanlarına Karşı Etik Sorumlulukları ... 72

4.1.3.3.1 Çalışma Hakkına Saygı Gösterme Sorumluluğu ... 72

4.1.3.3.2 Adil Ücret Ödeme Sorumluluğu ... 72

4.1.3.3.3 Çalışanların Özgür Konuşma Hakkını Sağlama Sorumluluğu ... 73

4.1.3.3.4 Çalışanın Dernek (Sendika) Kurma ve Grev Yapma Hakkına Engel Olmama Sorumluluğu ... 73

4.1.3.3.5 Özel Hayatın Gizliliğine Saygılı Olma Sorumluluğu ... 73

4.1.3.3.6 Güvenli ve Sağlıklı Koşullar Yaratma ve Çalışma Hayatının Kalitesini Yükseltme Sorumluluğu ... 74

4.1.3.3.7 Çalışanlar Arasında Ayrımcılık Yapmama ve Cinsel Tacizden Sakınma Sorumluluğu ... 74

4.1.3.3.8 Çalışanların Kararlara Katılma Hakkını Sağlama Sorumluluğu ... 74

4.1.3.4 Etik Dışı Davranışlar ... 74

4.1.3.4.1 Ayrımcılık ... 75

4.1.3.4.2 Kayırma ... 75

4.1.3.4.3 Rüşvet ... 75

4.1.3.4.4 İhmal ... 75

4.1.3.4.5 Sömürü (İstismar) ... 76

4.1.3.4.6 Bencillik ... 76

(3)

Sayfa- 3

4.1.3.4.7 Yolsuzluk ... 76

4.1.3.4.8 İşkence (Eziyet) ... 76

4.1.3.4.9 Yaranma - Dalkavukluk ... 77

4.1.3.4.10 İş İlişkilerine Politika Karıştırma ... 77

4.1.3.4.11 Bedensel Ve Cinsel Taciz ... 77

4.1.3.4.12 Hakaret Ve Küfür ... 77

4.1.3.4.13 Kötü Alışkanlıklar ... 77

4.1.3.4.14 Dedikodu ... 77

4.1.3.4.15 Zimmet ... 77

4.1.3.5 Etik Dışı Davranışın Savunulması ... 78

4.1.3.6 Bir Kurumda Etik Kurallar Nasıl Yerleştirilebilir ? ... 79

(4)

1. Bakanlığın Tanıtımı

1.1 Bakanlığın Kısa Tarihçesi

Ayrı ayrı hizmet vermekte olan Çevre Bakanlığı ve Orman Bakanlığı kapatılarak, 08.05.2003 tarih ve 25102 sayılı Resmi Gazetede 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un yayımlanması ile Çevre ve Orman Bakanlığı kurulmuştur.

Çevre Bakanlığı 21/08/1991 tarihli 20967 sayılı Resmi Gazetede yayımlanması ile 09/08/1991 tarih ve 443 sayılı KHK ile kurulmuştu.

Orman Bakanlığı 07/08/1991 tarihli ve 442 sayılı KHK ile kurulmuş ve daha sonra 04/06/1992 tarihli 21248 sayılı Resmi Gazetede yayımlanması ile 3800 sayılı Kanunla kurulmuştu.

1.2 Bakanlığın Teşkilat Yapısı ve Şeması 1.2.1 Teşkilat Yapısı

Bakanlık, merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşlardan meydana gelir.

Merkez teşkilatı; Ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ile yardımcı hizmet birimlerinden oluşur.

Taşra teşkilatı; 27.9.1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanun, 10.6.1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ve 13.12.1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine uygun olarak kurulmuş olan, 81 ilde İl Çevre ve Orman Müdürlüğü şeklinde teşkilatlanmış olup, taşra teşkilatımızda doğrudan merkeze bağlı taşra kuruluşu olarak görev yapan 1 adet araştırma enstitüsü müdürlüğü ile 10 adet araştırma müdürlüğü ve özel kanunla kurulmuş olan 1 adet milli park müdürlüğünden oluşmaktadır.

Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, Bakanlık hizmetlerini mevzuata, Hükümetin genel siyasetine, millî güvenlik siyasetine, kalkınma plânlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmekle ve Bakanlığın faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla görevli ve Başbakana karşı sorumludur.

(5)

Sayfa- 5

Bakan, emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden ayrıca sorumlu olup, Bakanlık merkez ve taşra teşkilâtı ile bağlı kuruluşlarının faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir.

Müsteşar, Bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup, Bakanlık hizmetlerini Bakan adına ve Bakanın direktif ve emirleri yönünde, Bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma plânlarına ve yıllık programlara ve mevzuata uygun olarak düzenler ve yürütür. Bu amaçla, Bakanlık Teftiş Kurulu hariç, Bakanlık kuruluşlarına gereken emirleri verir ve bunların uygulanmasını gözetir ve sağlar.

Müsteşar, yukarıda belirtilen hizmetlerin yürütülmesinden Bakana karşı sorumludur.

Müsteşar yardımcıları, Bakanlıkta Müsteşara yardımcı olmak üzere dört müsteşar yardımcısı atanabilir.

(6)

1.2.2 Teşkilat Şeması

(7)

Sayfa- 7

1.3 Bakanlığın Görevleri

4856 Sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci maddesinde Bakanlığın görevleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

 Çevrenin korunması, kirliliğinin önlenmesi ve iyileştirilmesi için prensip ve politikalar tespit etmek, programlar hazırlamak; bu çerçevede, araştırmalar ve projeler yapmak, yaptırmak, bunların uygulama esaslarını tespit etmek, uygulanmasını sağlayacak tedbirleri almak.

 Çevrenin korunması ve kirliliğinin önlenmesi amacıyla ülke şartlarına uygun olan teknolojiyi belirlemek, bu maksatla kurulacak tesislerin vasıflarını tespit etmek.

 Ülke şartlarına uygun olan çevre standartlarını Türk Standartları Enstitüsü ile birlikte belirlemek, uygulamak ve uygulanmasını sağlamak.

 Atık ve yakıtlar ile ekolojik dengeyi bozan, havada, suda ve toprakta kalıcı özellik gösteren kirleticilerin çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmesi için denetimler yapmak; ülke genelinde tüm uygulayıcı kurum ve kuruluşların bu konudaki taleplerini değerlendirerek sonuçlandırmak; ülkenin atık yönetimi politikasını belirlemek ve bu konuda gerekli tedbirleri almak; tehlikeli hallerde veya gerekli durumlarda faaliyetlerin durdurulması ile ilgili usul ve esasları yönetmelikle belirlemek.

 Çevrenin korunması ve kirliliğinin önlenmesi için çevre standartları ve ekolojik kriterler esas olmak üzere her türlü analizi, ölçüm ve kontrolleri gerçekleştirmek amacıyla laboratuar kurmak, kurdurmak ve denetimlerini yapmak veya mevcut kamu kurum ve kuruluşlarının laboratuarlarından yararlanmak.

 Ülkedeki kirlenme konuları ile kirlenmenin mevcut olduğu veya olması muhtemel bölgeleri ve sektörleri tespit etmek ve izlemek, bu problemlerin teknik, idari ve finansman bakımından çözümünü sağlayan kaynağın bulunmasıyla ilgili çalışmaları yönetmek veya yönlendirmek.

 Sürdürülebilir kalkınma ilkesi çerçevesinde, çevreye olumsuz etki yapabilecek her türlü plân, program ve projenin, fayda ve maliyetleriyle çevresel olguların ortak bir

(8)

çerçeve içinde değerlendirilmesini gerçekleştirecek çevresel etki değerlendirmesi ve stratejik çevresel değerlendirme çalışmasının yapılmasını sağlamak, bu çalışmaları denetlemek ve izlemek.

