*· f;t.h'h'Mtt-t;ti;WJ¥MNM·t·Ji''
idiopatik Hiperandrojenemili Hastalarda
Metabolik Parametrelerin Degerlendirilmesi
Investigation of m etabolic parameters in patients with idiopathic hyperandrogenemia
Mehmet Emin c;;:apak,
MD.,
Department of Internal Medicine, Erclyes University Medical Faculty, drcapak@mynet.com
Fahrettin Kele~timur,
Prof., MD.,
Department of Internal Medicine, Erciyes University Medical Faculty, fktimur@erciyes.edu.tr
Ki..ir~at Onli..ih1zarcl,
Assoc. Prof., MD.,
Department of Internal Medicine, Erciyes University Medical Faculty, kursad@erciyes.edu.tr
Fatih Tanrrverdi,
Assoc. Prof., MD.,
Department of Internal Medicine, Erciyes University Medical Faculty, fatihta n@erdyes.edu. tr
Zuleyha Karaca,
MD.,
Department of Internal Medicine, Erciyes University Medical Faculty, zUiayha@erciyes.edu .tr
This manuscript can be downloaded from the webpage:
http://tipderglsl.erciyes.edu.tr/download/2007;29(4)274-279.pdf
Submitted Revised Accepted
:January 19, 2007 : May 29, 2007 : June 29, 2007
Corresponding Author:
Mehmet Emin <;apak, Department of Internal Medicine, Erciyes University Medical Faculty Kayseri, Turkey
Telephone E-mail
274
: +90 352 4374937 . 20908 : drcapak@mynet.com
Ozet
Ama~:Andro]en art1~1yla karaktenze hastallklar karbonhidrat ve lipid metabollzmas1 bozukluklanyla ili~kili olabillrler. Bu >ali~mada, id1opatik hiperandrojenem1 olarak tammlanan hasta grubu insulin direnci, glukoz intolerans1 ve dislipidemi a\;ISindan degerlendinldi.
Gere~ ve Yontemler:Call~ma idiopatik hiperandrojeneml tams1 alan 10 kad1n hasta ve benzer ya~ ve vllcut k1tle indeksine sa hip 10 sagllkll kadmdan olu~turuldu. Hastalann tumunde hlrsutizm, hiperandojenemi, dOzenli mentruel sikluslar mevcuttu.Tir01d disfonksiyonu, h1perprolaktinemi, diabetes mellitus, adrenal veya over tOmorO alan hastalar >ali~maya dahil edilmedi. Hastalara non-klasik adrenal hiperplaziyl d1~lamak i>m, adrenokortikotropin (ACTH) stimOiasyon testi yap1ld1. Hasta ve kontrol grubunun oral glukoz tolerans testi (OGTT)'ne glukoz ve insulin cevaplanna baklld1. Aynca her 1k1 grubun hp1d profilleri degerlend1rildi.
Bulgular:Hasta ve konrol grubunun ortalama a>lik glukoz degerleri aras1nda fark olmamasma ragmen, bazal msulin degerleri hasta grubunda anlaml1 ~ekilde yOksekti (p<O.OOS). OGTT sonucunda hasta grubunda bir ki~ide (%10) bozulmu~ glukoz tolerans1 tespit edildi. Hasta ve kontrollenn lipid profilleri degerlendirildiginde, total kolesterol, LDL kolesterol, HDL kolesterol duzeyleri benzer bulunurken, triglisend dozeylennin hasta grubunda yOkselmi~ oldugu gbzlendi (p<O.OS).
Sonu~:idiopatik hiperandrojenemi insulin direnci, glukoz intolerans1 ve lipid profilinde bozukluklarla ili~kili olabilir.
Anahtar Kelimeler: Dislipidemi; Glukoz intolerans1; Hiperandrojenemi; insUlin direnci.
Abstract
Purpose:The diseases characterized w1th hyperandrogenemia may be associated with carbon hydrate and lipid disorders. In the present study, msulin resistance, glucose mtolerance and dyslipidem1a were assessed in patients with Idiopathic hyperandrogenemia.
Material and Methods:Ten female patients With 1dopathic hyperandrogenemia and, 10 age and body mass index matched healthy women were Involved in the study. All patients had hirsutism, hyperandrogenem1a and regular ovulatory menstrual cycles.Patients with thyroid dysfunction, diabetes mellitus, adrenal or ovarian tumors were excluded from the study.
