……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
İLKOKUL ÇOCUKLARININ MADDİ DEĞER ALGILARININ BELİRLENMESİ
Ayda ÇELEBİOĞLU1 Sibel KÜÇÜKOĞLU2 Aynur AYTEKİN3 Arzu ÇELEBİ4 Öz
Araştırma, ilkokul çocuklarının maddi değer algılarının belirlenmesi amacıyla yapıldı. Tanımlayıcı olarak Mart-Mayıs 2014 tarihleri arasında yapılan araştırmanın evrenini Erzurum’da bir üniversite hastanesinin çocuk polikliniğine herhangi bir rahatsızlığı nedeniyle muayeneye gelen 8-11 yaş grubu çocuklar oluşturdu. Çalışmada örneklem yöntemine gidilmemiş olup araştırmaya katılmaya istekli olan, okuma yazma bilen, mental retardasyonu veya nörolojik sorunu olmayan 152 çocuk ile çalışma tamamlandı. Araştırmanın verileri,
Bu çalışma, 19-21 Haziran 2014 tarihinde Uluslararası İnsani Değerlerin Yeniden İnşası Sempozyumu’nda sözel bildiri olarak sunulmuştur.
1 Doç. Dr. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. ayda@atauni.edu.tr
2 Yrd. Doç. Dr. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. s_nadaroglu@hotmail.com
3 Yrd. Doç. Dr. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. aynuraytekin25@hotmail.com
4 Araş. Gör. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. arzu.celebi@atauni.edu.tr
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
literatürden yararlanılarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ile “Çocuklar için Maddi Değerler Ölçeği” aracılığıyla toplandı.
Araştırmanın yapılabilmesi için ilgili kurumdan, çocuklardan ve ebeveynlerinden yazılı ve sözel onamları, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden etik kurul izni alındı. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplarda t-testi, One-way Anova, Mann-Whitney U testi, Kruskall Wallis testi kullanıldı. Araştırmaya katılan çocukların ortalama 10.15±1.03 yaşında ve %53.9’unun erkek olduğu, %44.1’inin 5. sınıfta öğrenim gördüğü saptandı. Çalışmada sosyoekonomik durumunu yüksek olarak belirten çocuklar ile eğitim düzeyi yüksek olan ebeveynlerin çocuklarının Maddi Değerler Ölçeği puan ortalamasının daha düşük olduğu ve gruplar arasındaki farkın istatiksel olarak anlamlı olduğu saptandı (p<0.05). Çalışmada sosyoekonomik durumu ve ebeveynlerin eğitim seviyesi düşük olan çocukların maddi değer algılarının daha yüksek olduğu bulundu. Bu çocuklarda ileride oluşabilecek sorunları önleme adına hem eğitimleri sürecinde maddi değerler konusuna daha fazla yer verilmesi hem de toplumsal anlamda ebeveynlerin kitle iletişim araçları ile bilgilendirilmesi ve toplumsal alanda bir bilinç oluşturulması gereği ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Çocuk, maddi değerler, hemşirelik.
Determining the Primary School Children’s Perceptions About The Material Values
Abstract
This study was conducted to identify primary school children's perceptions about the material values. The study population of this descriptive study, conducted between March -May 2014, consisted of 8-11 age group children admitted to a pediatric clinic in the Province of Erzurum, Turkey. No sampling was performed in the study; and, the study was carried out with 152 literate children agreed to participate in the study that have no mental retardation or neurological disorders. Data were collected by using the "Personal Information Form" created by the researchers and the "Material Values Scale for Children".