 Dengeli ve sürekli kalkınma amacına uygun olarak ekonomik kararlarla ekolojik kararların birarada düşünülmesine imkân veren rasyonel doğal kaynak kullanımını sağlamak üzere, kalkınma plânları ve bölge plânları temel alınarak çevre düzeni plânlarını hazırlamak veya hazırlatmak, onaylamak, uygulanmasını sağlamak.

 Hayvanların korunmasına yönelik çalışmaları, ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşların işbirliği ile yapmak, yaptırmak, bu konuda yürütülen faaliyetleri desteklemek, denetlemek ve denetlenmesini sağlamak.

 Çevre konusunda görev verilmiş olan özel kuruluşlar ile kamu kurum ve kuruluşları arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak; bu konuda faaliyette bulunan gönüllü kuruluşları yönlendirmek, desteklemek ve bakanlıklar arası işbirliği esaslarını yönetmelikle belirlemek.

 Çevreye olumsuz etkileri olan her türlü faaliyeti ülke bütününde izlemek ve denetlemek.

 Çevre uygulamalarına etkinlik kazandırmak için başta mahalli idareler olmak üzere, sürekli bir eğitim programı uygulamak, bu amaçla yapılan eğitim faaliyetlerini izlemek, desteklemek, yönlendirmek, çevre bilincini geliştirmek ve çevre problemleri konusunda kamuoyu araştırmaları yapmak.

 Çevre ve orman konularında uluslararası düzeyde sürdürülen çalışmaların izlenmesi ve bunlara katkıda bulunulması amacıyla ulusal düzeyde yapılan hazırlıkları ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde yürütmek ve bu çalışmalara Türkiye'nin iştirakine ilişkin koordinasyonun sağlanmasına, uluslararası ilişkilerin yürütülmesi ile ilgili mevzuat çerçevesinde yardımcı olmak.

 Ormanların korunması, imarı ve ıslahı ile bakımını sağlamak.

 Orman sınırlandırılması ve kadastrosunu yapmak, vasıf tayini ile Devlet ormanlarına ilişkin kamu yararına irtifak hakkı tesisi ve iznine ait işleri yürütmek.

(9)

Sayfa- 9

 Orman sınırları içerisinde ve yeniden orman rejimine alınacak yerlerde genel ağaçlandırma plânı düzenlemek, bu plânın gerektirdiği etüt ve proje işleri ile ağaçlandırmaları yapmak veya yaptırmak.

 Erozyonu önleyici her türlü tedbiri almak.

 Devlet ormanları içindeki otlak, yaylak ve kışlakları özel mevzuatına göre ıslah etmek, otlatma amenajman plânlarını yapmak veya yaptırmak.

 Ağaçlandırma yapmak, devamlı ve geçici fidanlıklar kurmak, özel ağaçlandırma yapmak ve fidanlık tesis etmek isteyen gerçek ve tüzel kişileri desteklemek.

 Devlet ormanları ile tüzel kişiliği haiz kamu kurumlarına ve özel ormanlara ait amenajman plânlarını yapmak veya yaptırmak.

 Devlet ormanları içinde ve bitişiğinde oturan köylülerin sosyal ve ekonomik gelişmelerini sağlamak maksadıyla bunları her türlü kredi ve yardım kaynaklarıyla desteklemek, orman-halk ilişkilerini geliştirmek ve bu konuda her türlü tedbiri almak.

 Başka yerlere nakledilecek orman köylülerinin bıraktıkları taşınmazların kamulaştırılmasını sağlamak ve buraları ağaçlandırmak.

 Yurt içi odun hammadde ihtiyacını karşılamak, odun ve odun dışı orman ürünlerinin ithalat ve ihracatına ilişkin esasları belirlemek, gerektiğinde tohum, fidan ve üretimle ilgili maddeleri ithal ve ihraç etmek.

 Millî parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları ve orman içi mesire yerleri ile biyolojik çeşitliliğin, av ve yaban hayatı alanlarının tespiti, yönetimi, korunması, geliştirilmesi, işletilmesi ve işlettirilmesini sağlamak.

 Bakanlığın çalışma alanına giren hizmetlere ilişkin olarak, araştırma birimleri ve eğitim merkezleri açmak, yurt içinde ve dışında gerekli personeli yetiştirmek, her çeşit uygulamalı araştırmalarla eğitim, yayın ve yayım çalışmaları yapmak, yaptırmak, dokümantasyon ve tanıtma faaliyetlerinde bulunmak.

(10)

1.4 Bakanlığın Birimleri ve Görevleri 1.4.1 Ana Hizmet Birimleri ve Görevleri

1.4.1.1 Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

 Çevre kirliliği ile ilgili olarak ölçüm, tespit ve kalite kriterlerini belirlemek, uygulamak ve uygulanmasını sağlamak; çevreyle ilgili her türlü ölçüm-izleme, analiz ve kontroller yapacak laboratuarlar kurmak, kurdurmak, bunların akreditasyon işlemlerini yapmak, hava, su ve toprak konusunda ölçüm yapacak kuruluşları belirlemek, kurulacak tesisler için, alıcı ortam özelliklerine göre çevre kirliliği yönünden görüş vermek, izlemek ve gerektiğinde müdahale etmek, mevcut ve kurulacak tesislere emisyon ön izni ve emisyon izni vermek, emisyonları ve arıtma sistemlerini izlemek ve denetlemek.

 Hava kalitesinin korunması, hava kirliliği, gürültü, titreşim ve iyonlaştırıcı olmayan radyasyonun kontrolü, azaltılması veya bertaraf edilmesi için hedef ve ilkeleri belirleyerek her türlü tedbiri almak ve uygulanmasını sağlamak, bu konuda yönetim ve acil müdahale plânları yapmak, yaptırmak, konuyla ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli çalışmalar yaparak müdahale etmek, kriter ve standartları belirlemek, uygulamak, uygulanmasını sağlamak, ölçüm yaptırmak, verileri toplamak ve değerlendirmek.

 Yenilenebilir enerji kaynakları başta olmak üzere temiz enerji kullanımını desteklemek, yakıtların hava kirliliğine yol açmayacak şekilde kullanılabilmesi için gerekli önlemleri almak veya aldırmak, çevreye uygun teknolojileri belirlemek ve bu maksatla, kurulacak tesislerin vasıflarını belirlemek.

 Serbest bölgeler de dahil olmak üzere, ülke genelinde çevreye olumsuz etkileri olan atık ve kimyasallar ile hava kirliliği, gürültü, titreşim ve iyonlaştırıcı olmayan radyasyon ile ilgili her türlü faaliyeti izlemek, yer üstü ve yer altı sularına, denizlere ve toprağa olumsuz etkileri olan her türlü faaliyeti belirlemek, denetlemek, tehlikeli hallerde veya gerekli durumlarda faaliyetleri durdurmak.

 Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ile nükleer güvenlik konusunda işbirliği yapmak.

 Görev alanına giren konularda uluslararası çalışmaları izlemek ve ulusal düzeyde uygulanmasını sağlamak.

(11)

Sayfa- 11

 Yasaklanacak ve kısıtlanacak atık ve kimyasalların ve bunlar ile çevre kirliliğine yol açabilecek maddelerin ithalat ve ihracatına ilişkin kriterleri belirlemek, bununla ilgili kontrol ve uygunluk belgesi taleplerini değerlendirmek ve sonuçlandırmak.