Adrenocorticotropin (ACTH) stimulation test was performed to exclude non-classical adrenal hyperplasia in pat1ents. Glucose and msulin responses to OGTT were assessed. Serum lipid profiles were also analyzed in both the patients and control group.
Results:Aithough there was no difference between fastmg glucose levels m the patients and control subjects, basal msulin levels were significantly higher in the patient group (p<O.OOS).
One patient (10%) showed 1m paired glucose tolerance after OGTT. Lipid profiles of the patients and the control subjects were assessed. It was showen that total cholesterol, LDL cholesterol and HDL cholesterol levels were similar in both groups. However triglyceride levels were significantly higher in the patient group (p<O.OS).
Conclusion:ldiopathic hyperandrogenem1a may be associated with insulin resistance, glucose intolerance and lipid disorders.
Key Words: Dyslipidemias; Glucose intolerance; Hyperandrogenism; Insulin resistance.
Erciyes Ttp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(4):274-279
Mehmet Emin <;:apak, Fahrettin Kele~timur, Ki.ir~at Onli.ihtzarct, Fatih Tannverdi, Ziileyha Karaca
Giri~
Hirsutizm, kadmlarda viicudun androjenlere hassas bolgelerinde erkek tipinde Ia! geli~imi olarak tammlamr.
Dola~tmdaki artm1~ androjen konsantrasyonu, ktl follikiiliindeki pilosebase iinitenin normal androjen diizeylerine hassasiyeti veya bu faktorlerin kombinasyonu hirsutizme neden olur (1). Hirsutizm iireme <;:agmdaki kadmlann %5 ile %10'unu etkiler (2). Bazt ila<;:lar, polikistik over sendromu (PKOS), adrenal steroid sentezindeki enzim defektleri, Cushing sendromu, akromegali, over tiimorleri ve adrenal tiimorler hirsutizme neden olabilirken, hazen de herhangi bir neden tespit edilemez (3). Hirsutizmli hastalann %70-80'inde artmt~
androjen salgtst mevcuttur. Hiperandrojeneminin ana klinik goriintiisii hirsutizm olmasma ragmen, akne veya alopesi de tek ba§ma hiperandrojenemi bulgusu olarak
kar~Imlza 91kabilir (4,5).
Hiperandrojenizm etyolojisiyle ilgili olarak, Azziz ve arkada§lan tarafmdan 873 hiperandrojenizmli basta iizerinde yaptlan bir <;:ah§mada, hastalarm %82 'sin de PKOS, %4.7'sinde idiopatik hirsutizm, %3.1'inde
HAiRAN
sendromu, %1.6'smda 21-hidroksilaz eksikligine bagh non-klasik adrenal hiperplazi (NKAH), %0.6'smda 21-hidroksilaz eksikligine bagh klasik adrenal hiperplazi ve %0.2'sinde ise androjen sekrete eden tiimor tespitedilmi~tir. Buna ilave olarak, hastalann %6.75'inde (59 hastada) normal ovulatuar fonksiyonlarla birlikte hiperandrojenemi ve hirsutizm oldugu belirtilmi~, bu grup hastalara dikkat <;:ekilmi~tir (6). Benzer §ekilde Unliihtzarct ve arkada~lanmn 168 hirsutizmli hastay1 kapsayan
<;:ah§masmda da bilinen hirsutizm nedenleri dt§landtktan sonra, diizenli menstriiel sikluslan olan, ultrasonografide polikistik degi~iklikler gozlenmeyen, yiikselmi§ androjen diizeylerine sahip 29 hasta (%17.3) tespit edilmi~ ve bu grup hastalar "idiopatik hiperandrojenemi" olarak
isimlendirilmi~tir (7).
idiopatik hiperandrojenemi yeni tammlanmt§ bir grup olup mevcut hiperandrojeneminin kaynagtyla ve bu grup hastalardaki metabolik bozukluklarla ilgili <;:ah§malar smtrhdtr. Bu <;:ah§mada idiopatik hiperandrojenemili hastalarda insiilin direnci, glukoz intolerartSt ve dislipidemi gibi parametrelerin degerlendirilmesi ama<;:landt.
