İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ • The Am erican Journal of Clinical Nutrition, Vol. 49,1989.
1- M cG in n is, M .S., N cstlc, M .: T he Sergcon G cncrals R cport on N utritio n and Health Po- licy Im p lic atio n and Im plcm cntation Strategies, p. 23.
2. K alk w arf, H .S ., H aas, J.D ., B elko, A .Z., et al.: A ccuracy o f H eart-R ate M onitoring and A ctiv ity D iaries F or E stim atin g Energy Expenditure, p.37.
3. D ullo o , A .G ., G eissler, G .A ., Collins, A., et al.: N orm al C affeine C onsum ption: Influ- e n c e o n T h c rm o g e n e sis and D aily Energy E xpenditure in L ean and Postobese H um an V o lu n teers, p. 44.
4. H am m er, R.L., B arrier, C .A ., R oundy, E.S., et al.: C alorie R estrictcd L ow -F at Diet and E x ercise in O b ese W o m en , p. 77.
5. E lliot, D .L . G oldberg, L., K uehl, K.S., B enned, W .M .: S ustained D epression o f the R esting M etab o lic R ate A fter M assive W eight Loss, p. 93.
6 . M ad ar, Z .: M etab o lic C onsequences o f the a - G lucosidase Inhib ito r BAY-M -1099 G iv cn to N on D iab e tic and D iabctic Rats Fed a H igh-C arbohydrate D iet, p.106. 7. K ransinski, S.D ., R ussel, R.M ., O ıradovec, C.L.: R elationship o f V itam in A and V ita
m in E in ta k e to F asting P lasm a Retinol, R etinol Binding Protein, Retinyl Esters, Caro- tene, -T ocopherol and C holestero l A m ong Elderly People and Yoııng A dults; Increased P lasm a R etinyl E sters A m o n g V itam in A Supplem ent Users, p. 112.
8 . R önn h alm , K .A .R ., D ostalova, L., Siim es, M .A.: V itam in E S upplem entation in V ery- L o w -B irth -W eig h t Infants; p. 120.
9. S aid, H .M ., R edha, R „ N ylander, W.: B iotin T ransport in the H um an Intestine: Inhibiti- on b y A n tico n v u lsan t D rugs, p. 127.
10. C oh en , H .S ., B row n, M .R ., H am ilton, D., et. al.: G lutathione P eroxidase and Selenium D eficien cy in Patients R cceiving Hom e Parenteral N utrition: T im e C ourse for Develop- m e n t o f D eficiency and R epleıion o f Enzym e A ctivity in Plasm a and B lood Cells, p. 132.
11. H allberg, L., B rune, M ., Rossander, I.: Iron A bsorption in M an: A scorbic Acid and D o se.-D ep en d en t in h ib itio n by Phytate, p. 140.
12. Y adrick, M .K ., K enney, M .A ., W interfildt, E.A.: Iron, C opper, and Z inc Status: Res- p o n se to S upplem en tatio n W iıh Zinc or Zinc and Iron in Adıılt Feınale, p. 145.
13. F airw eather-T ait, S.J., Portw ood, D.E., S ym ss, L.L. et. al.: Iron and Z inc A bsorption in H um an S ubjects from a M ixed M eal o f E xtnıdcd and N onextruded W heat B ran and F lour, p. 151.
14. D avidson, L., C ederblad, A., L önnerdal, B., et al.: M anganese Retention in M an: A M ethod for Estim ating M anganese A bsorption in M an, p. 170.
15. F orbes, A .L., A dam s, C.E. A m aud, M ., J., et al.: C om parison o f in Vitro, A nim al and C linical D eterm inations o f Iron B ioavailability: International N utritional A nem ia. Con- sultativ e G roup T ask Force R eport on Iron B ioavailability, p. 225.
16. N akano, I., F unakoshi, A., S hinozaki, H., Sakai, K.: P lasm a C holecystokinin and Panc- reatic Polypcptide Responses A ftcr Lngestion o f a L iquid T est M eal Rich in M edium C hain Fatty A cids in Patients w iıh C h ro n ic P ancreatitis, p. 247.
17. G ong, E.S., G avvel, D., Callovvay, D.H .: M en strü al C ycle and V oluntary Food Intake, p. 252.
18. M ascioli, E.A ., Iw asa, Y., T rim bo, S.: E ndotoxin C hallenge A fter M enhaden Oil Diet: E ffects on Survival o f G uinea Pigs, p. 277.
19. B jerre, K.S., Fischer, S., W am m er, F., et al.: A lfa-L inolenic A cid and L ong-C hain -n-3 Fatty A cid Supplem entation in T h rc e Patients w ith n-3 F atty A cid D eficiency: E ffect on L ym phocyte Function, P lasm a and R ed C eli Lipids and P rostanoid Form ation, p. 290.
20. H ennig, B., W atkins, B.A .: L inoleic A cid and L inolenic Acid: E ffect on Perm eability P roperıies o f C u ltu red E ndothelial C eli M onolayers, p. 301.
21. L issner, L„ H abicht, J., Strupp, B., e t al.: B ody C om position and E nergy Intake Do O verw eig h t W om en O vereat and U nderreport, p. 320.
22. B ehall, K .M ., Scholfield, D.S. Y uhaniak, I., e t al.: D iets C ontaining H igh A m ylose VS A m ylo p ectin Starch: E ffects on M etabolic V ariables in H um an Subjects, p. 337. 23. A nderson, J.W ., B ridges, S.R., T rctyen, J., et al.: D ietary F iber C ontent o f a S tim ulated
A m erican D iet and S elected R esearch D iet, p. 352.
24. H eaney, R.p., Sm ith, K.T., R ecker, R .R . e t al.: M eal E ffect on C alcium A bsorption, p. 372.
25. C unningham , J.S., H egarty, M .T., M eava, P.A ., B urke, J.F.: M easured and P redicted C alorie R equirem ents o f A dults D uring R ecovery F rom S evere B u m T raum a, p. 404. 26. V anD ale, D., Saris, W .H .M .: R epetitive W eight L oss and W eight Regain: E ffccts on
W eight R eduction, R esting M etab o lic R ate and L ipolytic A ctivity, p. 409.
27. A lvarez, J.O ., N arin, J.M .: N utritional S tatus, T ooth E ruption, and D ental C aries: A R eview , p. 417.
28. A non: D iet and Plasm a A ndrogens in P ostm enopausal V egetarian and O m nivorous W o m cn and P ostm enopausal W om en w ith B rea st C ancer, p. 433.
2 9 . H eine, R.J., M uldcr, C., P o p p -S n isd ers, C., e t al: Linoleic A cid Enriched Diet: Long T e rm E ffccis on S eru m L ipo p ro tein an d-A polipoprotein C onccnirations and Insulin S en sitiv iıy in N o n in su lin -D cp e n d cn t D iabctic Paticnts, p. 448.
3 0: F agher, B., M onli, M ., T h e a n d e r S.: M icrocalorim etric Study o f M usclc and Platelct T h erm o g e n e sis in A n o re x ia N erv o sa and B ulim ia, p. 476.
3 1 . L ew is, N .M . M arcus, M .S.K ., B ehling, A .R ., G reger, J.L., C alcium S upplem ents and M ilk: E ffects on A c id B ase B alan ce and on R etenlion o f C alcium , M agnesium , and P hosphorus, p. 527.
32. H oliova, L., A nderson, J.J.B .: L ifetim e C alcium Lntake and Physical A ctivity Habits: In d ep e n d en t and C o m b in ed E ffects o n the R adial B one o f H ealthy Prem enopausal Cau- ca sia n W o m en , p. 534.
3 3 . B ru n e, M ., R ossander, L., H allberg, L.: Iro n A bsorption: N o Intestinal A daptation to a H ig h -p h y tate in tak e, p. 542.
3 4 . H urrell, R .F., L ynch, S.R ., T rividad, T .P ., e t al.: Iron A bsorption in H um ans As Influ- en ced by B ovine M ilk Proteins, p. 546.
35. F lam ing, C .R .: T ra c e E lem ent M etabolism In A dult Paticnts R equiring T olal Parenleral N u tritio n , p. 573.
36. A nderson, G .S ., C onnor, W .E.: O n the D em onsıration o f n-3 Essential Fatty A cid D efi cien cy , p. 585.
37. F orbes, G .B ., Brovvn, M .R ., W elle, S.L., et al.: H orm onal Response, to O verfecding, p. 608.
3 8. B o w y er, B .A ., F lem ing, C .R ., H aym ond A .W . et. al.: L -C am itine Effect o f Intravenous A d m in istratio n on Fuel H om eostasis in N orm al Subjects and H om e-parenteral N utriti o n P aticnts W ith Low P lasm a C a m itin e C oncentrations, p. 618.
39. O lson, A .L ., N elson, S.E., R ebouche, C .J., : Low C am itine intake and A ltered Lipid M e tab o lism in Infants, p. 624.
4 0 . M iettinon, T .A ., K esam iem i, Y.A.: C holesterol A bsorption R egulation o f C holesterol S ynthesis and E lim ination and W iıhin-P opulation Variations o f S erum C holesterol Le- vels, p. 629.
4 1 . S im eon, D .T ., Granthavv, S.: E ffect o f M issing B reakfast on the C ognitive F unctions o f S chool C h ild ren o f D iffering N utritional Status, p. 648.
4 2 . H ugles, T .A ., A tchison, J., H azelrig, J.B., : G lycem ic R esponses in Insulin-D ependent D iabetic Paticnts: E ffect o f F ood C om position, p. 658.
4 3 . H itchins, A. D., M e B orough, F.E.: P rophylactic and Therapeutic A spects o f Fermen- led M ilk, p. 675.
4 4 . F urr, H .C ., A m edee-M anesm e, O., C lifford, A.J., et al.: V itam in A C oncentrations in L iver D cterm ined by Isotopc D ilulion A ssay W ith T etıadeuterated V itam in A and by B iopsy in G enerally H ealthy A dult H um ans, p. 713.