 Etkili bir çevre yönetimi ile atık ve kimyasalların çevre ile uyumlu yönetimi için gerekli ekonomik araçları belirlemek, uygulamak ve uygulanmasını sağlamak, görev alanı ile ilgili standartları ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak belirlemek.

 Motorlu kara taşıtları işletenlerin, egzoz emisyonlarının yönetmelikle belirlenen standartlara uygunluğunu belgelemek üzere Bakanlığa ait ya da Bakanlıkça yetkili kılınacak egzoz ölçüm istasyonlarında ölçüm yaptırmalarını sağlamak, bu konuda idarî, malî ve teknik esas ve usulleri belirlemek.

 Yer üstü ve yer altı sularının, denizlerin ve toprağın korunması, kirliliğin önlenmesi veya bertaraf edilmesi amacıyla; hedef ve ilkeleri, kirletici unsurları belirlemek, kirliliğin giderilmesi ve kontrolüne ilişkin usul ve esasları tespit etmek, uygulanmasını sağlamak, yer üstü ve yer altı su, deniz ve toprak kirliliğine karşı hazırlıklı olmak, müdahale ve mücadele kapasitesini artırmak için gerekli tedbirleri almak, aldırmak, acil müdahale plânları yapmak, yaptırmak; çevrenin korunması ve yer üstü ve yer altı su, deniz ve toprak kirliliğinin önlenmesi amacıyla uygun teknolojileri belirlemek ve bu maksatla kurulacak tesislerin vasıflarını saptamak, bu çerçevede gerekli tedbirleri almak ve aldırmak.

 Su kaynakları için koruma ve kullanma plânları yapmak, kıta içi su kaynakları ile toprak kaynaklarının havza bazında bütüncül yönetimini sağlamak için gerekli çalışmaları yapmak.

 Su kaynaklarının kalite sınıflarının belirlenmesi, su kalitesinin yükseltilmesi ve en uygun kullanımlarının sağlanması çalışmalarını yapmak ve yaptırmak.

 Tesislere deşarj izni vermek, deşarjları ve arıtma sistemlerini izlemek ve denetlemek, tesisler için kurulacak arıtım sistemlerinin projelerini onaylamak.

 Mahalli çevre kurullarının çalışmalarının yönlendirilmesi ve denetimini yapmak.

 Atık ve kimyasalların yönetimine ilişkin hedef ve politikaları belirlemek, uygulamak ve uygulanmasını sağlamak.

(12)

 Her türlü atık bertaraf tesislerine, yönetmeliklerle belirlenen usul ve esaslara göre lisans ve görüş vermek, bunları izlemek ve denetlemek, gerektiğinde lisansı iptal etmek.

 Atık bertaraf tesisleri ile kimya sınai tesisleri için acil müdahale plânları yapmak, yaptırmak, uygulanmasını sağlamak.

 Atıkların kaynağında en aza indirilmesi, sınıflara ayrılması, toplanması, taşınması, geçici depolanması, geri kazanılması, bertaraf edilmesi, yeniden kullanılması, arıtılması, enerjiye dönüştürülmesi ve nihai depolanması konularında yürütülen faaliyetleri desteklemek, geri kazanımı artırıcı sistemleri kurmak, kurdurmak, denetlemek ve uygun teknolojileri belirlemek.

 Görev alanına giren konularla ilgili kriterleri belirlemek, tespitte bulunmak, ölçüm yaptırmak, verileri toplamak, değerlendirmek ve standartları ilgili kuruluşlarla belirlemek.

 Atık ve kimyasallarla kirlenmiş alanların mevcut kirlilik durumlarının tespiti, çevre ve insan sağlığına olabilecek risklere ve kirlenmiş alanların iyileştirilmesine ilişkin çalışmaları yapmak ve yaptırmak.

 İlgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde atık ve kimyasalların taşınması ile tehlikeli atık ve kimyasalların taşınma lisanslarına ilişkin esasları belirlemek, uygulanmasını sağlamak, izlemek ve denetlemek.

 Bakanlık Makamınca verilen benzeri görevleri yapmak.

1.4.1.2 Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Plânlama Genel Müdürlüğü

 Çevresel etki değerlendirmesi ve stratejik çevresel değerlendirme çalışmalarını yapmak.

 Çevre envanterini ve çevre durum raporlarını hazırlamak.

 Dengeli ve sürekli kalkınma amacına uygun olarak ekonomik kararlarla ekolojik kararların bir arada düşünülmesine imkân veren rasyonel doğal kaynak kullanımını sağlamak üzere, kalkınma plânları ve bölge plânları temel alınarak çevre düzeni plânlarını hazırlamak veya hazırlatmak, onaylamak, uygulanmasını sağlamak.

(13)

Sayfa- 13

 Ulusal çevre stratejisi ve eylem plânlarını yürütmek ve koordine etmek.

 Görev alanına giren faaliyetleri izlemek ve denetlemek, uluslararası çalışmaları izlemek ve ulusal düzeyde uygulanmasını sağlamak.

 Avrupa Çevre Ajansı ile ilişkileri yürütmek, gerekli çalışmaları yapmak.

1.4.1.3 Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü

 Bozuk orman alanlarında ve gerektiğinde verimli orman alanlarında ağaçlandırma, erozyon kontrolü, orman içi mer`a ıslahı, sosyal ormancılık faaliyetlerine ait plân ve projeler ile bu plân ve projelerin gerektirdiği her türlü çalışmayı yapmak ve yaptırmak.

 Orman rejimine alınacak yerlerde yeniden orman tesis etmek ve doğal dengeyi sağlayacak erozyon kontrolü tedbirlerini almak.

 Ormancılık çalışmaları için lüzumlu tohum ve fidanları üretmek, ürettirmek, gerektiğinde üretimle ilgili maddeleri ithal ve ihraç etmek, ağaç ve tohum ıslahını yapmak.

 Gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarının orman ve fidanlık tesis etmesi ve işletmesi çalışmalarını teşvik etmek ve desteklemek.

1.4.1.4 Orman-Köy İlişkileri Genel Müdürlüğü

 Ormanların korunması, geliştirilmesi ve genişletilmesini gerçekleştirmek, orman içinde veya bitişiğindeki köylülerin sosyal ve ekonomik gelişmelerini sağlamak maksadıyla; kalkınma havzalarında, etüt, araştırma, plân ve projeler hazırlamak ve bunları uygulamak, her türlü kredi ve yardım kaynaklarının bu hizmetlere yöneltilmesini temin etmek ve ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak.

 Orman köylülerinin kalkındırılmalarının desteklenmesi ile ilgili her türlü hizmetleri yapmak ve bu hizmetleri yürütmek.

 Orman köylülerinin sosyal ve ekonomik yönden kalkındırılması, ısınma ve ısıtmada kullanılan oduna alternatif enerji kaynaklarının kullanılmasının teşvik edilmesi ve

(14)

buna yönelik teknolojilerin kullanılması ve yaygınlaştırılması konusundaki projeleri desteklemek.

 Ormancılık alanında faaliyet gösteren kooperatiflerin proje bazında desteklenmesi ile ürünlerin ulusal ve uluslararası pazarlarda değerlendirilmesi konularında araştırma ve danışmanlık hizmetleri vermek.

 Orman köylerinde odun ve odun dışı orman ürünlerinin üretilmesini desteklemek ve bunlara dayalı sanayinin geliştirilmesine katkıda bulunmak.

 Bulundukları yerden başka yerlere nakledilecek orman köylülerinin terk ettikleri taşınmaz mallarını kamulaştırmak.