Erciyes T1p Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(4):274-279
Gere~ Hastalar ve Yontem
Bu <;:ah§maya, Mart 2005-0cak 2006 tarihleri arasmda Erciyes Universitesi Ttp Fakiiltesi i<;: Hastahklan Anabilirn Dah Endokrinoloji ve Metabolizma Hastahklan Bilim Dah Poliklinigine hirsutizm sebebi ile
ba~vuran ve hirsutizm nedeni idiopatik hiperandrojenemi olan hastalar dahil edildi. <;ah~ma
grubu, 10 hasta ile benzer ya§ ve VKi (vii cut kitle indeksi)'ne sahip 10 saghkh kontrolden olu~turuldu
<;ah~ma oncesi Erciyes Univesitesi- T1p Fakiiltesi'nden Etik Kuru! onayt almdt. Bireylere, testier haklanda bilgi verildi. <;ah§mayt kabul edenler, protokole dahil edildi. Hastalar i<;:in <;:ah§maya almmada, Ferriman- Gallwey hirsutizm skorlamasmm >8 olmast, hirsutizm ve hiperandrojenemi i<;:in bilinen spesifik bir hastahgm (Cushing sendromu, adrenal, over tiimorii gibi) olmamast, diabetes mellitus (DM) gibi sistemik bir hastahgm olmamast, son 6 ay i<;:erisinde hirsutizm nedeniyle ila<;:
kullanmamast, oykiisiinde diizenli menstriiel siklusu (21- 35 giinde bir) ve luteal fazda (siklusun 22.-24.giinleri) serum progesteron diizeyinin 4 ng/rnl'nin iizerinde olmas1, tiroid disfonksiyonu ve hiperprolaktinemi olmamast, androjenlerden en az birinin (androstenedion, testosteron, DHEAS) yiiksek olmast, pelvik ve/veya vaginal ultrasonografide overlerde polikistik degi~ikliklerin
olmamast kriter olarak almdt. Kontrol grubu ise; hirsutizmi, menstriiel diizensizligi, bilinen sistemik hastahgt bulunmayan ve herhangi bir ila<;: kullamm hikayesi olmayan kadmlardart olu~turuldu. Bireylerin boy ve kilolan ol<;:iilerek VKi (kg/m2)'leri hesaplandt. Fizik muayeneleri yaptldt. Hasta ve kontrol grubundan, 12 saat a<;:hgt takiben, total kolesterol, HDL kolesterol, LDL kolesterol ve trigliserid i<;:in serum omekleri almdt. Ardmdan 75 gramltk oral glukoz tolerans testine (OGTT) glukoz ve insulin cevaplanna balaldt. Menstriiel siklusun follikiiler fazmda hastalann, TSH, prolaktin, DHEAS, androstenedion, serbest testosteron, total testosteron seviyeleri ol<;:iildii.
Aynca hastalara NKAH'yi dt§lamak amactyla adrenokortikotropin (ACTH) stimiilasyon (0.25 mg Synacthen) testi yaptldt.
OGTT; i<;:in ii<;: giinliik normal diyet ve olagan giinliik aktivite somast, 10-12 saatlik a<;:hg1 takiben, bireylerden intravenoz (i.v) bazal kan omegi ahndt (O.dakika kam).
Ardmdan 75 gr glukoz 300 ml suda eritilerek i<;:irildi.
Daha soma 30.,60.,90., 120. dakikalarda glukoz ve insulin tayinleri i<;:in venoz kan ornekleri ahndt. Hastalarda, glukoz tolerartSJ, Amerikan Diyabet Enstitiisii'niin 1997 kriterlerine (8) gore degerlendirildi. Bozulmu~ glukoz toleranst, OGTT'de 2. saat kan §ekerinin 140-199 mg/dl
275
idiopatik Hiperandrojenemili Hastalarda Metabolik Parametrelerin Degerlendirilmesi
olmas1 olarak tammland1.
OGTT'ndeki bazal insulin ve g1ukoz diizey1eri esas almarak, insulin direnci indeksi (HOMAIR : homeostasis model assessment ) basta ve kontro1 grubu i<;:in a~ag1daki
formiil kullamlarak hesap1andl. HOMAIR: A<;:hk p1azma g1ukozu (mmol/L) x A<;:hk plazma insu1ini (J..liU/m1) I 22.5. Aynca OGTT'nde elde edilen glukoz ve insiilin degerleriyle egrinin altmda kalan alan (AUC : Area under the curve) matematiksel yamuk formiilli kullamlarak hesapland1.