Approval of the ethics committee of Ataturk University, Faculty Health Sciences, and verbal and written consents from children, their parents and related institution were obtained to conduct the study. Descriptive statistics, independent samples t-tests, One-way ANOVA, Mann Whitney U test and Kruskal Wallis test were used in the data interpretations. The mean age of children participated in
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
the study was 10.15±1.03, 53.9% was male, and 44.1% was in the 5th grade. In the study, the mean material value score of children of parents with higher socioeconomic and educational status were found to be lower, and the difference between the groups was statistically significant (p<0.05). In our study, children of parents with lower socioeconomic and educational status were found to have higher perceptions about the material values. In order to prevent possible problems that can emerge in those children, the matters on material values should be discussed more in their education; parents should be informed by mass media, and public awareness should be raised in this regard.
Keywords: Child, material values, nursing 0. Giriş
Materyalizm, ihtiyacı olmadığı halde aşırı satın alma istekliliği ya da lüks tüketim mallarını elde etme arzusu, maddi mallara aşırı düşkünlük olarak tanımlanabilmektedir (Akın vd., 2013). Materyalizmin bireyler üzerinde olumlu etkisi olmasına rağmen, genellikle memnuniyetsizlik, kızgınlık, satın alma takıntısı ve borçlanma gibi kötü sonuçlara neden olabilmektedir (Otero-López vd., 2010; Roberts and Clement., 2007).
Bireyler psikolojik ihtiyaçları karşılanmadığı zaman, ortaya çıkan güvensizlik ve mutsuzluk hissini azaltmak için bir tür telafi stratejisi olarak materyalizme yönelme eğilimine girerler. Bireyler aynı zamanda, materyalistik değerleri televizyon programlarının materyalist ve ticari mesajlarından, aile üyeleri ve akran gruplarından sosyal öğrenme yoluyla edinmektedirler (Kasser vd., 2004).
Micken ve Roberts (1999) materyalist davranışların bir tercih olduğunu ve materyalistlerin objelere hem etiket hem de statü aracı olarak güvendiklerini ileri sürmüşlerdir. Bu yaklaşımda, maddi varlıklar ile mal ve mülkün, temel fiziksel ihtiyaçları karşılamada gerekli olduğu ancak varlık sahibi ve zengin olma isteğinin aslında mutluluğu arama ve ruhsal boşluğu giderme amacını taşıdığı vurgulanmıştır (Micken and Roberts., 1999).
Çocuklarda materyalizmin gelişimi, maddi malların soyut anlamını, diğer bir ifade ile sosyal-sembolik değerini anlamaya başladıkları dönemden itibaren yaşla birlikte artmaktadır. Bu nedenle çocukların ve ergenlerin sosyal-bilişsel
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
kavrama düzeyleri yaşlarına bağlı olarak sürekli değiştiği için materyalizmin onlardaki gelişimini incelemek, yetişkinlere göre daha zor olmaktadır (Nguyen, 2003; Chaplin and John, 2007).
John’un çocuğun gelişimi süresince mülkiyet değerini algılama değişikliklerini ortaya koyduğu tüketici sosyalleşme modeline (1999) göre 7-11 yaş aralığındaki analitik evrede, çocuklar bir takım tüketici bilgi ve becerilerinde uzmanlaşmaktadır ve ürün kategorileri ya da fiyatlarını işlevlerine ya da temel boyutlarına göre kavramsallaştırmaktadırlar. Çocuklar, mülkiyet değerinin sosyal anlam ve önemine odaklanmaya başlamaktadırlar. Analitik evrede, marka farkındalığı özellikle çocuklara ilişkin ürün kategorilerinde, belirgin şekilde arttırmaktadırlar (John, 1999).
Materyalist eğilimler bireyin yaşamına yön veren önemli davranış kalıplarıdır. Bireyin edindiği veya edinmek istediği materyalleri, yaşamında amaç veya araç olarak görmesi önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.