1.4.1.5 Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü

 Millî parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları ve yeterli mesire yerlerinin ayrılması, korunması, plânlanması, düzenlenmesi, geliştirilmesi, tanıtılması, yönetilmesi, işletilmesi ve işlettirilmesi ile ilgili işleri yürütmek.

 9.8.1983 tarihli ve 2873 sayılı Millî Parklar Kanunu ile verilen görevleri yapmak ve yaptırmak.

 Yaban hayatı ve kara av kaynakları ile orman içi su kaynakları, dere, göl, gölet ve sulak alanların ve hassas bölgelerin korunması, geliştirilmesi, kara avcılığının düzenlenmesi, av kaynaklarının işletilmesi ve kontrolü ile ilgili her türlü etüt, envanter, plânlama, projelendirme, uygulama ve izlemeye ilişkin iş ve işlemleri yapmak ve yaptırmak, bu hizmetlerle ilgili tesisleri kurmak ve kurdurmak.

 Kara avcılığını düzenleyen mevzuat ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek.

 Uluslararası koruma sözleşmeleri ile belirlenen yörelerdeki koruma ve kullanma esaslarını çevre mevzuatı dikkate alınarak tespit etmek ve yeni düzenlemeler yapmak.

 Uluslararası sözleşme ile koruma altına alınan, canlı türleri (flora, fauna) ile alanların korunması konusunda tedbirler almak, ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak.

(15)

Sayfa- 15

 Hayvanların korunmasına yönelik çalışmaları, ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum örgütleriyle işbirliği içinde yapmak, yaptırmak, bu konuda yürütülen faaliyetleri desteklemek, denetlemek ve denetlenmesini sağlamak.

 Ülkenin bitki ve hayvan türü genlerinin muhafazası ve iyileştirilmesi ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek.

 Çevrenin korunması ile ilgili hedef, ilke ve amaçlar ile stratejiler belirlemek, bunların uygulanmasını izlemek ve koordine etmek.

1.4.1.6 Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı

Bakanlığın çevre ve orman politikaları amaçlarına ve ulusal plânlarda önerilen hedeflere ulaşmasına yardımcı olmak üzere ülkenin öncelikli çevre ve orman araştırma alanları ve araştırma programlarını belirlemek ve bu doğrultuda araştırma projelerinin satın alınmasını, yürütülmesini ve sonuçlandırılmasını sağlamak.

Araştırma ve geliştirme çalışmaları ile ilgili olarak Bakanlık içi ve Bakanlık dışı kuruluşlarla gerekli koordinasyon ve işbirliğini sağlamak, araştırma faaliyetleri için gerekli finansmanın sağlanması konusunda çalışmalar yapmak.

Yürütülen araştırma program ve proje faaliyetlerinin sonuçlarını değerlendirmek, uygulamaya aktarılmasına yönelik seminer, konferans, sempozyum ve benzeri düzenlemelerin, bildirilerin ve araştırma sonuç raporlarının yayımlanmasını sağlamak.

Araştırma faaliyetlerini izlemek ve denetlemek.

Bakanlık Makamınca verilen benzeri görevleri yapmak.

1.4.1.7 Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Dairesi Başkanlığı

 Hükümetler arası anlaşmalar çerçevesinde Bakanlığı ilgilendiren konularda yürürlükte olan protokollerin uygulanmasında takipçi ve yönlendirici olmak, diğer ülkeler ile ilişkileri düzenlemek, gerekli irtibat ve eşgüdümü sağlamak, Makamca uygun bulunan yeni işbirliği alanlarında gerekli hazırlık çalışmalarını yapmak.

(16)

 Uluslararası alanda faaliyet gösteren kuruluşlarla Bakanlık iştigal alanına giren konularda uluslararası sözleşmeler de dahil olmak üzere ilişkileri düzenlemek, gerekli irtibat ve eşgüdümü sağlamak.

 Dış ülkelere görevli gidecek Bakanlık heyet ve elemanlarının seyahatleri ile ilgili gerekli işlemlerin yürütülmesini ve çeşitli dış kaynaklı burs, seminer, staj ve benzeri imkânlardan yararlanılmasını sağlamak.

 Bakanlığın görev alanı ile ilgili olarak ülkeye gelen yabancı uzman ve yetkililerin ziyaretlerinin programlanmasını temin etmek, uluslararası toplantı, konferans, seminer ve benzeri faaliyetlerin yurt içinde düzenlenmesi ile ilgili ön çalışmaları yapmak, eşgüdümü sağlamak, yurt dışında düzenlenecek bu gibi toplantı ve benzeri faaliyetleri takip etmek, ilgili kuruluşlara duyurmak ve gerekli seviyede iştiraki temin etmek.

 Avrupa Birliği ile ilişkilerde ve Avrupa Birliğine yönelik mevzuat ve uyum çalışmaları ile ekonomik ve teknik işbirliğine yönelik çalışmalarda Bakanlık hizmetlerinin süratli, düzenli, etkili ve verimli bir şekilde yürütülmesi için gerekli irtibat ve eşgüdümü sağlamak.

 Avrupa Birliği programları ve Avrupa Birliğinden sağlanan destekler çerçevesinde Bakanlığın faaliyet alanına giren konulardaki dış kaynaklı projelerin program, bütçe ve uygulanmasına ait iş ve işlemleri yürütmek, dış kaynaklı proje hazırlıklarını takip etmek, proje tekliflerini incelemek, Bakanlıkça uygun görülen projelerin yürütülmesi için gerekli tedbirleri almak, bu konularda Bakanlık birimleri ve Bakanlık ile diğer ulusal ve uluslararası kuruluşlar arasında işbirliğini düzenlemek, gerekli irtibat ve eşgüdümü sağlamak.

 Uluslararası kuruluşlardan ve/veya diğer ülkelerden doğrudan veya diğer kurum ve kuruluşlar kanalıyla Bakanlığa intikal eden dış kaynaklı proje öneri ve taslaklarını, Bakanlık politikaları doğrultusunda incelemek ve değerlendirmek.

 Bakanlığın faaliyet alanına giren konulardaki projeler için uluslararası kuruluşlardan ve/veya ülkelerden kaynak sağlanmasına yönelik girişimleri yapmak, proje önerisinde bulunarak dış kaynağın ülkemize girmesini sağlamak için Bakanlık birimlerini yönlendirmek ve eşgüdümü sağlamak.

(17)

Sayfa- 17

 Çevre problemlerinin finansman yönünden çözümünü sağlamak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde dış kaynağın sağlanması ile ilgili çalışmalar yapmak.

1.4.1.8 Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

 Çevre ve ormancılık konularında yazılı, işitsel ve görsel dokümanların basım ve yayımını desteklemek.

 Eğitim amacıyla çevre ve orman ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi toplamak, değerlendirmek, yayımlamak, arşiv, dokümantasyon ve kütüphane hizmetlerini yürütmek.

 Yukarıda belirtilen konuları tanıtmak ve benimsetmek amacıyla film, slayt, fotoğraf ve benzeri belgeleri hazırlamak, hazırlatmak.

 Kamu ve özel kuruluşlarla çevre ve ormanla ilgili yayın konusunda işbirliği yapmak.

 Çevre ve orman ile ilgili konularda plân ve programların hazırlanmasında, uygulanmasında ve halkın eğitilmesinde Millî Eğitim Bakanlığı ile bilimsel ve gönüllü kuruluşlarla işbirliği yapmak; yaygın ve örgün eğitim programlarında çevre ve orman konularının yer alması için Millî Eğitim Bakanlığı ile ortak çalışmalar yürütmek; çevre ve orman eğitiminde kullanılacak film, video, slayt ve benzeri eğitim malzeme ve araçlarının hazırlanması konusunda çalışmalar yapmak.

