EDTA +2 ve +3 değerlikli iyonlarla 1:1 kompleksi oluşturur. H

KOMPLEKSOMETRİK TİTRASYONLAR EDTA TİTRASYONLARI

EDTA +2 ve +3 değerlikli iyonlarla 1:1 kompleksi oluşturur.

H

Y  H

Y

+ H

K

= 1.10

H

Y

 H

Y

+ H

K

= 2.10

H

Y

 HY

+ H

K

= 7.10

HY

 Y

+ H

K

= 5.10

EDTA 4 protonlu bir asittir. Genellikle

ortamın pH’ı 10 olarak ayarlanır.

pH 10 olduğu zaman bu 5 formun oranları hesaplanınca ortamda en fazla Y

 ve [HY

] formlarının bulunduğu görülür.

K

=

[H

Y]= 10

[H

Y

] K

=

[H

Y

]= 5x10

[H

Y

]

2 4

10 3

10 10 1







 x

Y H

Y

 H





Y H

Y H H

4 3









Y H

Y H H

3

2 2 3

4 10 3

10 10 2







 x

Y H

Y

H

K

=

[H

Y

]= 1.6x10

[HY

]

K

=

[HY

]= 2 x [Y

]







 2 2

3

Y H

HY

H

2 2

3

10

6 . 3 10

10







 x

Y H

HY









3 4

HY Y

H

3 3

4 10

10 10 5









 x

Y H

Y

EDTA’nın hesaplanmasında genellikle Q

kullanılır

HY

 Y

+ H

Q

Ca

için bu reaksiyon:

Ca

+ Y

CaY

Q

dir.

3 4







HY Y H

2 4 2







CaY Y Ca

2 3

2

2 4 2

3 4

Qd Q4























 HY Ca

CaY H

CaY Y Ca

HY

Y

H

EDTA TİTRASYONLARI

Problem: 20 mL 0.1N Ca

iyonu içeren çözelti 100 mL’ye tamamlanıyor. Bu çözeltinin 100 mL’si pH 10’a tamponlanıyor ve 0.1 N EDTA ile titre ediliyor.

A- Başlangıçta (0 mL EDTA):

meq

= 20x0.1 = 2 meq

[Ca

]=

pCa= -log0.01= 2

B- 1 mL EDTA ilavesi ile:

meq

= 1x0.1 = 0.1 meq

meq

= 20x0.1 = 2 meq

[Ca

]=

pCa= -log 0.0094= 2.03

01 . ) 0

( 2

2100 TD 

0094 .

2 0 9101 . 1



C- 5 mL EDTA ilavesinden sonra  pCa = 2.13 D- 10 mL EDTA ilavesinden sonra  pCa = 2.34 E- 19 mL EDTA ilavesinden sonra  pCa = 3.38 F- 19.9 mL EDTA ilavesinden sonra  pCa = 4.38 G-20 mL EDTA ilavesinden sonra:

meq

= 20x0.1 = 2 meq

meq

= 20x0.1 = 2 meq

Bu noktada pCa kompleksten ayrılan Ca

den hareketle

tayin edilir ; Q4: 5x10

; Qd : 2.5x 10

[CaY

]=

2 3

2 11

-

-11

2

10 2.5x

5x10

Qd Q4











 HY Ca

CaY

H 2

2 120

^[HY

^{] = [Y}

^{]+ [H}

^]

Q4  [HY

] = [Y

]x2 2/3 = 1/3 [HY

] = [Ca

]x 2/3



pCa= 6.10

2 2

10

2 3

2 2 120 10

2



 Ca Ca

2 10

12 . 0067120

. 0

2 1 . 2120 10

2







Ca



H- 20.1 mL EDTA ilavesi ile:

meq

= 20.1 meq

Artan EDTA 0.01 meq meq

= 2 meq

2 3

2 11

-

-11

2

10 2.5x

5x10

Qd Q4













CaY H

[CaY

]=

pCa= 7.83

2 10

1 2 . 0067 120

. 0

2 1 . 2 120 10

2







Ca

1 . 120

4 2

1 . 2 120



I- 30 mL EDTA ilavesi ile pCa = 9.32

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0 5 10 15 20 25 30 35

Titrant hacmi (mL)

pCa

İNDİKATÖRLER

En çok kullanılan indikatör Eriokrom T siyahı ve Calcon dur.

MAVİ renkli ŞARAP KIRMIZISI renkli

OH N=N

O^-- O₃S

NO₂

NO₂

O₃S N=N

O^-- O^--

 Mg

titrasyonu indikatör: In

pH 10 da HIn

şeklinde bulunur.



Mg

+ HIn

 MgIn

+ H



Mavi Şarap Kırmızısı



Bu reaksiyon için denge sabiti: 2.75x10



2.75x10

=



[H

]= 10

; 2.75x10

=

2

2 







HIn Mg

H MgIn

2

2 



 HIn Mg

MgIn

 MgIn^- ve Hin^-2 konsantrasyonları kırmızı ve mavi rengin şiddetleri ile orantılıdır.

 2.75x10^-5 =

 [Mg⁺²] =

 pMg= 4.44 veya daha küçükse KIRMIZI

 pMg= 6.44 veya daha büyükse MAVİ

 Ca⁺² tayininde ortama bir miktar Mg⁺² ilave edilir. Esas reaksiyon;

 Ca⁺² + HY^-3  CaY^-2 + H⁺

 İndikatör reaksiyonu; HY^-3 + MgIn^-  MgY^-2 + HIn^-2 olur.

şiddeti renk

Mavi Mg

şiddeti renk

Kirmizi

2

şiddeti renk

Mavi

şiddeti renk

Kirmizi

10

 pH çok önemlidir. pH> 10 olursa Mg

iyonları Mg(OH)

şeklinde çöker ve mavi

rengi veren iyonlar In

şekline yani portakal rengine dönerler.



pH< 10 olursa MgIn

kompleksi zayıflar ve

eşdeğerlik noktasından önce bozulur.