Son yıllarda yaşamda mutlu ve başarılı olabilmek, sosyal kabulü sağlamak için maddi nesneleri alma ve onlara sahip olma gerekliliği düşüncesi, sık karşılaşılan bir durumdur. Pediatri alanında çalışan sağlık çalışanları/hemşireler evrensel çocuk hakları ve profesyonel mesleki rolleri doğrultusunda çocukların aile ve toplum içinde fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal yönden sağlıklı büyüme ve gelişmesi, sağlığının en üst düzeye çıkarılmasından sorumlu kişilerdir. Buijzen ve Valkenburg (2003) yaptığı çalışmada materyalizmin mutsuzluk nedeni olduğunu tespit etmişlerdir (Buijzen and Valkenburg., 2003). Henüz bireysel olarak büyüme ve gelişmesini tamamlamayan çocuklar bu materyalist düşünce yapısıyla kendilerini bitmek bilmez bir yarışa girmiş gibi hissedebilir ve bu durum onların psikolojileri üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle aşırı materyalistleşmiş toplumun etkisiyle, ticari baskı altında kalan günümüz çocuklarının, bu durumdan ne düzeyde etkilendiğinin erken dönemde tespit edilmesi önemlidir. Bu bilgilerden yola çıkarak çalışma ilkokul çocuklarının maddi değer algılarının belirlenmesi amacıyla planlandı.
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
1. Gereç Ve Yöntem
1.1. Araştırmanın Evren ve Örneklemi
Tanımlayıcı olarak yapılan araştırmanın evrenini Mart-Mayıs 2014 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin çocuk polikliniğine herhangi bir rahatsızlığı nedeniyle muayeneye gelen 8-11 yaş grubu çocuklar oluşturdu.
Çalışmada örneklem yöntemine gidilmeyip belirtilen tarihler arasında çocuk polikliniğine ayaktan tedavi amacıyla başvuran, çalışmaya katılmaya istekli, okuma yazma bilen, mental retardasyonu (geriliği) veya nörolojik sorunu olmayan 152 çocuk ile araştırma tamamlandı. Araştırmanın verileri, literatürden yararlanılarak araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ve
“Çocuklar için Maddi Değerler Ölçeği” ile toplandı (Opree vd., 2011).
1.2. Kişisel Bilgi Formu
Çocukların sosyo-demografik özelliklerini (yaş, cinsiyet, ikamet edilen yer, aile tipi, algıladıkları sosyo-ekonomik düzey, anne-baba eğitim durumu, mesleği), okula ilişkin özelliklerini (sınıf düzeyi, algıladıkları başarı) inceleyen sorulardan oluşturuldu.
1.3. Çocuklar için Maddi Değerler Ölçeği (ÇMDÖ)
Opree, Buijzen, Reijmersdal ve Valkenburg (2011) tarafından geliştirilen Çocuklar için Maddi Değerler Ölçeği (Material Values for Children Scale) 18 maddeden ve üç alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçek 7-11 yaş aralığındaki çocuklara yönelik olarak geliştirilmiştir. Likert tipi ölçeğin alt boyutları;
materyal merkeziliği (1,2,3,4,5,6), materyal mutluluğu (7,8,9,10,11,12) ve materyal başarı (13,14,15,16,17 ve 18)’dır (Opree vd., 2011).
Ölçeğin Türkçeye uyarlaması Akın, Gülşen, Kara ve Yıldız (2013) tarafından yapılmıştır. ÇMDÖ’nün iç tutarlılık güvenirlik katsayısı .91 olarak bulunmuştur ve bu değer ölçeğin yüksek güvenirliğe sahip olduğunu göstermektedir (Akın vd., 2013).
Bu çalışmada ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .75 olarak bulunmuştur ve bu değer ölçeğin güvenirliğe sahip olduğunu göstermektedir.
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
1.4. Verilerin Toplanması
Verilerin toplanması ilgili kurumda uygun bir odada yapıldı. İsteğe göre çocuklar bu odaya tek veya ebeveynleriyle birlikte alındı. Çocuklara ve ebeveynlere çalışmanın amacı açıklandıktan sonra çocuklara Kişisel Bilgi Formu ve ÇMDÖ verildi ve doğru yanıtın alınması adına verilerin çocukların kendileri tarafından doldurulması istendi. Verilerin toplanma süreci ortalama 15 dk sürdü.
