Geçen hafta başı Ankara’da -15 derecedeki buz gibi havada Tekel’in özelleştirilmesini protesto eden işçilere basınçlı su sıkılırken Tekel’in şifresi de ortaya çıkmaya başlamıştı.
Dünyada Tekel’den çok daha küçük şirketleri bile satın almak için 6 milyar dolar, benzerleri için ise 14 milyar dolarlar ödeyen şirketlerin Tekel’i nohut çekirdek parasına satın alıp kapatmak istedikleri ortaya çıkmaya başladı. Teklif veren gruplara yakından bakalım.
1. Grup: LİMAK İnşaat Sanayii ve Ticaret A.ş. - PI TURKEY LLC (Morgan Stanley Private Investment Fund). Lİmak Tekel İçkiyi 2003`te 292 milyon dolara alıp, 3 yıl sonra 810 milyon dolara ABD’li yatırım fonu Texas Pasific Group’a sattı. Bu sırada ortakları arasında şimdi 4. grupla birlikte olan TÜTSAB da vardı. Tekel içki bölümünün Amerikalılara geçmesinde Limak önemli rol oynamıştı. Sigara için de aynı beklentimiz geçerli. PI Turkey ise İngiltere merkezli gayrimenkul yatırım işi yapan bir firma. Bunlar bu işe büyük bir olasılıkla arsa gözüyle bakıyorlar.
Fabrikaların çalıştırılması çok küçük bir olasılık. PI Turkey’in kurucularından biri Kıbrıslı iş adamı Ali Özmen Safa Star gazetesini satın almıştı.
2. Grup: STRAND INVESTMENT S.A.R.L İngiliz merkezli Avrupalı yatırım fonu CINVEN ile bir grup profesyonel Türk girişimcinin kurduğu ortaklık olduğu öğrenildi. AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, profesyonel Türk girişim grubunda, Kürşat Koçdağ, Cahit Düzel ve Murat Bakırcı yer alıyor.
Ekip lideri olan Kürşat Koçdağ'ın, Philip Morris'in eski genel müdürü olduğu, beraberindeki Cahit Düzel'in Philip Morris'te üst düzey yönetici olarak görev yaptığı, Murat Bakırcı'nın da JTI'nin İran genel müdürlüğü görevinde bulunduğu öğrenildi. Şimdi bu grubun Türkiye’de pazarın önemli bir kısmını kapatmış olan iki şirkete hizmet etmeyeceğini, kısacası fabrikaların kapatılmayacağını kim garanti edebilir.
3. Grup: BRITISH AMERICAN TOBACCO Tütün Mamulleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bu şirket te Türkiye’de önemli bir pazar payına sahip ve şark tipi tütün kullanması için hiçbir özel amacı yok. Fabrikaları çalıştırmaktansa kapatmayı tercih edeceği ileri sürülebilir. Özelleştirme İdaresi eski Başkanı Uğur Bayar ile İdare`nin eski Danışmanlık
Hizmetleri Daire Başkanı Aysun Cengiz hakkında, ‘yasaklı süre dolmadan Tekel ihalesinde BAT’a danışmanlık yaptıkları` iddiasıyla dava açıldığı bilgilerimiz arasında.
4. Grup: CVCI-DOĞAN-TÜTSAB. Doğan bildiğimiz Hürriyet ve Milliyet gazetelerine de sahip olan medya devi. CVCI (Citi Venture Capital Int) denilen Citibank’a bağlı bir yatırım şirketi. Bu güne kadar dünyada aldığı kuruluşlar arasında hiçbir sigara veya tütün şirketi yok. Citibank’ın bir diğer kuruluşu olan Citigroup Global Markets’in Tekel özelleştirme ihale şartnamesini hazırlıyor olması dikkatleri çekti. Tekel ihalesinde Özelleştirme İdaresi’nin
danışmanlığını yapan şirketle Doğan’ın ortağının aynı Grup’a ait olması “İkisi de aynı gruba bağlı, bilgi akışı
olabilir” diye kaygı yarattı. Doğan’ın ikinci ortağı TÜTSAB denilen Tekel ve Gıda ürünleri Toptan Satıcıları Birliği. Başkanı CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam. Tekel’in içki grubunu alıp Teksaslılara devreden grubun içinde Susam’ın TÜTSAB’ı da vardı. Acaba Susam’ın bir görevi de CHP’yi özelleştirmeci mi yapmak? CHP’yi yakından izleyelim.
Bütün bunlar olurken bu özelleştirmeden en çok etkilenecek olan çiftçilerin kuruluşu olan Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden özelleştirme aleyhine tek bir cümle çıkmıyor. Birlik, dergilerinde de açıkladığı gibi sadece tütün işletmelerinin devam etmesini ve bunların Tarım Bakanlığına aktarılmasını öneriyor. Bu görüşe Tek Gıda İş
Sendikası da katılıyor. Bu isteklerini Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da birkaç yıl için yerine getirirler bence. Ancak sonra bunların da kapatılacaklarından eminiz. Tütün yetiştiren illerdeki ziraat odalarının ne tepki vereceklerini kayda geçireceğiz. İleride “torunlarına ben direnmiştim” diyerek öğünmek istiyorlarsa çiftçinin, işçinin, tüketicinin kısaca Türkiye’nin %99’undan fazlasının aleyhinde olan bu özelleştirmeye karşı çıksınlar. Bazı yayın organlarında çıkan “işçinin kaybetmeyeceği” masalına işçilerin inanmayacaklarını tahmin ediyoruz. Bu özelleştirme çabasının arkasında güçlü bir medya desteği bulunmaktadır. Bütün vatandaşlarımızın doğru bilgileri her yolla yaymaları gerekiyor. Medyanın ezici çoğunluğundan bir şey beklemeyelim.