 Kamu kurum ve kuruluşlarıyla, üniversitelerin faaliyet ve araştırma programlarına çevre unsurlarını katmak için ortak çalışmalar yapmak; gerektiğinde ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak, bilgi, belge ve eğiticilerin mübadelesinin sağlanması çalışmalarını yürütmek.

 Ülkemizin çevre ve orman değerlerini ortaya çıkarmak ve tanıtmak amacıyla gerekli çalışmaları yapmak, çevre ve orman eğitimi konusunda; uluslararası kuruluşların program, proje ve faaliyetlerini izlemek, uluslararası ve kurumlar arası enformasyon hizmetlerini yerine getirmek.

(18)

1.4.2 Danışma ve Denetim Birimleri ve Görevleri

1.4.2.1 Teftiş Kurulu Başkanlığı

 Bakanlık teşkilâtı ile Bakanlığa bağlı kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemleri ile ilgili olarak teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini yürütmek.

 Bakanlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plân ve programlara uygun çalışmasını temin etmek amacıyla gerekli teklifleri hazırlamak ve Bakana sunmak.

1.4.2.2 Strateji Geliştirme Başkanlığı

Strateji Geliştirme Başkanlıkları 5436 sayılı Kanunla kurulmuştur. Kanun 22.12.2005 tarihinde kabul edilmiştir.

SGB’nin görevleri 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 60 ıncı maddesi ile 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 15 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

 Ulusal kalkınma strateji ve politikaları, yıllık program ve hükümet programı çerçevesinde idarenin orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarını belirlemek, amaçlarını oluşturmak üzere gerekli çalışmaları yapmak.

 İdarenin görev alanına giren konularda performans ve kalite ölçütleri geliştirmek ve bu kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

 İdarenin yönetimi ile hizmetlerin geliştirilmesi ve performansla ilgili bilgi ve verileri toplamak, analiz etmek ve yorumlamak.

 İdarenin görev alanına giren konularda, hizmetleri etkileyecek dış faktörleri incelemek, kurum içi kapasite araştırması yapmak, hizmetlerin etkililiğini ve tatmin düzeyini analiz etmek ve genel araştırmalar yapmak.

 Yönetim bilgi sistemlerine ilişkin hizmetleri yerine getirmek.

 Strateji Geliştirme Kurulunun sekretarya hizmetlerini yürütmek.

 İdarenin stratejik plan ve performans programının hazırlanmasını koordine etmek ve sonuçlarının konsolide edilmesi çalışmalarını yürütmek.

(19)

Sayfa- 19

 İzleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini, stratejik plan ve yıllık performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek.

 Mevzuatı uyarınca belirlenecek bütçe ilke ve esasları çerçevesinde, ayrıntılı harcama programı hazırlamak ve hizmet gereksinimleri dikkate alınarak ödeneğin ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak.

 Bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplamak, değerlendirmek ve bütçe kesin hesabı ile malî istatistikleri hazırlamak.

 İlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek.

 Harcama birimleri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını da esas alarak idarenin faaliyet raporunu hazırlamak.

 İdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınır ve taşınmazlara ilişkin icmal cetvellerini düzenlemek.

 İdarenin yatırım programının hazırlanmasını koordine etmek, uygulama sonuçlarını izlemek ve yıllık yatırım değerlendirme raporunu hazırlamak.

 İdarenin, diğer idareler nezdinde takibi gereken malî iş ve işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak.

 Malî kanunlarla ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak.

 Ön malî kontrol faaliyetini yürütmek.

 İç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak; üst yönetimin iç denetime yönelik işlevinin etkililiğini ve verimliliğini artırmak için gerekli hazırlıkları yapmak.

(20)

1.4.2.3 Hukuk Müşavirliği

 Bakanlığın diğer birimlerinden sorulan hukuki konular ile hukuki, malî ve cezai sonuçlar doğuracak işlemler hakkında görüş bildirmek.

 Bakanlığın menfaatlerini koruyucu, anlaşmazlıkları önleyici hukuki tedbirleri zamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin bu tedbirlere uygun olarak yapılmasına yardımcı olmak.

 8.1.1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanun hükümlerine göre adli ve idarî davalarda gerekli bilgileri hazırlamak ve Hazineyi ilgilendirmeyen idarî davalarda Bakanlığı temsil etmek.

 Bakanlığın amaçlarını gerçekleştirmek, mevzuata, plân ve programa uygun çalışmasını temin etmek amacıyla gerekli hukuki teklifleri hazırlamak ve Bakana sunmak.

 Bakanlık kuruluşları tarafından hazırlanan veya bakanlıklardan gönderilen kanun, tüzük ve yönetmelik tasarılarını hukuki açıdan inceleyerek görüşlerini bildirmek.

1.4.2.4 Bakanlık Müşavirleri

 Bakanlıkta özel önem ve öncelik taşıyan konularda Bakana yardımcı olmak amacıyla gerekli çalışmaları yürütmek.

1.4.2.5 Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği

 Bakanlıkta, basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetleri plânlamak ve bu faaliyetlerin belirlenecek usul ve esaslara göre yürütülmesini sağlamak.

1.4.3 Yardımcı Hizmet Birimleri ve Görevleri

1.4.3.1 Personel Dairesi Başkanlığı

 Bakanlığın insan gücü plânlaması ve personel politikası ile ilgili çalışmaları yapmak, personel sisteminin geliştirilmesi için tekliflerde bulunmak.

 Bakanlık personelinin atama, özlük, emeklilik ve benzeri işlemlerini yürütmek.

(21)

Sayfa- 21

 Eğitim plânlarını hazırlamak, hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarını düzenlemek ve uygulamak.

1.4.3.2 İdari Mali İşler Dairesi Başkanlığı

 Bakanlık için gerekli araç, gereç ve malzemenin temini ile ilgili hizmetleri yürütmek.

 İhtiyaç duyulan bina ve arazinin kiralanması ve satın alma işlemlerini yürütmek.

 Bakanlığın malî işlerle ilgili hizmetlerini yürütmek.

 Temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım, onarım ve taşıma hizmetlerini yapmak.

 Sosyal tesislerin yönetimi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve yürütmek.

 Bakanlık personelinin ve ailelerinin sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamak.

 Bakan ve Müsteşarın direktif ve emirlerini ilgililere duyurmak ve işlemlerini takip etmek, Bakanlığın iç ve dış protokol hizmetlerini yürütmek.

 Süreli evrakın zamanında işleme konulmasını sağlamak.

 Bakanlığı ilgilendiren toplantı, brifing ve görüşmeleri düzenlemek, bunlara ait önemli not ve tutanakları tutmak.

 Genel evrak, arşiv ve haber merkezinin hizmet ve faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmek.

1.4.3.3 Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

 Bakanlığın merkez ve taşra teşkilâtları ile bağlı kuruluşlarının bilgi işlem plânlamasını yapmak ve uygulamak.

 Bakanlığın bağlı kuruluşlarına bilgi işlem alanında her türlü yazılım ve donanım desteği vermek, otomasyon sistemlerinin işletilmesini sağlamak.

 Bilgi işlem kaynaklarını gereken biçimde yönlendirerek kullanıcılara etkin ve yetkin hizmet sağlamak.