1- A.B.D. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün Beslenme ve Sağlık Raporu: Politika ve Uygulama Stratejileri
Bu yazıd a toplum da beslenm eden kaynaklanan sağlık sorunlarının düzeltilm esi için beslenm e politikaları ve stratejileri konusunda H alk Sağlığı G enel M üdürlüğünün raporu nun özeti verilm iştir. Bu ülkede 1917 yılından beri halkın sağlıklı beslenm esi konusunda öneriler yapılm aktadır. Bu öneriler doğrultusunda eğilim ve uygulam a p rogram lan gelişti rilm ektedir. Bu son raporda başla gelen 10 ölüm nedeni ile b u n la n n önem sırasına göre da ğılım ı verilm iştir. Ö lüm nedenleri şöyle sıralanm ıştır: T oplam kalp hastalıkları % 35.7 (% 24.1’i koroner, % 11.6'sı diğer), kanser, % 22.4, beyin kanam aları ve felç % 7.0, kazalar ve yaralanm alar % 8.8, solunum sistem i hastalıkları ve siroz % 1.2, aterosklerozis % 1.1. B es lenm ede yapılacak düzelinıelerle bu hastalıklardan ölüm oranlarının azaltılabileceği belirtil m iştir. D iyette yağın azaltılm ası ile kalori kontrol edilerek kalp hastalıkları, kanser, beyin kanam aları ve felçler, diabet ve sindirim sistem i hastalıkları; diyette nişastalı ve posalı b e sinlerin arttırılm asıyla kanser, diabet ve sindirim sistem i hastalıklarının; tuz alım ı azaltıla rak kalp ve beyin kanam ası vc felçlerin; alkol azaltılarak kanser, beyin kanam aları ve felç ler ile sindirim sistem i hastalıkları riskinin azaltılacağı bildirilm iştir. T oplum daki çoğu bireyin uygulam ası istenen diyet önerileri şöyle verilm iştir: Yağ, özellikle doym uş yağ ve kolesterol alim ini azaltın. D oym uş yağı az içeren ve kolesterolsüz besinleri yani sebze, m eyva, tahıllar, balık, tavuk, kurubaklagiller ve yağı azaltılm ış süt ürünlerim , yağı az eti tercih edin. Besinlerin hazırlanm ası ve pişirilm esinde fazla yağ kullanım ını gerektirm eyen yöntem leri (haşlam a, ızgara, fırında pişirm e v.b.) tercih edin. B oya uygun beden ağırlığını koruyun ve devam ettirin. B unun için enerji alim inizi harcam anıza eşit olacak şekilde ayar layın. Beden hareketinizi arıtırın, şeker, yağ ve alkol gibi boş kalori kaynaklan olan besin leri sınırlayın. K om pleks karbo n h id rat içeren saflaştırılm am ış tahıl ürünlerini, kuru bakla gillerin alim ini arıtırın. A lkol alim ini azaltın. T oplum daki belirli gruplara yönelik öneriler de şunlardır: İçm e sularının flourid yoğunluğunu diş çürüklerini önleyecek düzeyde tutun. Diş çürüklerinin başla gelen n edeni olan şeker tüketim ini azaltın. B aşta çocuklar olm ak üzere şeker tüketim ini sınırlayıcı önlem ler alın. Ergenlik çağı kızlar ve kadınlar kalsiyum alım lannı artiırm alıdırlar. Ç ocuklar, ergenler ve doğurganlık dönem indeki kadınlar dem ir yönünden zengin yağsız et, balık, kuru baklagiller ve zenginleştirilm iş tahıl ürünlerinden yeterli m iktarlarda tüketm elidirler. Bu durum un özellikle düşük gelirli gruplar için önem ta şıdığı belirtilm iştir. Bu ö nerilerin gerçekleşm esi için yapılacak işlem ler şöyle özetlenm iştir. Halkın beslenm e yönünden bilinçlendirilm esi için etkin ve sürekli beslenm e eğitim pro g ram ları yapılıp uygulanm alıdır. B esinler tüketiciyi bilinçlendirerek doğnı beslenm e uygula- m a lan n a yöneltecek şekilde etikctlenm elidir.S ağlık personeli ve diğer eğiticilerin beslenm e bilgileri geliştirilm elidir. Sağlık hizm etlerinin içinde beslenm e öğesi etkin şekilde y er alm a lıdır.
Y ağı azaltılm ış yiyeceklerin geliştirilm esi için besin sanayi yönlendirilm elidir. B eslen m e servisleri sağlıklı beslenm eyi gerçekleştirecek şekilde yönlendirilm elidir. B eslenm e du rum unun belirlenm esi için araştırm alara önem verilm eli, özellikle risk altındaki gruplann d u ru m la n sürekli izlenm elidir. B elirli kronik hastalıklarla, beslenm e alışkanlığı arasındaki ilişkilerin açıklığa kavuşturulm ası için araştırm alara önem verilm elidir. Ç ocukluktaki bes lenm e alışkanlığının yetişkinlikteki sağlık üzerine etkisi konusunda daha çok bilim sel v eri ler elde edilm elidir. Y aşlılann enerji gereksinm elerinin doğru olarak saptanm ası yönünde
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ
araştırm alar y apılm alıdır. Y apılan önerilerin halka ulaştırılabilm esi için eğitim yöntem leri v e araçları geliştirilm elidir.
2- E n e r ji H a r c a n m a s ın ın S a p ta n m a s ın d a K a lp H ızı ve A k tiv ite le rin B elirlenm esi Y ö n te m le rin in D o ğ ru lu k D erecesi
Bu çalışm ad a 12 yetişk in k adının enerji harcam ası kalp.hızı ölçülerek ve yaptıkları akti v ite le rin karşılığı y ayınlanm ış değerlerd en b ulunarak hesaplanm ıştır K alp hızı ölçm e yönte m i ile grubun g erçek enerji harcam ası % 2-9 daha fazla tahm in edilm iştir. Kişisel enerji harcam asın d ak i hata payı % 53-67 arasında değişm iştir. A ktivitelcr kaydedilerek hesapla m a y ö n tem in d e g erçek değ erin % 2-6 fazlası bulunm uş, bireysel enerji harcanm asındaki h ata payı % 39-56 arasında değişm iştir. Bu yöntem lerin grupların enerji harcam alarının he sap lan m asın d a uygun o lm akla birlikte, bireylerin enerji harcam alarının saptanm asında doğru sonuç v erm eyeceği belirtilm iştir.
3 N o rm a l K a fe in T ü k e tim i: G ö n ü llü N o rm a l K ilolu ve Ş işm a n B ire y le rd e T e rm o g e -ne/.is ve G ü n lü k E n e r ji H a r c a n m a s ın a E tk isi
T e k d o z 100 m g. ağızdan alm an kafein norm al ve şişm an bireylerde dinlenm e m etabo lik h ızında 150 d akika süresince % 3-4 artışa neden olm uştur. A yrıca kafein şişm anlarda bozu lm u ş olan, besinlerin term ik etkisini de artırm ıştır. O da solunum m etresi ile yapılan ö l çü m lerd e 12 saatlik dönem de 2 saat ara ile verilen 100 m g. kafein h er iki grubun enerji h ar ca m a sın d a % 7-11 lik artışa neden olm uştur. Enerji harcam asındaki bu artış istatistiksel ola rak ö n em lid ir (p<0.01). K afeinin günlük enerji harcam asında yaptığı artış norm al birey lerd e 150 kkal., şişm anlarda 79 kkal. bulunm uştur. G ünlük yaşam da alınan kafein do zunun enerji d engesini etkileyebileceği ve şişm anlığın düzeltilm esinde öğün aralarında şe k ersiz çay içilm esi önerilebilir.
4- Ş işm a n K a d ın la r d a K a lo risi S ın ırla n m ış D ü şü k Y ağlı D iy e t ve İ d m a n
K alori sınırlam ası ve idm anın, beden bileşim i, dinlenm e m etabolik hızı ve oksijen tüke tim ine etkisi, 26 şişm an kad ın d a 16 h afta süre ile incelenm iştir. K adınlar önce idm an yapan ve idm an yapm ayan olm ak üzere iki g ruba ayrılm ış, sonra her grup da 2'ye ayrılarak birine d ü şük yağlı serb est k arbonhidrat diyeti diğerine enerjisi sınırlanm ış (800 kalorilik) düşük yağlı yüksek k arbonhidratlı diyet verilm iştir. B ütün gruplarda beden yağı kaybı olm uş, fakat en ço k k ayıp enerjisi sınırlı, düşük yağlı diyet alanlarda görülm üştür, idm an, oksijen tüketim ini arttırm ıştır, id m a n ve diyet, yağsız dok^ kitlesini ve dinlenm e m etabolik hızını etkilem em iştir.
U ygu lan an d iyetin enerjisinin % 19±5'i proteinden, % 58+6'sı karbonhidrattan % 2 3 ± 4 u y ağ d a n sağlanm ıştır. A ğırlık kaybının % 48'i ilk 4 ay içinde gerçekleşm iştir ve bunun % 83 ile 99'unun yağ kütlesi olduğu bulunm uştur. D iyet ve idm an kan basıncında, k an k o le ste ro lü n d e önem li düşüşler yapm ıştır. D üşük yoğunluk (LD L) ve yüksek yoğunluk (H D L ) lip o p ro tein lerd e b enzer düşüş olm uş, ancak LD L/H D L oranı değişm em iştir. Düşük yağlı diyetin idm anla desteklendiğinde dinlenm e m etabolik hızını etkilem eden bedendeki fazla y ağların eritilm esinde etkili olabileceği; diyette aynı zam anda kalorinin sınırlanm ası n ın (800 kal) k ısa süreli zayıflam ayı sağlayabileceği, fakat açlık ve psikolojik bozukluk y a rata b ile ce ğ in d en düşük yağlı diyet ve idm anla uzun sürede zayıflam anın daha sağlıklı sonuç v erdiği vurgulanm ıştır.
