Hidrometeorlar
Hidrometeorlar
¾
¾ Atmosferdeki Atmosferdeki subuharsubuharıı ¾
¾ Atmosferdeki yoAtmosferdeki yoğğunlaunlaşşmmışış su: sis ve su: sis ve
bulutlar
bulutlar
¾
Atmosferdeki Su buhar
Atmosferdeki Su buhar
ı
ı
¾ 1m3 hava içerisindeki su buharının gram
olarak ağırlığına mutlak nem denir. Bu değer atmosfer içindeki su buharı
miktarını gösterir.
¾ Pratikte mutlak nemin ölçülmesi zor
olduğu için, havadaki su buharı miktarı buhar basıncı olarak mm. veya
Havan S
Gr/m
mm. Havan
Mutlak nemin canl klimatik etkisi ise ya
ın su alabilme yeteneği bellidir.
ıc. 40 30 20 10 0 -10 -20 -30
3 50.9 30.4 17.32 9.42 4.85 2.35 1.06 0.37
55.3 31.83 17.54 9.21 4.58 2.14 0.93 0.44
ın içindeki su buharı kazancı basınç ve sıcaklıktan başka şeylere de bağlıdır. ılar üzerinde doğrudan doğruya bir etkisi yoktur. En önemli
S
S
ı
ı
cakl
cakl
ığ
ığ
a ba
a ba
ğ
ğ
l
l
ı
ı
mutlak nem
mutlak nem
de
Enlemsel mutlak nem de
Ö
Ö
zg
zg
ü
ü
l nem
l nem
Ba
Ba
ğı
ğı
l nem
l nem
¾ Genellikle havada bulunan su buharı
miktarı ile doyma miktarı arasında bir fark, yanı bir doyma açığı mevcuttur.
Uygulamada bu fark nisbi nem olarak ifade edilir.
¾ Bağıl nem=100*(mutlak nem/doyma
S
S
ı
ı
cakl
cakl
ı
ı
k
k
-
-
Ba
Ba
ğı
ğı
l nem ve doyma
l nem ve doyma
noktas
noktas
ı
ı
n
n
ı
ı
n g
n g
ü
ü
nl
nl
ü
ü
k de
k de
ğ
ğ
i
i
ş
ş
imi
imi
-10 -5 0 5 10 15 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 S ıca kl ık -doy m a nok tas ı ( o C) 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 (B ağ ıl n em ( % )
Sıcaklık Doyma Noktası Bağıl Nem
Buharla
Buharla
ş
ş
ma
ma
¾ Havanın su buharı alabilme yeteneğine (sıcaklığa) ¾ Havanın basıncına bağlıdır.
¾ Buharlaşma: su dolaşımının çeşitli evrelerinde etkisi
görülen bir olaydır.
¾ Denizlerden ve su yüzeylerde meydana gelen
buharlaşma.
¾ Hava içinde yoğunlaşmış , fakat yağış haline
geçmemiş.
Buharla
Buharla
ş
ş
may
may
ı
ı
etkileyen fakt
etkileyen fakt
ö
ö
rler
rler
¾
¾ HavanHavanıın ban bağığıl nemil nemi ¾
¾ SSııcaklcaklııkk ¾
¾ RRüüzgar hzgar hıızzıı ¾
¾ Hava basHava basııncncıı ¾
Suyun kaynama dereceleri
Suyun kaynama dereceleri
Lokasyon Yükseklik (m)
Kaynama Noktası (oC) San Francisco 0 100 Salt Lake City 1450 95,6
Denver 1750 95
Atmosferik Su Buhar
Atmosferik Su Buhar
ı
ı
n
n
ı
ı
n
n
yo
yo
ğ
ğ
u
u
ş
ş
mas
mas
ı
ı
¾¾ Atmosferde su buharAtmosferde su buharıınnıın n yoyoğğuuşşmasmasıı ancak sancak sııvvıı faz ile buhar faz
faz ile buhar fazıı arasarasıındaki dengenin ndaki dengenin sa
sağğlanabildilanabildiğği si sııcaklcaklııklarda oluklarda oluşşabilir. Havanabilir. Havanıın n doymu
doymuşş hale gelmesi ihale gelmesi iççin, aktin, aktüüel buhar basel buhar basııncncıı (
(ee) ile doymu) ile doymuşş buhar basbuhar basııncncıınnıın (n (eess) birbirine ) birbirine yeterince yakla
yeterince yaklaşşmasmasıı, ba, bağığıl nemin %100l nemin %100’’e e yakla
yaklaşşmasmasıı ya da eya da eşşit olmasit olmasıı gerekir. Bunun igerekir. Bunun iççin in ya
ya ee’’ninnin artmasartmasıı ya da ya da eess’’ninnin azalmasazalmasıı gereklidir. gereklidir.
e
e’’ninnin artmasartmasıı sabit ssabit sııcaklcaklııkta hacim kkta hacim küçüüçülmesi ya lmesi ya da havaya nem ilavesi ile;
da havaya nem ilavesi ile; eess’’ninnin azalmasazalmasıı ise ise sabit hacimde s
sabit hacimde sııcaklcaklığıığın dn düüşşmesi ile mmesi ile müümkmküün n olmaktad
¾
¾ ee’’ninnin artmasartmasıı atmosferde ender olarak ve atmosferde ender olarak ve
ancak di
ancak diğğer termodinamik deer termodinamik değğiişşimler imler e
eşşliliğğinde oluinde oluşşur. ur. eess’’ninnin azalmasazalmasıı ise ise
atmosferde her zaman meydana gelebilir.
atmosferde her zaman meydana gelebilir.
