Medyanın Genel ve Siyasal Gündeme
ùliûkin Bilgi
Edinme Aracı Olarak Kullanımı: Görgül Bir
Araûtırma
The Media As An Information Source on General and Political
Agenda: An Empirical Study
ÜmitȱARKLAN ȱ EnderhanȱKARAKOÇ ȱ ÖZET Toplumsalȱbirȱvarlıkȱolanȱinsan,ȱçevresindeȱmeydanaȱgelenȱolaylaraȱkaróıȱduyarsızȱkalamamakȬ ta,ȱfarklıȱyolȱveȱyöntemlerȱkullanarakȱkendiȱilgiȱalanıȱdoÂrultusundaȱbilgiȱedinmeȱyolunaȱgitȬ mektedir.ȱGünümüzȱinsanınınȱküresel,ȱulusal,ȱbölgeselȱveȱyerelȱçaptaȱmeydanaȱgelenȱolayȱveȱ geliómelereȱiliókinȱbilgiȱedinmekȱüzereȱyararlandıÂıȱyeganeȱaraçȱolarakȱmedyaȱkaróımızaȱçıkȬ maktadır.ȱMedyanınȱbuȱbilgilendirmeȱióleviȱonuȱçokȱayrıȱbirȱboyutaȱtaóıyarakȱsahipȱolduÂuȱ öneminiȱbirȱkatȱdahaȱartırmaktaȱveȱfarklıȱaçılardanȱsorgulanmasınıȱgerekliȱkılmaktadır.ȱSözȱ konusuȱgerekliliktenȱhareketleȱkalemeȱalınanȱçalıómada,ȱgenelȱveȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱ edinmedeȱmedyaȱkullanımȱalıókanlıklarıȱSelçukȱÜniversitesiȱöÂrencileriȱüzerindeȱsorgulanmakȬ taȱveȱkaróılaótırmalıȱiliókiselȱtaramalardaȱbulunulmaktadır.ȱEldeȱedilenȱbulgularȱdoÂrultusunȬ da,ȱȱgenelȱveȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱenȱfazlaȱinternettenȱyararlanılırken,ȱenȱ fazlaȱgazeteyeȱgüvenildiÂiȱveȱgazetedenȱetkilenildiÂi,ȱkullanım,ȱgüvenmeȱveȱetkilenmeȱanlaȬ mındaȱenȱdüóükȱseviyedeȱolanȱmedyanınȱise,ȱdergiȱveȱradyoȱolduÂu,ȱkatılımcılarınȱgenelȱözelȬ likleriyleȱdeȱkaróılaótırmalıȱolarakȱortayaȱkonulmaktadır.ȱ • ANAHTAR KELúMELER Medya,ȱGenelȱGündem,ȱSiyasalȱGündem,ȱBilgiȱEdinme,ȱSiyasalȱBilgiȱEdinme.ȱ • ABSTRACT
Doç. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi úletiüim Fakültesi, uarklan@cumhuriyet.edu.tr
Asȱaȱsocialȱbeing,ȱtheȱhumanȱcannotȱbeȱunconcernedȱagainstȱeventsȱinȱhisȱenvironment,ȱratherȱ heȱconstantlyȱseeksȱinformationȱonȱissuesȱofȱhisȬhersȱinterestȱbyȱvariousȱmeans.ȱTheȱmediaȱisȱ theȱsoleȱmeansȱwherebyȱtheȱmodernȱhumanȱdependsȱinȱhisȱsearchȱofȱinformationȱrelatedȱtoȱhisȬ herȱglobal,ȱnational,ȱlocalȱconcerns.ȱThisȱinformationȱfunctionȱelevatesȱtheȱmediaȱintoȱdifferentȱ dimensionsȱofȱimportanceȱwhichȱinȱturn,ȱmakesȱitȱsubjectȱtoȱinvestigationsȱofȱdifferingȱapȬ proaches.ȱThisȱstudyȱaddressedȱsuchȱaȱnecessityȱbyȱexploringȱtheȱmediaȱusageȱhabitsȱofȱSelcukȱ Universityȱstudents,ȱinȱrelationȱtoȱinformationȱgatheringȱaboutȱgeneralȱandȱpoliticalȱagendaȱ developments,ȱbyȱcomparativeȱcorrelationalȱassessment.ȱInȱviewȱofȱtheȱobtainedȱdata,ȱtheȱInȬ ternetȱwasȱtheȱmediaȱofȱchoiceȱforȱgatheringȱinformationȱaboutȱtheȱgeneralȱandȱpoliticalȱagenȬ da,ȱwhileȱnewspapersȱwereȱtheȱmostȱtrustedȱandȱinfluentialȱmedia,ȱtheȱleastȱusedȱandȱtrustedȱ andȱhenceȱtheȱlessȱinfluentialȱmediaȱwereȱmagazinesȱandȱtheȱradio.ȱTheseȱfactorsȱwereȱassociatȬ edȱwithȱtheȱgeneralȱattributesȱofȱusers.ȱ • KEY WORDS TheȱMedia,ȱGeneralȱAgenda,ȱPoliticalȱAgenda,ȱInformationȱGathering,ȱPoliticalȱInformationȱ Gathering.
GGRGkȱ
Gletióimȱalanındakiȱteknolojikȱgeliómeler;ȱgazete,ȱsinema,ȱradyo,ȱtelevizyonȱ veȱ internetȱ yayınlarınınȱ eklenmesiȱ medya’yıȱ siyasalȱ olaylarınȱ odaÂıȱ yapmıótır.ȱ Günümüzdeȱ gündemȱ veȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bireylerinȱ bilgiȱ edinmeȱ aracıȱ olarakȱyoÂunȱbirȱóekildeȱmedyayıȱkullanması,ȱmedyayaȱvazgeçilmez,ȱneredeyseȱ olmazsaȱ olmazȱ birȱ özellikȱ kazandırmıótır.ȱ Kitleȱ iletióimȱ araçlarınınȱ yayınlarınaȱ maruzȱ kalanȱ bireyler,ȱ dünyadaȱ veȱ ülkesindeȱ nelerinȱ olupȱ bittiÂiniȱ öÂrenmek,ȱ sosyalȱ olaylarȱ hakkındaȱ bilgiȱ edinmekȱisterler.ȱ Temelȱ bilgiȱ veȱalgılarınınȱ belirȬ lenmesindeȱyaȱbütünüyleȱyaȱdaȱkısmenȱkitleȱiletióimȱaraçlarındanȱetkilenirler.ȱ
Dünyadaȱ veȱ ülkemizdeȱ adaylarınȱ belirlenmesi,ȱ belirliȱ zamanȱ dilimlerindeȱ yapılanȱseçimȱsonucundaȱülkeyiȱyönetecekȱolanȱpartilerinȱseçilmesiȱtemsiliȱdeȬ mokrasilerdeȱ baóvurulanȱ birȱ sistemdir.ȱ Seçimȱ sürecindeȱ bireylerinȱ siyasiȱ partiȱ veȱ adayȱ tercihindeȱ verecekleriȱ kararlarıȱ belirlemedeȱ siyasalȱ bilgilenmeȱ ihtiyacıȱ doÂmaktadır.ȱBuȱihtiyacınȱgiderilmesindeȱkitleȱiletióimȱaraçlarıȱtarafındanȱveriȬ lenȱhaberlerin,ȱsiyasalȱbilgilerin,ȱtartıómaların,ȱsiyasalȱbilgiȱarayıóındaȱbirȱbilinçȬ lenmeȱsaÂladıÂıȱyapılanȱaraótırmalarlaȱortayaȱkonulmuótur.ȱȱ
Genelȱ veȱ siyasalȱ gündemeȱ dairȱ enȱ ufakȱ haberinȱ bileȱ medyadaȱ yerȱ alması,ȱ kitlelereȱulaótırılmasıȱMcLuhan’ınȱdeyimiyleȱdünyanınȱküreselȱölçekteȱbirȱköyeȱ dönüótürülmesiyleȱ insanlarıȱ dahaȱ birȱ medyaȱ baÂımlısıȱ halineȱ getirmiótir.ȱ ȱ Buȱ durumȱ ise,ȱ iletióiminȱ küreselleómesineȱ veȱ bilgininȱ sınırȱ tanımamasınaȱ yolȱ açȬ mıótır.ȱ Bilgiȱ toplumunaȱ geçióleȱ birlikte,ȱ yeniȱ iletióimȱ teknolojilerininȱ kitleȱ iletiȬ óimȱaraçlarındaȱmeydanaȱgetirdiÂiȱdahaȱfazlaȱbilgiȱveȱhaberinȱhızlıȱveȱetkiliȱolaȬ rakȱbireylereȱaktarılmasıȱmedyanınȱbilgilendiriciȱióleviniȱortayaȱkoymaktadır.ȱȱ
DiÂerȱyandanȱiletióimȱaraçlarınınȱçeóitlenmesiȱbilgilerinȱkitlelereȱulaómasınıȱ kolaylaótırırkenȱkitlelerinȱdeȱfarklıȱkanallardanȱbilgiȱedinmesiȱyolunuȱaçmıótır.ȱ Herȱ neȱ kadar,ȱ siyasalȱ bilgilenmeȱ tercihindeȱ bireylerinȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarınınȱ manipülatifȱetkilerineȱaçıkȱolmasıȱsözȱkonusuȱolsaȱdaȱaynıȱzamandaȱbuȱdurumȱ siyasalȱ bilgilenmeȱ veȱ bilinçlenmeyeȱ deȱ imkânȱ saÂlamıótır.ȱ Gletióimȱ teknolojileȬ rindekiȱgeliómelerȱiletióimȱaraçlarınınȱtoplumȱveȱsiyasetȱüzerindekiȱbelirlenimciȱ etkisiniȱ arttırırken,ȱ demokrasininȱ geliótiÂiȱ ülkelerdeȱ insanlarınȱ gündemeȱ veȱ siȬ yasalȱgündemeȱiliókinȱbilgileriȱdeȱoȱorandaȱartmaktadır.ȱȱ
ToplumsalȱsisteminȱönemliȱbirȱöÂesiȱolarakȱmedyanınȱsiyasalȱolgular,ȱolayȬ lar,ȱtartıómalıȱkonular,ȱkurumlarȱveȱaktörlerȱhakkındaȱtoplumsal/kamusalȱalgıȬ lamayıȱetkilemeȱgücüȱimajȱçaÂınınȱyükselióiyleȱbirlikteȱkendisiniȱdahaȱçokȱhisȬ
settirmeyeȱ baólamıótır.ȱ Hemenȱ herȱ sosyalȱ olayınȱ imajaȱ dayalıȱ boyutlarıylaȱ önȱ planaȱçıktıÂıȱgünümüzde,ȱsiyasetinȱmedyaȱüzerindeȱóekillenmesiȱveȱtoplumsalȱ kanaatlerinȱbelirlenmesiȱkurumlaraȱatfedilenȱtoplumsalȱgüvenirliÂiȱdeȱetkilemeȱ potansiyelineȱsahiptir.ȱBireylerinȱhayatınaȱdoÂrudanȱyaȱdaȱdolaylıȱyollarlaȱetkiȱ edenȱsiyasalȱicraat,ȱkararȱveȱtartıómalarȱtoplumsalȱilgiyleȱkaróılananȱönemliȱkoȬ nularȱarasındaȱyerȱalmaktadır.ȱFakatȱbuȱalanȱdoÂalȱolarakȱbireylerinȱbüyükȱçoȬ ÂunluÂuȱiçinȱdoÂrudanȱhaberȱyaȱdaȱbilgiȱsahibiȱolunamayacakȱkarakteristiklerȱ taóımaktadır.ȱ Dolayısıyla,ȱ siyasalȱ alanınȱ toplumsalȱ tabanaȱ yayılmasıȱ medyaȱ aracılıÂıȱolmaksızınȱmümkünȱdeÂildirȱ(Damlapınarȱ2008:ȱ187Ȭ188).ȱ
Góteȱbuȱçalıóma,ȱüniversiteȱöÂrencilerininȱgenelȱgündemȱveȱsiyasalȱgündemeȱ iliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyaȱkullanımlarınıȱtespitȱetmekȱamacıylaȱSelçukȱÜniȬ versitesiȱ öÂrencileriȱ üzerindeȱ birȱ görgülȱ araótırmayıȱ kapsamaktadır.ȱ Çalıómaȱ medyaȱveȱsiyasetȱiliókisiniȱsiyasalȱbilgilenmeȱeksenindeȱeleȱalmaktadır.ȱSözȱkoȬ nusuȱ buȱ iliókideȱ oldukçaȱ önemliȱ birȱ yeriȱ olanȱ üniversiteȱ öÂrencilerininȱ bilgiȱ edinmedeȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarındanȱ neȱ düzeydeȱ yararlandıkları,ȱ neȱ kadarȱ güȬ venilirȱbuldukları,ȱbuȱaraçlarınȱtutumlarınıȱneȱdüzeydeȱetkilediÂiȱveȱbilgiȱedinȬ meȱdüzeyleriȱileȱilgiliȱyapılanȱbuȱçalıómaȱmedyaȱveȱsiyasalȱbilgilenmeȱiliókisineȱ ıóıkȱtutmaktadır.ȱ
1.ȱLGTERATÜRȱTARAMASIȱ 1.1.ȱKavramsalȱÇerçeveȱ
Çalıómanınȱ kavramsalȱ çerçevesiniȱ ortayaȱ koyabilmekȱ adına,ȱ buȱ baólıkȱ alȬ tında,ȱmedya,ȱgündemȱveȱsiyasalȱgündem,ȱbilgiȱedinmeȱveȱsiyasalȱbilgiȱedinmeȱ kavramlarıȱkonuylaȱiliókilendirilerekȱaçıklanmayaȱçalıóılmaktadır.ȱ
1.1.1.ȱMedyaȱ
Sonȱ çeyrekȱ yüzyıldaȱ bilióimȱ teknolojileriȱ alanındaȱ çokȱ hızlıȱ geliómelerȱ yaȬ óanmaktadır.ȱTeknolojikȱgeliómelerleȱbirlikteȱgünümüzdeȱbilgisayarlar,ȱkabloluȱ televizyon,ȱmikroȱiólemciler,ȱuyduȱyayıncılıÂı,ȱteleteks,ȱeȬpostaȱvb.ȱgibiȱyeniȱileȬ tióimȱteknolojileriȱdoÂmuótur.ȱBuȱyeniȱiletióimȱteknolojilerininȱdoÂmasıȱtelevizȬ yon,ȱ gazete,ȱ radyoȱ gibiȱ iletióimȱ araçlarınınȱ yokȱ olmasına,ȱ etkisininȱ azalmasınaȱ sebebiyetȱ vermediÂiȱ gibi,ȱ aksineȱ yeniȱ iletióimȱ teknolojileriȱ öncekilerinȱ üzerineȱ inóaȱedilmiótir.ȱRadyoȱveȱtelevizyonȱtemelȱiólevleriniȱkoruyarakȱdahaȱyaygınȱbirȱ haleȱgelmiótirȱ(ÖzçaÂlayanȱ1998:ȱ196).ȱȱ