5- Hızlı Kilo Kaybında Dinlenme Metabolik Hızda Gerileme
B u çalışm ada 7 şişm an kadının dinlenm e m etabolik hızı, kilo kaybından önce, günlük 300 kal, 45 g p ro tein sağlayan diyetle zayıflam a sonucunda ve zayıflam adan 2 ay sonraki d ö n em d e dolaylı k alorim etre ile ölçülm üştür. 10 h aftalık 300 kalorilik diyetle ortalam a 28.3± 11.4 kg. kilo kaybı sağlanm ıştır. K aybolan kilonun % 82'si yağ, % 18'inin yağsız kütle olduğu sonucuna varılm ıştır. D iyet sonunda dinlenm e m etabolik hızda % 22 düşüş ol m uştur. Y ağsız k itle ile m etabolik hız arasında korelasyon bulunm uştur. Enerjisi aşırı sınırlı diyetten norm al d iyete geçiş, m etabolik hızdaki düşüşü geri döndürem em iştir. Ç ok hızlı z a yıflam anın olum suzluğu bu araştırm ayla bir kez daha doğrulanm aktadır.
6- Yüksek Karbonhidratla Beslenen Normal ve Diabetli Sıçanlarda Alfa-Glikosidaz İnhibitoru Bay-M -1099'un Metabolik Sonuçlan < ,
Y eni geliştirilm iş olan alfa-glikosidaz inhibitörü B ay M -1099 adlı ilacın yem ek sonrası kan g likozuna etkisi, yüksek karbonhidratlı diy et verilen norm al diyabetli sıçanlarda ince lenm iştir. Bu ilaç, sak k aro z yüklem esinden sonra glikoz d üzeyinin yükselm esini önem li d ü zeyde düşürm üştür. A ynı şekilde ilaç verilm esi idrarla g likoz atım ını azaltm ıştır. N işasta ve S akkaroz içeren d iyetle bu ilaç verildiğinde glikozüriyi v e serum g likoz düzeyini d üşür m üştür. ila cın karb o n h id rat sindirim ini engelleyerek etki gösterdiği, özellikle T ip 2 diabetin kontrolünde yararlı olab ileceğ i sonucuna varılm ıştır.
7- Vitamin A ve Vitamin E Aliminin Açlık Plazma Retinol, RBP, Retinil Esterler, Ka- roten ve Tokoferol Düzeyleri ile İlişkisi
Ek vitam in A ve E alim inin bu vitam inlerin ve ilgili m oleküllerin plazm a düzeylerine etkileri 562 yaşlı, 194 sağlıklı genç yetişkinde incelenm iştir. G enç yetişkinlerde plazm a re- linol düzeyi erk ek lerd e k adınlardan yüksektir ve p lazm a retinol d üzeyi ek vitam in alımı ile ilişkili değildir. B u n u n y an ın d a ek vitam in alanlarda p lazm a retinil esterleri yüksek b u lu n m uştur. Ek verilen 500 1 -1 0 0 0 0 IÜ /g ü n v itam in A p lazm a retinil ester düzeyinde yaşlılarda 2.5 kat, genç y etişk in lerd e 1.5 kat artışa n eden olm uştur. Y aşlılarda uzun süreli ek vitam in alım ı plazm a retin il esterlerin in yükselm esiyle ilişkili bulunm uştur. B u durum karaciğer b o zukluğu ile de ilişkili görülm üştür. Y aşlıların ek A vitam ini alm alarının v itam in A toksitesi- n e n eden olab ileceğ i b elirtilm iştir. Y aşam boyu önerilen düzeyde v itam in A alım ı karaci ğerde yeterli v itam in A deposu sağladığı, ileri yaşlarda ek vitam in alim inin karaciğerin v ita m in A d ep o lam a yeteneğini düşürdüğü belirtilm iştir. Y aşlıların a ş ın A vitam ini alma- m a la n önerilm elidir. x
8- Çok Düşük Ağırlıklı Bebeklere Ek E Vitamini Verilmesi: Değişik Düzeyde Ek E Vitamini Verilm esinin Uzun Süreli İzlenmesi
D üşük doğum ağırlıklı bebeklerde plazm a E vitam ini düzeyi d üşüktür ve bu durum he- m o litik anem i, bilirü b in em i, kalpte kanam a ve n ö rolojik b o zukluklarla ilgilidir. A ğırlıkları 1520 g. c iv a n n d a o lan 51 yenidoğan anne sütüyle birlikte üçüncü günden sonra günlük ağ ızd an 10 m g. E vitam in i verilm iştir. D iğer 23 b ebeğe intram uskular yolla 20 m g. kg./gün d o z d a vitam in E verilm iştir. 10 m g. v itam in E alan b ebeklerin plazm a vitam in E düzeyleri n o rm ale yükselem em iştir. Ü ç ay sonra vitam in E k esildiğinde yetersizlik riski artm ıştır. Int- ram u sk u lar vitam in E verilen grubun pla zm a vitam in E d üzeyinde u zun süreli artış sağ lan m ış, fakat vitam in E kesild ik ten sonra p la zm a v itam in E düzeyi sınır değere inm iştir.
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ
A .B .D . Pediatri A kadem isi prem atüre bebeklere günlük ağızdan 5-25 m g. E vitam ini v eril m esini önerm iştir. Ek E vitam ini verilm esi uygulam asının uzun süre devam etm esi uygun olabilir.
9- tnsan Bağırsağında Biotinin Taşınması: Antikonvulsant İlaçlarla Engellenmesi A nıikonvulsant ilaçlardan olan carbam azepine ve prim idonun biotinin taşınm asına etk i si k a z ad a ölen orta yaşlı iki erkekten elde edilen bağırsak üzerinde incelenm iştir. H er iki ilaç b iotinin taşınm asını engellem işıir.tlaçlar kontrol olarak kullanılan glikozun taşınm asını etkilem em iştir. İlaçların biotinle yarışa girerek taşınm asını engellediği sonucuna varılm ış tır. U zun süreli an tikonvulsant ilaç alan kişilerde biotin yetersizliğinin oluşabileceğine dik k a t çekilm iştir.
1 0 -Evde Total Parenteral Beslenme Uygulanan Hastalarda Glutatyon Peroksidaz ve Selenyum Yetersizliği: Plazma ve Kan Hücrelerinde Yetersizliğin Gelişme Zamanı ve Enzim Aktivitesi
E v d e total paren teral beslenm e uygulanan 5 hastada kırm ızı kan hücresi ve plazm ada g lu taty o n pero k sid az enzim aktivitesi yetersizliğinin oluşum zam anı incelenm iştir. K ırm ızı h ü cre lerd e g lu tatyon p eroksidaz yetersizliği sırasında enzim aktivitesi ve protein içeriği düşm ü ştü r. P lazm a ve kırm ızı hücre selenyum içeriği de hidrojen p eroksit m etabolizm asına p ara lel olarak düşm üştür. Selenyum un eklenm esiyle 6 saat içinde glutatyon peroksidaz ak tivitesi hızlı bir şek ild e yükselm iştir. S elenyum eklenm eye b aşlarken platelet ve granuolet ak tiv iteleri düşükken, zam anla yükselm iştir. G lutatyon peroksidaz aktivitesi 3-4 aylık süre de n o rm alin altın d a bulunm uştur. Bu süre yeni kırm ızı hücrelerin üretim zam anıyla p aralel lik g österm ektedir. S elenyum un varlığında yeni kırm ızı hücreler yapıldıktan sonra enzim ak tiv itesi n o rm ale dönm ektedir.
1 1 -İnsanda Demir Emilimi: Askorbik Asit ve Doza Bağlı Fitat Engellemesi
D eğişik d ü zey d e sodyum fitat katılan ekm ekteki dem irin em ilim i yetişkin erkeklerde incelenm iştir. 2 ile 25 0 m g. arasında değişen m iktarlarda fitat servisten hem en önce ek m e ğe k atıla ra k d eğ işik g ünlerde yedirilm iş, dem ir em ilim i radyoizotop yöntem iyle ölçülm üş tür. D em irin em ilim o ranı ekm eğe eklenen fitat m iktarı ile p aralellik gösterm iştir. 2 m g. fitat d o zu d em ir em ilim ini % 18 azaltırken, 25 m g. % 64, 250 m g. % 82 arasında azaltm ış tır. F ıtatla birlikte 30 m g. askorbik asit verildiğinde fıtatın engelleyici etkisi ortadan kalk m ıştır. F itatla b irlik te et verilm esi askorbik asit k adar etkili olm am ıştır. B eslenm esi bitkisel b esin le re d ayalı to p lu m lard a dem ir yönünden beslenm enin iyileştirilm esinde yem ekle b ir lik te C vitam ini kay n ak ların ın kullanılm ası önem taşım aktadır.
1 2 -Dem ir, Bakır ve Çinko Yönünden Beslenme Durumu: Yetişkin Kadınlarda Çinko ve Ç inko ile Demir Eklemesine Cevap
Y etişk in k ad ın lara ek olarak çinko veya çinko ile dem ir kan şım ı verilerek 10 haftalık m e tab o lik ça lışm a yürütülm üştür. B ir grup günlük Z n-glukonat olarak 50 m g. çinko, ikinci gru p çinko y an ın d a ferro ssu lfat olarak 50 m g. dem ir alm ıştır. Y alnız çinko alan grupta serum ferritin, h em ato k rit v e eritrosit Cu, Z n-süperoksit dism utaz düzeyleri, başlangıç d e ğerle re göre ö n em li şekilde düşük b ulunm uştur (p<0.05). S erum çinko düzeyi önem li şekil d e (p< 0.01) y ükselm iş, serum seruloplazm in, hem oglobin v e tükrük çinko düzeyleri değiş m e m iştir. 50 m g. çin k o ile birlikte 50 m g dem ir alan grupta Z .ı-soperoksiıdism utaz düzeyi
ile tükrük çinko d üzeyi düşm üştür. S erum ferritin ve serum çinko düzeyi yükselm iş, fakat hem oglobin, hem ato k rit ve seruloplazm in düzeyleri değişm em iştir. A raştırm a sonuçlan, tek başına çinko ek lenm esinin dem ir ve bakır yönünden beslenm e durum unu olum suz yönde etkileyebileceği, çinko yanında dem ir eklenm esinin dem ir yönünden beslenm eyi d ü zeltebi leceği, fakat b ak ır yönünden beslenm eyi düzeltem ediği sonucuna varılm ıştır. T ek başına d em ir eklenm esinde çinko yönünden beslenm eyi olu m su z yönde etkileyeceği beklenebilir. B u çalışm a bir kez daha beslenm ede denge unsurunun ne kadar önem li olduğunu işaretle m ektedir.