1.5. Araştırmanın Etik Yönü
Araştırmanın yapılabilmesi için ilgili kurumdan, çocuklardan ve ebeveynlerinden yazılı ve sözel, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden de etik kurul izni alındı.
1.6. Verilerin Değerlendirilmesi
İstatistiksel analizler için SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 18.0 programı kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik dağılım ve ortalama, bağımsız gruplarda t-testi, One-way Anova, Mann-Whitney U testi, Kruskall Wallis testi kullanıldı. Sonuçlar %95’lik güven aralığında, anlamlılık p<0.05 düzeyinde değerlendirildi.
2. Bulgular ve Tartışma
Tablo 1. Çocukların tanıtıcı özelliklerinin dağılımı
Değişkenler X±SS
Yaş 10.15±1.03
Sayı %
Cinsiyet Kız Erkek
70 82
46.1 53.9 Yaşadığı yer
İl İlçe Köy
87 31 34
57.2 20.4 22.4 Aile tipi
Çekirdek aile 110 72.4
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
Geniş aile 42 27.6
Sosyoekonomik durum Gelir giderden az Gelir gidere denk Gelir giderden fazla
48 80 24
31.6 52.6 15.8 Anne eğitim durumu
Okur yazar değil İlkokul
Ortaokul Lise ve üzeri
32 62 26 32
21.1 40.8 17.1 21.1 Anne çalışma durumu
Çalışıyor Çalışmıyor
15 137
9.9 90.1 Baba eğitim durumu
Okur yazar değil İlkokul
Ortaokul Lise ve üzeri
12 32 26 82
7.9 21.1 17.1 53.9 Baba mesleği
Çalışmıyor Memur/işçi Serbest meslek
10 62 80
6.6 40.8 52.6 Sınıf
2. sınıf 3. sınıf 4.sınıf 5. sınıf
20 21 44 67
13.2 13.8 28.9 44.1 Başarı durumu algısı
İyi Orta Kötü
97 46 9
63.8 30.3 5.9
Araştırmaya katılan çocukların ortalama 10.15±1.03 yaşında olduğu,
%53.9’unun erkek, %57.2’sinin şehir merkezinde yaşadığı, %72.4’ünün
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
çekirdek ailede yaşadığı, %52.6’sının gelirinin giderine denk olduğu, %40.8’inin annelerinin eğitim düzeyinin ilkokul olduğu, %90.1’inin annesinin çalışmadığı,
%53.9’unun babalarının eğitim düzeyinin lise ve üzerinde olduğu, %44.1’inin 5.
sınıfta öğrenim gördüğü, %63.8’inin başarı durumunu iyi olarak ifade ettiği belirlendi (Tablo 1).