DünyadaȱveȱülkemizdekiȱgeliómelerȱdikkateȱalındıÂında,ȱyaóadıÂımızȱyüzȬ yıldaȱkitleȱiletióimȱaraçlarındaȱhemȱsayıȱhemȱdeȱçeóitȱolarakȱbirȱartıóȱolmuótur.ȱ BuȱartıóȱparalelindeȱinsanlarınȱkitleȱiletióimȱaraçlarınıȱkullanımıȱdaȱfarklılıkȱgösȬ
termiótir.ȱGnsanlarınȱüzerindeȱkonuótuÂuȱyaȱdaȱyazdıÂıȱherȱtürlüȱkonuȱhakkındaȱ dahaȱ kolayȱ veȱ düóükȱ maliyetleȱ bilgilenmesiȱ saÂlanırken,ȱ yineȱ birçokȱ insanınȱ olaylaraȱbakıóȱaçısıȱveȱkararȱvermeȱsüreciȱetkilenmektedir.ȱ
Mamafih,ȱtoplumsalȱveȱteknolojikȱdeÂióimlerinȱbirleómesiyleȱmedyaȱgittikȬ çeȱçokȱdahaȱgüçlüȱbirȱsiyasiȱaktörȱhalineȱgelmióȱveȱbirȱbakımaȱsiyasiȱsüreceȱdeȬ rindenȱnüfuzȱetmiótir.ȱBuȱnoktadaȱözellikleȱüçȱgeliómeȱbahsedilmeyeȱdeÂerdir.ȱ Glkȱolarak,ȱaileȱveȱtoplumsalȱsınıfȱgibiȱsiyasiȱanlamdaȱsosyalleómeninȱ“birincil”ȱ temsilcilerininȱ etkisiȱ azalmıótır.ȱ Bilhassaȱ çocukluklarınınȱ sonȱ dönemlerindeȱ veȱ gençliklerindeȱinsanlar,ȱyetiókinȱolduklarındaȱedindikleriȱdeneyimlerinȱdeÂiótiȬ ripȱderinleótirdiÂiȱȬamaȱnadirenȱradikalȱolarakȱdönüótürdüÂüȬȱsiyasiȱanlayıóȱveȱ bilgiȱyapısınıȱedinirken,ȱmodernȱtoplumdaȱbuȱsüreç,ȱbüyükȱorandakiȱsosyalȱveȱ coÂrafikȱhareketlilikȱveȱbireyciȱveȱtüketimciȱdeÂerlerinȱyaygınlaómasıylaȱzayıfȬ latılmıótır.ȱ Buȱ yüzdenȱ siyasiȱ baÂlılıklaraȱ veȱ alıóılmıóȱ oyȱ kullanmaȱ yapılarınaȱ dayanmak,ȱsiyaseteȱdahaȱenstrümantalȱbirȱyaklaóımınȱortayaȱkonmasınıȱsaÂlaȬ mıótır;ȱ öyleȱ kiȱ insanlarȱ vaatȱ edilenȱ meselelerȱ veȱ siyasalarȱ temelindeȱ kióiselȱ özȱ çıkarȱhesaplamalarınaȱgöreȱsiyasiȱtercihlerdeȱbulunmayaȱbaólamıólardır.ȱBuȱdaȱ medyanınȱ siyasiȱ etkisininȱ nüfuzȱ ettiÂiȱ alanıȱ genióletirken,ȱ medyaȱ meselelerȱ veȱ siyasalar,ȱ dolayısıylaȱ siyasiȱ tercihlerȱ hakkındakiȱ enformasyonunȱ halkaȱ sunulȬ masınıȱsaÂlayanȱbaólıcaȱmekanizmaȱolmuóturȱ(Heywoodȱ2006:ȱ295Ȭȱ296).ȱ
Kitleȱiletióimȱaraçlarıȱdenilince,ȱaklaȱöncelikliȱolarakȱtelevizyon,ȱradyo,ȱgaȬ zete,ȱdergiȱveȱinternetȱgelmektedir.ȱAncakȱinternetȱveȱtelevizyonunȱgünümüzdeȱ dahaȱ yoÂunȱ olarakȱ kullanılmasıȱ hızlaȱ gelióenȱ teknolojikȱ yapıyaȱ baÂlıȱ olduÂuȱ gibiȱüstlenmióȱolduÂuȱfonksiyonlaraȱdaȱbaÂlıdır.ȱGazete,ȱdergiȱveȱradyoȱdaȱiseȱ durumȱbirazȱfarklıdır.ȱGazetelerȱveȱdergilerȱherȱzamankiȱgibiȱyazılıȱolarakȱvarȬ lıÂınıȱ devamȱ ettirirkenȱ aynıȱ zamandaȱ bunuȱ internetȱ üzerindenȱ dijitalȱ olarakȱ okuyucuyaȱaktarmaȱyolunaȱdaȱgitmiótir.ȱRadyoȱise,ȱözelȱyayıncılıÂınȱartmasıylaȱ dahaȱçokȱinsanaȱulaóarakȱdinleyiciȱkitlesiniȱarttırmıótır.ȱ
Kitleȱ iletióimȱ araçlarınınȱ enȱ önemlilerindenȱ birisiȱ hiçȱ óüphesizȱ gazetedirȱ (Bektaóȱ1996:ȱ130).ȱGazete,ȱhaberleriȱveȱdüóünceleriȱderleyen,ȱióleyenȱveȱbunlarıȱ insanlaraȱ yazılıȱ olarakȱ iletenȱ birȱ kitleȱ iletióimȱ aracıȱ (Evliyagilȱ 1981:ȱ 21)ȱ olarak,ȱ haberleriȱdahaȱayrıntılıȱbirȱbiçimdeȱveȱderinliÂineȱeleȱalmaktadır.ȱRadyoȱveȱteȬ levizyonaȱoranlaȱgazetelerȱinsanlaraȱdahaȱkapsamlıȱbilgilerȱsunmaktadır.ȱ
Dergilerȱise,ȱgazeteȱokuyucusunaȱoranlaȱdahaȱazȱkitleyeȱulaómaklaȱbirlikte;ȱ saÂladıklarıȱiçerikȱmesajları,ȱsaklanabilirȱbirȱbelgeȱniteliÂiȱtaóımasıȱbakımındanȱ önemȱtaóımaktadır.ȱBuȱyönden,ȱbelgeȱolmasıȱnedeniyle,ȱistenildiÂiȱzamanȱtekrarȱ okunmaȱ veȱ gözdenȱ geçirilmeȱ imkânıȱ saÂlamaktadırȱ (Tokgözȱ 1987:ȱ 6).ȱ Ayrıca,ȱ
kendiȱhedefȱkitlesiniȱilgilendirenȱkonularıȱseçerek,ȱdahaȱdetaylıȱsunmaȱavantaȬ jınaȱdaȱsahiptirȱ(Avcıȱ1990:ȱ107).ȱBuȱbaÂlamdaȱdergilerȱdahaȱdarȱçerçevedeȱbirȱ iólevȱgörseȱdeȱsiyasalȱilgiȱveȱbilgiȱkaynaÂıȱoluóturmadaȱönemlidir.ȱ
RadyoȱkulaÂaȱhitapȱedenȱbirȱkitleȱiletióimȱaracıȱolarakȱgazeteȱveȱdergilerinȱ aksineȱokumaȬyazmaȱbilmeyenȱkióilereȱdeȱseslenmesiȱaçısındanȱönemliȱbirȱyereȱ sahiptir.ȱ Kısaȱ zamandaȱ çokȱ genióȱ birȱ kitleyeȱ hitapȱ edebilmesininȱ yanıȱ sıraȱ herȱ mekândaȱ dinlenebilmesiȱ radyonunȱ etkinliÂiniȱ arttırmıótır.ȱ Bektaó’aȱ (1996:ȱ 135)ȱ göre,ȱ siyasalȱ bilgilenmeȱ aracıȱ olarakȱ radyonunȱ kamuyuȱ etkilemeȱ potansiyeliȱ tahminȱ edilemeyecekȱ kadarȱ geniótir.ȱ Siyasalȱ ilgiȱ veȱ bilgiȱ kaynaÂıȱ oluóturabilȬ mektedir.ȱ Televizyonȱise,ȱhemȱgözeȱhemȱdeȱkulaÂaȱhitapȱetmesiȱaçısındanȱöneminiȱarȬ tırmıó,ȱdiÂerȱkitleȱiletióimȱaraçlarıȱiçindeȱkendisineȱbirȱavantajȱsaÂlamıótır.ȱTeleȬ vizyonunȱyaygınlaómasıȱveȱuyduȱkanallarıȱyoluylaȱherȱyereȱulaómasıȱveȱizlenȬ mesiȱonuȱhalaȱetkiliȱbirȱiletióimȱaracıȱyapmaktadır.ȱYapılanȱaraótırmalarȱtelevizȬ yonȱhaberleriniȱtakipȱedenlerinȱgazeteȱveȱradyoyuȱtakipȱedenlerdenȱdahaȱfazlaȱ olduÂunuȱ göstermiótir.ȱ Yineȱ etkiliȱ birȱ iletióimȱ aracıȱ olarakȱ televizyon,ȱ toplumȬ sal,ȱkültürelȱveȱsiyasalȱbilgilenmeyiȱsaÂlayarakȱinsanlarınȱdüóüncelerininȱgelióȬ mesineȱ yardımcıȱ olmaktadır.ȱ Buȱ konudaȱ Evelandȱ (2004:ȱ 184)ȱ yapmıóȱ olduÂuȱ çalıómada,ȱ televizyonȱ haberleriniȱ izlemeȱ ileȱ siyasiȱ konulardaȱ bilgiȱ sahibiȱ olmaȱ veȱsiyasiȱtartıómalarınȱiçindeȱbulunmaȱarasındaȱpozitifȱyönlüȱbirȱiliókininȱolduȬ Âunuȱvurgulamıótır.ȱ
Gazete,ȱ radyoȱ veȱ televizyondanȱ sonraȱ bilgisayarȱ tekniklerininȱ kullanımaȱ girmesiyleȱbirlikteȱinsanlarȱyeniȱbirȱaracılıȱiletióimȱdönemineȱgirmiótirȱ(Güngörȱ 2011:ȱ311).ȱ
Shakerȱ(2009:ȱ811)ȱgöre,ȱ21.ȱyüzyılınȱbaóındaȱelektronikȱyükselióinȱardındanȱ yeniȱ medyaȱ çarpıcıȱ birȱ biçimdeȱ toplumunȱ bilgiȱ almaȱ yolunuȱ yenidenȱ óekillenȬ dirmiótir.ȱGünümüzdeȱinsanlarınȱsiyasalȱbilgilenmeȱamacıylaȱenȱçokȱkullandıÂıȱ yeniȱbirȱmedyaȱaracıȱolarakȱinternetȱ(KayeȱveȱJohnsonȱ2002:ȱ66)ȱsiyasalȱkonulaȬ rınȱ elektronikȱ ortamdaȱ tartıóılmasınaȱ imkânȱ tanımıó,ȱ böyleceȱ bireylerȱ arasındaȱ siyasalȱtartıómalarınȱsansürsüzȱyapılabilmesininȱveȱvatandaólarınȱsiyasalȱkonuȬ larȱ hakkındaȱ istedikleriȱ bilgilereȱ sahipȱ olabilmesininȱ önüȱ açılmıótır.ȱ Elektronikȱ ortamdakiȱtartıómalaraȱkatılımȱveȱinternetȱsiteleriȱoluóturmaȱimkânları,ȱbireyleȬ reȱ yeniȱ konulardaȱ tutumȱ takınmaȱ kolaylıÂıȱ saÂlamaktadır.ȱ Yaniȱ internetȱ elektȬ ronikȱdemokrasininȱyeniȱbirȱformuȱolarakȱifadelerinȱengellenmedenȱaktarılmaȬ sınaȱveȱhiyeraróikȱolmayanȱbirȱdüzenlemeȱiçindeȱfikirȱalıóverióineȱveȱ(SitemböȬ
lükbaóıȱ 2003:ȱ 4Ȭ5)ȱ ikiȱ yönlüȱ simetrikȱ iletióimeȱ izinȱ vermektedirȱ (Kellnerȱ 2010:ȱ 10).ȱȱ
küphesizȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarınınȱ herȱ birininȱ bireyȱ içinȱ üstlenmióȱ olduÂuȱ fonksiyonlarȱaynıȱdeÂildir.ȱGenelȱolarakȱbuȱaraçlarınȱbireylerȱiçinȱfonksiyonunuȱ McQuailȱ (1994:ȱ 78Ȭ79)ȱ enformasyon,ȱ kióiselȱ kimlik,ȱ sosyalȱ etkileóim,ȱ entegrasȬ yonȱveȱeÂlenceȱfonksiyonuȱolduÂunuȱbelirtmiótir.ȱBuȱsayedeȱbireyler;ȱdünyadaȱ olupȱbitenlerȱhakkındaȱbilgiȱedinme,ȱproblemȱveȱkararȱseçimindeȱalternatifȱyolȱ arama,ȱdavranıóȱmodelleriȱbulma,ȱmerakȱveȱilgiyiȱtatminȱetme,ȱzamanȱharcamaȱ vb.ȱnedenlerleȱkitleȱiletióimȱaraçlarınaȱyönelmektedirler.ȱ
1.1.2.ȱGenelȱGündemȱveȱSiyasalȱGündemȱȱ
Özellikleȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarıȱ toplumunȱ gündemininȱ belirlenmesindeȱ önemliȱ rolȱ oynamaktadır.ȱ Gnsanlarȱ toplumdaȱ medyanaȱ gelenȱ önemliȱ konularıȱ ilkȱolarakȱkitleȱiletióimȱaraçlarındanȱöÂrenirler.ȱBununȱenȱönemliȱnedenlerindenȱ biri,ȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarınınȱ kamuyuȱ ilgilendirenȱ konulardaȱ halkınȱ enȱ öndeȱ gelenȱenformasyonȱkaynaÂıȱolmasıdırȱ(ErdoÂanȱveȱAlemdarȱ1990:ȱ146).ȱGnsanlarȱ böyleceȱ hemȱ toplumunȱ gündemindekiȱ öncelikliȱ konularıȱ öÂrenirken,ȱ hemȱ deȱ bunlarınȱ önemȱ derecesininȱ farkınaȱ varırlar.ȱ Kitleȱ iletióimȱ araçlarındanȱ eldeȱ etȬ mióȱ olduklarıȱ bilgiyleȱ insanlarȱ konununȱ sosyalȱ önemineȱ iliókinȱ deȱ birȱ izlenimȱ edinmióȱolurlarȱ(McCombsȱveȱShawȱ1995:ȱ143).ȱ GünümüzdeȱkitleȱiletióimȱaraçlarınınȱgündemineȱaldıÂı,ȱyerȱverdiÂiȱkonulaȬ rınȱkamununȱgündemineȱgirdiÂiȱveȱkamuȱtarafındanȱönemliȱolarakȱalgılandıÂı,ȱ kitleȱiletióimȱaraçlarındaȱyerȱalmayanȱkonularınȱiseȱçokȱfazlaȱtartıóılmadıÂıȱgöȬ rülmektedirȱ(GnceoÂluȱ1993:ȱ132).ȱKonularınȱseçimindeȱgündemeȱiliókinȱönemliȱ birȱbilgiȱkaynaÂıȱolanȱkitleȱiletióimȱaraçlarıȱbireylerinȱkanaatlerininȱbelirlenmeȬ sindeȱyegâneȱbaóvuruȱaracıȱolmaktadır.ȱȱ