13. Isı M u a m e le si G ö rm ü ş ve G ö rm e m iş B u ğ d a y K ep e ğ i ve U nu İç e re n K a rış ık Y e m e k te n D e m ir ve Ç in k o E m ilim i
N orm al sağlıklı bireylerde buğday kepeği ve un u n u n ısı m uam elesi görm esinin dem ir ve çinko em ilim in e etkisi radyoizotop y öntem iyle araştırılm ıştır. 40 gram önceden ısıtılm ış veya ısıtılm am ış kepek-un, süt içinde dayanıklı izotopla işaretlenen 1.255 mg dem ir ve 5.13 mg çinko ile birlikte verilerek izotop birikim i 4-7 gün süresince saptanm ıştır. D em ir b irik i mi ısıtılm am ış tahıl ürününde % 15.1 ± 2 .4 iken, ısıtılm ış örnekte % 16.5 ± 2.7 bulunm uş tur. A radaki farklar istatistiki olarak önem li bulunm adığından, ısı m uam elelerinin besin ler deki dem ir ve çinkonun em ilim ine fazla bir etkisi o lm adığı sonucuna varılm ıştır. Kuru sıcaklık kepek ve unun fitat değerini fazla etk ilem ey eceğ in d en dolayı bu sonuç doğal kabul edilebilir. S ulu sıcaklıkta pişirm e farklı sonuç verebilir.
14. M a n g a n e z B irik im i: E rk e k le rd e M a n g a n e z E m ilim in i S a p ta m a Y öntem i
Bebek^M am ası nın m anganezi radyo izo lto p la işaretlenerek bedende m anganez birikim i ölçülm üştür. 10 günlük deney süresince m anganez em lim i % 2.3 ± 1.1, 3.3±3.1, 2.4 ±1.4 arasında değişm iştir. O nuncu günde b edende birikim o rtalam a % 2.9±1.8 olarak bulunm uş tur. M anganez birikim i ve atım ında b irey sel ayrıcalıkların önem li olduğu belirtilm iştir.A ynı zam anda aynı kişide a y n zam anlarda em ilim farklıdır. E m ilim de hangi faktörlerin etkili o l duğunu saptanm ası gereklidir.
1 5 -D e m ir B iy o y a r a r lığ ın ın Ö ç ü m ü n d e K u lla n ıla n în v it r o : D eney H ay v a n ı ve K lin ik Y ö n te m le rin K a r ş ıla ş tırılm a s ı
B esinleri d em ir yöyünüden zenginleştirm ede kullan ılan elektrolit Fe, ferrikorlofosfat ve ferrossulfatın biyoyararlığm ı invitro, sıçan lard a boşaltm a-yerine koym a ve insanda k li n ik çalışm a y öntem leriyle saptanm ıştır. B oşaltm a-yerine k o y m a yöntem i için hem oglobinin tekrak o luşum etkinliği (H R E )ve A O A C 'nin g öreccli biyolojik değeri (R B V ) teknikleri k u l lanılm ıştır. R B V değerleri ferrossülfata göre elek ro lit F e için 0.66 ve 0.78, FePÛ4 için 0.15 ve 0.34 bulunm uştur. H RE değeri ise elektrolit Fe için 0.78, FeP0 4 için 0.58 bulunm uştur, R adyoizotoplu y em ek verilerek ferros sülfatla karşılaştırıld ığ ın d a FePÛ4 ın RBV değeri 0.25, elek tro lit F e'in 0.75 bulunm uştur. A raştırm a sonu çların a göre ferros sülfat ö m e k o la rak alındığında, d em ir biyoyararlığm ı gösteren en iyi y öntem ler şunlardır:B ütün m addeler için A O A C n in geliştirdiği izotop yöntem idir.
1 6 - K ro n ik P a n k r e a titis li H a s ta la rd a O r t a Z in c irli Y ağ A sitle rin d e n Z en g in Sıvı Y e m eğe K a r ş ı P la z m a K o lesisto k in in ve P a n k r e a tit P o lip e p tid le rin Y a n ıtı
Kronik pan k reatitis sindirim i engelleyerek maLnülrisyon, ilerlem iş durum da ise diabete neden olan b ir hastalıktır.H astalığın tedavisinde pankreası yorm ayan sindirim i kolay d iy e
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ
tin önem i b ü y ü k tü r. D iabetli olan v e olm ayan h astalarda orta zincirli yağ asitleri içeren sıvı y em eğ e k o le sisto k in in v e pan k reatik polipeptitlerin yanıtı incelenm işytir. Kronik pankreati- tisi v e d ia b eti o la n lard a plazm a kolesistokinin düzeyi diğerlerinden düşük bulunm uştur. S ağlıklı k o n tro l grubu ile diabeti olm ayan hastalar arasında gerek kolesistokinin, gerekse p an k re atik p o lip e p tid d ü zeyleri yönünden farkılık bulunm am ıştır. Bu bulgular pankreası harap d iabetli k işilerin n o rm aller gibi kolesistokinin senlezleyem ediklerini işaretlem ektedir. O rta zincirli y ağ asidi içeren diyetin, h afif pankreas bozukluğu olan hastalar için uygun ola cağı, fakat d ia b etlile rd e d iabet şiddetini arttırabileceği sonucuna varılm ıştır,
17- M enstruasyon Siklusu ve Gönüllü Besin Alımı
B u ça lışm a d a 24 k adının enerji ve sakkaroz alım lan tartı yöntem iyle m ensıruasyon sik lusu b o y u n ca saptanm ıştır. G ü n ler arasında enerji tüketim i farklı bulunm uştur. M entruasyo- n u n luteal fazın d a enerji tüketim i, periovulatori ve follikuler fazlardan daha yüksek bulun m u ştu r (p < 0.0 5 ). H esaplam alar luteal fazda periovulatori faza göre 283 kilokalori fo llik u ler faza göre 214 kilokalori fazla enerji tüketilm ektedir. S akkaroz alım ı m enstrasyon sik lu su ile ilişkili bulunm am ıştır. Y ine m enstruasyon sırası, follikuler v e periovalutori faz la r arasın d a en e rji tüketim i yönünden farklılık bulunm am ıştır.
18- M enhaden Yağlı Diyetin Endotoksine Karşı Etkisi
M en h ad e n y a ğ ın d a eicosapentaenoik asit (EPA) bulunm aktadır. Bu yağ asidinin, pros- togladinlerin m etab o lizm asın d a siklooksigenal enzim ini inhibe ederek toksin etkisini azalt tığı b ildirilm iştir. B u çalışm ada, gine dom uzlarına endotoksin verilerek EPA içeren menha- d ın y ağ ın ın h ay v an ların y aşam a durum una etkisi incelenm iştir. M enhaden yağı içeren d iy e tle b eslen en grubun çiçek yağı içeren diyetle beslenen gruba göre daha çok yaşadığı g özlen m iştir. M en h ad en yağlı diyetle beslenenlerin % 87'sinin yaşam asına karşın, çiçek y a ğ ıy la b eslen e n lerin % 63'ü yaşam ıştır. EPA içeren balık yağının endotoksine karşı koruyu cu o lduğu so n u c u n a varılm ıştır.
19- n-3 Y ağ Asidi Yetersizliği Görülen Üç Hastaya Alfa-Linolenik Asit ve Uzun Zin cirli n-3 Yağ Asidi Eklenmesi: Lenfosit İşlevi, Plazma ve Kırmızı Kürelerin Lipit leri ve Prostonoid Oluşumuna Etkisi
Ü ç k işid e n-3 yağ asidi yetersizliği tanım lanm ıştır. K linik belirtilerin b a ş lıc a la rı; kan a m alı cilt bozuk lu k lu k ları, deri atrofisi, follikoliitisdir. Bu kişilere saflaştınlm ış balık yağ ın d an (E P A ) so n ra alfa-linolenik asit verilm esi 10 gün içinde kİ in i kbel i rti leri düzeltm iştir. A y rıca izole ed ilm iş lenfositlerde m itojenik yanıtta düzelm e ve T lenfositlerin sayısında artm a gö zlen m iştir. S erun trom bokzanlar, idrar P 612-M atım ı ve kanam a zam anı etkilen m em iştir. A ra ştırm a sonuçları, kırm ızı kürelerin işlevi için gerekli olan n-6 yağ asitlerinin birikim i iç in n-3 yağ asitlerinin gerekli olduğunu işaretlem ektedir. Plazm ada kırm ızı hücre lerin u zu n zincirli n-3 yağ asidi konsantrasyonunu norm al düzeyde tutm ak için günlük d i y etle 3 5 0 -4 0 0 m g (g ünlük enerjinin % 0.4'ü ) uzun zincirli n-3 yağ asidi alınm asının gerekli olduğu, b u n u n g ü nlük 9 0 0 m g. alfa-linolenik asitle karşılanabileceği sonucuna varılm ıştır. B u yağ asidinin, d iğer besin öğelerinde olduğu gibi günlük gereksinm esinin belirtilm esinin g erekliliği vurgulanm ıştır.