(22)

 Bakanlığın uygun gördüğü durumlarda uluslararası bilgi akışı ihtiyacını karşılamak için, Bakanlığın faaliyet alanına giren, çevre ve orman envanter ve yıllık uygulama sonuçlarına ait verilerin, uluslararası tanımlara ve sınıflandırmalara göre toplanması ve değerlendirilmesini sağlamak.

1.4.3.4 Savunma Sekreterliği

 Savunma Sekreterliği, özel kanununda ve diğer kanunlarda gösterilen görevleri yürütmektir.

1.4.3.5 Özel Kalem Müdürlüğü

 Bakanın özel ve resmi yazışmalarını yürütmek.

 Bakanın her türlü protokol ve tören işlerini düzenlemek ve yürütmek.

 Bakanın ziyaret, davet, karşılama, uğurlama, ağırlama ve bayramlarla ilgili hizmetlerini düzenlemek ve yürütmek, diğer kuruluşlarla koordinasyonu sağlamak.

1.4.4 Bağlı Kuruluşlar ve Görevleri

1.4.4.1 Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 1.4.4.1.1 Kuruluş Tarihçesi

1925 yılında “Umur-u Nafıa Müdüriyet-i Umumiyesi”ne bağlı bir “Sular Fen Heyeti Müdürlüğü” kurularak Bursa, Adana, Ankara, Edirne ve İzmir Su İşleri Müdürlükleri oluşturulmuşsa da gerek gözlem yetersizliği gerekse ödenek azlığı, işlerin beklenen ölçüde gelişmesine imkân vermemiştir.

1929 yılında ise ortaya çıkan şiddetli kuraklık ve kıtlık neticesinde o yıl “Sular Umum Müdürlüğü”nün kurulmuştur.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilk çeyrek asrında gerçekleştirilen baraj inşaatlarına en önemli örnek Ankara’ya içme suyu sağlayan Çubuk I Barajı’dır. Çubuk I Barajı 1936 yılında işletmeye açılmış ve Su İşleri tarihinde Cumhuriyetin ilk barajı olarak yerini

(23)

Sayfa- 23

almıştır. Bunu takip eden dönemde; Bursa’da Gölbaşı Barajı (1938), Niğde’de Gebere Barajı (1941) inşaatı başlamış, bunları Van’da Sihke (1948), Eskişehir’de Porsuk I (1949) barajları inşa edilmiştir. Ayrıca bazı göllerin tanzim projeleri de ele alınmış ve Isparta’da Gölcük, Van’da Keşiş, Doni ve Ermenis, Denizli’de Işıklı, Manisa’da Marmara ve Ankara’da Eymir gölleri üzerinde bu kapsamda çalışılmıştır.

1939 yılında da Nafıa Vekaleti’ne bağlı olarak “Su İşleri Reisliği” kurulmuştur. Bu tarihten sonra su işlerinin önemi çok daha iyi anlaşılmış, su kaynaklarının istikşafı, etütleri ve planlamaları ile su ölçümleri yapılmıştır.

1936 yılında çıkarılan “Çeltik Ekimi Kanunu”, 1943 yılında çıkarılan “Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu”, 1950 yılında çıkarılan “Bataklıkların Kurutulması ve Bunlardan Elde Edilecek Topraklar Hakkında Kanun”, 6200 sayılı DSİ Kuruluş Kanunu’nun öncüleri olmuştur.

Su İşleri Teşkilâtı 1953 yılında yeniden düzenlenmiş; 18.12.1953 tarihinde kabul edilen ve 28.02.1954 tarihinde yürürlüğe giren 6200 sayılı kanun ile yetkileri arttırılarak, Bayındırlık Vekâleti’ne bağlı, katma bütçeli, tüzel kişiliğe sahip Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü kurulmuştur.

Bu tarihte taşrada havzalar itibariyle 10, Seyhan ve Hirfanlı’da da 2 adet olmak üzere toplam 12 adet Bölge Müdürlüğü ile 26 Şube Başmühendisliği oluşturulmuştur. Merkezde ise; Etüd Plân, Proje İnşaat, İşletme, İdarî İşler Daire Reislikleri ile Makine, Barajlar, Amenajman Müdürlükleri, Malzeme, Neşriyat, Hukuk İşleri ve Teknik Müşavere Kurulu gibi birimler kurulmuştur.

31.08.2007 tarihinden itibaren Çevre ve Orman Bakanlığı'na bağlı olarak hizmetlerini yürütmektedir.

DSİ Genel Müdürlüğü 6200 sayılı kanunla 1953 yılında kurulmuştur. DSİ " yerüstü ve yeraltı sularının tek ve çok amaçlı kullanımı, toprak erozyonunun ve taşkın zararlarının önlenmesi" ile yükümlü kılınmıştır. Bu nedenle DSİ, barajların, hidroelektrik santralların, içme-kullanma suyu temini ve sulama şebekelerinin planlanması, projelendirilmesi, inşa edilmesi ve işletilmesinden sorumludur.

1.4.4.1.2 Kuruluşun Görevleri

DSİ'ye 6200 sayılı kuruluş kanunu ile verilmiş olan sorumluluklar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

(24)

 Bu amaçla aşağıdaki temel araştırma ve etüdleri yapmak;

 nehir akım ölçümleri,

 toprak sınıflaması,

 zirai ekonomi,

 jeolojik etüdler,

 su kalitesi analizleri,

 su yapılarının modellemesi,

 Su havzalarının geliştirilmesi amacıyla; etüd, planlama ve projelendirme çalışmalarını yürütmek;

 Havzalardaki su kaynaklarına ilişkin projelere ekonomik ve teknik çözümler bulmak amacıyla, fizibilite ve master plan raporları hazırlamak;

 Baraj ve hidroelektrik enerji santralleri inşa etmek;

 Sulama ve drenaj tesisleri inşa etmek;

 DSİ'ce inşa edilmiş olan tüm yapıları işletmek veya gerçek veya tüzel kişilere devretmek;

 Taşkınlara karşı koruma yapıları inşa etmek;

 Yeraltı suyunun kullanımı, korunması, etüd ve araştırılması için tüm çalışmaları yapmak (167 sayılı Kanunla). Nüfusu 100 000'den fazla olan yerleşim birimlerine su temin etmek ve su arıtma tesisleri geliştirmek üzere tüm çalışmaları yapmak (1053 sayılı Kanunla). (DSİ'ye 7478 sayılı kanunla verilen "Köylere İçme ve Kullanma Suyu Temini"ne ilişkin sorumluluk, 1964 yılından sonra Yol Su Elektrik Genel Müdürlüğü'ne devredilmiştir.)

 Tesislerin işletme ve idaresi için gerekli bina ve yapıları kurmak veya kurdurtmak;

 Yukarıdaki işlerin gerçekleştirilmesi amacıyla emlak ve arazileri kamulaştırma ve/veya geçici olarak kullanmak;

(25)

Sayfa- 25

 Malzeme, alet, yedek parça, makine ve daimi ekipmanı işletmek, kiralamak ve temin etmek;

 Bataklıkları ıslah etmek;

 Nehirleri ıslah etmek;

1.4.4.2 Orman Genel Müdürlüğü 1.4.4.2.1 Kuruluşun Tarihçesi

Devletin ormancılık konusunu sistemli olarak ele alması Tanzimat Fermanı ile başlamış olup,1839 yılında ormancılık hizmetlerinin takibi için Ticaret Nezaretine bağlı bir

“Orman Müdürlüğü “ kurulmuştur.

