ONUNCU HAFTA TİCARİ YARGI
Ticaret hayatının kendisine özgü şartları ve ihtiyaçları, ticari davaların, diğer uyuşmazlıklara nazaran uzmanlık gerektirmesi sonucunu doğurmuş, bu nedenle ortaçağdan bu yana ticari uyuşmazlıklar ya özel mahkemelerde ve/veya özel usuller izlenerek çözümlenmeye çalışılmıştır. Dolayısıyla bir davanın ticari sayılması, onun hangi mahkemede, hangi usul izlenerek çözüme kavuşturulacağını belirler. Türk hukukunda ticari davalar için ayrıca bir yargılama usulü öngörülmemiştir.
Ticari Davalar
Ticari hayatın gerektirdiği sürat, güvenlik ve esneklik, ticari uyuşmazlıkların çözümünde özel mahkemelerinkurulmasını gerektirmiştir.
Ticari uyuşmazlıkların süratli bir şekilde çözüme kavuşturulabilmesi için, taraflar tahkim yolunada sıkçabaşvurmaktadırlar.
Kural: Ticari davaların hukukdavaları olması (TTK 4/ 1)
İstisna: TTK 33 –Tescile davet ve ceza – idari para
cezası
I. Mutlak Ticari Davalar (TTK 4/1/a-f)
Taraflarıntacir olupolmadıklarınaveyadavanınticari işletmeyi ilgilendiripilgilendirmediğinebakılmaz.
a.
TTK’dadüzenlenen hususlardan doğan davalar
b.
Menkullerin rehni karşılığında ödünç para verme işlerine ilişkin davalar (MK 962-969)
c.
BK’nınmuhtelif hükümlerine ilişkin davalar
i. Bir işletmenin satılması veya diğeriyle birleştirilmesine ilişkin davalar (BK 201)
ii. Rekabet yasağına ilişkin (BK 443 vd) (Eleştiri: bu davaların hepsi
“öz ticaret hayatı”nailişkin değildir)
iii. Yayın sözleşmesine ilişkin (BK 487 vd)
iv. Kredi mektubu ve kredi emrine ilişkin (BK 515 vd)
v. Komisyonculuğa ilişkin (BK 532 vd)
vi. Ticari temsilciler (mümessiller), ticari vekiller ve diğer tacir yardımcılarına ilişkin (BK 547 vd)
d) Fikri mülkiyet hukukuna ilişkin mevzuatta düzenlenen hususlarailişkin davalar (fikir vesanat eserleri?*,marka, patent, faydalı model, endüstriyel tasarım, coğrafi ad ve işaretler…) (EskiTTK’daki sayımyöntemiterkedilmiştir)
e) Ticarete özgü yerlere ilişkin özel hükümlerde düzenlenen hususlardan doğan davalar (Ör: borsalar, serbest bölgeler, umumi mağazalarailişkinmevzuattandoğandavalar)
f) Bankalar,diğer kredi kuruluşları, finansal kurumlarveödünçpara verme işlerine ilişkin düzenlemelerden doğan davalar (Eski TTK’nınkapsamı genişletilmiş)
III. Nispi Ticari Davalar (TTK 4/ 1)
• Her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukukdavalarıdır.
• Bir taraf için ticari sayılan sözleşmelerin diğer taraf için de ticari sayılacağına ilişkin kural (TTK 19/ 2) burada uygulanamaz.
• Haksız fller açısından yine her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili olması gerekir.
• Örnekler:Tacir A’nın işletmesinedahil bir menkulü, memur B’yesatması – ticari davadeğil
• Tacir A’nın kendi oturduğu evi tacir B’ye kiralaması – ticari davadeğil
• Tacir A’nın işletmesini tacir B’ye hasılat kirasına vermesi – ticari dava
• Bir havayolu şirketinin uçağının, tacir olmayan bir çiftçinin tarlasınaçöpboşaltarakzarar vermesi (haksızfil ) – ticari dava değil