A terosklerozis olu şu m u n d a endotelial hücrelerdeki harabiyetin etkili olduğu üzerinde durulm aktadır. P lazm ada serbest yağ asitlerinin artm asının bu harabiyette etkili olduğu b il d irilm iştir. B u çalışm a değişik konsantrasyonda linoleik ( C 18:2,n-6) vey a linolenik (C 18:3, n-3 ) yağ asidi eklenm esinin endotelial hücrelerde album in transferin etkisi incelen m iştir. L inoleik asitle 24 saatlik tem as album in transferinde geri dönüşlü artışa neden o l m uştur. H er iki yağ asidi de özellikle linolenik hücre fosfolipitlerine katılm ıştır. Y alnız li n o le ik asit hücre trigliseritlerine katılm ıştır. B öylece linoleik asit eklenm esi hücrenin trigliserit kosantrasyonunu etkilem iştir. L inolenik asit böyle bir etkide bulunm am ıştır. H üc red e linoleik asidin artm asının aterosklerozisle ilgili görülen hücre bozulm alarına neden o l duğu sonucuna varılm ıştır. B aşka bir deyişle linoleik asidin ortam da artm ası m akrom ole- küllere karşı hücrelerin geçirgenliğini arttırarak y ıp ranm aya n eden olm aktadır.
21- Beden Bileşimi ve Enerji A lım ı:
Şişm an kişilerin enerji tüketim leri bazı araştırm alarda norm al kişilerden farksız, bazıla- ran d a düşük bulunm uştur. H albuki kalorim etre ile yapılan ölçüm lerde enerji harcam ası ile b eden ağırlığı arasında p o zitif k orelasyon bulunm uştur. Bu çalışm ada b eden bileşim i ile enerji alım ı ilişkisi araştırılm ıştır. M etabolik birim de 63 k adının enerji alım ları tartılarak saptanm ıştır. B eden ağırlığını korum ak için gerekli enerji gereksinm esi yağ yüzdesi şeklin de ifade edilerek yağ dokusu ile ilişkili bulunm am ıştır. E nerji gereksinm esi yağsız kütle ile ilişkili b u lunm uştur (p<0.0001 ). D eney öncesi soruşturm a ile bulunan enerji alım ı yağsız kütle ile korelasyon gösterm em iştir. B u yöntem de g erek norm al, gerekse şişm an kadınlar enerji alım lan n ı düşük gösterm işlerdir. E nerji alım ı ve beden ağırlığı ilişkisi konusundaki çelişkili bulguların enerji tüketim i tahm inindeki hatalardan ileri gelebileceği sonucuna v a rılm ıştır. Enerji gereksinm esinin saptanm asında yağsız kütlenin dikkate alınm asının gereği vurgulanm ıştır.
22- Amiloz ve Amilopektin Nişastası içeren Diyetler:însanda M etabolik Değişkenlere Etkisi
D eğişik n işastan ın m etabolik d eğişkenlere etkisini saptam ak için 12 erkek belirli süre enerjinin % 34'ünün % 70 am iloz veya am ilopektinden sağlandığı diyetlerle beslenerek m e tabolik değişkenler ölçülm üştür. B eş h aftalık beslenm e sonunda arruloz nişastası alım ında glikoz ve insülin yanıtı am ilopektin alım ına göre önem li şekilde düşUk bulunm uştur. 30 ve
120
dakikadaki ölçü m lerin ortalam ası alındığında am iloz alım ı am ilopektin alım ına göre daha dUşük insülin d üzeyi oluşturm uştur. A m iloz alındığı dönem de açlık trigliserit v e k o lesterol düzeyleri d ah a d ü şük bulunm uştur. A m ilozun diyette bulundurulm asının insülin y a n ıtının düşürülm esinde, g likoz toleransının kontrolünde, kan lipitlerinin düzeyinin n o rm al de tutulm asında yarar sağlayacağı sonucuna varılm ıştır. K urubaklagil n işastasının am iloz oran ı diğer n işastalı b esinlerden yüksektir. B u araştırm a, kan şekeri ve lipitlerinin k o n tro lü n d e bu besinlerin değerini b ir k ez d ah a gösterm ektedir.23- Amerikan Araştırma Diyetlerinin Posa İçeriği:
ö z e llik le batı ülkelerinde posanın diyette arttırılm asının gerektiği üzerinde durulm akta dır. A m erikan B esin ve İlaç Y önetim i için hazırlanan rap o rd a günlük 20-35 gram arasında p o sa alım ı önerilm iştir. A ynı şekilde Ingiltere'de diyetteki posa m iktarını k ısa dönem de günlük 25 g, uzun d önem de 3 0 gram a çıkarılm ası önerilm iştir. B u önerilerin gerçekleşm esi diyetin posa içeriğinin doğru olarak bilinm esini gerektirir. B u çalışm ada besin tüketim i d ü
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ
ze y in e göre h az ırlan m ış A m erikan diyetinin posa içeriği, araştırm a am acıyla hazırlanm ış o la n kontrol, kuru b ak lag illcri arttırılm ış .yüksek posalı, yü k sek karbonhidratlı diyetler için sırasıyla; günlük, 11.4, 16.3, 24.5, 34.8, 45.6 gram bulunm uştur. Suda çözünen posa m ikta rı ise sırasıyla 3.4, 5.4, 7.4, 11.9 12.3, gram dır.B u değerler 1000 kkalori için verildiğinde
1,7
ile 6 ,l gram arasında değişm ektedir, ö n e rile re en uy g u n diyetin yüksek posalı idam e d i yeti o lduğu belirtilm iştir. D iyetteki posanın sağlandığı besinler sırasıyla; tahıllar, sebzeler, ku ru b ak la g ille r ve m eyvelerdir. A m erikan diyetindeki total diyet posasını sağlayan besinle rin b a şlıc a la n ; ta ze fasülye 2.99 , kahvaltılık buğday gevreği 1.74g„ patates 1.23 g., beyaz ek m e k 1.12 g., m u z 0.30 g., tazem ısır 0.85 gram . Posanın çoğunu , nişasta olm ayan poli- sak k aritler olu ştu rm ak tad ır. 1000 kalorilik diyetin total p o sa içeriği 5.6 gram dır, ve bunun sad ece 0.5 g ram ı lignindir.24- Kalsiyum Em ilim inde Yemeğin Etkisi
in sa n d a ve d eney hayvanlarında değişik kalsiyum p era p aratlan tek başına sıvı ile ve h a fif b ir y em ek le v erilerek kalsiyum em ilim i ölçülm üştür, ö lç ü le n kalsiyum preparatlan k alsiy u m su rat, kalsiyum m alat ve süttür. K alsiyum sitrat ve m alat portakal suyu ile tek b a şın a v e y em ek le birlikte, sütte tek başına ve yem ekle birlikte verilm iştir. B ütün deneylerde y em ek le b irlik te verilen kalsiyum un daha iyi em ildiği bulunm uştur. Em ilim deki artış yem e ğin türüne g öre% 10 ile 30 arasında değişm iştir ve istatistiki olarak önem lidir. K alsiyum sitra t v e m a lat ile sütteki kalsiyum ,çözünürlüğü az olan kalsiyum karbonattan daha iyi em il m ek ted irler. A ra ştırm a sonuçları, kalsiyum un açken değil yem ekle birlikte alınm asının d a h a yararlı o ld u ğ u n u gösterm ektedir.
25- Ağır Y anık Travmasından İyileşme Sırasında Ölçülen ve Tahmin Edilen Enerji G ereksinm esi
Y em ek m e tab o lik enerji harcam asını arttırır. B unun yanında aşın beslenm e iyileşm eyi g ü çleştirir. Y anıktan iyileşm e sırasında hastaların enerji harcam aları dolaylı kalorim etre ile ö lçü lm ü ş ve B M H , b ed e n cüssesi, vücuttaki yanık alanına göre enerji harcam ası hesaplan m ış, iki y ö n te m le bulunan enerji h arcam a değerleri karşılaştınlm ıştır.% 30 ve daha fazla y a n ık h la n n en e rji gereksinm elerinin 2xBM H civarında olm ası gerektiği sonucuna v arılm ış tır.
26- Sık Aralıklarla Kilo Kaybı ve Kilo Alımı: Kilo Kaybının Dinlenme M etabolik Hı zına, Lipolitik Aktiviteye Etkisi
Ş işm an (B K I= 33.5 ) olan kadınlar 14 günlük idm an ve zayıflam a diyetine (840 kalori / gü n ) tabi tutu larak beden bileşim i, oksijen tüketim gücü, dinlenm e m etabolik hızı ve k an n y ağ ın d ak i lip ilitik aktiviteleri ölçülm üştür. D enekler, diyet-idm an sık sık uygulayan , diyet- id m an sık uyg u lam ay an , sadece diyet uygulayan olm ak üzere gruplandınlm ıştır. 14 haftalık u y g u la m a so n u n d a y aln ız diyet uygulayanla, diyet-idm an uygulayan grup arasında kilo kay b ı v e yağ kay b ı yönünden farklılık bulunm uştur . S ık sık diyet-idm an uygulayanla, sık d iy e t-id m an u y g u la y an arasında fark bulunm am ıştır. G ruplarda dinlenm e m etabolik hızda ki d ü şm e farklı bulunm uştur. Y alnız diyetle zayıflayanlarda m etabolik hızda düşm e olur ken, idm an y ap a n grupta yükselm işür. S ık rejim e girip tekrar kilo alm anın kilo kontrolünde etk ili olm adığı, idm anla birlikte enerji sınırlam ası yapıldığında kilo kaybı ve yağ kaybı ol du ğ u so n u c u n a varılm ıştır.
27- B eslen m e D u ru m u , Diş S ü rm e si ve D üş Ç ü rü m e s i
B u derlem e y az ıd a beslenm e durum u ile diş çürüğü ilişkisi konusu incelenm iş- tir.E pidem iyolojik bulgular düşük s o s y o e k o n o m ik durum ile süt dişlerindeki çürük arasın d a p o z itif ilişki olduğunu gösterm iştir. Ç ok az şeker tüketen gelişm em iş to plum lann çocuk larının süt d işlerinde çürük oranı yüksek, daim i dişlerde ise düşük bulunm uştur. Kronik m alnücrisyon süt dişinin sürm e hızım yavaşlatarak sü t dişlerinde çürük oluşum unu arttır m aktadır. Diş sürm e zam anı geciktiğinde süt dişlerinde çürük oranı artm asına karşın, daim i d işlerde azalm aktadır. Y oksul çocuklar m alnütrisyondan daha çok eıkilcnm ekte.bunun so nucu olarak diş sürm e zam anı geciktiği gibi, süt dişlerinde çürük oranı da artm aktadır. B una göre taram alarda 6 yaş ve altındaki düşük sosyo-ekonom ik grupta süt dişi çürük oranı yüksek,daim i diş çürük oranı düşüktür. A raştırm alara göre beslenm e durum u dişin yapısını Ve sürm e zam anını etkilem ektedir.İyi gelişm em iş diş çürüm eye karşı duyarlıdır.