Orman Genel Müdürlüğü 1937 yılında çıkarılan 3204 sayılı kanunla hükmü şahsiyete haiz katma bütçeli bir idare olarak kurulmuştur. Aynı yıl yürürlüğe giren 3116 sayılı Orman Kanunu ile bugünkü modern ormancılığımızın temeli atılmıştır.

Bugün yürürlükte olan 6831 sayılı Orman Kanunu ise 1956 yılında çıkarılmıştır. 1950- 1960 yılları arasında orman suçlarının affını sağlayan ve dolayısıyla orman tahribine hız kazandıran dört af kanunu çıkarılmıştır. Neticede bu kanunlar, orman suçlarının artması ile orman varlığımızın azalmasını ve verim gücünün eksilmesini süratlendirmiştir. Bu nedenlerle ve ormanların politik müdahalelere karşı korumak için Anayasa’ya orman ve ormancılığa ait hükümlerin konulması zorunlu olmuştur. Böylece ormanlarımız ve ormancılığımız milli öneme haiz anayasal bir mevzu olmuştur.

Orman Genel Müdürlüğü 1937 yılından itibaren Taşrada da teşkilatlanması sürdürerek önceleri Çevirge Müdürlükleri kurmuş, bu kuruluşlar Döner Sermayeli Revir Amirliklerine dönüşmüş ve bu amirlikler de 1945 yılından itibaren Devlet Orman İşletmeleri adını almıştır. Devlet orman işletmelerinin sayısının artması sonucu 1951 yılından itibaren orman başmüdürlükleri kurulmaya başlanmış ve devlet orman işletmeleri bu baş müdürlüklere bağlanmıştır.

Orman Bakanlığı ilk olarak 1969 yılında kurulmuş olup, Orman Genel Müdürlüğü bağlı kuruluş olarak Orman Bakanlığının bünyesinde yer almıştır. İlk Orman Bakanlığı varlığını 1981 yılına kadar sürdürebilmiştir. Bu tarihte Orman Genel Müdürlüğü Tarım ve Orman Bakanlığına bağlanmıştır. Ancak Orman Bakanlığının kapatılması sonrasında her geçen gün önemi artan ormancılık faaliyet ve hizmetlerinin gerçekleştirilmesinde karşılaşılan sorunlar,

(26)

Bakanlığın 1991 yılında yeniden kurulmasına yol açmıştır. Nihayet 2003 yılında Çevre ve Orman Bakanlıkları birleşerek Çevre ve Orman Bakanlığı kurulmuş, Orman Genel Müdürlüğü de kamu tüzel kişiliğine haiz özel bütçeli bir kuruluş olarak bu bakanlığın bağlı kuruluşu olmuştur.

1.4.4.2.2 Kuruluşun Görevleri

 Ormanların geliştirilmesini, usulsüz ve kanunsuz müdahalelere, tabii afetlere, yangınlara, muhtelif zararlılara karşı korunmasını ve gerekli kontrolleri sağlamak,

 Ormanları, devamlılığını sağlayacak şekilde, teknik ve ekonomik icaplara göre idare etmek ve işletmek, asli ve tali orman ürünlerinin; üretim, taşıma, depolama, iş ve işlemlerini yapmak ve yaptırmak, bu ürünleri yurt içinde ve dışında pazarlamak, ormancılık hizmetleri ile ilgili gerekli araç ve gereçleri temin ve tedarik etmek,

 Ormanları imar ve ıslah etmek, silvikültürel bakımını ve gençleştirilmesini sağlamak,

 Orman kadastrosu ve mülkiyetiyle ilgili işlerle, ormanlardaki izin, intifa ve irtifak işlemlerini özel mevzuatına göre yürütmek,

 Ormancılık hizmetlerinin gerektirdiği konularda Döner Sermaye İşletmeleri kurmak,

 Hizmetin gerektirdiği her türlü hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim yaptırmak, eğitim ve sosyal tesisleri kurmak, işletmek ve ayrıca ara ve alt kademe meslek elemanı yetiştirmek üzere okullar açmak,

 Hizmetleri ile ilgili her türlü araştırma, envanter, basım, yayım ve tanıtma işleri ile projeleri yapmak, yaptırmak ve tasvip edilenleri uygulamak,

 Ormana ilişkin hizmetlerin daha süratli ve verimli yürütülebilmesi için her türlü malzeme, arsa, arazi, bina, tesis, tesisat satın almak veya kiralamak; hizmetleriyle ilgili bina ve tesisleri ve bunların bakım ve onarımlarını yapmak, yaptırmak,

 Ormancılık hizmetlerinin gerektirdiği makineler ile hizmet vasıtalarını, bunların ekipmanlarını ve yedek parçalarını sağlamak, bakım ve revizyonlarını yapmak, yaptırmak,

 Üretim, ağaçlandırma yolları ve yangın şeritleri ile ilgili orman ve orman yolları ağını tespit etmek ve etüd proje çalışmalarını yapmak; Bakanlık Makamı'nca tespit edilecek

(27)

Sayfa- 27

usul ve esaslar dahilinde üretim, ağaçlandırma ve yangın sahalarıyla ilgili ve bu sahalara ulaşılmasını sağlayan işleri yaptırmak, aynı şekilde küçük çaptaki yapım, bakım ve onarım işlerini yapmak ve yaptırmak, (Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü arasında orman ve orman yolları konusunda diğer işbirliği esasları, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilir.)

 İlgili mevzuat ve Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmak.

1.4.4.3 Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 1.4.4.3.1 Kurumun Tarihçesi

Cumhuriyet kurulduğunda meteoroloji alanında sadece Kandilli Rasathanesi miras olarak kalmıştır. Maarif Vekâleti Müdürler Encümeni 19 Ağustos 1924 tarihinde aldığı bir kararla Kandilli Rasathanesi'nin bir genel müdürlüğe dönüştürülerek İstanbul Darü'l Fünunu'na bağlanmasını kararlaştırmıştır. Ancak Fatin Hoca, bir rasat merkezi konumunda olan Kandilli Rasathanesi'nin Darü'l Fünun'a bağlanmasına karşı çıkarak ayrı bir rasathane müdürlüğü kurulmasını önermiştir. Bundan sonra Millî Savunma, Tarım ve Bayındırlık Bakanlıkları ayrı ayrı meteoroloji teşkilâtları oluşturma yoluna gitmişlerdir.

27 madde ve 10 geçici maddeden oluşan Devlet Meteoroloji İşleri Umum Müdürlüğü Kuruluş Kanunu 10 Şubat 1937 tarih ve 3127 sayı ile kabul edilmiştir.

3127 sayılı kanun kabul edildikten sonra TBMM Başkanlığı 11 Şubat 1937 tarih ve 1/649/2077 sayılı tezkeresi ile onaylanması için Cumhurbaşkanlık Makamına göndermiştir.

Ulu önder Gazi Mustafa Kemâl Atatürk DMİ Umum Müdürlüğü Kuruluş Kanunu'nu 19 Şubat 1937 tarihinde imzalamış ve yayınlanmak üzere Neşriyat Müdürlüğü'ne göndermiştir.