Zaten,ȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarınınȱ siyasiȱ kanaatȱ veȱ oyȱ vermeȱ açısındanȱ insanȱ davranıólarınıȱ etkilediÂiȱ düóünülecekȱ olursa,ȱ iletióimȱ araçlarınınȱ içeriÂiniȱ oluóȬ turanȱ haber,ȱ bilgiȱ veȱ yorumlarınȱ suskunlukȱ sarmalıȱ kuramındanȱ hareketleȱ neȱ kadarȱetkiliȱolduÂunuȱgörmekȱmümkündür.ȱ
Demokratikȱ toplumlarda,ȱ yöneticilerinȱ belirlenmesiȱ veȱ siyasalȱ katılmaȱ büȬ yükȱönemȱtaóımaktadır.ȱSiyasalȱkióilerinȱmedyaȱvasıtasıylaȱtoplumlaȱolanȱiliókiȬ lerininȱ devamȱ etmesindeȱ önemliȱ birȱ görevȱ üstlenmektedir.ȱ Bireylerinȱ siyasalȱ gündemeȱiliókinȱalacaÂıȱbilgilerdeȱmedyadanȱgelenȱiçeriklerȱönemliȱolmaktadır.ȱȱ Dolayıysa,ȱ demokratikȱ toplumlardaȱ seçmenlerinȱ kendiȱ yöneticileriniȱ belirȬ lemeleri,ȱ ióȱ baóınaȱ getirmeleriȱ hemȱ deȱ onlarıȱ denetleyip,ȱ görevleriniȱ sürdürmeȱ
veyaȱyönetimdenȱulaklaótırılmalarınıȱsaÂlayanȱenȱtemelȱaraçlardanȱbirȱtanesiȱoyȱ vermedirȱ(Kalenderȱ2000:ȱ23).ȱSiyasalȱkatılmanınȱbirȱóekliȱolarakȱoyȱvermeȱdavȬ ranıóınınȱaltındaȱiseȱkitleȱiletióimȱaraçlarınaȱbaÂlıȱkararlıȱveyaȱkararsızȱseçmenȱ üzerindeȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgilenmeȱbüyükȱönemȱtaóımaktadır.ȱ
1.1.3.ȱBilgiȱEdinmeȱveȱSiyasalȱBilgiȱEdinmeȱ
Gerekȱ genelȱ anlamdaȱ gerekseȱ siyasalȱ anlamdaȱ bilgiȱ edinmeȱ sonȱ derceȱ önemliȱbirȱolguȱveȱvatandaólıkȱhakkıȱolarakȱkaróımızaȱçıkmaktaȱveȱbuȱbaÂlamȬ daȱ daȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarıȱ baóatȱ birȱ rolȱ üstlenmektedir.ȱ Birȱ hakȱ olarakȱ bilgiȱ edinmeninȱ buȱ denliȱ önemeȱ sahipȱ olması,ȱ bünyesindeȱ taóıdıÂıȱ özelliklerdenȱ veȱ vatandaólarȱ içinȱ saÂlamıóȱ olduÂuȱ olanaklardanȱ kaynaklanmaktadırȱ (Arklan,ȱ 2009:ȱ183).ȱȱ
BuȱbaÂlamda,ȱenȱtemelȱiólevlerindenȱbiriȱhaberȱveȱbilgiȱvermeȱolanȱkitleȱileȬ tióimȱaraçlarıȱise,ȱülkeȱveȱdünyaȱgündemindeȱmeydanaȱgelenȱolaylar,ȱgeliómeȬ ler,ȱsorunlarȱveȱdeÂióenȱóartlarlaȱilgiliȱbilgiȱvermekȱsuretiyleȱtoplumunȱveȱbireyȬ lerinȱ bunlarıȱ öÂrenmesini,ȱ buȱ sorunlarȱ konusundaȱ toplumsalȱ görüóȱ oluóturulȬ masınıȱ saÂlamaktadır.ȱ Kitleȱ iletióimȱ araçlarınınȱ bilgiȱ vermeȱ ióleviȱ habereȱ esasȱ olacakȱolay,ȱfikirȱveȱgeliómeyeȱinsanlarınȱulaómalarını,ȱbunlarıȱüretmeleriniȱveȱ yaymalarınıȱiçermektedirȱ(Güzȱ2005:ȱ14).ȱ
Herȱ óeydenȱ önceȱ medyaȱ bireylerȱ içinȱ toplumȱ veȱ dünyaȱ hakkındaȱ bilgiȱ alȬ ma/edinmeȱkaynaÂıȱ olduÂuȱ gibiȱ bireylerinȱ merakȱ veȱ ilgilerininȱ tatminȱ edilmeȬ sindeȱdeȱrolȱoynamaktadır.ȱBireylerinȱçevresineȱveȱdünyayaȱdairȱöÂrenmeȱisteȬ Âindeȱmedyaȱilkȱsıralardadırȱ(McQuailȱ1994:ȱ78).ȱ
Medyaȱ ileȱ birlikteȱsiyasalȱ izleyiciȱ kitlesiȱ deȱ sürekliȱ olarakȱ geniólemektedir.ȱ Eskilerinȱ siyasalȱ toplantılarıȱ veȱ teknolojikȱ yetersizlikleriȱ dikkateȱ alındıÂındaȱ bugünȱhaberler,ȱsiyasalȱkonular,ȱsiyasalȱgörüómelerȱveȱtartıómalarȱsiyasiȱkonuȬ lardaȱ bilgiȱ arayanlaraȱ alternatifȱ bakıóȱ açısıȱ sunmaktadır.ȱ Buȱ sayedeȱ medyayıȱ takipȱedenȱinsanlarȱhemȱkendisineȱulaóanȱmesajlarıȱhemȱdeȱkendiȱfikirleriniȱtekȬ rarȱgözdenȱgeçirerekȱdahaȱsaÂlamȱbilgiȱedinebilmektedir.ȱȱ
Bilióiminȱ yaȱ daȱ siyasalȱ bilginin,ȱ eylemeȱ geçebilmeninȱ temelȱ koóullarındanȱ olduÂuȱtartıómasızdır.ȱBireyinȱsiyasalȱeylemeȱgeçebilmesi,ȱonunȱkendisiniȱyöneȬ tenlerdenȱbirȱóeyȱbeklemesiȱdurumundaȱolasıdır.ȱSiyasalȱbilgi,ȱbilióselȱbirȱkolayȬ lıkȱveyaȱhazırlıkȱoluóturarakȱsiyasalȱkatılmayıȱveȱsiyasalȱkatılmaȱtürleriniȱartırȬ maktadırȱ(KalaycıoÂluȱ1983:ȱ42).ȱ
Sonuçtaȱ bireylerinȱ siyasalȱ olaylaraȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmeleri,ȱ oȱ bilgileriȱ yoȬ rumlamaları,ȱkendiȱ toplumsalȱ sorunlarıȱileȱ baÂlantısınıȱ kurmalarınıȱ kolaylaótıȬ rırken,ȱȱaynıȱölçüdeȱsiyasalȱkatılmaȱeÂilimleriniȱarttırmaktadır.ȱ
Medyaȱ veȱ siyasetȱ arasındakiȱ iliókininȱ siyasalȱ bilgilenmeȱ düzeyindeȱ önemiȱ büyüktür.ȱ Kitleȱ iletióimȱ araçlarıȱ bireylereȱ birȱ gündeȱ aóırıȱ orandaȱ enformasyonȱ vermektedirȱ (Güneóȱ 1996:ȱ 808).ȱ McCombsȱ veȱ Shaw’aȱ göreȱ medyanınȱ insanlarȱ arasındakiȱ bilgiȱ deÂióiminiȱ etkilemeȱ gücüȱ kitleȱ iletióimiȱ araçlarınınȱ enȱ önemliȱ yanlarındanȱbirisiniȱoluóturmaktadırȱ(McCombs,ȱDanielianȱveȱWantaȱ1995:ȱ282).ȱȱ
YineȱyapılanȱaraótırmalardaȱmedyaȱkullanımıȱileȱsiyasalȱbilgilenmeȱarasınȬ daȱnasılȱbirȱiliókininȱolduÂuȱgörülmektedirȱ(Shakerȱ2009:ȱ810).ȱSiyasalȱbilgilenȬ me,ȱbireylerinȱoyȱvermeȱdavranıóıȱileȱilgiliȱtümȱyaklaóımlarındaȱanahtarȱbirȱunȬ surdur.ȱ Buȱ unsurlardanȱ ilki,ȱ siyasalȱ sisteminȱ ióleyióineȱ yönelikȱ bilgilenmedir.ȱ Gkinciȱ olarakȱ bilgilenmeȱ gündemeȱ veȱ siyasiȱ tartıómalaraȱ yönelikȱ bilgiyiȱ kapsaȬ maktadır.ȱSonȱolarakȱiseȱsiyasiȱaktörlereȱveȱideolojikȱfarklılıklaraȱyönelikȱbilgiȬ lenmeyiȱiçermektedirȱ(Grönlundȱ2007:ȱ400).ȱ
Dolayısıyla,ȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarındanȱ yayılanȱ siyasalȱ bilgilerȱ toplumunȱ gündemindeȱyerȱalırkenȱaynıȱzamandaȱtartıómalaraȱdaȱyönȱvermektedir.ȱBöyleȬ ceȱkamuoyundaȱtartıóılanȱkonularȱdahaȱfazlaȱbilgiȱedinmeyeȱzeminȱhazırlamıóȱ olur.ȱ Sonuçta,ȱ siyasalȱ açıdanȱ dahaȱ fazlaȱ bilgilenenȱ bireyler,ȱ siyasalȱ konulardaȱ dahaȱbilinçliȱveȱseçiciȱolmakȱzorundaȱkalır.ȱSeçiciȱolan,ȱkonuyuȱbilen,ȱtartıómaȬ lardanȱhaberdarȱolanȱbireylerȱdahaȱrasyonelȱtercihȱyapabilmektedirler.ȱ KalaycıoÂlu’naȱ(1983:42)ȱgöre,ȱsiyasalȱbilgiȱbilióselȱbirȱkolaylıkȱveyaȱhazırlıkȱ yaratarakȱsiyasalȱkatılmayıȱartırmaktaȱveȱetkilemektedir.ȱAyrıca,ȱbireyinȱsiyasalȱ bilgisiȱarttıkçaȱbaóvurabileceÂiȱsiyasalȱkatılmaȱtürlerininȱçeóitȱveȱsayısıȱartabileȬ cektir.ȱBireyinȱsiyasalȱbilgisiȱneȱdenliȱfazlaȱiseȱoȱderecede,ȱsadeceȱoyȱvermekȱileȱ yetinmekȱgibiȱbirȱkatılmaȱtürüneȱsaplanıpȱkalmayacak,ȱfakatȱbuȱtürȱkolayȱsiyaȬ salȱkatılmaȱtürlerininȱçeóitȱveȱsayısıȱartabilecektir.ȱBireyinȱsiyasalȱbilgisiȱneȱdenliȱ fazlaȱiseȱoȱderecede,ȱsadeceȱoyȱvermekȱileȱyetinmekȱgibiȱbirȱkatılmaȱtürüneȱdeȱ saplanıpȱkalmayacaktır.ȱȱ GörüldüÂüȱgibiȱsiyasalȱkatılmayıȱattırmanınȱbaólıcaȱunsurunuȱ“bilgi”ȱoluóȬ turmaktadır.ȱSiyasalȱbilgiȱarttıkça,ȱhemȱsiyasalȱkaynaklarȱçeóitlenmekteȱhemȱdeȱ siyasalȱkatılımȱartmaktadır.ȱSiyasalȱsisteminȱyapısıȱveȱióleyióiȱhakkındaȱbilgiyeȱ sahipȱolmadan,ȱetkinȱbirȱsiyasalȱkatılmadaȱbulunmakȱmümkünȱdeÂildirȱ(Özkanȱ 2004:ȱ99).ȱ ȱ
1.2.ȱGlgiliȱÇalıómalarȱ
Siyasalȱbilgilenmedeȱkitleȱiletióimȱaraçlarınınȱrolüȱveȱetkileriȱileȱilgiliȱolarakȱ yarımȱyüzyılaȱyakınȱbirȱzamandanȱberiȱyürütülenȱçalıómalarlaȱzenginȱbirȱliteraȬ türȱ oluóturulmuótur.ȱ AóaÂıdaȱ sözȱ konusuȱ literatürdeȱ yerȱ alanȱ bazıȱ önemliȱ çaȬ lıómalarȱ sunulmaktadır.ȱ Buȱ çalıómalardaȱ siyasalȱ bilgilenmeȱ sürecindeȱ medyaȬ nınȱ önemliȱ rolȱ veȱ etkilereȱ sahipȱ olduÂuȱ görüóüȱ üzerindeȱ ısrarlaȱ durulmuótur.ȱ AyrıcaȱmedyanınȱbireylerinȱgünlükȱhayatınaȱdahaȱfazlaȱgirmesininȱsiyasalȱbilȬ gilenmeȱsürecindeȱmedyayaȱolanȱgereksinimiȱdahaȱdaȱarttırdıÂıȱaraótırmalardaȱ altıȱçizilenȱönemliȱbirȱbulgudur.ȱ
Yılȱ Yazarȱ(lar)ȱ ÇalıómanınȱGsmiȱ
1975ȱ PhilipȱH.ȱMelansonȱ “PoliticalȱScienceȱandȱPoliticalȱKnowledge”ȱ
1979ȱ EugeneȱF.ȱMillerȱ “MetaphorȱandȱPoliticalȱKnowledge”ȱ
1980ȱ AlexisȱS.ȱTanȱ “Massȱ Mediaȱ Use,ȱ Issueȱ Knowledgeȱ andȱ Politicalȱ InvolȬ vement”ȱ
1987ȱ RobertȱHuckfeldtȱandȱJohnȱSpragueȱ “Networksȱ inȱ Context:ȱ Theȱ Socialȱ Flowȱ ofȱ Politicalȱ InforȬ mation”ȱ
1988ȱ RobertȱHuckfeldtȱandȱJohnȱSpragueȱ “Choice,ȱ Socialȱ Structure,ȱ andȱ Politicalȱ Information:ȱ Theȱ InformationȱCoercionȱofȱMinorities”ȱ
1989ȱ DanȱBerkowitz,ȱandȱDavid,ȱPritchardȱ “PoliticalȱKnowledgeȱandȱCommunicationȱResources”ȱ
1993ȱ MichaelȱX.ȱDelliȱCarpiniȱadȱScottȱKeeȬ terȱ