28- M e n o p o z S o n ra s ı O tla B eslenen, K a rış ık B eslen en ve M e m e K a n s e ri O la n K a d ın la r d a D iy et ve P la z m a A n d ro g e n le ri
M em e k an serinin o luşum unda birçok endokrin faktörlerin etkili olduğu ileri sürülm üş tür. Bu ça lışm ada diyet ve horm onal durum incelenm iştir. K arışık beslenenlerde, plazm a androstenedion, testesteron, serbest testesteron, o tla beslenenlerden yüksek bulunm uştur. Diyetle protein ve yağ alım ı ile bu h orm onlar arasında p o z itif korelasyon bulunurken, di yetteki karbonhidrat, tahıl, total p o sa ve tahıl p osası arasında n e g a tif korelasyon bulunm uş tur. Protein alım ı serbest testesteron yüzdesi ile pozitif, horm on-bağlayan-globülin düzeyi ile n eg a tif korelasyon gösterm iştir. M em e kanserli kadınlar da horm on düzeyleri ile beslen m e ilişkisi karışık beslenen k ad ınlardakine b enzer ve hatta daha yüksek bulunm uştur. A raş tırm a sonuçları yüksek yağlı, yüksek p roteinli batı diyetinin m en o p o z sonrası kadınlarda yüksek p lazm a androstenedion, testesteron, serbest testesteron yüzdesi ve düşük horm on- bağlayan-globülin düzeyi ile ilişkili bulunm uştur. B u ilişki ö zellikle m em e kanserli k ad ın larda belirgindir. Bu bulgu batı toplum larında m em e kanser sıklığının çok görüldüğü y o lu n daki ep idem iyolojik b u lg u la n d estek ler niteliktedir.
29 L in o le ik A sitte n Z e n g in D iy et T ip 2 D ia b e tlile rd e S e ru m L ip o p r o te in le r in e în s u -lin D u y a rlılığ ın a E tk isi
D iabetlilerde aterosklerozis ölüm n edenlerinin başında gelir. Bu nedenle, diabetlinin d i yeti bu yönden de denetim altında olm alıdır. Bu çalışm ada, çoklu doym am ış yağ asidinden zengin (çoklu doym am ış /d oym uş= 1.0 ) ile fakır (çoklu doym am ış /doym uş= 0.3) içeren d i yetler T ıp 2 d iabetlilere verilerek kan şekerininin denetim i ve kan lipitleri ölçülm üştür. Ç oklu doym am ış ypğHan zengin d iy et alındığında total kolesterolde % 7.6 H B L k o lestero lünde ^ 9 . 8 düşüş olm uştur. V L D U -H D L 2, H D L-3 kolesterolü ile apolipoprotein A l, A2, v e B de d eğ işm e gözlenm em iştir. D iyette yağın değiştirilm esi, kan glikozu ve C peptitleri üzerinde etkili olm am ıştır. L inoleik asidin glisem ik k o n trolde etkisiz olduğu, fakat diabetin aterosklerozis etkisini azaltabileceği sonucuna varılm ıştır.
30- A n o re k s ia N e r v o z a lıla r d a M ik r o k a lo rim e tr e ile K a s ve P la te le t H ü c re le rin in E n e r ji H a r c a m a s ın ın Ö lçü lm esi
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ
A n o rek sia n ervozalıların kas ve p lateletlerindeki ısı oluşum u m ikrokalorim etre ile ö l çü lm ü ştü r. Isı oluşum u doku kitlesinin b irim i başın a değerlendirildiğinde, norm al bireyler den % 50 d ü şü k (pcO.OOl) bulunm uştur. B u kişilerde kilo kaybı norm alin % 35'idir. Platelct- te ısı o luşum u dah a az etkilenm iştir (p<0.02). Y ediğini kusan kişilerde ısı oluşum u norm al b u lu n m u ştu r. N orm al h allerde k asların dinlenm e sırasındaki ısı oluşum u ile beden yüzeyi arasın d a y ü k se k korelasyon bulunurken, anoreksia nervozalılarda böyle bir ilişki b ulunm a m ıştır. B u hastalık ta adele kasları ve p latelette m etabolizm anın yavaşladığı sonucuna varıl m ıştır.
31- Diyete Kalsiyum ve Süt Eklenmesi: Asid-Baz Dengesi ve Kalsiyum, Magnezyum ve Fosfor Birikimine Etkisi
O steo p o ro sizin önlenm esi için kadınların m enopoz öncesinden başlam ak üzere günlük 1 000-1500 m g k alsiyum alm aları önerilm ektedir. B u çalışm ada 697 m g kalsiyum içeren d i y ete 90 0 m g kalsiyum , süt, C a C l2 ve C aC o3 olarak eklenerek kalsiyum , m agnezyum ve fos forun birik im i incelenm iştir. K alsiyum eklem eleri, kalsiyum birikim i üzerinde önem li bir etk i y ap m am ıştır. B unun nedeni olarak ek alm an kalsiyum un barsaklarda görünür em ilim o ra n ın ı v e b ö b rek lerd en geri em ilim i azaltm ış olm asına bağlanm ıştır. C aC I v e süt e k le n m esi, b ö b rek lerd en asit atım ını arttırırken, C aC o3 eklenm esi azaltm ıştır. K alsiyum ek len m esi, fo sfo r em ilim ini azaltm ıştır. C aCI ve C aC o3 verildiğinde idrar fosfor atım ı azalm ış, bu d u ru m u sü t etkilem em iştir. İdrar ve pla zm a fosfor düzeyi idrarla asit atımı ile korelasy o n gö sterm em iştir. S ü t diyete 50 m g civ arın d a ek m agnezyum sağlam ıştır. Süt ek lendiğin de, id rar v e gaita ile d ah a çok m agnezyum atım ı olm uştur. C aC I eklenm esi m agnezyum em ilim in i iyileştirirken , idrarla atım ı arttırm ıştır. İdrarla asit atım ı ile m agnezyum arasında ilişki bulu n m am ıştır. B öylece kalsiyum eklenm esi, kalsiyum fosfor ve m agnezyum birik i m in i etk ilem em iştir.D en ek lerin diyetinin kalsiyum yönünden yeterliliğe yakın olm ası bu so n u c u n alınm asında önem li faktördür. B ununla birlikte yüksek doz kalsiyum un, em ilim i azalttığ ı d ü şü n ü lerek tek d o z (ilaç şeklinde ) kalsiyum alımı yerine toplam diyetin kalsiyum iç eriğ in in arttırılm ası önerilm elidir.
32- Y aşam Boyu Kalsiyum Alımı ve Fiziksel Aktivite Alışkanlığı
Y aşam b o y u diy etle alınan kalsiyum m iktarı ve yapılan fiziksel hareketin kem ik m in e ral y o ğ u n lu ğ u n a etkisi, y a ş la n 20-50 arasında değişen 181 kadın üzerinde incelenm iştir. O rta ve o rta ü stü d ü zey d e (500 m g/gün üstü ) yaşam boyu kalsiyum alanların kem ik m in e ra l y o ğ u n lu ğ u önem li şekilde yüksek bulunm uştur. K alsiyum alım düzeyi ayarlandığında, y a ş a m bo y u fiziksel hareket yapanların (haftada 4 gün 45 dakika orta ve ağır hareket) da k e m ik m in e ral y o ğ u n lu ğ u hareketsiz yaşayanlardan önem li şekilde yüksek bulunm uştur. A ra ştırm a sonuçları, belirli yaştan sonra kalsiyum hapı içm e yerine yaşam boyu yeterli d ü z e y d e k alsiy u m alınm ası ve fiziksel aktivite yapılm asının kem ik sağlığı için gerekli olduğu n u g österm ektedir.
33-D em ir Em ilim i ve Fitat
B u a ra ştırm ad a u zun süreli diyetle yüksek kepek ve fitat alim inin dem ir em ilim i üzerin deki en g elley ici etkisi ko n u su n d a ince barsaklarda uyum olup olm adığı incelenm iştir. K e p e ğ in d e m ir em ilim in e etkisi, yalnız bitkisel besinlerle sürekli yüksek m iktarda fitat olan k işiler ile k e p e k siz ve kepekli ekm ek verilen kontrol grubunda karşılaştırm alı olarak izoto- p ik y ö n te m le incelenm iştir. K epek eklenm iş e k m e k , ve sürekli kepekli besinlerle beslenen
bireylerde işaretlenm iş dem irin em ilim indeki azalış sırasıyla %93 ve % 92 olmuştur. Uzun süre fıtat alım ına ince barsaklarda bir uyum un oluşm adığı belirtilmiştir. Bu nedenle yüksek fıtatlı diyetlerin C vitam ini ile desteklenm esi gerekm ektedir.
34-Inek Sütü Proteinlerinin İnsanda Demir Emilimine Etkisi
Saflaştırılm ış diyetlerde yum urta akı proteini, soya proteini dem ir em ilim ini azaltır. Bu çalışm ada sa f olarak hazırlanan diyete kazein ve whey proteinleri eklenerek dem ir emilimi, yum urta beyazı ile karşılaştınlm ıştır. Proteinsiz diyette em ilebilen dem ir oranı %5.32 iken, yum urta beyazı eklendiğinde %3.32, kazeinde % 0.34-56, whey proteinleri eklendiğinde %1.4-1.6 olm uştur, iyice saflaştırılm ış olan süt proteinleri eklendiğinde em ilebilen dem ir daha da azalm aşıtr. Süte dayalı bazı çocuk besinlerinde dem ir em ilim inin düşük olması, inek sütü proteinlerinin dem ir em ilim i üzerindeki engelleyici etkisine bağlanmıştır.
