Celâl Bayar
Haydar Rüştü Ö K T E MBu, dört büyük cildiik bir ese rin adıdır. Dört ciiM&n ilki bin yiiz altmış sahifesi, iiç yüz elli bir
muhtelif fonografisi), yirmiye
yakın grafiği ve haritası vardır.
Eseri meydana getiren Cemal
Kutay urun seneler gazetecilik âletnfnde çalışmıştır.
Eser Celâl Bayarın kısa bir hal tercümeliyle başlıyor. Baya, rm doğumundan, doğduğu yer den, okuma devrinden ve tarzın
dan, bankacılığa girişinden ve
nihayet Ittihad ve tarakki fırka sinim İzmir kâtibi mes’ullüğün- den kısaca bahsediyor.
Birinci cihan harbinin mağlû. biyetünizle neticelenmesi üzeri ne yapılan (M ondros) mütare
kesi1 üzerine Celâl Bayarın îz-
miılden ayrılışı, efelerle teşriki mesai- etmesi, Aydm a (Galip ho ca) aidi ve kıyafetiyle giderek Kuvvai milliye umum kumanda, nı Demirci Mehmed Efe ile be raber çalışması, sonradan Â'khi- sarda vücuda getirilen Kuvvayı milliye celplhesi kumandanlığım yatpması v,e. nihayet Manisa me busu olarak Türkiye Büyük Mil let Meclis ine' iltihak etmdk üze re Ank araya gitmesi yine kısa ca anlatılıyor.
Eser, birkaç sahiife ile Celâl Bayarın birinci defa olarak İk. tıısâd Vekâletini derUhde ettiği ni belirttikten sonra asıl ente- ressan mevzua giriyor. 9 Eylül 1932 de Celâl' Bayar ikinci defa olarak Ik'tısad Vekâletine gedi yor. Bu tarihten Celâl Bayarın Başvekâletinden çekilmesine ka
dar yapılan işler bu ciMlerin
içinde resmî vesikalara, tarihî
resimlere, istatistiklere dayanı larak sıralanmıştık.
ılıktısad Vdkili ve B'aşvekil Ce lâl Bayarın siyası, İktisadî, ma lî başarıları, seyahatleri, nutuk- larr, haricî ve dahilî politikada taşıp ettiği yollar bu .-serde bi ze birer biner anlatılıyor.
Kitabın birinci cildinde Baya-
rın, Cemal1 Ku'taya yazdığı1 bir
cevap mektubunda vazife yapar,
ken, kendisinin Atatürkten ve
Millî Şefin .ilhamlarından kuv. yet aldığı yazılıdır.
Celâl Bayar adını taşıyan bu cildiicrin bir çok yönlerden kıy. metler taşıdığına şüphe yoktur. Eser; AtatüSrkün direktifleri, o
tarihte Başvekil bulunan Millî
Şef tnönünün işaretleri ile ve Bayarın daı dlinmiyen bir gayret le üstünde çalıştığı siyasî, malî, İktisadî işleri anlatan yedi sene-1 lik bir siyasî hayat bilançosudur. Bu eseri gözden geç iren bir aır. kadaşımızın dediği' gibi bu cild- ler Cumhurüyet devrinin yedi se ne. içinde başardığı türlü işlenin insanı aydınlatan bir (Lügat) ı-
dnr.
lîlktısad Vekâletinden Başveu
kâlete geçen Celâl1 Bayarın her İki makamda vazife aldığı za manlar içinde siyasî, malî, İkti sadî her neler başarılmışsa bun ları anlıyabi'lmek için bu dört cildin yapraklarını çevirmek kâ
fi gelecektir. Çünkü bu türlü
türlü olayları vesikalara daya narak ifade eden . şimdilik . bu
ricilk eser (Celâl Bayar) adını
taşıyan bu dört cilddir.
GBu esefin hususiyetlerinden
biri de bütün başarıllan işlerin
kararlara, olaylara tam bir su rette uygun olmasıdır. Kita'p bir davayı isba.t için değil, hakikat leri. ifade etmiş olmak için mey dana getirilmiş ve cumhuriyet re. jimikıin en verimli çalışmaları nın cereyan ettiği bir devresinin tarihini betlirtmek emeliyle mey dana getirilmiştir.
Celâl1 Bayar adını taşıyan bu dört cilld, muhakkak ki, ihtilâl,
kurtuluş, inkılâp ve ilerleme
hami ederimizin bir devrinin kıy
metli bir tarihidir. Hepimizin
kütüphanalierıimizde bu eserin
bulunmayışı, cidden bir eksik.
liSotir.
Haydar Rüştü Ö K T E M