“Measuringȱ Politicalȱ Knowledge:ȱ Puttingȱ Firstȱ Thingsȱ First”ȱ
1994ȱ Stevenȱ H.ȱ Chaffee,ȱ Xinshuȱ Zhaoȱ andȱ GlennȱLeshnerȱ
“PoliticalȱKnowledgeȱandȱtheȱCampaignȱMediaȱofȱ1992”ȱ
1995ȱ NurettinȱGüzȱ “Siyasalȱ Tercihleriȱ Belirlemedeȱ Kitleȱ Gletióimȱ Araçlarınınȱ Rolü:ȱMartȱ1994ȱYerelȱSeçimleriȱAnkaraȱÖrneÂi”.ȱ
1996ȱ SadıkȱGüneóȱ “MedyaȱveȱSiyasalȱBilgilenme”ȱ
1998ȱ Eksterowicz,ȱ Anthonyȱ J.,ȱ Robert,ȱ RoȬ bertsȱandȱAdrianȱClarkȱ “PublicȱJournalismȱandȱPublicȱKnowledge”ȱ 1999ȱ JefferyȱJ.ȱMondakȱ “ReconsideringȱtheȱMeasurementȱofȱPoliticalȱKnowledge”ȱ 1999ȱ JackȱM.ȱMcleod,ȱDietramȱA.ȱScheufele,ȱ andȱPatriciaȱMoyȱ “Community,ȱCommunication,ȱandȱParticipation:TheȱRoleȱ ofȱ Massȱ Mediaȱ andȱ Interpersonalȱ Discussionȱ inȱ Localȱ PoliticalȱParticipation”ȱ
2000ȱ Thomasȱ J.ȱ Johnsonȱ andȱ Barbaraȱ K.ȱ Kayeȱ
“UsingȱisȱBelieving:ȱTheȱGnfluenceȱofȱRelianceȱonȱtheȱCreȬ dibilityȱ ofȱ Onlineȱ Politicalȱ Informationȱ Amongȱ Politicallyȱ GnterestedȱInternetȱUsers”ȱ
2000ȱ MichaelȱMcDevittȱandȱStevenȱChaffeeȱ “Closingȱ Gapȱ inȱ Politicalȱ Communicationȱ andȱ KnowledȬ ge”ȱ
2001ȱ ChristopherȱMichaelȱFedericoȱ “EpistemicȱMotivationȱandȱtheȱUsesȱofȱPoliticalȱKnowledȬ ge”ȱ
malıȱBirȱGnceleme”.ȱ
2002ȱ Barbaraȱ K.ȱ Kayeȱ andȱ Thomasȱ J.ȱ JohnȬ sonȱ
“Onlineȱ andȱ inȱ theȱ Knowȱ Usesȱ andȱ Gratificationsȱ ofȱ theȱ WebȱforȱPoliticalȱInformation”ȱ
2003ȱ AhmetȱKalenderȱ “Seçmeninȱ Kararȱ Vermeȱ Sürecindeȱ Gletióimȱ Araçȱ veȱ YönȬ temlerininȱÖnemiȱÜzerineȱBirȱAraótırma”.ȱ
2004ȱ Barbaraȱ K.ȱ Kayeȱ andȱ Thomasȱ J.ȱ JohnȬ sonȱ
“Aȱ Webȱ forȱ Allȱ Reasons:ȱ Usesȱ andȱ Gratificationsȱ ofȱ InterȬ netȱComponentsȱforȱPoliticalȱInformation”ȱ 2005ȱ WilliamȱP.ȱEveland,ȱAndrewȱF.ȱHayes,ȱ DhavanȱV.ȱShah,ȱandȱNojinȱKwakȱ “UnderstandingȱtheȱRelationshipȱBetweenȱ CommunicationȱandȱPoliticalȱKnowledge:ȱ AȱModelȱComparisonȱApproachȱUsingȱPanelȱData”ȱ 2006ȱ KimmoȱGrönlundȱandȱHenryȱMilnerȱ “TheȱDeterminantsȱofȱPoliticalȱKnowledgeȱinȱComparativeȱ Perspective”ȱ
2006ȱ deȱ Vreese,ȱ Claesȱ H;ȱBoomgaarden,ȱ Hajoȱ
“News,ȱ Politicalȱ Knowledgeȱ andȱ Participation:ȱ Theȱ DiffeȬ rentialȱ Effectsȱ ofȱ Newsȱ Mediaȱ Exposureȱ onȱ Politicalȱ KnowledgeȱandȱParticipation”ȱ
2007ȱ HenryȱMilnerȱ “Politicalȱ Knowledgeȱ andȱ Participationȱ Amongȱ Youngȱ CanadiansȱandȱAmericans”ȱ
2007ȱ kükrüȱBalcıȱveȱAhmetȱTarhanȱ “Siyasalȱ Bilgilenmeȱveȱ Gnternet:ȱ 22ȱ Temmuzȱ 2007ȱ Genelȱ SeçimleriȇndeȱBirȱKullanımlarȱVeȱDoyumlarȱAraótırması”.ȱ
2007ȱ TiffanyȱLynnȱThomsonȱ “ExaminingȱDimensionsȱofȱPoliticalȱDiscussionȱandȱPolitiȬ calȱKnowledge”ȱ
2008ȱ RanȱWeiȱandȱVenȬhweiȱLoȱ “Newsȱ Mediaȱ Useȱ andȱ Knowledgeȱ Aboutȱ theȱ 2006ȱ U.S.ȱ Midtermȱ Elections:ȱ Whyȱ Exposureȱ Mattersȱ inȱ Voterȱ LearȬ ning”ȱ
2008ȱ PeterȱT.ȱLeesonȱ “MediaȱFreedom,ȱPoliticalȱKnowledge,ȱandȱParticipation”ȱ
2008ȱ ToddȱCharlesȱTrautmanȱ “Localȱ Televisionȱ News,ȱ Politicalȱ Participationȱ andȱ PolitiȬ calȱKnowledge”ȱ
2009ȱ ByȱLeeȱShakerȱ “Citizens’ȱ Localȱ Politicalȱ Knowledgeȱ andȱ Theȱ Roleȱ ofȱȱ MediaȱAccess”ȱ
2010ȱ IanȱBremmerȱandȱPrestonȱKeatȱ “Theȱ Fatȱ Tail:Theȱ Powerȱ ofȱ Politicalȱ Knowledgeȱ inȱ anȱ UncertainȱWorld”ȱ
2010ȱ kükrüȱBalcıȱveȱHüsamettinȱAkarȱ “Siyasalȱ Bilgilenmedeȱ Gletióimȱ Araçȱ veȱ Yöntemlerininȱ Önemȱ Düzeyi:ȱ 29ȱ Martȱ 2009ȱ Yerelȱ Seçimleriȱ Konyaȱ AraóȬ tırması”.ȱ
2011ȱ AdemȱDoÂanȱveȱGökselȱGökerȱ “YerelȱSeçimlerdeȱSeçmenlerinȱSiyasalȱBilgiȱDüzeyi:ȱElazıÂȱ SeçmeniȱÖrneÂi”ȱ
2.ȱYÖNTEMȱ
Buȱ baólıkȱ altında,ȱ yapılanȱ araótırmanınȱ modeli,ȱ evreniȱ veȱ örneklemi,ȱ veriȱ toplamaȱaraçları,ȱeldeȱedilenȱverilerinȱdeÂerlendirilmesindeȱyararlanılanȱistatisȬ tikselȱyöntemlerȱveȱortayaȱkonulmayaȱçalıóılanȱaraótırmaȱsorularıȱileȱilgiliȱbilgiȬ lerȱverilmektedir.ȱ
2.1.ȱAraótırmanınȱModeliȱ
Buȱaraótırmaȱgenelȱtaramaȱmodelindeȱolup;ȱçalıómanınȱbaÂımlıȱveȱbaÂımsızȱ deÂiókenleriȱarasındaȱkaróılaótırmalıȱiliókiselȱtaramaȱyapılmıótır.ȱSelçukȱÜniverȬ sitesiȱ öÂrencileriȱ üzerinde,ȱ genelȱ veȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyaȱkullanımȱalıókanlıklarınıȱortayaȱkoymakȱamacıylaȱverilerȱtoplanmıótır.ȱ
2.2.ȱAraótırmanınȱUygulanmasıȱveȱÖrneklemȱ
Katılımcılarınȱ genelȱ veȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyayıȱ kullanım,ȱmedyayaȱgüvenmeȱveȱmedyadanȱetkilenmeȱdüzeylerini,ȱgenelȱveȱsiȬ yasalȱgündemeȱilgiȱdüzeyleriniȱveȱilgilendikleriȱkonularıȱtespitȱetmekȱüzereȱ01Ȭ 11ȱ Haziranȱ 2010ȱ tarihleriȱ arasındaȱ Selçukȱ Üniversitesiȱ Alaeddinȱ Keykubatȱ Kampüsündeȱ yerȱ alanȱ fakülteȱ veȱ yüksekokullarla,ȱ Meram’daȱ bulunanȱ eÂitimȱ fakültesindeȱöÂrenimȱgörenȱöÂrencilerȱüzerindeȱbirȱsahaȱaraótırmasıȱgerçekleóȬ tirilmiótir.ȱÖrneklemȱseçimindeȱtesadüfiȱörneklemȱesasȱalınmıótır.ȱAraótırmadaȱ yüzyüzeȱgörüómeȱyöntemiȱkullanılarakȱtoplamȱ500ȱanketȱuygulanmıó,ȱyapılanȱ önȱ incelemeȱ neticesindeȱ 475ȱ anketȱ formununȱ analizȱ içinȱ uygunȱ olduÂuȱ görülȬ müótür.ȱ
2.3.ȱVeriȱToplamaȱAraçlarıȱ
Genelȱ veȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyaȱ kullanımıȱ açısınȬ danȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ nasılȱ birȱ durumȱ veȱ tutumȱ içerisindeȱ olduklarınıȱ ortayaȱ koymakȱ amacıylaȱ 3ȱ anaȱ bölümdenȱ oluóanȱ 41ȱ sorulukȱ birȱ anketȱ formuȱ hazırlanmıótır.ȱ Glkȱ bölümȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ olup,ȱ buȱ bölümdeȱ genelȱ günȬ demeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyaȱkullanımȱdüzeyiniȱortayaȱkoymayaȱyönelikȱ 5’liȱ(1=ȱhiçȱkullanmıyorum,ȱ5=ȱherȱzamanȱkullanıyorum)ȱlikertȱskalasıylaȱhazırȬ lanmıóȱ 5;ȱ medyayaȱ güvenmeȱ düzeyiniȱ ortayaȱ koymayaȱ dönükȱ 5’liȱ (1=ȱ hiçȱ güȬ venmiyorum,ȱ 5=ȱ çokȱ güveniyorum)ȱ likertȱ skalasıylaȱ hazırlanmıóȱ 5;ȱ medyadanȱ etkilenmeȱdüzeyiniȱortayaȱkoymakȱüzereȱ5’liȱ(1=ȱhiçȱetkilemiyor,ȱ5=ȱçokȱetkiliȬ yor)ȱ likertȱ skalasıylaȱ hazırlanmıóȱ 5;ȱ genelȱ gündemeȱ ilgiȱ düzeyiniȱ belirlemeyeȱ dönükȱ 1ȱ veȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ ilgilenilenȱ konularıȱ tespitȱ etmeyeȱ yönelikȱ 1ȱ olmakȱüzereȱtoplamȱ18ȱsoruȱyerȱalmaktadır.ȱGkinciȱbölümȱsiyasalȱgündemeȱilióȬ kinȱ olup,ȱ yineȱ buȱ bölümdeȱ ilkȱ bölümdeȱ olduÂuȱ gibiȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyaȱ kullanımȱ düzeyiniȱ ortayaȱ koymayaȱ yönelikȱ 5’liȱ (1=ȱ hiçȱ kullanmıyorum,ȱ 5=ȱ herȱ zamanȱ kullanıyorum)ȱ likertȱ skalasıylaȱ hazırlanmıóȱ 5;ȱ medyayaȱgüvenmeȱdüzeyiniȱortayaȱkoymayaȱdönükȱ5’liȱ(1=ȱhiçȱgüvenmiyorum,ȱ 5=ȱ çokȱgüveniyorum)ȱ likertȱ skalasıylaȱ hazırlanmıóȱ 5;ȱmedyadanȱ etkilenmeȱ düȬ zeyiniȱortayaȱkoymakȱüzereȱ5’liȱ(1=ȱhiçȱetkilemiyor,ȱ5=ȱçokȱetkiliyor)ȱlikertȱskaȬ lasıylaȱ hazırlanmıóȱ 5;ȱ siyasalȱ gündemeȱ ilgiȱ düzeyiniȱ belirlemeyeȱ dönükȱ 1ȱ veȱ
siyasalȱgündemeȱiliókinȱilgilenilenȱkonularıȱtespitȱetmeyeȱyönelikȱ1ȱolmakȱüzereȱ toplamȱ18ȱsoruȱbulunmaktadır.ȱÜçüncüȱveȱsonȱbölümȱise,ȱoyȱvermeyiȱdüóünüȬ lenȱpartiyeȱbaÂlılıkȱdüzeyiniȱtespitȱetmeyeȱdönükȱ1,ȱmevcutȱsiyasiȱgörüóüȱortaȬ yaȱ koymakȱ üzereȱ 1ȱ veȱ sosyoȬdemografikȱ özelliklerleȱ ilgiliȱ 4ȱ sorudanȱ oluómakȬ tadır.ȱ Anketȱformuȱsahadaȱuygulanmadanȱönceȱ30ȱkióiȱüzerindeȱbirȱönȬtesteȱtabiȱ tutulmuó,ȱanlaóılırlıkȱveȱanalizlereȱuygunlukȱdüzeyiȱtespitȱedilerekȱgerekliȱdüȬ zenlemelerȱyapılmıó,ȱanketeȱsonȱóekliȱverilmiótir.ȱ 2.4.ȱVerilerinȱAnaliziȱveȱKullanılanȱTestlerȱ AlanȱaraótırmasındanȱeldeȱedilenȱverilerȱSPSSȱ17.0ȱistatistikȱprogramıȱkulȬ lanılarakȱelektronikȱortamdaȱiólenmiótir.ȱVerilerinȱanalizindeȱsırasıyla,ȱkatılımȬ cılarınȱsosyoȬdemografikȱözelliklerine,ȱgenelȱveȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱgörüóȬ lerineȱ yönelikȱ verileriȱ ortayaȱ koymakȱ amacıylaȱ betimleyiciȱ istatistikȱ teknikleȬ rindenȱyararlanılmıótır.ȱAraótırmayaȱkatılanlarınȱgenelȱveȱsiyasalȱgündemeȱilióȬ kinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyaȱ kullanımınınȱ genelȱ özelliklerȱ açısındanȱ sergilediÂiȱ farklılaómayıȱ ortayaȱ koymakȱ üzereȱ baÂımsızȱ örneklemȱ tȱ tesiȱ veȱ tekȱ yönlüȱ varȬ yansȱanaliziȱ(ANOVAȱ);ȱgenelȱveȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyaȱ kullanımıȱileȱgenelȱveȱsiyasalȱgündemeȱilgiȱdüzeyiȱarasındakiȱiliókiyi,ȱgenelȱveȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyaȱ kullanımlarıȱ arasındakiȱ iliókiyiȱ veȱgenelȱveȱsiyasalȱgündemeȱilgiȱdüzeyleriȱarasındakiȱiliókiyiȱgözlerȱönüneȱserȬ mekȱüzereȱkorelasyonȱanaliziȱkullanılmıótır.ȱ
