LİSANSLI DEPOCULUK
Lisanslı Depoculuk
Sanayi ve Ticaret Bakanlığının yayımlamış olduğu Hububat, Baklagiller ve Yağlı Tohumlar Lisanslı Depo Yönetmeliği’ne göre;
Lisanslı depo: hububatın sağlıklı koşullarda muhafaza ve ticari amaçla depolanması hizmetlerini sağlayan tesislerdir.
Depolama hizmetleri: Lisanslı depoya kabul edilen ürünlerin tartılması,
boşaltılması, yüklenmesi, taşınması, nakliyesi, depolamaya ve şartlara uygun hale getirilmesi ve depolanması, ürün ambalajlarının onarılması, ürünün
depodan çıkarılması gibi hizmetlerdir.
Lisanslı Depoculuğun Faydaları
Lisanslı depoculuk sistemi, çiftçiye elde ettiği ürün için zaman faydası
sağlayarak istediği kadar olan kısmını karar verdiği zamanda kullanmak veya ticaretini yapmak üzere tazeliğini koruyarak depolanmasını sağlar.
Sağlıklı ve güvenli bir depolama ortamı yaratan, ticarette kolaylık için ürün senedi ve buna karşılık bankalardan kredi kullanma imkanı ayrıca zamandan kazanç sayesinde ürünleri gerçek değerinden pazarlama fırsatı sağlayan
lisanslı depoculuk sistemi çiftçilere ekonomik açıdan büyük kolaylık sağlamlamaktadır.
LİSANSLI DEPOCULUK
Bu Sistemle;
Piyasanın dengelenmesi,
Bankalardan kredi ve finansman sağlanması,
İhtisas borsalarının kurulmasına zemin oluşturulması
İşlemlerin elektronik ortamda yapılması
Nakliye masrafları ve ürün kayıplarının azaltılması
Hububat ticaretinin kayıt altına alınması
Vergi gelirlerinin arttırılması
Öngörülmektedir.
Kanun İle Getirilen Yenilikler
A.Ş. Olarak yapılanma,
Yetkili sınıflandırıcılık,
Ürün senedi uygulaması,
Tazmin fonu oluşturulması,
Lisanslı depo teminatı,
Ürün sigortası,
Neden Depo Yapılmalı
Yetersiz kapasite ,
25 milyon ton üretim
13 milyon ton mevcut depo
Arzın güvenliği ve ötelenmesi,
Ürün senetleri ile kredi imkanı,
Stok finansmanı,
Nakit yönetimi,
Depo İhtiyacı Nasıl Karşılanacak?
Kamu
-neden depo yapılamıyor?
-yatırım programına yeni proje alınmaması
-bütçe kısıtları
Özel sektör
-finans sektörü (bankalar, ÖFK)
-piyasa aktörleri (üretici, sanayici, tüccar)
Kullanabilecek Argümanlar
Vergi kanunlarında muafiyet ve istisnalar tanınması
Yatırım teşvikleri
Kiralama taahhüdü ( TMO işletme maliyetini karşılayacak )
Uluslararası finansman kaynakları
Uluslararası Finansman İmkanları
Avrupa yatırım bankası
-AYP birlikte çalıştığı yerli bankalar aracılığı ile küçük ve orta ölçekli yatırım projelerine 12.5 milyon €’ya kadar kredi
-Doğrudan büyük projelere limit sınırı olmayan kredi
Dünya Bankası
- Kamu için-IBRD( uluslararası imar ve kalkınma bankası ) - özel sektör için-IFC(uluslararası finans kurumu)
AB –FEOGA(üye ülkeler için)
%25 Feoga, %50 Kullanan, asgari %5 hükümet
Tazmin Fonu
Lisanslı depo işletmecilerinin yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı ortaya çıkan zararların tazmini amacıyla bir fon kurulmaktadır.
Lisanslı Depo Teminatı
Lisanslı depo işletmek lisans almak için müracaat edenler, depo kapasitesinin ürün rayiç bedelinin %15’inden az olmamak üzere Bakanlıkça belirlenen
tutarda lisanslı depo teminatını vermek zorundadırlar.
Şirket Kuruluşu Esasları
A.Ş. Şeklinde kurulur,
Sanayi ve Ticaret Bakanlığından lisans alınır,
Kuruluş sermayesi minimum 1 trilyon TL dir.
Yetkili Sınıflandırıcılık Lisansı
Lisanslı depoya tevdi edilen tarım ürünleri bu kanun kapsamında geçerli lisansa sahip yetkili sınıflandırıcılar tarafından analiz edilir ve sınıflandırılır.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığından alınan lisanslar iki yıllık süre için geçerlidir.
Ürün Senetleri
Bir ürünün lisanslı depo işletmesine teslim ve kabul edilmesi halinde, söz konusu ürün için senedi düzenlenir.
Bu yasa ile getirilen ürün senedi Türk Ticaret Kanununun Umumi Mağazacılık hükümleri dışında yeni bir senet türüdür.
1-ÜLKEMİZDEKİ DURUM
Ülkemizde depolama, işletmelerin veya kişilerin bireysel ihtiyaç veya kapasitelerine göre uygun olmayan ortamlarda ve denetimsiz şekilde yapılmaktadır.