ACTH testi : Follikiiler fazda (menstriiel siklusiin 2-9.
giinleri), gece a<;:li~ takiben sabah saat 800-1000 saatleri aras1 i. v. kateter yerle~tirildikten soma 17 -hidroksi progesteron (170HP), 11-deoksikortizol ( 11-S) i<;:in kan almdt (O.dakika karu). Ardmdan 250 ).lg sentetik ACTH (Synacthen 0.25mg, Novartts, France) i.v. bolus olarak yaptldt. Daha sonra 30.dakika ve 60. dakika'larda serum 17 -OHP, 11-S i<;:in kan ahnd1. Test sonucunda pik 17- OHP cevabmm 10 ~g/ml'nin uzerinde olmast, 21- hidroksi1az eksikligine bagh NKAH yoniinde degerlendirildi (9). 11B-bidroksi1az eksikligi i<;:in ACTH uyansma sagltklt ki~ilerin 95. persentilin 3 katmdan faz1a serum 11-S diizeyinin· o1mast kriter olarak ahnd1 (10).
Bizim top1umumuzda 11-S cevabt i<;:in 95. persentil degeri 12,2 nmoVL o1arak gosterilmi~tir ( 11 ).
<;ah~mam1zda, glukoz ve kolesterol o1<;:umleri Erciyes Universitesi T1p Fakultesi Hastanesi Merkez Laboratuannda yaplldt. Glukoz ol<;:umu, Konelab-60i otoanalizorii kullamlarak glukoz oksidaz yontemiyle, trigliserid, total kolesterol, LDL kolesterol, HDL kolestero1 (Beckman Coulter,Symcron LX 20/LX20 pro, USA) enzimatik reaksiyonlarla ol<;:iildu. Hormonal tetkikler, Niikleer T1p Laboratuarmda ger<;:ekle~tirildi. Serum 17- 0HP (DSL-3500,Texas USA), androstenedion ( DSL- 3800, Texas USA), testosteron (Biosource, Nivelles, Belgium) 11-S (ICN Pharmaceuticals, Costa Mesa, California), DHEAS (immunotech, Marseille, France), TSH (Biosource, Nivelles, Belgium) RiA yontemi ile, serum insulin (Biosource, Nivelles, Belgium) iRMA yontemiyle o1<;:lildu. PRL (ACS: 180,Bayer,Germany), kemiluminesens yontemiy1e ticari kitler kullamlarak ger<;:ekle~tirildi. intra-assay ve inter-assay degi~kenlik oranlan suas1yla; 17-0HP i<;:in %9,5-%10,8, testosteron i<;:in %4,4-%4,8, 11-S i<;:in %4,3-%11,6, DHEAS i<;:in
%6,3-%9,9 idi.
276
Hiperandrojenemi, androjen diizey1erinden herhangi birinin veya birka<;:mm 1aboratuar referanslarlanna gore normalden daha yiiksek olmast olarak kabul edildi.
(DHEAS >5070 ng/ml, androstenedion >2,99 ng/ml, total testosteron >80 ng/ml, serbest testosteron >3,9 pg/ml).
<;ah~ma sonunda elde edilen veri1erin istatistiki analizi i<;:in SPSS 11.0 software kullamld1. Ol<;:ulen verilerde dagthm ortalama ± SEM olarak belirtildi. Gruplar normal dag1lun gostermediginden gruplarm kar~tla~tmlmasmda
non parametrik test (Mann-Whitney U) kullamld1.
istatistiksel anlamhhk seviyesi p<0,05 olarak kabul edildi.
Bulgular
Her iki grubun ya~ (basta 24,6± 1,9 ytl, kontrol 24,3±
1,0 yii) ve VKi (basta 24.5± 1.4 kg/m, kontrol 22,9± 0,9 kg/m2) ortalamalan arasmda anlamlt fark yoktu.