2.5.ȱAraótırmaȱSorularıȱ
Çalıómadaȱ aóaÂıdakiȱ araótırmaȱ sorularınaȱ cevapȱ bulunmayaȱ çalıóılmaktaȬ dır:ȱȱ
Araótırmaȱ Sorusuȱ 1:ȱ Genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medya,ȱ kullaȬ nım,ȱgüvenmeȱveȱetkilenmeȱdüzeyiȱaçısındanȱneȱdurumdadır?ȱ
Araótırmaȱ Sorusuȱ 2:ȱ Genelȱ gündemeȱ ilgiȱ düzeyiȱ nedirȱ veȱ hangiȱ konularlaȱ ilgilenilmektedir?ȱ AraótırmaȱSorusuȱ3:ȱSiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedya,ȱkullaȬ nım,ȱgüvenmeȱveȱetkilenmeȱdüzeyiȱaçısındanȱneȱdurumdadır?ȱ AraótırmaȱSorusuȱ4:ȱSiyasalȱgündemeȱilgiȱdüzeyiȱnedirȱveȱhangiȱkonularlaȱ ilgilenilmektedir?ȱ AraótırmaȱSorusuȱ5:ȱGenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyaȱkullanımȱ düzeyi,ȱmedyayaȱgüvenmeȱdüzeyiȱveȱmedyadanȱetkilenmeȱdüzeyiȱaraótırmayaȱ katılanlarınȱ genelȱ özellikleriȱ veȱ genelȱ gündemeȱ ilgiȱ düzeyiȱ açısındanȱ nasılȱ birȱ ilióki/farklılaómaȱsergilemektedir?ȱ
Araótırmaȱ Sorusuȱ 6:ȱ Siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyaȱ kullaȬ nımȱ düzeyi,ȱ medyayaȱ güvenmeȱ düzeyiȱ veȱ medyadanȱ etkilenmeȱ düzeyiȱ araóȬ tırmayaȱkatılanlarınȱ genelȱ özellikleriȱ veȱ siyasalȱ gündemeȱ ilgiȱ düzeyiȱaçısındanȱ nasılȱbirȱilióki/farklılaómaȱsergilemektedir?ȱ
AraótırmaȱSorusuȱ7:ȱGenelȱveȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedȬ yayıȱ kullanım,ȱ medyayaȱ güvenmeȱ veȱ medyadanȱ etkilenmeȱ düzeyleriȱ veȱ genelȱ veȱsiyasalȱgündemeȱilgiȱdüzeyleriȱarasındakiȱilióki/etkileóimȱnasıldır?ȱ 3.ȱARAkTIRMAȱBULGULARIȱ 3.1.ȱAraótırmayaȱKatılanlarınȱGenelȱÖzellikleriȱ AraótırmayaȱkatılanlaraȱgenelȱözellikleriȱitibariyleȱbakıldıÂında;ȱ ȬȱAraótırmayaȱkatılanlarınȱ%45,5’iȱerkek,ȱ%54,1’iȱkadındır.ȱ%0,4’üȱise,ȱcinsiȬ yetineȱiliókinȱbilgiȱvermemiótir.ȱ ȬȱEvliȱolanlarınȱoranıȱ%2,1,ȱbekarȱolanlarınȱoranıȱ%97,7ȱveȱmedeniȱdurumuȬ naȱiliókinȱbilgiȱvermeyenlerinȱoranıȱ%0,2’dir.ȱ ȬȱEnȱdüóükȱaraótırmayaȱkatılanȱyaóıȱ17,ȱenȱyüksekȱaraótırmayaȱkatılanȱyaóıȱ 49,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱyaólarınınȱaritmetikȱortalamasıȱ21,50,ȱstandartȱsapȬ masıȱ 2,27’dir.ȱ Araótırmayaȱ katılanlarınȱ yaóıȱ kategorilendirildiÂindeȱ ise,ȱ %61,1’ininȱ 21Ȭ24ȱ arası,ȱ %31,6’sınınȱ 17Ȭ20ȱ arası,ȱ %6,1’ininȱ 25ȱ veȱ üzeriȱ yaóȱ gruȬ bundaȱyerȱaldıÂı,ȱ%1,3’ününȱdeȱbuȱsoruyuȱcevapsızȱbıraktıÂıȱgörülmektedir.ȱ
Ȭȱ Enȱ düóükȱ aylıkȱ ortalamaȱ aileȱ geliriȱ 400ȱ TL,ȱ enȱ yüksekȱ 10000ȱ TL’dir.ȱ Buȱ doÂrultuda,ȱaylıkȱortalamaȱaileȱgelirininȱaritmetikȱortalamasıȱ1551,41ȱTL,ȱstanȬ dartȱ sapmasıȱ 965,14ȱ TL’dir.ȱ Aylıkȱ ortalamaȱ aileȱ geliriȱ kategorilendirildiÂindeȱ ise,ȱ katılımcılarınȱ %48,2’sininȱ 751Ȭ1500ȱ TLȱ arası,ȱ %20’sininȱ 750ȱ TLȱ veȱ aóaÂısı,ȱ %18,7’sininȱ1501Ȭ2250ȱTLȱarası,ȱ%13,1’ininȱ2251ȱTLȱveȱüzeriȱaylıkȱortalamaȱaileȱ gelirineȱsahipȱolduÂuȱanlaóılmaktadır.ȱ
Ȭȱ Oyȱ vermeyiȱ düóündüÂüȱ partiyeȱ baÂlılıÂıȱ ortaȱ düzeydeȱ olanlarınȱ oranıȱ %42,9,ȱgüçlüȱolanlarınȱoranıȱ%23,2,ȱzayıfȱolanlarınȱoranıȱ%14,5,ȱçokȱgüçlüȱolanȬ larınȱoranıȱ%10,9,ȱçokȱzayıfȱolanlarınȱoranıȱ%7,6ȱveȱoyȱvermeyiȱdüóündüÂüȱparȬ tiyeȱbaÂlılıkȱdüzeyineȱiliókinȱbilgiȱvermeyenlerinȱoranıȱ%0,8’dir.ȱȱ ȬȱAraótırmayaȱkatılanlarınȱ%45,1’iȱkendisiniȱsiyasiȱgörüóȱolarakȱhiçbirȱkateȬ gorideȱgörmezken,ȱ%27,6’sıȱmerkezȱsaÂ,ȱ%10,7’siȱmerkezȱsol,ȱ%8,6’sıȱradikalȱsaÂȱ veȱ%6,1’iȱradikalȱsolȱolarakȱdeÂerlendirmektedir.ȱ%1,9’uȱise,ȱbuȱsoruyuȱcevapsızȱ bırakmıótır.ȱȱ 3.2.ȱGenelȱGündemeȱGliókinȱGörüólerȱ Buȱbaólıkȱaltında,ȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyayıȱkullanmaȱ düzeyi,ȱ medyayaȱ güvenmeȱ düzeyiȱ veȱ medyadanȱ etkilenmeȱ düzeyiȱ ortayaȱ koȬ
nulmakta,ȱardındanȱgenelȱgündemeȱilgiȱdüzeyiȱveȱgenelȱgündemeȱiliókinȱilgileȬ nilenȱkonularȱaçıklanmayaȱçalıóılmaktadır.ȱȱ
3.2.1.ȱGenelȱGündemeȱGliókinȱBilgiȱEdinmedeȱMedyaȱKullanımıȱ
GenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyaȱkullanımınıȱfarklıȱboyutlarıyȬ laȱsorgulamakȱamacıyla,ȱmedyayıȱkullanımȱdüzeyi,ȱmedyayaȱgüvenmeȱdüzeyiȱ veȱ medyadanȱ etkilenmeȱ düzeyiȱ olmakȱ üzereȱ medyaȱ kullanımıȱ üçȱ kategoriȱ alȬ tındaȱ deÂerlendirilmiótir.ȱ Tabloȱ 1’deȱ deȱ görüleceÂiȱ üzereȱ televizyonun,ȱ radyoȬ nun,ȱgazetenin,ȱdergininȱveȱinternetinȱherȱbirȱkategoriȱiçerisindeȱnasılȱbirȱdaÂıȬ lımȱsergilediÂi,ȱneȱdüzeydeȱtercihȱedildiÂiȱsözȱkonusuȱaraçlarınȱaritmetikȱortaȬ lamalarıȱ veȱ standartȱ sapmalarıȱ alınarakȱ ortayaȱ konulmuótur.ȱ Buȱ baÂlamda,ȱ aritmetikȱortalamalarȱgözȱönüneȱalındıÂında,ȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinȬ medeȱ hiçbirȱ araçȱ herȱ zamanȱ kullanılmamakta,ȱ hiçbirȱ aracaȱ çokȱ fazlaȱ güvenilȬ memekteȱveȱhiçbirȱaraçtanȱedinilenȱbilgilerinȱtutumlarıȱçokȱetkilediÂiȱdüóünülȬ memektedir.ȱ Tabloȱ1:ȱGenelȱGündemeȱGliókinȱBilgiȱEdinmedeȱMedyaȱKullanımıȱȱȱ Genelȱ Gündemeȱ Gliókinȱ Bilgiȱ Edinmedeȱ
MedyayıȱKullanımȱDüzeyiȱ Medyayaȱ Güvenmeȱ Düzeyiȱ
Medyadanȱ Etkilenmeȱ Düzeyiȱ
Nȱ A.O.ȱ S.D.ȱ Nȱ A.O.ȱ S.D.ȱ Nȱ A.O.ȱ S.D.ȱ
Televizyonȱ 473ȱ 3,49ȱ 1,22ȱ 472ȱ 2,80ȱ 1,09ȱ 473ȱ 3,23ȱ 1,11ȱ
Radyoȱ 470ȱ 2,19ȱ 1,07ȱ 469ȱ 2,96ȱ ,96ȱ 472ȱ 2,80ȱ 1,07ȱ
Gazeteȱ 472ȱ 3,39ȱ 1,07ȱ 473ȱ 3,18ȱ 1,07ȱ 473ȱ 3,51ȱ ,99ȱ
Dergiȱ 462ȱ 2,13ȱ 1,05ȱ 468ȱ 2,94ȱ 1,04ȱ 470ȱ 2,88ȱ 1,13ȱ
Gnternetȱ 475ȱ 3,96ȱ 1,10ȱ 473ȱ 3,12ȱ 1,10ȱ 474ȱ 3,45ȱ 1,08ȱ
Genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyayıȱ kullanımȱ düzeyiȱaçısındanȱ ilgiliȱ araçlaraȱbakıldıÂında,ȱbirinciȱsırayıȱinternetinȱ(A.O.=3,96)ȱaldıÂı,ȱbunuȱsırasıylaȱ televizyonunȱ(A.O.=3,49)ȱveȱgazeteninȱ(A.O.=3,39)ȱtakipȱettiÂi,ȱenȱsonȱsıradaȱiseȱ dergininȱ(A.O.=2,13)ȱveȱradyonunȱ(A.O.=2,19)ȱyerȱaldıÂıȱgörülmektedir.ȱAyrıca,ȱ genelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱkullanımȱdüzeyleriȱsorgulananȱaraçların,ȱ 1,05ȱileȱ1,22ȱarasındaȱdeÂióenȱstandartȱsapmalaraȱsahipȱolduÂuȱgözlenmektedir.ȱ Kullanımȱ düzeyleriȱ anlamındaȱ herȱ araçȱ kendiȱ içerisindeȱ birȱ deÂerlendirmeyeȱ tabiȱtutulduÂundaȱise;ȱȱ
Ȭȱ televizyonu,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %31,8’iȱ çoÂuȱ zaman,ȱ %24’üȱ herȱ zaȬ man,ȱ%20,8’iȱbazenȱveȱ%15,2’siȱnadirenȱkullanırken,ȱ%7,8’iȱhiçȱkullanmamaktaȬ dır.ȱSoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%0,4’tür.ȱ
Ȭȱradyoyu,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%36,2’siȱnadirenȱkullanırken,ȱ%29,9’uȱhiçȱ kullanmamaktadır.ȱ Bunlarınȱ dıóında,ȱ %19,2’siȱ bazen,ȱ %10,9’uȱ çoÂuȱ zamanȱ veȱ %2,7’siȱherȱzamanȱkullanmaktadır.ȱSoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%1,1’dir.ȱ Ȭȱ gazeteyi,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %31,2’siȱ çoÂuȱ zaman,ȱ %30,5’iȱ bazen,ȱ %17,3’üȱnadirenȱveȱ%16,6’sıȱherȱzamanȱkullanırken,ȱ%3,8’iȱhiçȱkullanmamaktaȬ dır.ȱSoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%0,6’dır.ȱ
Ȭȱ dergiyi,ȱaraótırmayaȱ katılanlarınȱ %32,8’iȱ hiçȱ kullanmazken,ȱ %31,6’sıȱ nadiȬ ren,ȱ %21,7’siȱ bazen,ȱ %8,8’iȱ çoÂuȱ zamanȱ veȱ %2,3’üȱ herȱ zamanȱ kullanmaktadır.ȱ Soruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%2,7’dir.ȱ
Ȭȱ interneti,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %39,6’sıȱ herȱ zaman,ȱ %32,4’üȱ çoÂuȱ zaȬ man,ȱ%16,2’siȱbazen,ȱveȱ%ȱ8’iȱnadirenȱkullanırken,ȱ%3,8’iȱhiçȱkullanmamaktadır.ȱ
Genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyayaȱ güvenmeȱ düzeyiȱaçısındanȱ ilgiliȱ araçlarȱincelendiÂinde,ȱenȱfazlaȱgüvenilenȱaracınȱgazeteȱ(A.O.=3,18)ȱveȱinternetȱ (A.O.=3,12)ȱ olduÂu,ȱ bunuȱ sırasıylaȱ radyonunȱ (A.O.=2,96)ȱ veȱ dergininȱ (A.O.=2,94)ȱ izlediÂi,ȱ enȱ azȱ güvenilenȱ aracınȱ iseȱ televizyonȱ (A.O.=2,80)ȱ olduÂuȱ anlaóılmaktadır.ȱBununlaȱbirlikte,ȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱgüveȬ nilmeȱ düzeyleriȱ belirlenmeyeȱ çalıóılanȱ araçların,ȱ 0,96ȱ ileȱ 1,10ȱ arasındaȱ deÂióenȱ standartȱ sapmalaraȱ sahipȱ olduÂuȱ görülmektedir.ȱ Güvenilmeȱ düzeyleriȱ açısınȬ danȱherȱaraçȱkendiȱiçerisindeȱdeÂerlendirildiÂindeȱise;ȱ