35- Total Parenteral Beslenme Yapılan Yetişkin Hastalarda Iz Elementler
Sindirim sistem i bozukluğu olan hastaların beslenm esi için 1960'dan beri total parente ral beslenm e (TPB ) uygulanm aktdır. Son yıllarda TPB hazırlanan özel karışım larla evlerde de uygulanabilm ektedir. K arışım ların iz elem entler yönünden yetersiz olduğu üzerinde du rulm aktadır. Yetersizliği görülen iz elem entler; dem ir çinko, selenyum , krom , bakır ve mo- libdendir.TPB karışım ların günlük 2,5-4.0 m g çinko, 40-80 m ikrogram selenyum , 20-30 m ikrogram krom ,300-500 m ikrogram m olibden içerecek şekilde düzeltilm esi önerilm iştir. 36- İnsanda n-3 Elzem Yağ Asidi Yetersizliği
D eney hayvanlarında 20:5., n-3; 22:5,n-3;22:6, n-3 yağ asitlerinin ön öğesi alfa linoleik asit yetersizliğine bağlı retinada bozukluk, koşm a yeteneğinin azalm ası,perinatal m ortalite belirtileri gösterilm iştir. Bu tür diyette, balık iyi büyüye'm em ekte kardiyom iyopati geliş m ektedir. N - 6 yağ asidi yetersizliğinde ise deri lezyonlan gösterm iştir, insanda n-3 asidi yetersizliği ilk kez 1982 'de TPB ile beslenen çocukta sinirsel ve göz bozukluğu ile gösteril m iştir. D aha sonraki yıllarda benzer veriler rapor edilm iştir. G enelde n-3 yetersizliği n-6 yetersizliği ile karıştırılm aktadır. N -6 yetersizliğinde, büyüm e geriliği, deri lezyonlan, ürem e bozukluğu, karaciğer yağlanm ası; n-3 yetersizliğinde öğrenm e yetersizliği, göz bo zuklukları görülm ektedir. Ç oklu doym am ış yağ asitleri diyette'yetersiz olunca hayvan do kusu 20:3, n-9 yağ asidi sentezlem ektedir. D iyetle n-3 ve n-6 alımı bu yağ asidinin p lazm a da yükselişini önlem ektedir. Bu bakım dan 20:3, n-9 yağ asidi düzeyi elzem yağ asitleri yetersizliğinin göstergesi olabilm ektedir. D iyette linoleik asit toplam enerjinin % 1-2 sini oluşturduğunda bu yağ asidinin düzeyi düşm ekte deri lezyonlan da önlenm ektedir. G likoz çözeltisi (serum ) yağ dokusundan elzem yağ asidi salınım ını engellediğinden parenteral çö zeltilere n-3 ve n-6 yağ asitleri eklenm esi önem taşım aktadır.
37- Aşırı Beslenmeye Karşı Hormonal Yanıt
Y etişkin kadınlarda 3 haftalık aşırı beslenm e sırasında bazı horm onların oluşum u ince lenm iştir. 21 günlük aşırı beslenm eyle denekler 3.1 ile 5.6 kg ağırlık kazanm ışlardır. K aza nılan ağırlığın ortalam a % 46'sı yağsız kitle, % 54'ü yağ kitlesi olarak bulunm uştur. A şın beslenm e sırasında som atom edin-C /insuline b enzer büyüm e faktörü (SM -C /IG F) konsant rasyonu yükselm iştir. Insulin düzeyi iki katına yükselm iştir, id rar C peptid düzeyi ile serum testesteron düzeyi de yükselm iştir. B üyüm e ile ilgili h orm onlann hepsinde artış olduğun dan yağsız kitlenin artışında hangisinin ö ncelikle etkili olduğu bilinem em ekledir. B elki de
İLGİNÇ YAV1N ÖZETLERİ
h ep sin in etk isi vard ır. A raştırm a so n u ç lan , beslenm e durum unun horm on işlevinde etkili o ld u ğ u n u işaretlem ektedir.
38- Norm al ve Parenteral Beslenen Hastalarda Karnitinin Etkinliği
în tra v e n ö z y o lla v erilen L -kam itinin norm al ve parenteral beslenen kişilerde yağ oksi- d asy o n u n a etk isi incelenm iştir. P arenteral beslenen hastalar dam arla verilen k am itini iyi to- le re etm işlerd ir. A ncak, verilen kam itin norm al ve parenteral beslenenlerde yağ asidi oksi- d a sy o n hızını, k eto n cisim lerin oluşum unu ve lösin kinetiğini etkilem em iştir. Parenteral sıv ılara k a m itin ek len m e si gereksiz bulunm uştur.
39- Bebeklerde Düşük K am itin Alımı ve Lipit Metabolizmasında Değişme
K arnitinin lip it m etabolizm asındaki e tk i'î ;7nlc soya proteini esaslı m am a ile beslenen b eb e k le rd e a ra ştın lm ıştır. B ebekler 112 gün süresince kam itin eklenm iş ve eklenm em iş so y a esaslı m am a ile b eslen erek 56 ve 1 12'inci günlerde Serum K am itini, serbest yağ asitle ri, trig liseritlcri ile id rar k am itin ve orta zincirli dikarboksilik asit düzeyleri saptanm ıştır. K am itin ek len m em iş m am a ile beslenenlerin serum k am itin düzeyleri düşük bulunm uştur, ik i grup ara sın d a bü y ü m e ve b esin tüketim durum u yönünden bir farklılık gözlenm em iştir. K a m itin ek len m ey en lerin serum serbest yağ asitleri düzeyleri önem li şekilde yüksek b u lu n m u ştu r. A ynı şek ild e k am itin siz m am a ile beslenenlerin idrarla orta zincirli dikarboksilik a sit atım ları y ükselm iştir. D ört aya kadar olan bebeklerde diyete k am itin eklenm em esinin lip it m etab o lizm asın ı etkilediği sonucuna vanlm ıştır.
40- Kolesterol Em llim i Kolesterol Sentezi ve Atımı ile Serum Kolesterol Açısından Toplum İçi Farklılıklar
K o lesterol em ilim i ve serum kolesterol düzeyi 64 orta yaş erkekte incelenm iştir. Ş iş m a n lık ve diy etle alınan bitkisel sterollerle kolesterol em ilim i arasında n eg atif ilişki bulun m u ştu r. B eden k itle indeksi yükseldikçe kolesterol em ilim inde düşüşü gözlenm iştir. K oles tero l em ilim oranı, diy et p o sası ve kolesterolünden bağım sız bulunm uştur. D iyetteki yağ m ik ta n v e türü ile ise z a y ıf n eg atif ilişki bulunm uştur. B unun yanında em ilen kolesterol m ik ta n , d iy e t kolestero lü arttıkça artm ıştır. K olesterol em ilim i arttıkça safra ve gaita ile k o le ste ro l atım ı azalm ıştır. A ynı şekilde kolesterol em ilim inin artm ası, kolesterol sentez h ızı m d a azaltm ıştır. K olesterol em ilim i kg başına 1 m g olduğunda, kolesterol sentezinde 2.2 m g/kg, g aita ile kolesterol atım ında (özellikle nötür steroller) 1.2 m g/kg azalm a olm aktadır. K o lesterol sentezi arttığında, safra ile atım artm aktadır. Safradan gelen kolesterolün em ili m in in artm ası, d iy e t k o lesterolünün em ilim ini azaltm aktadır. K olesterolün em ilim oranı ile seru m lip itleri arasın d a p o zitif korelasyon bulunm uştur. A ncak gerçek anlam da en önem li ilişk i d iy e t k o lestero lü n ü n em ilim i ile H D L kolesterol arasında ilişki bulunm uştur. H D L k o lestero l d ü zey i ile kolesterol sentezi ve dışkı ile atım arasında n egatif korelasyon bulunm uş tur. B itk ise l b esin le rle bitkisel kökenli sterollerin alımı kolesterol em ilim ini engellem ekte dir. D iy ette k o lestero lü n artm ası, em ilen m iktarın artm asına, kolesterol sentezinin azalm asın a ve safra asidi ve nötür steroller olarak gaita ile atım ın artm asına n eden olm akta d ır. B ö y lece em ileb ilen kolesterol, kolesterol sentezi ve atım ını denetlem ektedir. A raştırm a so n u ç ların a g ö re kan kolesterolünü norm al düzeyde tutm ak için sadece diyetle alm an koles te ro lü n sın ırlan m ası yeterli değildir.
Bilim-sel İşleve Etkisi.
K ahvaltı etm em en in bilin çsel işleve etkisi d eğ işik beslenm e durum unda olan 3 grup çocuk üzerinde incelenm iştir. Bu gruplardan biri, b eslen m e durum u iyi olan, İkincisi boy ve ağırlık y ö n ünden geri olan, üçilncüsü önceden m aln ü trisy o n geçirm iş olandır. K ahvaltı e t m em e, beslenm e d urum u iyi o lan çocukların pro b lem çözm e yeteneklerini fazla etkilem ez ken, beslenm e d urum u iyi olm ayan ve önceden m alnütrisyon geçirm iş olanlarınkini önem li ölçüde düşürm üştür. A raştırm a sonuçlan, özellikle b eslen m e durum ları iyi olm ayan çocuk ların b eslenm elerine özen gösterilm esinin okul b a şa n sın ı arttırm ada önem taşıdığını işaret lem ektedir.
