í"7 . 1 T - - 'Z ~ K > O ,
AYM ŞİRKET GH YIZ
GURER AYKAL'DAN
YÖNETİM DERSLERİ
I Orkestralarda çalışan insanların hepsi eğitimlidir. Bu en önemli kuraldır. I Bir şef ekibinden çok iyi bir
performans bekliyorsa kendisinin de en az onlar kadar iyi olması gerekir. I Kadınların sorunlarla başetme güçleri
var. Ortama daha çabuk uyum sağlarlar.
I Ö zel sorunlar erkekleri nadiren etkiler ama çıkış yolu bulamazlar. I Orkestralarda milliyet diye bir
kavram yoktur. Çalgıcılar eserde yani gönül verdikleri iş üzerinde birleşirler.
I Çalışanların farklılıkları ancak şefin bilgileriyle birleşebilir.
I Pazarlama ve yönetim artık her alanda ön planda. Orkestralar için de aynı durum geçerli.
Gürer Aykal... Dünyaca
ünlü oncestra şefimiz...
Türkiye'de
Cumhurbaşkanlığı Senfoni
Orkestrası, ABD'de
Lubbock Teksas Senfoni
Orkestrası ve El Paso
Teksas Senfoni
Orkestrası'nda Genel
Müzik Direktörlüğü yapan
Aykal 1999'dan bu yana
Borusan İstanbul Flarmoni |P
l-
jOrkestrası Şefi olarak
görev yapıyor. Aykal ile
“ Ç
liderlik ve yönetim üzerine
t,ur<
konuştuk...
■ Orkestraların organizasyon
yapısı nasıldır?
- Orkestraların da tıpkı şirketler
gibi bölümleri var. Genel olarak
yaylı sazlar, tahta nefesli sazlar,
bakır nefesli sazlar, vurmalı
Gürer Aykal'a göre orkestrada en önemli
çalgılar bölümlerinden oluşur. Bu
an
bölümler de kendi aralarında alt
birimlere ayrılırlar. Her bölümün
etler
sorumluları var. Ayrıca bölüm
ak
yardımcıları da var. Bir orkestrada
ir,
ortalama 80 kişi görev yapar ve bu
kişilerin 15’i yöneticidir.
-dRggjyfc.
■ Bu yöneticilerin
jLyv
görevi nedir?
Ajgfrfr Şr
- Bir kere
%
orkestrada
W
demokrasi yoktur.
Her şey şefin
inisiyatifinde
olmalıdır.
f
Çünkü uyum
içinde olmak
h
zorundasınız.
Bölüm
jf**1
%
yöneticilerinin
— , ---,
görevi şefin
şey uyum . yükünü
hafifletmektir. Bu kişiler şefin ne
istediğini kimi zaman
hareketlerinden, kimi zamansa
gözlerinden anlayabilmeliler.
Şefin isteklerini ekibin diğer
üyelerine aktarmakla da
yükümlüdürler.
Hiçbir orkestrada
demokrasi yoktur
HERKES İYİ OLMALI
■ Başarılı bir orkestra yöneticisi
nasıl olmalıdır?
- Orkestra yönetimi çok zor bir
iştir. Küçük bir hatanız sizi ve
ekibinizi mahvedebilir. Ekipten bir
kişinin hatası tüm ekibe mal
edilebilir. Bir şef ekibinden çok iyi
bir performans bekliyorsa kendisinin
de en az onlar kadar iyi olması
gerekir. Bu durum şirket yöneticileri
M,.,.*,
seyirciler ve
orkestra şefi... Tıpkı
çalışanlar,
müşteriler ve
yöneticiler gibi.
Ünlü şefler iyi bir
yöneticinin
farklılıkları
birleştirecek kadar
'demokrat',
uyumsuzlukları yok
edecek kadar
'diktatör' olması
gerektiği konusunda
birleşiyorlar.
Orkestralarda
demokrasi yok.
Peki, ya şirketlerde?
için de geçerli. Bir yöneticinin
çalışanlarının görev ve
sorumlulukları ile ilgili çok geniş
bilgiye sahip olması gerekiyor.
■ Ekip içindeki uyumsuzlukları
nasıl giderirsiniz?
- Şefin karşısındaki insanların
hepsinin eğitimli kişiler olması
şarttır. Bu en önemli kuraldır. Belli
bir eğitimden geçtikleri için
uyumsuzluk ya da başarısızlık
ihtimali çok azdır. Ancak buna
rağmen uyumsuzluklar çıkabilir.