Ȭȱtelevizyona,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%30,1’iȱgüvenmeȱkonusundaȱkararsızȱ kalırken,ȱ%28,4’üȱgüvenmekte,ȱ%23,2’siȱgüvenmemekte,ȱ%14,9’uȱhiçȱgüvenmeȬ mekteȱ veȱ %2,7’siȱ çokȱ güvenmektedir.ȱ Soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱ oranıȱ %0,6’dır.ȱ
Ȭȱradyoya,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%40,4’üȱgüvenmeȱkonusundaȱkararsızlıkȱ yaóarken,ȱ %29,1’iȱ güvenmekte,ȱ %17,9’uȱ güvenmemekte,ȱ %9,3’üȱ hiçȱ güvenmeȬ mekteȱ veȱ %2,1’iȱ çokȱ güvenmektedir.ȱ Soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱ oranıȱ %1,3’tür.ȱȱ
Ȭȱ gazeteye,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %36,2’siȱ güvenmekte,ȱ %29,9’uȱ kararsızȱ kalmakta,ȱ %17,3’üȱ güvenmemekte,ȱ %8,2’siȱ hiçȱ güvenmemekteȱ veȱ %8’iȱ çokȱ güȬ venmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%0,4’tür.ȱ
Ȭȱdergiye,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%37,9’uȱgüvenȱduymaȱnoktasındaȱkararȬ sızlıkȱ içerisindeyken,ȱ %27,2’siȱ güvenmekte,ȱ %17,9’uȱ güvenmemekte,ȱ %11,6’sıȱ hiçȱgüvenmemekteȱveȱ%4’üȱçokȱgüvenmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱbırakanlaȬ rınȱoranıȱ%1,5’tir.ȱ
Ȭȱ internete,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %34,3’üȱ güvenmeȱ hususundaȱ kararsızȱ birȱ durumdayken,ȱ %29,9’uȱ güvenmekte,ȱ %15,8’iȱ güvenmemekte,ȱ %10,1’iȱ hiçȱ güvenmemekteȱveȱ%9,5’iȱçokȱgüvenmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱ oranıȱ%0,4’tür.ȱ
Genelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyadanȱetkilenmeȱdüzeyiȱaçısındanȱilgiliȱ araçlarȱbirȱincelemeyeȱtabiȱtutulduÂunda,ȱenȱfazlaȱgazetedenȱ(A.O.=3,51)ȱediniȬ lenȱbilgilerinȱtutumlarıȱetkilediÂi,ȱbunuȱsırasıylaȱinternetinȱ(A.O.=3,45)ȱveȱteleȬ vizyonunȱ(A.O.=3,23)ȱtakipȱettiÂi,ȱtutumlarȱüzerindeȱenȱazȱetkiyeȱiseȱradyonunȱ (A.O.=2,80)ȱ veȱ dergininȱ (A.O.=2,88)ȱ sahipȱ olduÂuȱ gözlenmektedir.ȱ Bununȱ yanıȱ sıra,ȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinirkenȱ etkiȱ düzeyleriȱ ölçülmeyeȱ çalıóılanȱ araçların,ȱ0,99ȱileȱ1,13ȱarasındaȱdeÂióenȱstandartȱsapmalaraȱsahipȱolduÂuȱanlaȬ óılmaktadır.ȱ Etkiȱ düzeyleriȱ bakımındanȱ herȱ araçȱ kendiȱ içerisindeȱ deÂerlendiriȬ lecekȱolduÂundaȱise;ȱ
Ȭȱ televizyondanȱ edindiÂiȱ bilgilerden,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %49,3’üȱ etkiȬ lenmekte,ȱ %18,7’siȱ etkilenmemekte,ȱ %16,4’üȱ kararsızȱ kalmakta,ȱ %9,5’iȱ hiçȱ etkiȬ lenmemekteȱ veȱ %5,7’siȱ çokȱ etkilenmektedir.ȱ Buȱ soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱ oranıȱ%0,4’tür.ȱ
Ȭȱ radyodanȱ edindiÂiȱ bilgilerden,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %32,2’siȱ etkilenȬ mekte,ȱ%27,8’iȱkararsızlıkȱyaóamakta,ȱ%23,6’sıȱetkilenmemekte,ȱ%14,9’uȱhiçȱetȬ kilenmemekteȱ veȱ %0,8’iȱ çokȱ etkilenmektedir.ȱ Buȱ soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱ oranıȱ%0,6’dır.ȱȱ
Ȭȱ gazetedenȱ edindiÂiȱ bilgilerden,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %53,1’iȱ etkilenȬ mekte,ȱ %19,8’iȱ kararsızlıkȱ içerisindeȱ bulunmakta,ȱ %11,8’iȱ etkilenmemekte,ȱ %9,9’uȱ çokȱ etkilenmekteȱ veȱ %5,1’iȱ hiçȱ etkilenmemektedir.ȱ Buȱ soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱoranıȱ%0,4’tür.ȱȱ
ȬȱdergidenȱedindiÂiȱbilgilerden,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%32,2’siȱetkilenmekȬ te,ȱ %26,7’siȱ kararsızȱ birȱ durumdaȱ bulunmakta,ȱ %21,3’üȱ etkilenmemekte,ȱ %14,9’uȱhiçȱetkilenmemekteȱveȱ%3,8’iȱçokȱetkilenmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱ bırakanlarınȱoranıȱ%1,1’dir.ȱȱ
Ȭȱ internettenȱ edindiÂiȱ bilgilerden,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %43,2’siȱ etkilenȬ mekte,ȱ %21,7’siȱ kararsızȱ kalmakta,ȱ %14,7’siȱ etkilenmemekte,ȱ %14,3’üȱ çokȱ etkiȬ lenmekteȱ veȱ %5,9’uȱ hiçȱ etkilenmemektedir.ȱ Buȱ soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱ oranıȱ%0,2’dir.ȱȱ
Sonuçȱ olarak,ȱ kullanımȱ düzeyiȱ açısındanȱ internet,ȱ güvenmeȱ veȱ etkilenmeȱ düzeyiȱaçısındanȱgazeteȱdiÂerȱaraçlaraȱnazaranȱdahaȱyüksekȱbirȱortalamayaȱsaȬ hipken,ȱgerekȱkullanım,ȱgerekȱgüvenmeȱveȱgerekseȱetkilenmeȱdüzeyiȱaçısındanȱ dergiȱ veȱ radyoȱ enȱ düóükȱ ortalamayıȱ almaktadır.ȱ Buȱ durumȱ da,ȱ örnekleminȱ gençlerdenȱ oluómasıȱ nedeniyleȱ internetȱ kullanımınınȱ çoÂuȱ alandaȱ olduÂuȱ gibiȱ genelȱgündemeȱiliókinȱbilgilenmedeȱdeȱhayliȱyaygınȱolduÂunun,ȱbununlaȱbirlikȬ teȱgelenekselȱbirȱmedyaȱorganıȱolanȱgazeteninȱgünümüzdeȱgenelȱgündemeȱilióȬ kinȱ bilgilenmeȱ noktasındaȱ halaȱ güvenilmeȱ veȱ etkilemeȱ düzeyiȱ bakımındanȱ enȱ öndeȱgelenȱaraçȱolduÂununȱbirȱgöstergesidir.ȱ
3.2.2.ȱGenelȱGündemeȱGlgiȱDüzeyiȱveȱGlgilenilenȱKonularȱ AraótırmayaȱkatılanlarınȱgenelȱgündemeȱilgiȱdüzeyleriȱveȱilgilendikleriȱkoȬ nularȱTabloȱ2’deȱbulunanȱverilerȱdoÂrultusundaȱortayaȱkonulduÂunda,ȱkatılımȬ cılarınȱgenelȱgündemeȱdahaȱçokȱortaȱ(%47,2)ȱveȱgüçlüȱ(%36,8)ȱbirȱilgiȱdüzeyineȱ sahipȱolduÂu;ȱgenelȱgündemeȱiliókinȱkonularȱiçerisindenȱise,ȱenȱfazlaȱsiyasiȱiçeȬ rikliȱkonularlaȱ(%27,6)ȱilgilendikleri,ȱbunuȱsırasıylaȱeÂitimȱ(%19,2),ȱsporȱ(%16,4)ȱ veȱkültürȬsanatȱ(%15,8)ȱiçerikliȱkonularınȱtakipȱettiÂi,ȱenȱazȱilgilenilenȱkonularınȱ iseȱ ekonomikȱ (%4,2)ȱ veȱ saÂlıkȱ (%6,5)ȱ içerikliȱ konularȱ olduÂuȱ anlaóılmaktadır.ȱ Buradanȱhareketleȱkatılımcılarınȱgenelȱgündemeȱilgiliȱoldukları,ȱgenelȱgündemȱ içerisindeȱise,ȱenȱfazlaȱsiyasiȱkonularıȱcazipȱbulurkenȱveȱoȱyöndeȱbilgilenmeȱimȬ kanınaȱsahipȱolurken,ȱekonomikȱveȱsaÂlıkȱkonularınınȱpekȱdeȱilgileriniȱçekmeȬ diÂi,ȱbuȱnedenleȱdeȱbuȱkonularlaȱilgiliȱbilgilenmedeȱdiÂerȱkonularaȱnazaranȱdaȬ haȱçekimserȱkaldıÂıȱsöylenebilir.ȱ Tabloȱ2:ȱGenelȱGündemeȱGlgiȱDüzeyiȱveȱGlgilenilenȱKonularȱ GLG Gȱ DÜ ZEY Gȱ
ȱ Frekans Yüzde GeçerliȱYüzde ToplamlıȱYüzdeȱ
ÇokȱZayıfȱ 4ȱ ,8ȱ ,8ȱ ,8ȱ Zayıfȱ 25ȱ 5,3ȱ 5,3ȱ 6,1ȱ Ortaȱ 224ȱ 47,2ȱ 47,3ȱ 53,4ȱ Güçlüȱ 175ȱ 36,8ȱ 36,9ȱ 90,3ȱ ÇokȱGüçlüȱ 46ȱ 9,7ȱ 9,7ȱ 100,0ȱ Toplamȱ 474ȱ 99,8ȱ 100,0ȱ ȱ Cevapsızȱ 1ȱ ,2ȱ ȱ ȱ TOPLAMȱ 475ȱ 100,0ȱ ȱ ȱ GLG GLEN GLEN ȱKO NULAR ȱ SiyasiȱGçerikliȱKonularȱ 131ȱ 27,6ȱ 27,6ȱ 27,6ȱ EkonomikȱGçerikliȱKonularȱ 20ȱ 4,2ȱ 4,2ȱ 31,8ȱ SaÂlıkȱGçerikliȱKonularȱ 31ȱ 6,5ȱ 6,5ȱ 38,3ȱ EÂitimȱGçerikliȱKonularȱ 91ȱ 19,2ȱ 19,2ȱ 57,5ȱ KültürȬSanatȱGçerikliȱKonularȱ 75ȱ 15,8ȱ 15,8ȱ 73,3ȱ SporȱGçerikliȱKonularȱ 78ȱ 16,4ȱ 16,4ȱ 89,7ȱ Hepsiȱ 49ȱ 10,3ȱ 10,3ȱ 100,0ȱ TOPLAMȱ 475ȱ 100,0ȱ 100,0ȱ ȱ 3.3.ȱSiyasalȱGündemeȱGliókinȱGörüólerȱ Buȱbaólıkȱaltında,ȱtıpkıȱgenelȱgündemeȱiliókinȱgörüólerȱbaólıÂıȱaltındaȱolduȬ Âuȱ gibi,ȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyayıȱ kullanmaȱ düzeyi,ȱ medyayaȱ güvenmeȱ düzeyiȱ veȱ medyadanȱ etkilenmeȱ düzeyiȱ eleȱ alınmakta,ȱ arȬ
dındanȱsiyasalȱgündemeȱilgiȱdüzeyiȱveȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱilgilenilenȱkonuȬ larȱincelenmektedir.ȱ 3.3.1.ȱSiyasalȱGündemeȱGliókinȱBilgiȱEdinmedeȱMedyaȱKullanımıȱȱ Siyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyaȱkullanımınıȱfarklıȱyönleriyleȱ ortayaȱkoymakȱüzere,ȱmedyayıȱkullanımȱdüzeyi,ȱmedyayaȱgüvenmeȱdüzeyiȱveȱ medyadanȱetkilenmeȱdüzeyiȱóeklindeȱmedyaȱkullanımıȱüçȱkategoriȱaltındaȱdeȬ Âerlendirilmiótir.ȱTabloȱ3’teȱyerȱalanȱverilerdenȱdeȱanlaóılacaÂıȱüzereȱtelevizyoȬ nun,ȱradyonun,ȱgazetenin,ȱdergininȱveȱinternetinȱherȱbirȱkategoriȱiçerisindeȱnaȬ sılȱbirȱdaÂılımȱsergilediÂi,ȱneȱdüzeydeȱtercihȱedildiÂiȱsözȱkonusuȱaraçlarınȱaritȬ metikȱortalamalarıȱveȱstandartȱsapmalarıȱalınarakȱtespitȱedilmiótir.ȱBuȱbaÂlamȬ da,ȱ aritmetikȱ ortalamalarȱ gözȱ önündeȱ bulundurulduÂunda,ȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱbilgiȱedinmedeȱhiçbirȱaraçȱherȱzamanȱkullanılmamakta,ȱhiçbirȱaracaȱçokȱ fazlaȱgüvenilmemekteȱveȱhiçbirȱaraçtanȱedinilenȱbilgilerinȱtutumlarıȱçokȱetkileȬ diÂiȱdüóünülmemektedir.ȱ