Hastalanm1zm bi<;:birisinde 21-bidroksilaz ve 11I3- bidroksilaz eksikligine bagh non-klasik adrenal hiperplazi tespit edilmedi. Hasta ve kontrol grubu insUlin direnci a<;:tsmdan degerlendirildiginde; a<;:hk glukoz degerleri her iki gupta benzerdi. OGTT 2.saat ortalama glukoz (p<0,005), AUCGlukoz (p<0,005), bazal insulin (p<0,005), AUCinsiilin (p<0,05), HOMAIR (p<0,005) diizeyleri basta grubunda anlamh derecede daba yiiksekti (Tablo 1 ). Hasta grubunda, bir ki~ide (% 1 0) OGTT sonucunda bozulmu~ glukoz tolerans1 tespit edildi. Bu bastarun vKi 30 kg/m2' nin iistiindeydi. Glukoz tolerans bozuklugu olan basta t;:lkanldlktan sonra da hasta grubunda OGTT 2. saatteki glukoz (p<0,005) ve AUCGlukoz (p<0,01) degerlerindeki anlamlt yiikseklikler devam etti (Tablo II).
Hasta ve kontrol grubu kolesterol diizeyleri balammdan incelendi; total kolesterol, LDL kolesterol, HDL kolesterol ortalamalan her iki grupta benzerken, trigliserid diizeyi hasta grupta anlamh ~ekilde yuksekti (p<0.05) (Tablo III).
Tartt~ rna
PKOS gibi androjen art1~tyla karakterize bastahklar karbonhidrat metabolizmas1 bozukluklanyla ili~kilidir
(3). Bu bastalardaki insulin direnci ve pankreas I3 bucre disfonksiyonu BGT ve tip 2 DM'un geli~iminde ba~hca
nedenlerdir (12). Aynca ovaryan, adrenal hiperandrojenizm ve bununla ili~kili metabolik bozukluklann geli~iminde
de insulin onemli rol oynar (13,14). Hem obez hem de obez olrnayan PKOS'Iu kadmlarda insulin direncinin varhg1 gosterilmi~tir (15-18). Ehrmann ve arkada~Ian
PKOS'lu bastalarda benzer ya~ ve vKi'ne sahip saghkh
Erclyes T1p Dergisi (Erciyes Medical Journal} 2007;29(4):274-279
Mehmet Emin <;:apak, Fahrettin Kele~timur, Kiir~at Onliiluzarc!, Fatih Tannverdi, Ziileyha Karaca
kadmlara gore BGT prevalansmm artrm~ oldugunu
gosterrni~lerdir (19). Benzer olarak saghkh Turk kadmlarmda %5.3 olan BGT prevalanst, PKOS'lu Turk kadmlannda %17.4 olarak bildirilrni~tir (20).
Normal androjen duzeylerine sahip idiopatik hirsutizmde insulin direnciy le ilgili bilgiler PKOS' lu hastalardaki kadar fazla olmamakla birlikte, 32 idiopatik hirsutizmli hastada yaptlan bir yah~mada
BGT prevalanst %18.7 olarak tespit edilmi~tir.
Aynca bu yah~mada insulin direncinin saghkh kontrollere gore yiikselrni~ oldugu gosterilmi~ ve birsutizm etyolojisinde insulin ve insiilin benzeri faktorlerin ktl folikullerini etki1eyebilecegi vurgulanrm~ttr (21). idiopatik biperandrojenemili hasta grubunda ise, Carrnina ve arkada~lan bu grup hastalarm %26'smda insulin direncini rapor
etmi~lerdir (22). Benzer ~ekilde Atmaca ve
arkada~lan idiopatik biprandrojenemili bastalann
%16.6'smda BGT ve kontrollere gore anlamh yiikseklik gosteren AUCglukoz diizeyleri tespit
etmi~lerdir. Bu 9ah~mada ayhk glukozu, bazal insulin ve HOMA skorlan her iki grupta benzer
bulunmu~tur. OGTT'ye yiikselmi~ glukoz cevabt ise insiilin direncine egilim olarak yorumlanrru~ttr
(3).
<;ah~mamtzda hiperandrojenemisi olan grup ile kontrol grubu insillin direnci aytsmdan k~Il~tmldt.