Başbakanlığa bağlı olarak hizmet veren Meteoroloji Genel Müdürlüğü 15 Mayıs 1957 tarihinde 6967 sayılı kanunla Tarım Bakanlığı'na bağlanmıştır. 5 Ocak 1978 tarihinde ise tekrar Başbakanlığa bağlanmıştır. Bugün Türkiye'de meteorolojik hizmetleri yürütmekten sorumlu tek kuruluş olan Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nün 3127 sayılı kuruluş kanunu 1986 yılında değiştirilerek 3254 sayılı kanunla; kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları yeniden belirlenmiştir. 1991 yılında çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname ile Çevre Bakanlığı'na bağlanan Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 28 Şubat 1992 tarihli Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile ve 3812 sayılı kanunla Temmuz 1992 tarihinden itibaren tekrar Başbakanlığa bağlı bir kuruluş haline getirilmiştir. 27 Kasım 2002 tarihinde tekrar Çevre Bakanlığına bağlı bir kuruluş haline getirilmiş, 08 Mayıs 2003 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı’nın kurulması ile Çevre ve Orman Bakanlığına bağlı kuruluş olarak kalmıştır.

(28)

1.4.4.3.2 Kurumun Görevleri

 Meteorolojik hizmetlerin eksiksiz ve zamanında yürütülebilmesi için lüzum görülen yerlerde çeşitli tipte meteoroloji istasyonları veya birimleri açmak ve çalıştırmak,

 Meteorolojik hizmetlerin gerektirdiği rasatları yapmak ve diğer sektörler için hava tahminleri yapmak,

 Askeri ve sivil; kara, deniz ve hava ulaştırması ile tarım ve diğer sektörler için hava tahminleri yapmak,

 Tarım, orman, turizm, ulaştırma, bayındırlık, enerji, sağlık, çevre, silahlı kuvvetler ve gerekli görülen kurum ve kuruluşlar için meteorolojik destek sağlamak ve uluslararası anlaşmalarla sorumluluğuna verilmiş bulunan meteorolojik hizmetleri yürütmek,

 Teşkilatın lüzum göreceği telli ve telsiz alıcı ve verici cihazları ile her türlü haberleşme araçlarını ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak kurmak, kurdurmak ve işletmek, bunlarla yurt içi ve yurt dışı meteorolojik bilgi alışverişi yapmak bu bilgilerden lüzum görülenleri halkın yararlanabileceği tarzda yayınlamak,

 Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununa uygun olarak radyo istasyonu kurmak ve işletmek,

 Meteoroloji ile ilgili konularda etüt ve araştırmalar yapmak, Türkiye’nin iklim özelliklerini tespit amacıyla çalışma ve incelemeler yaparak elde edilen bilgileri arşivlemek ve yayınlamak,

 Meteoroloji ile ilgili milletlerarası kuruluşlarda 1173 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Türkiye’yi temsil etmek ve gerekli işbirliğini sağlamak.

1.4.4.4 Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı 1.4.4.4.1 Kurumun Tarihçesi

1976 tarihinde Barcelona’da imzalanan “Akdeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi” ne dayalı olarak, 12.06.1988 tarih ve 88–13019 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince Başbakanlığa bağlı Özel Çevre Koruma Bölgesi Başkanlığı geçici olarak ihdas edilmiştir.

(29)

Sayfa- 29

Söz konusu protokole ve 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9. maddesinde yer alan

“Bakanlar Kurulu, ülke ve dünya ölçeğinde ekolojik öneme haiz olan, çevre kirlenme ve bozulmalarına duyarlı alanların, doğal güzelliklerinin gelecek nesillere ulaşmasını emniyet altına almak üzere, gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi amacıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi tespit ve ilan etmeye, bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma esasları ile plan ve projelerin hangi Bakanlıkça yürütüleceğini belirlemeye haizdir” hükmü gereğince; 13.11.1989 tarih 20341 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı kurulmuştur.

Bu kararnamede Özel Çevre Koruma Bölgesi tespit ve ilan edilecek alanlarda

“Bölgelerin sahip olduğu çevre değerlerinin korunması, mevcut çevre sorunlarının giderilmesi için tüm tedbirleri almak, bu alanların koruma kullanma esaslarını belirlemek, her ölçekteki imar planlarını yapmak ve re’sen onaylamak yetki ve görevi” Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığına verilmiştir.

383 sayılı KHK ile kurulan Başbakanlık Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, 444 sayılı KHK ile 21.08.1991 tarihinde kurulan Çevre Bakanlığına bağlanmıştır.

Kurum, 8 Mayıs 2003 tarih ve 4856 sayılı Kanun ile Çevre ve Orman Bakanlıkları'nın birleşmesi üzerine Çevre ve Orman Bakanlığına bağlanmıştır.

1.4.4.4.2 Kurumun Görevleri

 Milletlerarası koruma sözleşmeleri ve çevre mevzuatı dikkate alınarak, koruma ve kullanma esaslarını belirlemek, imar planlarını yapmak, mevcut her ölçekteki plan ve plan kararlarını revize etmek ve re'sen onaylamak,

 Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan veya yaptırılacak, enerji, sulama, ulaştırma, orman yolu ve benzeri tesisler ile tabi kaynak kullanım tesisleri ve bunların müştemilatının koruma ve kullanma esaslarına uygunluğunu incelemek,

 Haritası olmayan alanlar için harita yapmak veya yaptırılmasını sağlamak,

 Özel çevre koruma bölgelerinde alt yapıyı planlamak, alt yapı proje tesislerini yapmak ve yaptırılmasını temin etmek,

 İmar planları ve revizyonlarıyla ilgili uygulamaların kontrolü esaslarını tespit etmek ve uygulanmasının koordinasyonunu ve takibini sağlamak,

(30)

 Özel çevre koruma bölgelerinin sahip olduğu çevre değerlerini korumak ve mevcut sorunlarını gidermek için tüm tedbirleri almak,

 Özel çevre koruma bölgelerinin kara, kıyı, akarsu, göl ve deniz kaynaklarının verimliliklerinin korunması, geliştirilmesi ve tüketilmiş stoklarının yeniden kurulması için gerekli araştırma ve incelemeleri yapmak veya yaptırmak,

 Bu alanların korunması için her türlü icraatta bulunmak, araştırma incelemeler yapmak ve yaptırmak, gerektiğinde tüm kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili dernekler ve milletlerarası kuruluşlarla işbirliğini sağlamak,

 Toplumda çevre koruma anlayışının gelişmesine katkıda bulunmak ve kalıcı davranış değişiklikleri sağlamak amacı ile toplumun her seviyesinde çevre koruma eğitimi yapmak, diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde bu faaliyetleri yürütmektir.

(31)

Sayfa- 31

2. Mevzuatlar

2.1 Kanunlar

Sıra Kanun No

Kanun Adı Res. Gaz. Tarihi

1. 6200 DSİ Genel Müdürlüğü'nün Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında

Kanun 25.12.1953

2. 6831 Orman Kanunu 31.08.1956/9402

3. 167 Yeraltı Suları Hakkında Kanun 23.12.1960

4. 3234

Orman Genel Müdürlüğü Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun

31.10.1985/18922

5. 3254 Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Teşkilat ve

Görevleri Hakkında Kanun 14.01.1986/18988

6. 3631 Kıyı Kanunu 04.04.1990/20495

7. 4856 Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında

Kanun 08.05.2003/25102

8. 4915 Kara Avcılığı Kanunu 11.07.2003/25165

9. 4999 Orman Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 18.11.2003/25321

10. 5199 Hayvanları Koruma Kanunu 01.07.2004/25509

11. 5192 Orman Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 03.07.2004/25511

12. 5304 Kadastro Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 03.03.2005/25744

13. 5400 Milli Parklar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 15.07.2005/25876

14. 5403 Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu 19.07.2005/25744

15. 2872 ÇEVRE KANUNU (26.04.2006 Tarih ve 5491 Sayılı Kanunla

Yapılan Değişiklikler İşlenmiştir.) 26.04.2006/