Çünkü her üye kendi müzik
dünyasını yansıtır. Burada orkestra
şefine büyük görev düşer. Öncelikle
kaliteli ve ekibe uyum
sağlayabilecek kişiler seçmesi
gerekir. Çalgıcılardan birinin özel
problemleri olabilir. Bu durum en
çok kadın çalgıcılarda yaşanır.
Kadınlar üç işi bir arada yürütmeye
çalışırlar ve yaparlar. Erkekler ancak
bir işi yapabilirler.
Çalışanlarının en iyi sesleri çıkarmaları için uğraşırken susmayı tercih ederler. Kalabalığı arkalarına alıp notaları bir adım önce hissederler. Amaçları milyonlarca notanın uyum içinde dansetmesini sağlamak. Küçük bir aksaklık dev bir bütünün bozulmasına neden olabilir. Her notanın kendi güzelliğini kanıtlamasını sağlayacak kadar demokrat,
uyumsuzlukları 'daha doğmadan’ yok edecek kadar diktatör olmak zorundalar.
Sözünü ettiğimiz kişiler yönetim dünyasının yeni gözdeleri, orkestra şefleri... Onlar her defasmda uç ateş' arasında kalarak işlerini yapıyorlar. Batanlarını sihirli bir değnek gibi kullanarak önce orkestrayı notalarla birleştiriyor ardmdan seyirciyi bu birlikteliğe dahil ediyorlar.
Orkestra şeflerini son yılların yönetim gurulan olarak kabul edenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Şeflerin bu sıfatı
kazanmalarının ana nedeni yaptıkları işin şirket yönetimindeki pek çok kavramla örtüşüyor olması.
Özellikle ABD ve Avrupa'da birçok orkestra şefi meslek sırlarını paylaşmak için yöneticilere yönelik programlar
düzenliyorlar. Yönetici ve yönetici
■ Güç sizin elinizde. Ancak bu gücü doğru yönde kullanın. Uyumsuzlukları yok edecek kadar diktatör, her sese kulak verecek kadar demokrat olun.
■ Müzisyenlerinizin ve seyircilerin düşündüklerini hissedin. Onlardan bir parça uzak durun ve iki tarafı
birleştirmeye çalışın.
■ Acılarınızın gölgesi altında hayatınızı yaşamayın.
adaylarına liderliğin tılsımını anlatıyorlar. Boston Flarmoni Orkestrası Şefi Benjamin Zander en ünlülerden biri. Yaptığı işi 'Yönetimin Orkestrasyonu' olarak nitelendiriyor. Zander, orkestra şeflerinin ellerindeki büyük gücün korkutucu bir sorumluluk doğurduğunu düşünüyor:
■ Arkanıza aldıklarınız önünüzdekiler kadar önemlidir unutmayın.
■ İşinizle ilgili her şeyi herkesten fazla düşünecek, herkesten fazla bileceksiniz.
■ Ekibinizin ve seyircinin bir adım ötesinde gideceksiniz.
■ Bozuk çalan her notanın üzerinde duracak, ekibinizi ahenk içinde çahşmaya yönlendireceksiniz.
"Orkestra şefi tek bir hareketle tüm müzisyenleri yönlendirir. O nerede olursa olsun her elemanına ulaşarak onların en iyi sesleri çıkarmalarına yardımcı olur. Oluşacak bir aksaklıkta en büyük suç şeflerindir."
Roger Nienberg yöneticilere yönelik liderlik eğitimi veren bir diğer ünlü orkestra şefi. 'Müzik Paradigması' başlıklı eğitimler veren Nienberg'e göre bir liderin en önemli özelliği çalışanlarını eleştirmek değil yönlendirmek olmalı: "insanlara
melodilerin ahengini sunduğunuz bir anda o sihri bozmadan liderlik
yapmak, bir holdingi yönetmek kadar zor. Çalışan larınızdan gelen notalara kulak vermeli, bozuk çalan her notanın üstünde tek tek durarak orkestrayı ahenk için de çalar hale getirmelisiniz."
ŞEFLERİN LİDERLİK ÖNERİLERİ
TAKLİT ETMEM
■ Bir orkestra şefi aynı eseri hep
aynı şekilde mi yönetir? Zamanla
değişik yöntemler dener mi?
- Bir kere ben bir eseri yönetmeden
önce aynı eserin başka kişiler
tarafından yönetilmiş şeklini
dinlemem. Yönetimimin kişilik
kazanması gerekir. Taklit etme
ihtimali doğar. Bir orkestra şefinin
notaları kendi kişiliğiyle yoğurması
gerekir. Orkestranızı hep aynı
şekilde yönetirseniz bu kendinizi
tekrar etmekten başka bir şey olmaz.
O anki ruhunuzu, bilgilerinizi ve
tecrübelerinizi aktararak farklılıklar
yaratmalısınız.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi