Bölüm 7

(1)

Bölüm 7

Programlama Öğretiminde Bilgisayarsız Etkinlikler

Dr. Öğr. Üyesi Polat Şendurur

(2)

Amaçlar

Bu bölümü bitirdiğinizde;

• Bilgisayarsız programlama öğretimini tanımlayabilecek,

• Bilgisayarsız programlama öğretiminin gerekliliğini açıklayabilecek,

• Bilgisayarsız programlama etkinliklerinin aşamalarını sıralayabilecek,

• Örnek bilgisayarsız programlama etkinliklerini uygulayabilecek ve

• Yeni bilgisayarsız etkinlikler tasarlayabileceksiniz.

(3)

Giriş

• Programlama değişkenler, döngüler, mantıksal karşılaştırmalar ve benzeri soyut, anlaşılması zor kavramlar barındırır.

• Aynı zamanda üst düzey zihinsel etkinlikler ve çaba gerektirir.

• Bilgisayarsız etkinlikler hem anlaşılması ve uygulaması kolay, hem de üst düzey becerilerin gelişmesine katkı sağlar.

(4)

Programlama Öğretimi

• Programlama öğretiminde kullanılan bazı yaklaşımlar;

• Oyunlaştırma,

• Hikayeleştirme,

• Karma (Blended) öğrenme ortamları oluşturma,

• Zeki öğretim sistemlerini sürece adapte etme şeklinde örneklendirilebilir.

• Öğretimin gerçekleştirildiği ortamlar ise;

• Metin tabanlı programlama araçları,

(5)

Programlama Öğretimi

• Programlama becerisinin geliştirilmesinde temel bilgi ve beceri eksikliğinin yanında, engel oluşturabilecek bazı durumlar da

mevcuttur. Bunlar arasında;

• Kavram yanılgıları (Clancy, 2004),

• Programlamaya karşı oluşan önyargılar ve korku (Cassel, McGettrick, Guzdial ve Roberts, 2007)

• Düşük rahatlık ve konfor düzeyi (Bergin ve Reiley, 2005) sıralanabilir.

• Ayrıca öz-yeterlilik algıları (Askar ve Davenport, 2009) ve öğrenme stilleri (Gomes ve Mendes, 2007) programlama öğretiminde etkili değişkenlerdir.

(6)

Bilgisayarsız Programlama Nedir?

• Kuruculuğunu Tim Bell, Ian Witten ve Michael Fellows’un yaptığı CS- Unplugged organizasyonu bilgisayarsız etkinlikleri «kartlar, boyalar ve ip gibi çevremizde rahatlıkla bulunabilecek materyaller ile

oluşturulmuş oyunlar ve bulmacalar ile bilgisayar bilimi öğretmeye çalışan etkinlikler» olarak tanımlamışlardır.

• Amacı öğrencileri uzman birer programcı yapmak değil, bilgisayar bilimlerinin arkasında yatan fikirleri anlamalarını sağlamaktır.

(7)

Bilgisayarsız Etkinlik Hazırlama Aşamaları

• Nishida ve arkadaşları (2010) Coplien’ın (1996) yazılım geliştirme

aşamaları üzerine kurgulanmış bir model oluşturmuşlarıdır. Bu model temel alınarak 8 aşamalı bilgisayarsız etkinlik geliştirme şablonu

geliştirilmiştir. Bu aşamalar;

Etkinlik Adı Etkinliğin Amacı

Etkinliğin

Tanımı Yaş/Sınıf Gerekli Ön Beceriler

Gerekli Malzemele

r

Aşamalar Tartışma Soruları

(8)

Etkinlik Adı

• Bilgisayarsız etkinliklerin, hedeflenen kazanımları elde edebilmesinde gerçek yaşam durumları ile ilişkili olması etkinliğe olumlu katkı

sağlayacaktır.

• Bu noktada hem bahsedilen ilişkiye atıfta bulunan hem de ilgi çekebileceği düşünülen bir adlandırma etkinliğin başarısını

geliştirecektir.

(9)

Etkinliğin Amacı

• Etkinliğin oluşturulma gerekçesi ve oluşturulurken planlanan olası katkılar etkinliğin amacı bölümünde açıklanmalıdır.

• Bu bölüm etkinliğin diğer aşamalarına yol göstereceği gibi, etkinliğin farklı ortamlarda ve farklı öğretmenler tarafından kullanılmasına ve seçilmesine de olanak sağlayacaktır.

• Aynı zamanda etkinliğin amacı oluşturulurken etkinliğin gerçek yaşam ile bağlantısı da kurulabilir.

(10)

Etkinliğin Tanımı

• Bu bölümde temel hatları ile etkinlik süreci tanıtılır.

• Genel bakış açısıyla etkinlikte yapılacaklar tanımlanır.

• Etkinliğin detaylı aşamalarını oluşturmak için yol göstermesi açısından önemlidir.

(11)

Yaş/Sınıf

• Etkinliğin hangi gruba uygun olduğu bu bölümde belirlenir.

• Öğretmenin etkinliğini oluştururken esnek olması da beklenebilir.

• Problem çözme sürecinde eklenebilecek zorluklar, etkinliğin karmaşıklığı ya da gerekli ön beceriler dikkate alınmalıdır.

• Etkinlik içindeki bazı unsurların değiştirilmesinin etkinliği farklı yaş gruplarına da uygun hale getirebileceği de göz ardı edilmemelidir.

(12)

Gerekli Ön Beceriler

• Programlama eğitiminde öğrencinin bazı kavramları algılayabilmesi ve öğrenebilmesi, öncesinde bazı bilgi ve becerileri zorunlu kılmaktadır.

• Etkinliğin tanımı ve amacı belirlenirken öğrencilerin programlamaya yönelik veya programlama dışı olan gerekli ön bilgi ve beceriler bu bölümde listelenmelidir.

(13)

Gerekli Malzemeler

• Bilgisayar kullanmadan yapılan programlama etkinlikleri çoğu zaman bazı materyaller gerektirir.

• Bu materyallerin bir kısmı kendiliğinden hazır olan, bir kısmı ise ön hazırlık gerektiren nesneler olabilir.

• Örneğin bazen boş bir kâğıt ya da pet şişe bir materyal olabilirken, kimi zaman bilgisayarda hazırlanmış ve çıktısı alınmış oyun kartları gerekli olabilir.

• Gerekli malzemeler bölümünde ihtiyaç duyulan malzemeler listelenmeli, ihtiyaca göre hazırlanma süreci açıklanmalıdır.

(14)

Aşamalar

• Bu bölümde öğretmen ve öğrencilerinin geçireceği süreç hikâyeleştirilmelidir.

• Adım adım öğretmen ve öğrencilerinin yapacakları görevler sıralı olarak belirlenmelidir.

• Burada bazı detaylar öğretmene bırakılabileceği gibi, tüm aşamalar çok ayrıntılı sınırları çizilmiş bir şekilde de verilebilir.

(15)

Tartışma Soruları

• Tartışma etkinliklerinin hemen her aşamasında olabilir.

• Öğretmene süreç hakkında bilgi vermesi ve öğrencilerin kavramlara ne kadar ulaşabildiklerinin anlaşılmasının yanında olası kavram

yanılgılarının ortaya çıkarılması noktasında önemli bir araçtır.

• Önceden belirlenen tartışma soruları öğretmene yarar sağlayacaktır.

• Ancak öğrencilerin anlık verdiği yanıtlar ya da sorduğu sorular, sınıfı gözlemlerken dikkati çeken noktalar yeni ve farklı tartışma sorularına ihtiyacı ortaya çıkarabilir.

(16)

Örnek Etkinlik: Bilgi Topluyorum (Etkinlik-3)

• Etkinlik amacı

• Bu etkinlikte öğrenciler tarafından değişken tanımının ve bir değişkenin sadece belirli bir türde veri tutabileceğinin kavranması; bunun yanında

değişken kavramını açıklayabilecek ve farklı örnekler üretebilecek becerilerin kazandırılması amaçlanmaktadır.

• Etkinliğin tanımı

• Kişi nicel ve nitel birçok özellik tarafından tanımlanır. Bu özellikler kişiden

(17)

• Yaş/sınıf

• 5. ve 6. sınıflar

• Gerekli ön beceriler

• Temel matematiksel işlemler yapabilme

• Temel mantıksak işlemleri ve karşılaştırmaları gerçekleştirebilme

(18)

• Gerekli malzemeler

• Dört adet kapağı açılabilen kutu

• Üzerinde sırasıyla “İSİM”,

“DOĞUM YILI”, “EN SEVİLEN

RENK”, “EN SEVİLEN YEMEK” yazan ve boyuna asılabilecek şekilde

hazırlanmış kâğıt ya da kartonlar

• Her bir öğrenciye dörder adet

(19)

• Aşamalar

• Dersin başında değişken kavramı açıklanır. Sınıf içinden örnekler verilerek değişkenlerin aslında bilgi taşıyan birer taşıyıcı oldukları üzerinde durulur.

• Değişken kavramıyla sıklıkla karıştırılabilen sabit kavramı açıklanır ve değişken ile arasındaki farklar örnekler ile anlatılır.

• Birinci tartışma sorusu sınıfa yöneltilir.

• Tahtaya “Ad”, “Doğum Yılı”, “Yaş”, “En Sevdiği Renk” ve “En Sevdiği Yemek” sütun başlıklarını içeren bir tablo çizilir ya da projeksiyonu ve bilgisayarı olan sınıflarda bu tablo bir tablolama programı aracılığı ile hazırlanarak tahtaya yansıtılabilir.

• Sınıftan beş öğrenci seçilir. Bu öğrencilerden biri işlemci rolünü üstlenir ve tahtaya geçirilir.

• Diğer dört öğrenciye ise üzerinde değişken isimleri yazan kartonlar verilir ve boyunlarına asmaları istenir. Bu öğrencilere aynı zamanda birer adet kutu verilir.

• Daha önce hazırlanmış olan ufak not kâğıtlarından sınıftaki diğer öğrencilere dörder adet dağıtılır.

• Öğrencilerden not kâğıtlarına, her biri bir kâğıda gelecek şekilde adlarını, doğum yıllarını, en sevdikleri rengi ve en sevdikleri yemeğin adını yazmaları istenir.

(20)

• Aşamalar (devam…)

• Değişken isimlerini taşıyan öğrencilerden, sınıftaki öğrencilerden birini seçip beraberce onun yanına gitmeleri istenir. Yanına gidilen öğrencinin de bilgilerini yazmış olduğu not kâğıtlarını ilgili kutunun içine atması istenir.

• Bu aşamada ikinci ve üçüncü tartışma soruları sınıfa yöneltilir.

• Değişken rolü üstlenen öğrencilerin kutularını açmalarını, içerisinde yazan kâğıdı okuyup doğruluğunu kontrol etmeleri istenir. Eğer yanlışlık var ise kâğıtlar öğrenciye geri verilir. Burada değişkenin kendi türüne ve tanımına uygun veri taşıyabileceği, aksi durumlarda programın hataya düşebileceği sınıfla paylaşılır.

• Kâğıtlar doğru kutulara atıldıktan sonra, değişken kutuları taşıyan öğrenciler, işlemci öğrencinin yanına

(21)

• Tartışma soruları

• Çevrenizde gördüğünüz sabitler ve değişkenlere örnekler neler olabilir?

• Değişkenleri düşündüğümüzde burada değişken rolünü kim üstlenmiş?

Değişken rolünü üstlenen arkadaşlarınız arasında ne fark vardır?

• Sizce kâğıtları kutuya atan arkadaşınız aslında yaptığı eylem nedir?

• İşlemci, kutulardan çıkan kâğıtlarla ne yaptı? Hangi farklı işlemleri gerçekleştirdi?

(22)

Sonuç

• Programlama öğretimine yönelik bilgisayarsız etkinlikler temel programlama kavramlarının ve işlemlerinin öğrenilmesine katkı sağlayabileceği gibi, öğrenme sürecini de özellikle temel eğitim

düzeyindeki öğrenciler için daha sürdürülebilir ortamlar sunabilmektedir.

• Etkinliklerin uygulanması için öğretmenin/eğitmenin sahip olduğu materyalleri ve olanakları iyi tanıması gerekir

• Sadece programlama kavramları ya da bilgisayar bilimlerini öğretmek için