Tablo 2. Çocukların ÇMDÖ puan ortalamalarının dağılımı Ölçeğin Alt
Boyutları
Çalışmanın Alt ve Üst Değerleri
X±SS
ÇMDÖ* 18-70 40.38±11.46
Materyal Merkezciliği
6-24 13.63±4.78
Materyal Mutluluğu
6-24 14.51±4.23
Materyal Başarı 6-24 12.25±4.77
*Ölçeğin toplam puan ortalaması
Çalışmada çocukların toplam ÇMDÖ puan ortalamasının 40.38±11.46 olduğu, alt boyutlardan, “Materyal Mutluluğu” alt boyutu puan ortalamasının (14.51±4.23) diğer alt boyut puan ortalamalarından daha yüksek olduğu belirlendi (Tablo 2). Yıldız’ın benzer çalışmasında ÇMDÖ puan ortalamasının (33.67±12.73) ve ölçeğin alt boyutlarından alınan puanların da bu çalışmadan daha düşük olduğu saptandı. (Yıldız, 2013)
Tablo 3. Çocukların tanıtıcı özellikleri ile ÇMDÖ puan ortalamalarının karşılaştırılması
Tanıtıcı Özellikler Materyal Merkezciliği
X±SS
Materyal Mutluluğu
X±SS
Materyal Başarı
X±SS
ÇMDÖ X±SS
Yaş r:-0.186 r:-0.114 r:-0.062 r:-0.145
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
Test ve p p:0.022 p:0.161 p:0.448 p:0.074
Cinsiyet Kız Erkek
13.46±4.96 13.77±4.65
14.20±4.21 14.77±4.26
11.79±4.72 12.65±4.81
39.44±11.87 41.1±11.09
Test ve p t: -,399
p: 0.690
t: -,825 p: 0.411
t: -,109 p: 0.269
t: -0.933 p: 0.352 Yaşadığı yer
İl İlçe Köy
13.37±4.84 12.94±4.68 14.91±4.59
14.20±4.15 14.45±4.46 15.35±4.23
11.52±4.32 12.23±5.21 14.15±5.06
39.08±11.07 39.61±11.45 44.41±11.45
Test ve p F:1.697
p:0.187
F:0.918 p:0.401
F:3.855 p:0.023
F: 2.800 p: 0.064 Aile tipi
Çekirdek aile Geniş aile
13.34±4.72 14.35±4.91
14.11±4.30 15.54±3.88
12.34±4.78 12.00±4.79
39.80±11.58 41.90±11.11
Test ve p t:-1.169
p: 0.244
t:-1.891 p: 0.060
t:0.398 p: 0.691
t:-1.103 p: 0.313 Sosyoekonomik
durum
Gelir giderden az Gelir gidere denk Gelir giderden fazla
44.06±10.27 39.0011.79 37.63±11.21
15.17±4.56 12.90±4.741
12.95±4.91
15.54±4.18 14.06±4.19 13.91±4.26
44.06±10.26 39.00±11.79 37.62±11.20
Test ve p KW:7.264
p:0.026
KW:4.343 p:0.114
KW:6.089 p:0.048
KW: 10.019 p: 0.007 Anne eğitim
durumu
Okur yazar değil İlkokul
Ortaokul Lise ve üzeri
13.68±4.62 14.55±5.09 13.73±3.68 11.69±4.72
15.09±3.88 15.17±4.17 14.26±4.25 12.81±4.34
13.00±4.24 12.82±5.55 11.27±3.41 11.19±4.42
41.78±10.11 42.54±12.62 39.26±8.48 35.68±11.40
Test ve p KW:6.953
p:0.073
KW:8.244 p:0.041
KW:3.978 p:0.264
KW: 8.030 p: 0.045 Anne çalışma
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
durumu Çalışıyor Çalışmıyor
11.73±4.78 13.83±4.75
14.46±5.23 14.51±4.13
10.60±4.22 12.43±4.81
36.80±11.40 40.77±11.43 Test ve p U: 757.000
p: 0.094
U: 1013.000 p:0.928
U: 802.000 p:0.161
U: 834.000 p: 0.232 Baba eğitim
durumu
Okur yazar değil İlkokul
Ortaokul Lise ve üzeri
12.66±4.01 15.56±4.58 15.42±4.87 12.44±4.57
15.67±3.17 15.88±4.05 15.23±4.19 13.57±4.27
11.75±4.39 15.28±4.66 13.69±5.40 10.68±3.96
40.08±7.10 46.71±11.37 44.34±11.75 36.69±10.53
Test ve p KW:13.054
p:0.005
KW:9.087 p:0.028
KW:22.872 p:0.000
KW: 20.53 p: 0.000 Baba mesleği
Çalışmıyor Memur/işçi Serbest meslek
15.20±4.92 13.45±4.76 13.56±4.80