Tabloȱ3:ȱSiyasalȱGündemeȱGliókinȱBilgiȱEdinmedeȱMedyaȱKullanımıȱȱȱ
Siyasalȱ Gündemeȱ Gliókinȱ BilgiȱEdinmedeȱ Medyayıȱ Kullanımȱ Düzeyiȱ Medyayaȱ Güvenmeȱ Düzeyiȱ Medyadanȱ Etkilenmeȱ Düzeyiȱ
Nȱ A.O.ȱ S.D.ȱ Nȱ A.O.ȱ S.D.ȱ Nȱ A.O.ȱ S.D.ȱ
Televizyonȱ 474ȱ 3,59ȱ 1,17ȱ 474ȱ 2,81ȱ 1,14ȱ 473ȱ 3,04ȱ 1,20ȱ Radyoȱ 469ȱ 2,14ȱ 1,07ȱ 472ȱ 2,76ȱ 1,01ȱ 474ȱ 2,58ȱ 1,11ȱ Gazeteȱ 474ȱ 3,52ȱ 1,11ȱ 471ȱ 3,15ȱ 1,13ȱ 474ȱ 3,24ȱ 1,16ȱ Dergiȱ 469ȱ 2,08ȱ 1,14ȱ 473ȱ 2,74ȱ 1,04ȱ 472ȱ 2,56ȱ 1,17ȱ Gnternetȱ 474ȱ 3,61ȱ 1,27ȱ 474ȱ 3,10ȱ 1,11ȱ 475ȱ 3,14ȱ 1,21ȱ Siyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyayıȱkullanımȱdüzeyiȱaçısındanȱilgiliȱ araçlarȱ incelendiÂinde,ȱ enȱ fazlaȱ kullanılanȱ araçlarınȱ sırasıylaȱ internetȱ (A.O.=3,61),ȱtelevizyonȱ(A.O.=3,59)ȱveȱgazeteȱ(A.O.=3,52)ȱolduÂu,ȱenȱazȱkullanıȬ lanȱaraçlarȱ kategorisindeȱ iseȱ dergiȱ (A.O.=2,08)ȱ veȱ radyonunȱ (A.O.=2,14)ȱ yerȱ alȬ dıÂıȱ anlaóılmaktadır.ȱ Bununlaȱ birlikte,ȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ kullanımȱdüzeyleriȱbelirlenmeyeȱçalıóılanȱaraçların,ȱ1,07ȱileȱ1,27ȱarasındaȱdeÂiȬ óenȱ standartȱ sapmalaraȱ sahipȱ olduÂuȱ görülmektedir.ȱ Kullanımȱ düzeyleriȱ açıȬ sındanȱherȱaraçȱkendiȱiçerisindeȱdeÂerlendirildiÂindeȱise,ȱ
Ȭȱ televizyonu,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %38,1’iȱ çoÂuȱ zaman,ȱ %24,1’iȱ herȱ zaȬ man,ȱ %17,3’üȱ bazenȱ veȱ %14,3’üȱ nadirenȱ kullanırken,ȱ %6,1’iȱ hiçȱ kullanmamakȬ tadır.ȱSoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%0,2’dir.ȱ
Ȭȱradyoyu,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%34,1’iȱhiçȱkullanmazken,ȱ%30,3’üȱnadiȬ ren,ȱ%21,7’siȱbazen,ȱ%10,7’siȱçoÂuȱzamanȱveȱ%1,9’uȱherȱzamanȱkullanmaktadır.ȱ Soruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%1,3’tür.ȱ
Ȭȱ gazeteyi,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %39,2’siȱ çoÂuȱ zaman,ȱ %24,4’üȱ bazen,ȱ %18,7’siȱherȱzamanȱveȱ%10,7’siȱnadirenȱkullanırken,ȱ%6,7’siȱhiçȱkullanmamakȬ tadır.ȱSoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%0,2’dir.ȱ
Ȭȱ dergiyi,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %41,1’iȱ hiçȱ kullanmazken,ȱ %25,1’iȱ nadiȬ ren,ȱ%18,9’uȱbazen,ȱ%10,7’siȱçoÂuȱzamanȱveȱ%2,9’uȱherȱzamanȱkullanmaktadır.ȱ Soruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%1,3’tür.ȱ
Ȭȱ interneti,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %30,7’siiȱ çoÂuȱ zaman,ȱ %30,1’iȱ herȱ zaȬ man,ȱ%18,7’siȱbazen,ȱveȱ%ȱ10,9’uȱnadirenȱkullanırken,ȱ%9,3’üȱhiçȱkullanmamakȬ tadır.ȱSoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%0,2’dir.ȱ
Siyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyayaȱgüvenmeȱdüzeyiȱaçısındanȱilgiliȱ araçlarȱ birȱ incelemeyeȱ tabiȱ tutulduÂunda,ȱ enȱ güvenilenȱ araçȱ olarakȱ gazeteninȱ (A.O.=3,15)ȱveȱinternetinȱ(A.O.=3,10)ȱgörüldüÂü,ȱsırasıylaȱbuȱaraçlarıȱtelevizyoȬ nunȱ(A.O.=2,81),ȱradyonunȱ(A.O.=2,76)ȱveȱdergininȱ(A.O.=2,74)ȱizlediÂiȱgözlenȬ mektedir.ȱ Bununȱ yanıȱ sıra,ȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ güvenilmeȱ düzeyleriȱtespitȱedilmeyeȱçalıóılanȱaraçların,ȱ1,01ȱileȱ1,14ȱarasındaȱdeÂióenȱstanȬ dartȱ sapmalaraȱ sahipȱ olduÂuȱ anlaóılmaktadır.ȱ Güvenilmeȱ düzeyleriȱ açısındanȱ herȱaraçȱkendiȱiçerisindeȱdeÂerlendirilecekȱolduÂundaȱise;ȱ
Ȭȱtelevizyona,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%29,1’iȱgüvenmeȱkonusundaȱkararsızȱ kalırken,ȱ%28’iȱgüvenmekte,ȱ%21,7’siȱgüvenmemekte,ȱ%16,8’iȱhiçȱgüvenmemekȬ teȱveȱ%4,2’siȱçokȱgüvenmektedir.ȱSoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%0,2’dir.ȱ
Ȭȱradyoya,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%39,6’sıȱgüvenmeȱkonusundaȱkararsızlıkȱ yaóarken,ȱ %23,2’siȱ güvenmekte,ȱ %20,4’üȱ güvenmemekte,ȱ %14,7’siȱ hiçȱ güvenȬ memekteȱ veȱ %1,5’iȱ çokȱ güvenmektedir.ȱ Soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱ oranıȱ %0,6’dır.ȱ
Ȭȱ gazeteye,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %33,1’iȱ güvenmekte,ȱ %29,1’iȱ kararsızȱ kalmakta,ȱ %17,3’üȱ güvenmemekte,ȱ %10,1’iȱ hiçȱ güvenmemekteȱ veȱ %9,7’siȱ çokȱ güvenmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱoranıȱ%0,8’dir.ȱ
Ȭȱ dergiye,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %39,8’iȱ güvenȱ duymaȱ noktasındaȱ kararȬ sızlıkȱ içerisindeyken,ȱ %21,9’uȱ güvenmekte,ȱ %19,2’siȱ güvenmemekte,ȱ %16,4’üȱ hiçȱgüvenmemekteȱveȱ%2,3’üȱçokȱgüvenmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱbırakanȬ larınȱoranıȱ%0,4’tür.ȱ
Ȭȱ internete,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %36,8’iȱ güvenmeȱ hususundaȱ kararsızȱ birȱ durumdayken,ȱ %27,8’iȱ güvenmekte,ȱ %14,3’üȱ güvenmemekte,ȱ %11,2’siȱ hiçȱ güvenmemekteȱveȱ%9,7’siȱçokȱgüvenmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱbırakanlarınȱ oranıȱ%0,2’dir.ȱ
SiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyadanȱetkilenmeȱdüzeyiȱaçısındanȱilgiȬ liȱaraçlaraȱbakıldıÂında,ȱbirinciȱsırayıȱgazeteninȱ(A.O.=3,24)ȱaldıÂı,ȱbunuȱsırasıyȬ laȱinternetinȱ(A.O.=3,14)ȱveȱtelevizyonunȱ(A.O.=3,04)ȱtakipȱettiÂi,ȱenȱsonȱsıradaȱ
iseȱdergininȱ(A.O.=2,56)ȱveȱradyonunȱ(A.O.=2,58)ȱyerȱaldıÂıȱgörülmektedir.ȱAyȬ rıca,ȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱetkiȱdüzeyleriȱsorgulananȱaraçların,ȱ 1,11ȱileȱ1,21ȱarasındaȱdeÂióenȱstandartȱsapmalaraȱsahipȱolduÂuȱgözlenmektedir.ȱ Etkiȱ düzeyleriȱ anlamındaȱ herȱ araçȱ kendiȱ içerisindeȱ birȱ deÂerlendirmeyeȱ tabiȱ tutulduÂundaȱise;ȱ
Ȭȱ televizyondanȱ edindiÂiȱ bilgilerden,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %42,1’iȱ etkiȬ lenmekte,ȱ%19,6’sıȱkararsızȱkalmakta,ȱ%16,6’sıȱetkilenmemekte,ȱ%16’sıȱhiçȱetkiȬ lenmemekteȱ veȱ %5,3’üȱ çokȱ etkilenmektedir.ȱ Buȱ soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱ oranıȱ%0,4’tür.ȱ
ȬȱradyodanȱedindiÂiȱbilgilerden,ȱaraótırmayaȱkatılanlarınȱ%26,5’iȱetkilenmekȬ te,ȱ %26,5’iȱ kararsızlıkȱ yaóamakta,ȱ %24,2’siȱ etkilenmemekte,ȱ %22,3’üȱ hiçȱ etkiȬ lenmemekteȱ veȱ %0,2’siȱ çokȱ etkilenmektedir.ȱ Buȱ soruyuȱ cevapsızȱ bırakanlarınȱ oranıȱ%0,2’dir.ȱȱ
Ȭȱ gazetedenȱ edindiÂiȱ bilgilerden,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %42,3’üȱ etkilenȬ mekte,ȱ %21,3’üȱ kararsızlıkȱ içerisindeȱ bulunmakta,ȱ %15,2’siȱ etkilenmemekte,ȱ %11,2’siȱhiçȱetkilenmemekteȱveȱ%9,9’uȱçokȱetkilenmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱ bırakanlarınȱoranıȱ%0,2’dir.ȱȱ ȬȱdergidenȱedindiÂiȱbilgilerdenȱetkilenmeȱnoktasında,ȱaraótırmayaȱkatılanlaȬ rınȱ%26,9’uȱkararsızȱkalmakta,ȱ%24,6’sıȱhiçȱetkilenmemekte,ȱ%22,5’iȱetkilenmeȬ mekte,ȱ%22,1’iȱetkilenmekteȱveȱ%3,2’siȱçokȱetkilenmektedir.ȱBuȱsoruyuȱcevapsızȱ bırakanlarınȱoranıȱ%0,6’dır.ȱȱ
Ȭȱ internettenȱ edindiÂiȱ bilgilerden,ȱ araótırmayaȱ katılanlarınȱ %37,5’iȱ etkilenȬ mekte,ȱ %23,6’sıȱ kararsızȱ kalmakta,ȱ %14,5’iȱ hiçȱ etkilenmemekte,ȱ %14,3’üȱ etkiȬ lenmemekteȱveȱ%10,1’iȱçokȱetkilenmektedir.ȱ Sonuçȱolarak,ȱbahsiȱgeçenȱaraçlarınȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱ kullanım,ȱgüvenmeȱveȱetkilenmeȱdüzeyiȱaçısındanȱsergilemióȱolduklarıȱdaÂılımȬ lar,ȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱortayaȱçıkanȱdaÂılımlarlaȱbirebirȱbenȬ zerlikȱgöstermektedir.ȱYaniȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱdeȱtıpkıȱgeȬ nelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱolduÂuȱgibi,ȱkullanımȱdüzeyiȱaçısındanȱinȬ ternet,ȱ güvenmeȱ veȱ etkilenmeȱ düzeyiȱ açısındanȱ gazeteȱ diÂerȱ araçlaraȱ kıyaslaȱ dahaȱyüksekȱbirȱortalamayaȱsahipken,ȱkullanım,ȱgüvenmeȱveȱetkilenmeȱdüzeyiȱ açısındanȱ enȱ düóükȱ ortalamayıȱ dergiȱ veȱ radyoȱ almaktadır.ȱ Buȱ sonuçlar,ȱ hedefȱ kitlesiniȱgençlerinȱoluóturduÂuȱaraótırmadaȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinȬ medeȱinternetinȱdiÂerȱbirçokȱalandaȱolduÂuȱgibiȱyaygınȱolduÂunun,ȱgelenekselȱ kitleȱ iletióimȱ araçlarındanȱ gazeteninȱ günümüzdeȱ deȱ halaȱ enȱ güvenilirȱ veȱ etkiȱ gücüȱenȱyüksekȱaraçȱolduÂununȱbirȱgöstergesidir.ȱ