Hasta ve kontrol grubunun a9hk glukoz degerleri arasmda fark bulunmamasma ragmen, basta grubunda OGTT testinde elde edilen 2. saat glukoz ve AUCglukoz degerleri kontrol grubuna ~ore
anlamh ~ekilde yuksekti. OGTT testi sonucrinda basta grubundaki bir ki~ide (%10) BGT tespit edildi. BGT tarust alan bastarun VKi 30 kg/m 'nin ustiindeydi. Vaka grubumuzda sadece bir ki~inin
VK.i'nin 30 kg/m ' nin iistiinde oldugu du~iiniiliirse obezite ve BGT arasmda yakm ili~ki oldugunu soyleyebiliriz. Boyle bir etkiyi ortadan kaldtrrnak i9in BGT olan basta analizden ytkarttlarak veriler . tekrar degerlendirildi. Hasta grubundaki 2. saat glukoz ve AUCglukoz duzeylerindeki anlamh yukseklikler devam etmekteydi. Aynca basta grubunda bazal irtsillin ve OGTT testiyle elde edilen AUCinsulin degerleri kontrol grubuna ktyasla belirgin artmt~ olarak gozlenmekteydi. insulin duyarhhgmm bir gostergesi olan HOMA skoru, basta grubunda ortalama 3.0 iken, konrol grubunda ortalama 1.3 diizeylerindeydi ve istatistiksel olarak da anlamh yiikseklik mevcuttu. Yuksek HOMA
Erciyes T1p Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(4):274-279
skorunun du~uk insulin duyarhhgmt gosterdigi
du~iinilliirse, hastalarmuzda artmt~ insillin direnci olduguou soyleyebiliriz.
insulin direnci ve hiperandrojenemi aterojenik lipid profiline katktda bulunur. Testosteron, abdominal yag biicrelerinde lipoprotein lipaz aktivitesini azaltlrken;
insiilin direnci, insiilinin antilipolitik etkilerini bozmaktadrr (23-25). PKOS'lu kadmlarda dislipidemi ve hipertansiyon gibi ye~itli kardiovaskiiler hastaltklara egilim artmt~tlr.
PKOS'lu bastalann %70'inde smtrda veya yiikselmi~
LDL kolesterol diizeyleriyle birlikte du~iik HDL kolesterol duzeyleri saptanrm~ttr. ilave olarak, hem obez hem de obez olmayan hastalarda yiiksek trigliserid seviyeleri tespit edilmi~tir (26). PKOS alt gruplan ve idiopatik biperandrojenemili bastalann degerlendirildigi bir
9ah~mada, gerek biperandrojenizm ve kronik anovulasyonla karakterize klasik PKOS (C-PKOS)'lularda, gerekse hiperandrojenizm ve diizenli sikluslarla karakterize ovulatuar PKOS (OV-PKOS)'lularda idiopatik biperandrojenemili basta grubuna gore total kolesterol ve LDL kolesterol seviyeleri anlamh ~ekilde yuksek
bulunmu~tur. Aynca bu 9al!~mada, idiopatik biperandrojenemili hastalar saghkh kotrollerle
kar~Ila~tmlm!~, her iki grup arasmda lipid profili aytsmdan farkhhk gozlenmemi~tir.
Sonuy olarak bu yah~mada idiopatik hiperandrojenemili hastalarm C-PKOS ve OV-PKOS'lulara gore daha dusiik kardiovaskiiler riske sahip olduklart vurgulanrm~trr (22).
Hasta ve kontrol gruplartmtz lipid profilleri baktmmdan degerlendirildiginde; total kolesterol, LDL kolesterol ve HDL kolesterol diizeyleri arasmda anlamh bir fark bulunmad1. Fakat ortalama trigliserid duzeyleri basta grubunda belirgin yiiksekti. Framingham crah~masmda
(27), 30 ytlhk izlemde trigliserid duzeyi 250 mg/dl'nin iizerinde olan kadmlarda koroner arter hastahgt riskinin 2 kat arttlgt gozlemlenmi~tir. <;e~itli 9ah~malarda da yiiksek trigliserit duzeylerinin koroner arter bastahgt icrin onemli bir prediktor oldugu gosterilmi~ ve bu ili~ki d~iik
HDL seviyeleri varhgmda da zaydlamamt~ttr (28-30) .
<;ah~ma grubumuzdaki bastalarda trigliserid diizeyleri 250 mg/dl'in altmdayd1. Total kolesterol, LDL ve HDL kolesterol diizeylerini basta ve kontrol grubumuzda benzer bulrnarruza ragmen, yiikselrni~ trigliserid diizeylerinin bu basta grubunda diger risk faktorleriyle beraber uzun vadede koroncr arter hastahgt iyin bir risk
olu~turabilecegini dii~iinmekteyiz.