15.40±5.23 14.45±4.28 14.43±4.09
12.20±5.53 11.09±4.34 13.15±4.85
42.80±12.01 39.00±11.13 41.15±11.65
Test ve p KW: 1.136
p: 0.567
KW: 0.356 p: 0.837
KW: 6.971 p: 0.031
KW: 2.601 p: 0.272 Başarı durumu
algısı İyi Orta Kötü
13.33±4.79 13.74±4.72 16.22±4.66
14.32±4.23 14.59±4.27 16.11±4.11
12.10±4.83 12.00±4.88 15.11±4.11
39.75±11.30 40.32±11.96 47.44±8.80
Test ve p KW: 2.929
p: 0.231
KW: 1.166 p: 0.558
KW: 4.023 p: 0.134
KW: 4.052 p: 0.132 Araştırma kapsamına alınan erkek çocuklarının, köyde ve geniş ailede yaşayan çocukların Maddi Değerler Ölçeği puan ortalamasının daha yüksek olduğu ancak gruplar arasındaki farkın istatiksel olarak anlamlı olmadığı saptandı (p>0.05). Ayrıca çalışmayan ebeveynlerin çocuklarının Maddi Değerler Ölçeği puan ortalamasının daha yüksek olduğu ancak gruplar arasındaki farkın istatiksel olarak anlamlı olmadığı bulundu (p>0.05).
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
Çalışmada sosyoekonomik durumunu düşük olarak belirten çocukların Maddi Değerler Ölçeği puan ortalamasının daha yüksek olduğu ve gruplar arasındaki farkın istatiksel olarak anlamlı olduğu saptandı (p<0.05). Cohen ve Cohen (1996) düşük sosyo-ekonomik düzeydeki çocukların materyalist değerleri daha fazla benimsediklerini ve “zengin olma”nın en önemli hedefleri olduğunu saptamışlardır. Bu sonuçlara dayanarak yoksul bir çevrede büyümenin materyalist değerlerin oluşmasında önemli bir etken olduğu söylenebilir (Purutçuoğlu, 2008). Yoksulluk, bireylerin fizyolojik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayamamalarına ilişkin endişe duyacakları ortamı oluşturur. Bu ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yaptıkları girişimlerin önemli bir bölümü, materyalist amaçlara yönelmeyle başlar (Kasser, 2002). Goldberg ve arkadaşları (2003) 9-14 yaş arasındaki gençlerle yürüttükleri çalışmada, düşük gelir düzeyindeki gençlerin daha fazla materyalist eğilim gösterdiklerini saptamışlardır. Bu sonuçlardan fakir aile çocuklarının, zengin aileden gelen çocuklardan daha materyalistik olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca, ailenin sosyo-ekonomik durumunun ve dolayısıyla satın alma gücünün düşük olması, çocuklarda düşük özsaygı ve özgüven gelişimine neden olabilmektedir. Bu durumu telafi etmek için çocuklar maddi olan nesneye sahip olmaya yönelik daha büyük bir hırs içine girebilmektedirler. (Yıldız, 2013)
Çalışmada eğitim düzeyi düşük olan ebeveynlerin çocuklarının Maddi Değerler Ölçeği puan ortalamasının daha yüksek olduğu ve gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptandı (p<0.05). Yıldız’ın çalışmasında ise bu çalışmanın bulgularından farklı olarak çocuklarda maddi değerlere verilen önem puanında ebeveynlerin eğitim düzeyinin etkili olmadığı belirlenmiştir. (Yıldız, 2013) Ancak ebeveyn eğitim düzeyi arttıkça, ebeveynlerin çocuklarını daha bilinçli yetiştirmeleri ve dolayısıyla çocukların maddi değer algılarının daha düşük olması beklenebilir.