42- Tip I Diabetlilerde tnsulin Cevabı: Besin Bileşiminin Etkisi
B u araştırm ada, glisem ik cev ap ta k arbonhidrattan çok d iyetin g likoz içeriğinin önem li olup o lm adığı araştın lm ıştır. H astalara, karbonhidrat o larak sadece glikoz, sadece fruktoz, glikoz+fruktoz, laktoz, g likoz+ yağ+ protein verilerek k an g likoz düzeyi ölçülm üştür. S ade ce 25 gram fruktoz alım ı glikozun % 78'i o ranında k a n şekerini yükseltm iştir. A ynı m iktar fruktoz, glikoz ile birlik te verildiğinde, kan şe kerinde glukozun yükselttiğinden daha ileri artış olm am ıştır. L aktoz (25 g glikoz+25 g galaktoz) v erildiğinde, 25 gram glikozun y ü k selttiğinden daha y ü k se k kan şek er düzeyi görülm üştür. 3 saat sonra ise glikozun neden o l duğu kan şekeri y ü k selm esin e ek bir yükseliş o lm am ıştır. 25 g g likoz 22.5 g protein+30 g yağ verildiğinde, glik o zu n yükselttiği düzeyde k an şekeri yükselm iştir. B aşka bir deyişle protein ve yağ g lik o z a ek b ir etki yapm am ıştır. 25 g g lik o z içerecek kadar ekm ek yedirildi- ğinde, hem en hem en g likozun n eden olduğu d üzeyde kan şekerinde yükseliş olm uştur. 25 gram glikoz sağ lay acak k adar elm a yedirildiğinde g likozun y ü kselttiğinden biraz yüksek kan şekeri ö lçülm esine karşın, farklılık önem li b u lunm am ıştır. A raştırm a sonuçlan, insuline bağım lı d iyabetiklerde glisem ik cevabın d iyetin içerdiği g likoz m ik ta n n a bağlı olduğunu gösterm ektedir.
43- Fermente Süt Ürünlerinin Sağlığı Koruyucu ve İyileştirici Etkileri.
F erm ente süt ü rü n lerin in değişik sağlık b o zukluklarını önlediği, y a da iyileştirdiği y o lu n d a yayınlar bulunm aktadır. B unların b az ıla n bilim sel olarak doğrulanam am ıştır. D oğru- lananların başında, lak to z intoleransıru azaltm asıdır. Y oğurt bakterilerinde bulunan B eta- galaktosidaz enzim i laktozun sindirim inde y ardım cı o larak laktoz intoleransı olan bireyle rin yoğurttaki laktozu d ah a iyi kullanabilm elerini sağlam aktadır. B öylece bu k işiler yoğurt y ediklerinde laktoz intoleransım n neden olduğu bü y ü m e geriliği ve enfeksiyon durum u ö n lenm ektedir. Sütten sak ın m a sonucu oluşan k alsiy u m y etersizliğ i de böylece önlenm ekte dir. Sütten sak ın m a sonucu oluşan kalsiyum y etersizliği de böylece önlenm ektedir. Y oğur dun kolesterol d üşürücü etkisi sütle benzerdir. Y oğurdun içerdiği kalsiyum , orotik asit, lipoproteinler v e hidroksim etil gluteralin kolesterol d ü şürücü etkisi olduğu bildirilm iştir. B unlar sütte de bulunm aktadır. Y oğurdun kanseri ö n lediği savı deneysel çalışm alarla kanıt- lanam am ıştır. Y oğurt barsak m ikrop florasını etkilem ektedir. Y oğurttaki bakteriler barsak- taki patojen bakterilerle y a n ş a girerek o n la n n etkilerini azaltabilm ektedirler. A ynı zam anda y oğurdun asiditesinin fazla olm ası, patojen bakterilerin y aşam a şansını azaltm aktadır. Y o ğurt, özellikle salm onella en feksiyonuna karşı yararlı olm aktadır.
S erum vitam in A d üzeyi vitam in A alım ından fazla etkilenm em ektedir, insan v ü cudun d a k i v ita m in A 'nın % 90 kadarı k araciğerde retin ilester olarak depolanm aktadır. Bu çalış m a d a izo to p v e biyopsi y öntem leriyle sağlıklı b ireylerin karaciğer vitam in A düzeyleri sap tan m ıştır. H esap lam ay la bulunan k araciğer vitam in A düzeyi 0.065 ile 1.12 m ikrom ol/g, ö lç ü le n d eğer ise 0.049 ile 0.56 m ikrom ol/g. arasında değişm iştir, iz o to p yöntem iyle sınır d a v ita m in A yeterliliğ in in sa p tan a b ile ce ğ rso n u c u n a varılm ıştır.
• Nutrition Revievvs, Vol: 47, 1989. 1. S teh b en s, W .E.: D iet and A therogenezis, p . l .
2. A n o n : C h a n g es in P ostprandial P lasm a Lipids and L ipoproteins in H um ans, p. 13. 3. A n o n : E stro g en R eceptors in B one, p. 15.
4 . A n o n : C o ronary H cart D isease VVithout R isk F actors, p. 18. 5. G u th rie, H .A .:Interpretation o f D ata on D ietary Intake, p. 33.
6
. A n o n : E ssential F atty A cid, D eficiency in P rem atüre ınfants, p. 39. 7. A n o n : F o late S tatus o f Patients o n L ow -D ose M elhotrexate T herapy, p. 43.8
. N o rd in , C .B .E ., M orris, H.A.: T he C alcium D eficieny M odel for O steoporosis, p. 65. 9. A non: O p tim a l M ineral Intakes By V ery Low B irth W eight Infants, p. 73.10. A n o n : T ra n sfe r o f Isotopic D ietary Fatty A cids Into H um an M ilk, p. 75. 11. A n o n : M easuring H um an M uscle Protein Synthesis, p. 77
12. A n o n : H ow K etones S pare Protein in S tarvation, p. 80.
13. R o b in so n , M .F.: S elenium in H um an N utritio n in N ew Zealand, p. 99. 14. A n o n : V ita m in A and Iron D eficiency p. 119.
15. A n o n : B io tin D eficiency D uelto T o ta l P arenteral N utrition A lters Serum Fatty A cid C o m p o sitio n , p. 121.
16. A n o n : C a lo ric V alu e o f P olydextrose, p. 124.
17. A n o n : L ip it P eroksidation B y M onounsaturated F atty A cid p. 126. 18. M e rrill, A .H .: L ipid M odulators o f C eli F unction p. 161.
19. A n o n : P o ssib le E nhancem ent o f C a cinogenesis, by Selenium in A nim al T um or M odel P. 173.
20. A n o n : Iro n N u tritu re and R isk o f C ancer p. 176.
21. A n o n : V ita m in D R eceptor M utations and Fam ilial Rickets, p. 179.
22. A n o n : R o le o f M edium -C hain T riglicerides in Form ulas for Prem atüre Infants, p. 188. 23. L o, C .W ., W alker, W .A.: C hanges in the G astrointeslinal T ract D uring Enteral o r P a
24. A non: S evere A cquired H ypocholesterolem ia: T w o C ase Reports, p. 202.
25. A non: U nrecognized C obalam in-R esponsive N europsy C hiatric Disorders, p. 208. 26. A non: Fish O il R educe P ost Prandial Lipem ia, p. 211.
27. A non: A sco rb ic A cid and F erritin C atabolism , p. 218.
28. T aylor A .: A ssociations B etw een N utrition and C ataract, p. 225. 29. Anon: T he EEC B an A gainst G row th-P rom oting H orm ones, p. 238.
30. A non: H om ocysteine, F olic A cid and T he P revention o f V ascular D isease, p. 247. 31. A non: E nergy E xpenditure and the C ontrol o f B ody W eight, p. 249.
32. A non: S eason, liatitude, and A bility o f S unlight to Prom ote S ynthesis o f V itam in D 2 In Skin, p. 252.
33. A garw all, V .P., S chim m el, E,M ,: D iversion C olitis: A N urtirional D eficiencyş Syndro- m e, p. 257,
34. Anon: P ectin D elays G astric E m ptying. P.268,
35. Sacks, F.M ., K n a p p , H. R. : D ietary Fats a n d B l o o d P r e s s u r e - S y m p o s iu m p.291 36. A non:F olate, C olitis, D ysplasia, and C ancer p.314,
37. Anon: P hysical F itness and B asal M etabolic R ate.p.324
38. A non:F ailure to M aintain W eight L oss:P erm isive R ole o f L ipoprotein Lipase, p.328, 1. Diyet ve Aterogenezis
Bu yazıda d iy e t ve aterogenizis ilişkisi konusundaki v eriler eleştirilm iştir.Y ağdan sağ la nan enerji oranı ile 6 ülkede 55-59 yaş grubu erkelerde arteriosklerotik ve dejen eratif kalp hastalıklardan ö lüm oranı arasında güçlü ilişki olduğu ilk k ez A ncel Keys tarafından göste rilm iştir. D aha sonraları bazı araştırıcılar bu görüşü eleştirm işlerdir. D iyette yağdan gelen enerji oranı ben zer o la n ü lkelerde kalp hastalığından ölüm oranının yüzbinde 220 ile "'39 arasında değişliği b elirtilm iştir. D iy et yağı ile koroner kalp hastalığı (KKH) ilişkisinin d iğer diyet faktörlerinden farklı v e spesifik olm adığı belirtilm iştir. T oplanan veriler,yağın k o ro n e r kalp hastalığının etiyolojik ajanı olduğu varsayım ının desteklem em iştir. D iğer birçok faktörün hastalık etkeni o labileceği belirtilm iştir. D eney hayvanlarında yüksek kolesterollü diyetle dam ar sertliği o luşturulm asının insana uygulanam ayacağı ileri sürülm üştür. B esin tüketim d ü k l e r i n i n sa p tan m asın d a d a bazı sorunların o lab ileceğ i.ü zerin d e durulm uştur. Ü lkelerin besin den g e cetv elleriy le saptanan tüketim düzeyleri gerçeği yansıtm ayabilir.B ir ülkenin besin kaynağı, tüketim düzeyi ile aynı olm ayabilir. B esin k ay ıp lan bireyler, aileler ve sosyal d urum lara göre farklı olabilm ektedir. T üketim araştırm alarında bunlar ve pişirm e k ay ıp lan üzerinde durulm am aktadır. B esinlerin v itam in ve m ineral içerikleri düşünülm eden sadece yağ, k arb o n h id rat ve protein tüketim inin gözönünde tutulm ası d a doğru sayılm aya bilir.