277
idiopatik Hiperandrojenemili Hastalarda Metabolik Parametrelerin Degerlendirilmesi
Tablo 1. <;:a!t~ma grubunda insulin direnci parametrelerinin kar~tla~tmlmasL
Hasta (n:lO) Kontrol(n:lO) p
A<;:hk glukoz (mg/dl) 70 ± 3.4 69 ± 1.9 > 0.05
OGTT 2.saat glukozu (mg/dl) 119 ± 10.0 78 ± 5.2 <0.005
AUCGlukoz mg/dlx2 saat) 14200 ± 982 10390 ± 502 <0.005
Bazal insulin (J.till/ml) 18 ± 2.5 7.6 ± 1.2 <0.005
Pik insulin (J..LID/ml) 133 ± 36 62 ± 15 > 0.05
AUCinsulin (J.till/mlx2 saat) 10230 ± 3109 4214 ± 983 <0.05
HOMAIR 3.0 ± 0.3 1.3 ± 0.2 <0.005
Tablo 2. Bozulmu~ gluk:oz toleranst olan hasta <;:tkarttldtktan sonra hasta ve kontrollerin insiilin direnci parametrelerinin kar~tla~tmlmast.
Hasta(n:~ Kontrol(n:lO) p
A<;:hk glukoz (mg/dl) 69± 3.7 69 ± 1.9 >0.05
OGTT 2.saat glukozu (mg/dl) 111±6.3 78 ± 5.2 <0.005
AUCG!uk:oz (mg/dlx2 saat) 13526± 799 10390 ± 502 <0.01
Bazal insulin (J.till/ml) 19± 2.7 7.6 ± 1.2 <0.005
Pik insulin (J.LIU/ml) 139 ± 40 62 ± 15 >0.05
AUCinsiilin (J.till/mlx2 saat) 10817±3413 4214 ± 983 <0.05
HOMAIR 3.1 ± 0.3 1.3 ± 0.2 <0.005
Tablo 3. <;:ah~ma grubunda lipid diizeylerinin kar~tla~tmlmast
Basta (n:lO)
Trigliserid (mg/dl) 93± 15
Total kolesterol(mg/dl) 170 ± 9.3
LDL kolesterol(mg/dl) 94± 9.0
HDL kolesterol(mg/dl) 57± 6.3
Kaynaklar
1. Conn JJ, Jacops HS. The clinical management of hirsutism. Eur J Endocrinol 1997; 136:339-348.
2. Azziz R, Carmina E, Sawaya ME. idiopathic hirsutism.
Endocr Rev 2000;21:347-362.
3. Atmaca H, Tannverdi F, Unluhzzarcz K, Bayram F, Kele$timur F. Investigation of adrenal functions in patients with idiopathic hyperandrogenemia. Eur J Endocrinol 2006; 155:307-ll.
4. Rosenfield RL. Hirsutism N Eng J Med 2005;353:2578- 88.
5. Fasletti L, Gambera A, Legrenzi L. et al. Comparison
Kontrol(n:lO) p
55± 7.7 <0.05
178 ± 8.6 >0.05
110 ± 12 >0.05
57± 4.5 >0.05
of finasteride versus jlutamide in the treatment of hirsutism.
EurJ Endocrino/1999;141:361-367.
6. Azziz R, Sanchez LA, Knochenhauer ES, eta!. Androgen excess in women:experience with over 1000 consecutive patients. J Clin Endocrinol Metab 2004;89:453-62.
7. Unluhzzarcz K, Gokr;e C, Atmaca H, Bayram F, Kele$timur F. A detailed investigation of etiologies of hirsutism in a Turkish population. Exp Clin Endocrinol Diabetes 2004;1J2:504-9.
8. Diagnosis and classification of diabetes mellitus.
Diabetes Care 2005;28:537-542.
9. Romaquera J, Moran C, Diaz-Montes TP, Hines GA,
278 Erciyes Tip Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(4):274-279
Mehmet Emin <;:apak, Fahrettin Kele~timur, Klir~at Unliihtzarct, Fatih Tannverdi, Ziileyha Karaca
Cruz RJ, Azziz R. Prevalence of 21-hydroxylase deficient non classic adrenal hyperplasia and insulin resistance among hirsute women from Puerto Rico. Fertil Steril 2000;74:54-62.
10. Azziz R, Boots LR, Parker CR Jr, Bradley E Jr, Zacur HA. lljJ-hydroxylase deficiency in hyperandrogenism.
Fertil Steri/1991;55:733-41.