TMO dışında tarım ürünleri lisanslı depoculuğu yapan işletme bulunmamaktadır,
TMO; başta işletme zafiyetleri, yetersiz laboratuar ve yetersiz sermaye imkânları ile lisanslı depoculukta başarı sağlayamamış, çok az miktarda emanet ürün
depolayabilmiştir,
Ayrıca ürünü temsilen çıkarılan makbuz senetleri de her el değiştirmede KDV uygulaması nedeniyle birden çok işlem görememektedir,
Ülkemizde ürünler, depolama altyapısı olmadığından ve teminat olarak kullanılmadığından arzın yoğun, fiyatların düşük olduğu dönemde elden çıkarılmaktadır. Bu durum üreticilerin zarara uğramasına yol açmaktadır,
Pazara arz olan ürünlerin gerek kalite standartları, gerekse bunları test eden laboratuvar sistemi yetersiz, genel kabul görmüş veya güvenilir olmaktan uzaktır,
Ürün pazarlanırken kalite unsurları objektif olarak test edilmediğinden, kalite unsuru fiyatlara yeterince yansımamakta ve kaliteli üretim gereği gibi teşvik edilememektedir,
Ürün pazarlanmasında büyük sıkıntı yaşanmakta, dünya üretiminin %75’ini
gerçekleştirdiğimiz fındık ürününde bile fındık piyasası ve fiyatları büyük ölçüde ülkemiz dışında oluşmaktadır,
İl ve ilçe bazında faaliyet gösteren ticaret borsalarımız, günümüzde e-ticaret yoluyla tüm dünyanın pazar olduğu bir dönemde çok yetersiz kalmışlardır,
Ürün ticareti, büyük ölçüde münferit numuneler üzerinden ikili pazarlık suretiyle yapılmaktadır,
Buğday ve pamuk dâhil tarım ürünlerinin küçük bir bölümü, borsa ortamında
alınıp satılmakta, büyük bir bölümü ise kayıt dışı olarak ticarete konu olmaktadır,
2-LİSANSLI DEPOCULUK VE ÜRÜN BORSACILIĞI SİSTEMİNİN GETİRECEĞİ FAYDALAR
2.1 ÜRETİCİLER AÇISINDAN
Mahsülleri depolayabilecekleri güvenli, sigortalı ve sağlıklı depo imkânı,
Fiyatların düşük olduğu hasat döneminde ürünlerini satmak yerine lisanslı depolara koyarak, ürün senetlerini teminat göstererek uygun koşullarda kredi temin imkanı,
Ürettiği ürünlerin objektif laboratuvar koşullarında standardını belirleme, kalite unsurlarına göre talep etme ve pazarlama olanağı ile kaliteli üretime teşvik,
Nakliye maliyetinin en aza indirilmesi,
Ürününü çevresindeki bir iki tüccara satma yerine ürün senedinin, ürün borsalarında satışa sunulması nedeniyle, çok sayıda alıcının rekabetinden yararlanma ve daha yüksek kazanç elde etme olanağı,
Ürününü uygun depolama ve kredi imkânlarından yararlanarak fiyatların en yüksek olduğunu düşündüğü dönemde pazarlama imkânı getirmektedir.
2.2 SANAYİCİLER / TÜCCARLAR AÇISINDAN
Kendi işletmeleri ve bireysel ihtiyaçları için depo inşa etme maliyetinden kurtulma ve asli faaliyet konusunda yoğunlaşma,
Talep ettikleri miktar, tür ve kalitedeki ürünü güvenilir bir şekilde, elektronik ortamda mekân sınırlaması olmaksızın, kısa zamanda temin etme imkânı,
Ellerinde tutacakları ürün senetleriyle, ileride olası fiyat farklılıklarından korunma, risklerini azaltma ve işletmelerinin (kâr/zarar) durumunu tahmin edebilme imkânı,
Ellerindeki ürün senetleri vasıtasıyla işletmelerinin ürün ihtiyacını garanti altına almak yanında bu senetleri teminat olarak kullanarak bankalardan kredi sağlama imkanı,
Ellerinde ürün senedi bulunan sanayiciler / tacirler, fabrika ve işletmelerine en yakın lisanslı depodan ürününü teslim alma, gereksiz ürün taşımacılığı en aza indirgeme ve nakliye masraflarını düşme imkanı vermektedir.
2.3 DİĞER FAYDALARI
Ürün senedi aracılığıyla, yatırımcılar için hisse senedi, döviz, altın, faiz gibi yatırım araçlarına alternatif bir enstrümanı sağlanmakta,
Standardı belirlenmiş ürün ve lisanslı depo sistemiyle tarım ürünlerinde vadeleri piyasalara geçişte altyapı oluşturulmakta,
Elektronik ticarete büyük bir potansiyel yaratılmakta,
Ürün analizi, depolanması, sigortalanması ve kredi kullanılması nedeniyle bu sektörlere yeni gelirler ve iş alanları kazandırılmakta,
Lisanslı depoların ve ürün ihtisas borsalarının yurt içinde ve dışında açacakları
şubeler ile ürün pazarlanmasıyla, dağıtımında büyük kolaylıklar ve altyapı olanakları gerçekleşmektedir.