3. Sonuç ve Öneriler
Çalışmada sosyoekonomik durumun ve ebeveynlerin eğitim seviyesinin çocukların maddi değer algıları üzerinde etkili olduğu saptandı. Bu çocuklarda ileride oluşabilecek psikolojik sorunları önleme adına hem eğitimleri sürecinde materyalizm konusuna daha fazla yer verilmesi hem de toplumsal anlamda ebeveynlerin kitle iletişim araçları ile bu düşünce şeklinin olumsuz sonuçları
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
hakkında bilgilendirilmesi ve toplumsal alanda bir bilinç oluşturulmasının gereği ortaya çıkmıştır.
Çocukların küçük yaşlardan itibaren bilinçli bir tüketici olmalarını sağlamak için gerek aileleri gerekse okul yaşantısı boyunca eğitilmeleri gerekir.
Aksi taktirde ilerleyen zamanlarda birer acemi tüketici olarak karşımıza çıkabilirler. Çocuklar medyada gördükleri özendirici reklamların etkisiyle materyalist bireyler haline gelebilirler. Bu nedenle ilköğretim döneminde çocuklara medya okuryazarlığı eğitimi verilmeli, çocukluk çağlarından itibaren televizyon programlarının ve reklamlarının niyetini çok yönlü görebilmeleri sağlanmalıdır. Her konuda olduğu gibi bilinçli tüketici olmalarını sağlamada öğretmenler rol model olarak çocuklara rehberlik edebilirler. Böylece bireyler çocukluk döneminden itibaren mal ve hizmetleri belirli bir gruba dahil olmak için değil, ihtiyaçlarını karşıladığı için satın alma alışkanlığı edinebilirler.
Kaynakça
Akın, A., Gülşen, M., Kara, S. ve Yıldız, B. (2013). Çocuklar için maddi değerler ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 68-79.
Buijzen, M. and Valkenburg, P. M. (2003). The effects of television advertising on materialism, parent–child conflict, and unhappiness: a review of research, Applied Developmental Psychology, 24, 437–456.
Chaplin, L. N. and John, D. R. (2007). Growing up in a material world: age differences in materialism in children and adolescents. Journal of Consumer Research, 34, 480-493.
Goldberg, M.E., Gorn, G.J., Peracchio, L.A. and Bamossy, G. (2003).
Understanding materialism among youth. Journal of Consumer Psychology, 13(3), 278- 288.
John, D. R. (1999). Consumer socialization of children: a retrospective look at twenty-five years of research. Journal of Consumer Research, 26, 183-213.
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
Kasser, T. (2002). The high price of materialism. Cambridge, MA: MIT Press.
Kasser, T., Ryan, R. M., Couchman, C. E. and Sheldon, K. M. (2004).
Materialistic values: their causes and consequences. In Kasser, T. and Kanner, A. D.
(Eds.), Psychology and consumer culture. Washington, DC: American Psychology Association.
Micken, K. S. and Roberts, S. D. (1999). Desperately seeking certainty:
narrowing the materialism construct. In Arnould, E. and Scott, L. (Eds.), Association for consumer research. Urbana, IL: ACR, 513-518.
Nguyen, L. T. (2003). Growing up in a material words: in investigation of the development of materialism in children and adolescents. A Dissestation Submitted to the Faculty of the Graduate School of the University of Minnesota, Doctor of Philosophy.
Otero-López, J. M., Pol, E. V., Bolaño, C. C. and Mariño, M. J. S. (2010).
Materialism life satisfaction and addictive buying: examining the causal relationships.
Personality and Individual Differences, 50,772-776.
Opree, S.J., Buijzen, M., Reijmersdal, E.A. and Valkenburg P.M. (2011).
Development and validation of the material values scale for children. Personality and Individual Differences, 51, 963-968.
Purutçuoğlu, E. (2008). Üniversite öğrencilerinin demografik özellikleri ve materyalist eğilimleri ile çevreye yönelik tutum ve davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yıldız, B. (2013). Çocuklarda maddi değerlere verilen önem ile aleksitimi arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
……….Yıl: 2015…..KKEFD…..Sayı:.31……….