Bu nedenle havada yeterince nem
Bu nedenle havada yeterince nem
bulundu
bulunduğğu takdirde, u takdirde, yoyoğğuuşşmama; fiziksel ; fiziksel olarak sadece so
¾
¾ Atmosferde soAtmosferde soğğuma uma üçüç şşekilde olmaktadekilde olmaktadıır:r: ¾
¾ Temasla soTemasla soğğumauma ¾
¾ KarKarışışma ile soma ile soğğumauma ¾
Temasla so
Temasla so
ğ
ğ
uma
uma
¾
¾ SSııcak ve nemli havancak ve nemli havanıın son soğğuk bir yeryuk bir yeryüüzzüü
ü
üzerinden gezerinden geççmesiyle ortaya mesiyle ortaya ççııkar. Ayrkar. Ayrııca ca a
aççıık bir kk bir kışış ya da bahar gecesinde kuvvetli ya da bahar gecesinde kuvvetli radyasyon kayb
radyasyon kaybıı, y, yüüzeyi hzeyi hıızla sozla soğğutur ve utur ve bu y
bu yüüzey sozey soğğumasumasıı havanhavanıın nem miktarn nem miktarıı ile so
ile soğğuyan hava tabakasuyan hava tabakasıınnıın kaln kalıınlnlığıığına na ba
bağğllıı olarak olarak ççiiğğ, k, kıırarağığı, sis, , sis, stratstratüüss bulut bulut veya
Kar
Kar
ış
ış
ma ile so
ma ile so
ğ
ğ
uma
uma
¾
¾ SSııcaklcaklıık ve nem miktarlark ve nem miktarlarıı farklfarklıı iki hava iki hava
parseli birbirleriyle yatay ya da dikey
parseli birbirleriyle yatay ya da dikey
do
doğğrultuda karrultuda karışışttığıığında, hava parselleri nda, hava parselleri ayr
ayrıı ayrayrıı doymudoymuşş olmalar bile, yeterince olmalar bile, yeterince nemli iseler kar
nemli iseler karışıışımmıın nem miktarn nem miktarıı doyma doyma derecesini a
derecesini aşşabilir ve bunun sonucunda abilir ve bunun sonucunda yo
Adyabatik
Adyabatik
y
y
ü
ü
kselme ile so
kselme ile so
ğ
ğ
uma
uma
¾
¾ Hava parseli Hava parseli ççeeşşitli nedenlerle itli nedenlerle adyabatikadyabatik
y
yüükseldikseldiğğinde, inde, üüst seviyelerdeki dst seviyelerdeki düüşşüük k bas
basıınnçç nedeniyle genlenedeniyle genleşşerek soerek soğğur. Bu ur. Bu so
soğğumadan dolayumadan dolayıı havanhavanıın ban başşlanglangııççtaki taki nem miktar
nem miktarıı belirli bir seviyede doyma belirli bir seviyede doyma s
¾
¾ Atmosferdeki Atmosferdeki yoyoğğuuşşmama sonucunda, bulut sonucunda, bulut
veya sis olu
veya sis oluşşturan suturan su--buz taneciklerinin buz taneciklerinin ç
çaağığı 11-- 40 40 µµm (0,001m (0,001--0.040 mm) 0.040 mm) dirdir. Bu . Bu ç
çok kok küçüüçük ve hafif taneler ufak hava k ve hafif taneler ufak hava hareketlerinin etkisi alt
hareketlerinin etkisi altıında atmosfer inda atmosfer iççinde inde ç
çok uzun sok uzun süüre asre asııllıı durumda (durumda (collaidalcollaidal suspansion
¾
¾ YukarYukarııda sayda sayıılan tlan tüüm kom koşşullar saullar sağğlansa lansa
bile
bile yoyoğğuuşşmama iiççin yeterli dein yeterli değğildir. Havadaki ildir. Havadaki su buhar
su buharıınnıın n üüzerinde yozerinde yoğğunlaunlaşşacaacağığı ççok ok ufak taneciklere gereksinim vard
ufak taneciklere gereksinim vardıır. Bu r. Bu partik
partiküül maddelere l maddelere yoyoğğuuşşmama ççekirdeekirdeğğii (
(condensationcondensation nucleusnucleus)) denir. Her partikdenir. Her partiküül l madde
madde yoyoğğuuşşmama ççekirdeekirdeğği dei değğildir. Bu ildir. Bu partik
partiküül maddelerin l maddelerin hidroskopikhidroskopik olmalarolmalarıı gerekir.
Sis
Sis
-
-
Pus
Pus
¾
¾ Yere yakYere yakıın katmanlarda olun katmanlarda oluşşan an yoyoğğuuşşmayamaya sissis denir. Sis, genellikle durgun ve kararl
denir. Sis, genellikle durgun ve kararlıı olan hava olan hava k
küütleleri itleleri iççindeki yoindeki yoğğunlaunlaşşmmışış su taneciklerinin su taneciklerinin as
asııllıı bibiççimde (imde (colloidalcolloidal suspansionsuspansion) halinde ) halinde kald
kaldığıığı bir ortamdbir ortamdıır.r.
¾
¾ GGüçüçllüü sis gsis göörrüüşş 00--200 m200 m
¾
¾ DoDoğğal sis gal sis göörrüüşş 200200--500 m500 m
¾
¾ Hafif sis gHafif sis göörrüüşş 500500--1000 m1000 m
¾
Sis
Hava Kütlesi
T→Td Cephe SisiT←Td
Adveksiyon Radyasyon Adveksiyon-Radyasyon Yamaç (Sıcak cephe)Cephe Önü (Soğuk cephe)Cephe Gerisi Geçmiş Cephe(Oklüzyon)
Sıcak hava kütkesinin soğuk Yüzeyden geçmesi
Soğuk bir hava kütlesinin sıcak yüzeyden geçmesi
Kara- deniz sisi