11. Kele$timur F, Sahin Y, Ayata D, Tufu$ A. The prevalence of non-classical adrenal hyperplasia due to lljJ-hydroxylase deficiency among hirsute women in a Turkish population.
Clin Endocrino/1996;45:381-84.
12. Tsilchorozidou T. Overton C, Conway GS. The pathophysiology of polycystic ovary syndrome. Clin Endocrinol 2004;60: 1-17.
13. Baillargeon JP, Iuorno MJ, Nestler JE. Insulin sensitizers polycystic ovary syndrome. Clin Obstet Gynecol 2003;46:325-340.
14. Vasarhelyi B, Bencsik P, Tereszi A, Bardoczy Z, Tulassay T & Szathmari M. The effect of physiologic hyperinsulinemia during an oral glucose tolerance test on the levels of dehydroepiandrosterone (DHEA) in healthy young adults born with low and normal birth weight.
Endocr J 2003;6:689-695.
15. Charg RJ, Nakamura RM, Judd HL, et al. Insulin resistance in nonobese patients with polycystic ovarian disease. J Clin Endocrinol Metab 1983;57:356-359.
16. Dunaif A, Graf M, Mandeli J, et a!. Characterization of groups of hyperandrogenemic women with acanthosis nigricans, impaired glucose tolerance, and/or hyperinsulinemia. J Clin Endocrinol Metab 1987;65:499- 507.
17. Dunaif A, Segal KR, Futterweit W, et a/. Profound peripheral resistance, independent of obesity, in polycystic ovary syndrome. Diabetes 1989;38:1165-1174.
18. Dunaif A, Segal KR, Shelley DR et a/. Evidence for distinctive and intrinsic defects in insulin action in polycystic ovary syndrome. Diabetes 1992;41: 1257-1266.
19. Ehrmann DA, Barnes RB, Rosenfield RL, Cavaghan MK, Imperial J. Prevalence of impaired glucose tolerance and diabetes in women polycystic ovary syndrome. Diabetes Care 1999;22:141-146.
Erciyes Ttp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(4):274-279
20. Unliihzzarcz K, 9olak R, Sahin Y, Bayram F, Kele$timur F The prevalence of glucose intolerance in women with polycystic ovary syndrome. Turk J Endocrinol Metab 2000;4: 135-137.
21. Unliihzzarcz K, Karababa Y, Bayram F, Kele$fimur F The investigation of insulin resistance in patients with idiopathic hirsutism. J Clin Endocrinol Metab 2004;89:2741- 2744.
22. Carmina E, Chu C, Longo RA, Rini GB, Lobo RA.
Phenotypic variation in hyperandrogenic women influences the finding of abnormal metabolic and cardiovascular risk parametres. J Clin Endocrinol Metab 2005;90:2545-2549.
23. WildS, Pierpoint T. Jacops H, McKeigue P Long- term consequences of polycystic ovary syndrome: results of a 31 year follow-up study. HumFertil (Camb) 2000;3:101- 105.
24. Talbott EO, Zborowskii
.rv,
Boudraux MY. Do women with polycystic ovary syndrome have an increased risk of cardiovascular disease? Review of evidence. Minerva Ginecol 2004;56:27-39.25. Legro RS. Polycystic ovary syndrome and cardiovascular disease: a premature association? Endocr Rev 2003;24:302- 12.
26. Nestler JE, Sharma ST. Prevention of diabetes and cardiovascular disease in women with PCOS: Treatment with insulin sensitizers. Best Practice & Research Clin Endocrinol Metab 2006;20:245-260.
27. Castelli WP. Epidemiology oftriglycerides:a view from Framingham. Am J Cardia! 1992; 70: 3H-9H.
28. Ericsson CG, Hamsten A, Nisson J, et al. An angiographic evaluation of the effects of bezafibrate on the progression of coronary artery disease in young male post-infarction patients. The bezafibrate coronary atherosclerocis intervention trial (BECAIT). Lancet 1996;347:849-53.
29. Miller M, Seidler A, Moalemi A, eta!. Normal triglyceride levels and coronary artery disease events. The Baltimore Coronary Observational Long-Term Study. JAm Col/ Cardiol 1998;31:1252-57.
30. Jeppesen J, Hein H, Suadicani P, eta/. Triglyceride concetration and ischemic heart disease. Circulation 1998;97: 1029-36.
279
