ÇOCUKLUK DÖNEMİ, TARİHİ VE ÖNEMİ

ÇOCUKLUK DÖNEMİ, TARİHİ VE ÖNEMİ

Uzm.Kln.Psk. Cenk Adıgüzel

 Toplumsal sistemin bir alt sistemi olan ‘aile’, toplumun devamlılığı ve yeni üyelerin

katılması açısından, her toplumda yaşamsal değere sahip olmuş, çok önemli bir

kurumdur.

 Aile sistemi, aynı zamanda, diğer toplumsal kuramların işlevlerini yerine getirmesine

katkıda bulunur ve toplumda geçerli olan

temel kuralları, yeni kuşaklara bu öğrenmeler yoluyla aktarır.

 Bilinen ilk toplumlardan günümüze ‘aile’ adı verilen bu sosyal grup, önemini

sürdürmüştür.

 Aile, bireyin ve toplumun gereksinimi olan seks, üreme, korunma, barınma, sevme, sevilme, sevgiyi paylaşma, bağımlı ve bağımsız olma, aile olma, statü edinme,

güven, kendini ve ideallerini gerçekleştirme gereksinimlerine yanıt veren bir kurumdur.

 Ayrıca, çocukların bakım ve eğitimi,

toplumsal töre ve ideallerin kazanımları, bilgi, mal ve mülkün yeni kuşaklara aktarılması

gibi, birçok işlevi de yerine getirmektedir.

 Bireyin kendisinden kaynaklanan ‘sorunların kökenleri’, genellikle olumsuz ‘erken

çocukluk deneyimlerine’ uzanmaktadır.

 Ciddi aile işlevsizliği yaşayan çocukların;

düzensiz, içsel zihinsel yapıları ve süreçleri olduğu, bu düzensiz yapıların çocuğun

kendilik değerini düşürüp, ötekilerle olan

davranışlarını bozduğu ve böylelikle zihinsel

gelişimi olumsuz hale getirdiği bilinmektedir.



Çocuklukta, çocuğun sağlıklı gelişimini engelleyen, iyilik halini bozan ve ihmal-istismara açık hale getiren ve tüm problemlerini ortaya çıkaran ‘risk faktörleri’

şunlardır



1) Çevresel Faktörler: yoksulluk, yetersiz kanunlar, yakın çevrede olumsuzluklar, zayıf aile-akraba bağları



2) Kişilerarası ve sosyal faktörler: ailedeki iletişim bozuklukları ve çatışmalar, zayıf anne-baba-çocuk bağları, yetersiz aile yönetimi, ebeveynlerde alkol, madde kullanımı, okul başarısızlığı, arkadaş

gruplarında reddedilme, anti-sosyal arkadaş grubuyla ilişki kurma



3) Bireysel faktörler: Duygusal kararsızlık, yetersiz

dürtü kontrolü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite

 Ekolojik perspektif açısından, ‘çocukların ihmal- istismara uğramasında’ ailelere ilişkin ‘risk

faktörlerine’ ilişkin sınıflandırma (akt. Fraser, 2006):

 Dışsal denetim odağına sahip olma

 Ebeveynlerde zayıf dürtü kontrolü

 Depresyon/kaygı

 Engellenmeye karşı düşük tolerans

 Kendini güvensiz hissetme

 Kendine güvende zayıflık

 Kendi ebeveynlerine güvensiz bağlanma

 Çocuklukta istismar geçmişi

 Aile içi şiddeti de içeren ebeveynler arasında

yüksek seviyede ihtilaf

 Aile yapısı(zayıf, tek ebeveyn, evde çocuk sayısının fazlalığı)

 Sosyal destek zayıflığı ve sosyal izolasyon

 Ebeveynlerde psikopatoloji

 Madde bağımlılığı

 Yüksek ihtilaflı boşanma

 Genel stres düzeyinin yüksek olması

 Ebeveyn-çocuk etkileşiminin

yetersizliği(çocukların davranışları hakkında negatif tutum)

 Çocuk gelişimiyle ilgili yanlış beklentiler

 Ruh sağlığı problemleri(anne depresyonu)

 Kültürel yanlış eşleşme

 Düşük sosyo-ekonomik statü ve yetersiz komşuluk ilişkileri

 Stres yaşatıcı yaşam olayları

 Sağlık, bakım ve sosyal hizmet olanaklarına yeterince ulaşamama

 Ebeveynlerin işsizliği, evsizliği

 Ayrımcılığa tabi tutulma

ÇOCUK RUH SAĞLIĞININ ÖNEMİ

 Çocuk kişiliğinin temelini oluşturan doğum öncesi dönemde, ilk ruhsal yapıyı 0-6

yaşlarında oluşturmaktadır.

 Çocuğun anne-baba ya da bakım verenlerle sağlıklı ilişkiler içinde geçireceği ilk yıllar ve pozitif erken çocukluk deneyimleri, onun

geleceğinin en önemli güvencesidir.

 Çocuğun, sürekli gelişen ve değişen bir birey olduğu göz önünde bulundurularak, farklı

yaşlarda farklı ruhsal özellikleri olduğu

bilinmelidir. Üç yaşındaki bir çocuk ile beş yaşındaki bir çocuk. Gelişimsel özellikler

yönünden birbirine benzemez. Yani çocuğun ruh sağlığı açıklanırken, onun gelişimsel

özelliklerini de bilmek gerekir.

 Çocuğun ruhsal yapısını, yetişkin bireylere

göre değerlendirmemek gerekir.

 Çocukta ruh sağlığı gelişiminin üç yönü vardır:

 1- Psikolojik Gelişim: Çocuğun duygu,

düşünce ve davranışlarındaki değişimleri içerir.

 2- Bedensel Gelişim: Çocuğun atlama, zıplama, tutma gibi bedensel becerilerini kapsar.

 3- Sosyal Gelişim: Çocuğun sosyla, kültürel ve ahlaki değerlerindeki değişmeler ve

gelişmeler esas alınır.

KAYNAKÇA

 Duyan, V., Yolcuoğlu, İ.G., Artan, T. (2017).

Dünü, Bugünü, Yarınıyla İnsanı Anlamak (İnsan Davranışının Kökenleri ve Sosyal Çevrenin Etkileri). Nar Yayınevi, İstanbul

 YÖRÜKOĞLU, A. (2000). Değişen Toplumda Aile ve Çocuk. 6. Baskı. İstanbul: Özgür

Yayınları