3.3.2.ȱSiyasalȱGündemeȱGlgiȱDüzeyiȱveȱGlgilenilenȱKonularȱ
KatılımcılarınȱsiyasalȱgündemeȱduymuóȱolduklarıȱilgininȱdüzeyiȱveȱilgilenȬ dikleriȱ konularȱ Tabloȱ 4’teȱ yerȱ alanȱ verilerȱ doÂrultusundaȱ incelendiÂinde,ȱ katıȬ lımcılarınȱsiyasalȱgündemeȱdahaȱçokȱortaȱ(%47,2)ȱveȱgüçlüȱ(%28,6)ȱbirȱilgiȱdüzeȬ yineȱsahipȱolduÂu;ȱsiyasalȱgündemeȱiliókinȱkonularȱiçerisindenȱise,ȱenȱfazlaȱyaȬ salȱdüzenlemelereȱiliókinȱkonularaȱ(%38,5)ȱilgiȱduyarken,ȱbunuȱsiyasiȱpartiȱfaaȬ liyetlerineȱ(%22,7)ȱveȱsiyasiȱçekiómelereȱ(%15,6)ȱiliókinȱkonularınȱizlediÂi,ȱenȱazȱ iseȱ siyasalȱ liderlereȱ iliókinȱ konularlaȱ (%10,5)ȱ ilgiliȱ olduÂuȱ gözlenmektedir.ȱ BuȬ radanȱhareketle,ȱkatılımcılarınȱgenelȱanlamdaȱsiyasalȱgündemleȱilgiliȱoldukları,ȱ sözȱ konusuȱ ilgileriniȱ iseȱ siyasalȱ gündemeȱ iliókinȱ konularȱ içerisindenȱ enȱ fazlaȱ yasalȱ düzenlemelerleȱ ilgiliȱ olanȱ konularȱ üzerindeȱ yoÂunlaótırırken,ȱ siyasalȱ liȬ derlereȱiliókinȱkonularaȱdiÂerȱkonularaȱnazaranȱpekȱdeȱilgiȱgöstermedikleriȱifaȬ deȱedilebilir.ȱȱ Tabloȱ4:ȱSiyasalȱGündemeȱGlgiȱDüzeyiȱveȱGlgilenilenȱKonularȱ GLG Gȱ DÜ ZEY Gȱ
ȱ Frekans Yüzde GeçerliȱYüzde ToplamlıȱYüzdeȱ
ÇokȱZayıf 15ȱ 3,2ȱ 3,2ȱ 3,2ȱ Zayıfȱ 54ȱ 11,4ȱ 11,4ȱ 14,5ȱ Ortaȱ 224ȱ 47,2ȱ 47,2ȱ 61,7ȱ Güçlüȱ 136ȱ 28,6ȱ 28,6ȱ 90,3ȱ ÇokȱGüçlü 46ȱ 9,7ȱ 9,7ȱ 100,0ȱ TOPLAM 475ȱ 100,0ȱ 100,0ȱ ȱ GLG GLEN GLEN ȱKO NULAR ȱ
Siyasalȱ Liderlereȱ Gliókinȱ Konularȱ
50ȱ 10,5ȱ 10,5ȱ 10,5ȱ
SiyasiȱPartiȱFaaliyetlerineȱ GliókinȱKonularȱ
108ȱ 22,7ȱ 22,7ȱ 33,3ȱ
Siyasiȱ Çekiómelereȱ GlióȬ kinȱKonularȱ 74ȱ 15,6ȱ 15,6ȱ 48,8ȱ Yasalȱ Düzenlemelereȱ GliókinȱKonularȱ 183ȱ 38,5ȱ 38,5ȱ 87,4ȱ Hepsiȱ 55ȱ 11,6ȱ 11,6ȱ 98,9ȱ Hiçbiriȱ 5ȱ 1,1ȱ 1,1ȱ 100,0ȱ TOPLAM 475ȱ 100,0ȱ 100,0ȱ ȱ ȱ
3.4.ȱ Genelȱ Gündemeȱ Gliókinȱ Görüólerinȱ Araótırmayaȱ Katılanlarınȱ Genelȱ ÖzelliklerineȱGöreȱDurumuȱ
Buȱ baólıkȱ altındaȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyaȱ kullanımȱ düzeyi,ȱ medyayaȱ güvenmeȱ düzeyiȱ veȱ medyadanȱ etkilenmeȱ düzeyininȱ araótırȬ
mayaȱkatılanlarınȱgenelȱözellikleriȱveȱgenelȱgündemeȱilgiȱdüzeyiȱaçısındanȱserȬ gilediÂiȱilióki/farklılaómaȱüzerindeȱdurulmaktadır.ȱ
3.4.1.ȱGenelȱGündemeȱGliókinȱBilgiȱEdinmedeȱMedyaȱKullanımınınȱAraóȬ tırmayaȱKatılanlarınȱGenelȱÖzelliklerineȱGöreȱDurumuȱ
Genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ medyaȱ kullanımȱ düzeyi,ȱ medyayaȱ güvenmeȱ düzeyiȱ veȱ medyadanȱ etkilenmeȱ düzeyiȱ televizyon,ȱ radyo,ȱ gazete,ȱ dergiȱveȱinternetȱiçinȱayrıȱayrıȱcinsiyet,ȱyaóȱveȱaylıkȱortalamaȱaileȱgeliriȱaçısınȬ danȱeleȱalındıÂındaȱaóaÂıdakiȱgibiȱbirȱdurumȱortayaȱçıkmaktadır1:ȱ
Televizyon;ȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ gerekȱ kullanımȱ düzeyiȱ
(t=ȱȬ2,12ȱdf=ȱ426ȱp<ȱ,05),ȱgerekȱgüvenmeȱdüzeyiȱ(t=ȱȬ2,6ȱdf=ȱ427ȱp<ȱ,05),ȱgerekseȱ etkilenmeȱdüzeyiȱ(t=ȱȬ2,91ȱdf=ȱ412ȱp<ȱ,005)ȱbakımındanȱyalnızcaȱcinsiyetȱaçısınȬ danȱ anlamlıȱ birȱ farklılaómaȱ sergilemekte;ȱ yaóȱ veȱ aylıkȱ ortalamaȱ aileȱ geliriȱ açıȬ sındanȱ herhangiȱ birȱ farklılaómaȱ durumuȱ sözȱ konusuȱ olmamaktadır.ȱ Cinsiyetȱ açısındanȱ ortayaȱ çıkanȱ farklılaómayaȱ Tabloȱ 5ȱ doÂrultusundaȱ bakıldıÂındaȱ ise,ȱ kadınlarınȱerkeklereȱnazaranȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱtelevizyonuȱ dahaȱ fazlaȱ kullandıÂı,ȱ dahaȱ fazlaȱ güvenilirȱ bulduÂuȱ veȱ ondanȱ dahaȱ fazlaȱ etkiȬ lendiÂiȱgörülmektedir.ȱȱȱ
Radyo;ȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱcinsiyetȱaçısındanȱhemȱkullaȬ
nımȱ düzeyiȱ (t=ȱ Ȭ4,8ȱ df=ȱ 465ȱ p<ȱ ,001),ȱ hemȱ güvenmeȱ düzeyiȱ (t=ȱ Ȭ3,16ȱ df=ȱ 465ȱ p<ȱ
,005),ȱ hemȱ deȱ etkilenmeȱ düzeyiȱ (t=ȱ Ȭ4,91ȱ df=ȱ 439ȱ p<ȱ ,001)ȱ açısındanȱ anlamlıȱ birȱ farklılaómaȱ sergilerken;ȱ aylıkȱ ortalamaȱ aileȱ geliriȱ itibariyleȱ yalnızcaȱ kullanımȱ düzeyiȱ(F=ȱ3,94ȱdf=ȱ3ȱp<ȱ,01)ȱveȱetkilenmeȱdüzeyiȱ(F=ȱ4,48ȱdf=ȱ3ȱp<ȱ,005)ȱaçısındanȱ anlamlıȱ birȱfarklılaómaȱ sergilemekte;ȱ yaóȱ itibariyleȱiseȱ herhangiȱ birȱ farklılaómaȱ durumuȱ ortayaȱ çıkmamaktadır.ȱ Tabloȱ 5’teȱ yerȱ alanȱ verilerdenȱ hareketȱ edildiȬ Âinde;ȱcinsiyetȱitibariyleȱkadınlarȱerkeklereȱkıyaslaȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱ edinmedeȱ radyoyaȱ dahaȱ fazlaȱ baóvurmakta,ȱ dahaȱ fazlaȱ güvenmekteȱ veȱ onunȱ dahaȱ fazlaȱ etkisiȱ altındaȱ kalmaktadır.ȱ Genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ radyoyuȱkullanımȱdüzeyiȱveȱradyodanȱetkilenmeȱdüzeyininȱaylıkȱortalamaȱaileȱ geliriȱ açısındanȱ sergilediÂiȱ farklılaómaȱ çokluȱ karóılaótırmaȱ tablolarıȱ doÂrultuȬ
1ȱȱ AraótırmanınȱüniversiteȱöÂrencileriȱüzerineȱgerçekleótirilmesindenȱötürü,ȱȱmedeniȱdurumȱitibaȬ
riyleȱ bekârlarȱ evlilereȱ nazaranȱ oldukçaȱ yüksekȱ birȱ oranȱ teókilȱ ettiÂindenȱ medeniȱ durumȱ genelȱ gündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱmedyaȱkullanımıȱileȱilgiliȱanalizlereȱdâhilȱedilmemiótir.ȱȱ
sundaȱ incelendiÂindeȱ ise,ȱ 751Ȭ1500ȱ TLȱ arasıȱ gelireȱ sahipȱ olanlarlaȱ 2251ȱ TLȱ veȱ üzeriȱ geliriȱ bulunanlarȱ arasındaȱ hemȱ radyoyuȱ kullanımȱ düzeyiȱ bakımındanȱ (,494),ȱhemȱdeȱradyodanȱetkilenmeȱdüzeyiȱbakımındanȱ(,488)ȱanlamlıȱbirȱfarklıȬ laómaȱbulunmaktadır.ȱBuȱbaÂlamda,ȱ751Ȭ1500ȱTLȱarasıȱgeliriȱolanlarȱ2251ȱTLȱveȱ üzeriȱgelirȱgrubundakilereȱnazaranȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱradȬ yoyuȱ hemȱ dahaȱ fazlaȱ kullanmaktaȱ hemȱ deȱ radyodanȱ dahaȱ fazlaȱ etkilenmekteȬ dir.ȱ
Gazete;ȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ yalnızcaȱ cinsiyetȱ itibariyleȱ
kullanımȱ düzeyiȱ (t=ȱ 3,03ȱ df=ȱ 468ȱ p<ȱ ,005),ȱ güvenmeȱ düzeyiȱ (t=ȱ Ȭ5,19ȱ df=ȱ 416ȱ p<ȱ
,001)ȱveȱetkilenmeȱdüzeyiȱ(t=ȱȬ3,35ȱdf=ȱ401ȱp<ȱ,005)ȱbakımındanȱanlamlıȱbirȱfarkȬ lılaómaȱgöstermekte;ȱyaóȱveȱaylıkȱortalamaȱaileȱgeliriȱitibariyleȱböyleȱbirȱfarklıȬ laómaȱ gözlenmemektedir.ȱ Tabloȱ 5’tenȱ hareketle,ȱ cinsiyetȱ açısındanȱ gözlenenȱ farklılaómayaȱbakıldıÂındaȱerkeklerinȱkadınlaraȱnazaranȱgenelȱgündemeȱiliókinȱ bilgiȱedinmedeȱgazeteyiȱdahaȱfazlaȱtakipȱettiÂi,ȱbunaȱkaróınȱkadınlarınȱerkeklereȱ nazaranȱgazeteyiȱdahaȱgüvenilirȱveȱdahaȱetkiliȱbulduÂuȱanlaóılmaktadır.ȱȱ
Dergi;ȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ sadeceȱ cinsiyetleȱ veȱ yalnızcaȱ
güvenmeȱdüzeyiȱ(t=ȱȬ2,54ȱdf=ȱ424ȱp<ȱ,05)ȱveȱetkilenmeȱdüzeyiȱ(t=ȱȬ2,34ȱdf=ȱ443ȱp<ȱ
,05)ȱ itibariyleȱ anlamlıȱ birȱ farklılaómaȱ içerisineȱ girmekte;ȱ yaóȱ veȱ aylıkȱ ortalamaȱ aileȱ geliriȱ açısındanȱ böyleȱ birȱ farklılaómaȱ ortayaȱ çıkmamaktadır.ȱ Cinsiyetȱ açıȬ sındanȱ ortayaȱ çıkanȱ sözȱ konusuȱ farklılaómaȱ Tabloȱ 5ȱ doÂrultusundaȱ incelendiȬ Âindeȱ ise,ȱ kadınlarınȱ erkeklereȱ kıyaslaȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ dergiyiȱ dahaȱ fazlaȱ güvenilirȱ bulduÂuȱ veȱ ondanȱ dahaȱ fazlaȱ etkilendiÂiȱ gözlenȬ mektedir.ȱ
Gnternet;ȱ genelȱ gündemeȱ iliókinȱ bilgiȱ edinmedeȱ kullanımȱ düzeyiȱ itibariyleȱ
yalnızcaȱcinsiyetȱveȱaylıkȱortalamaȱaileȱgeliri;ȱgüvenmeȱdüzeyiȱitibariyleȱyalnızȬ caȱyaóȱaçısındanȱanlamlıȱbirȱfarklılaómaȱgöstermektedir.ȱTabloȱ5’teȱdeȱgörüleceȬ Âiȱ üzere,ȱ cinsiyetȱ açısındanȱ ortayaȱ çıkanȱ farklılaómada,ȱ erkeklerȱ kadınlaraȱ kıȬ yaslaȱgenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱinternettenȱdahaȱfazlaȱyararlanmakȬ tadır.ȱGenelȱgündemeȱiliókinȱbilgiȱedinmedeȱinternetiȱkullanımȱdüzeyininȱaylıkȱ ortalamaȱaileȱgeliri,ȱinterneteȱgüvenmeȱdüzeyininȱyaóȱdurumuȱaçısındanȱsergiȬ lediÂiȱ farklılaómayaȱ çokluȱ karóılaótırmaȱ tablolarıȱ doÂrultusundaȱ bakıldıÂındaȱ ise,ȱ2251ȱTLȱveȱüzeriȱgelireȱsahipȱolanlarlaȱ750ȱTLȱveȱaóaÂısıȱgeliriȱolanlarȱ(,521)ȱ veȱ751Ȭ1500ȱTLȱarasıȱgeliriȱbulunanlarȱ(,355);ȱ21Ȭ24ȱyaóȱaralıÂındaȱbulunanlarlaȱ 17Ȭ20ȱ yaóȱ aralıÂındaȱ olanlarȱ (,24),ȱ 25ȱ yaóȱ veȱ üzerindekilerleȱ 17Ȭ20ȱ yaóȱ aralıÂınȬ dakilerȱ(,517)ȱveȱ21Ȭ24ȱyaóȱaralıÂındakilerȱ(,277)ȱarasındaȱanlamlıȱbirȱfarklılaómaȱ gözlenmektedir.ȱBunaȱgöre,ȱ2251ȱTLȱveȱüzeriȱgeliriȱbulunanlar,ȱ750ȱTLȱveȱaóaÂıȬ sıȱgeliriȱolanlaraȱveȱ751Ȭ1500ȱTLȱarasıȱgeliriȱolanlaraȱkıyaslaȱgenelȱgündemeȱilióȬ
