T. C.
ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
ĠLKÖĞRETĠM ANABĠLĠM DALI
ĠLKÖĞRETĠM TÜRKÇE DERS KĠTAPLARINDAKĠ SÖZ
VARLIĞININ ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF
ÖĞRENCĠLERĠNĠN YAZILI ANLATIMLARINA
AKTARIMI
DOKTORA TEZĠ
Nigar ĠPEK EĞĠLMEZ
i
T. C.
ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
ĠLKÖĞRETĠM ANABĠLĠM DALI
ĠLKÖĞRETĠM TÜRKÇE DERS KĠTAPLARINDAKĠ SÖZ
VARLIĞININ ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF
ÖĞRENCĠLERĠNĠN YAZILI ANLATIMLARINA
AKTARIMI
DOKTORA TEZĠ
Nigar ĠPEK EĞĠLMEZ
DanıĢman
Prof. Dr. Hatice ġAHĠN
iii ÖZET
ĠLKÖĞRETĠM TÜRKÇE DERS KĠTAPLARINDAKĠ SÖZ VARLIĞININ ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN YAZILI
ANLATIMLARINA AKTARIMI Nigar ĠPEK EĞĠLMEZ
(Doktora Tezi)
Bu araĢtırma, üst, orta ve alt sosyoekonomik düzeye sahip ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımları ile bu öğrencilere okutulmak üzere MEB tarafından hazırlanan ilköğretim dördüncü sınıf Türkçe ders kitabında yer alan metinlerin söz varlığını, sözcükler, ikilemeler, deyimler ve atasözleri çerçevesinde tespit edebilmek ve bu iki grubu karĢılaĢtırarak aralarındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyabilmek amacıyla yapılmıĢtır.
AraĢtırmanın evreni, Bursa ili sınırları içerisinde 2008–2009 eğitim-öğretim yılında ilköğretim okullarına devam eden ilköğretim dördüncü sınıf öğrencileri ve Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu onaylı ilköğretim dördüncü sınıf Türkçe ders kitaplarıdır. AraĢtırmanın örneklemi, 2008-2009 eğitim-öğretim yılında Bursa ili Nilüfer ilçesi Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 3 ilköğretim okulunun dördüncü sınıflarından seçilen 90 öğrenci ve Milli Eğitim Bakanlığı yayını olan dördüncü sınıf Türkçe ders kitabıdır.
AraĢtırmanın birinci veri kaynağı olan ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerin söz varlığını belirleyebilmek için her bir sosyoekonomik düzeyden 30’ar olmak üzere toplam 90 ilköğretim dördüncü sınıf öğrencisine, eğitim yılı boyunca, 15 farklı konuda yazılı anlatım çalıĢması yaptırılmıĢ ve öğrencilerden elde edilen toplam 1.350 adet çalıĢma bilgisayar ortamına aktarılmıĢtır.
AraĢtırmanın ikinci veri kaynağı ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerine okutulmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkçe ders kitabıdır. Ders kitabının söz varlığını belirleyebilmek amacıyla, söz konusu kitaptaki metinler bilgisayar ortamına aktarılmıĢtır.
Öğrencilerin yazılı anlatımlarında kullandıkları toplam 69.443 sözcük, 236 ikileme, 1.173 deyim, 22 atasözü ile ders kitaplarındaki metinlerde yer alan 10.041 sözcük, 44 ikileme, 287 deyim tespit edilerek sıklıklarına göre listelenmiĢ ve çalıĢmanın Ekler bölümünde sunulmuĢtur. Bunun yanı sıra öğrencilerin yazılı anlatımlarında kullandıkları sözcükler, ikilemeler, deyimler ve atasözleri ayrı ayrı belirlenerek,
iv kullanım sıklıkları ortaya konulmuĢ ve sosyoekonomik düzeyler açısından birbirleriyle karĢılaĢtırılmıĢtır.
Ders kitabından elde edilen sözcükler, ikilemeler, deyimler ve atasözleri ayrı ayrı belirlenmiĢ ve kullanım sıklıkları çıkartılmıĢtır. Son olarak ders kitabında ve öğrencilerin yazılı anlatımlarında yaygın olarak ve yüksek sıklıkla kullanılan söz varlığı unsurları, sadece ders kitabında kullanılan söz varlığı unsurları ve sadece öğrenciler tarafından kullanılan söz varlığı unsurları her bir sosyoekonomik düzeye göre tek tek karĢılaĢtırılmıĢtır.
AraĢtırma sonucunda, sosyoekonomik düzey arttıkça öğrencilerin söz varlığının da genel olarak arttığı görülürken, deyim ve atasözü kullanımı açısından alt sosyoekonomik düzeyde yer alan öğrencilerin daha baĢarılı oldukları tespit edilmiĢtir. Hem öğrencilerin yazılı anlatımlarında hem de ders kitabında yer alan ilk 100 sözcüğün toplam sözcük sayısının yaklaĢık %50’sini oluĢturduğu görülmüĢtür. Bunun yanı sıra, her üç sosyoekonomik düzeyde ortak kullanılan sözcüklerin toplam sözcüklerin %29’unu oluĢturduğu, dolayısıyla %71 oranında öğrencilerin sözcük seçimi açısından farklılaĢtıkları sonucuna ulaĢılmıĢtır.
Ders kitabı ile öğrencilerin yazılı anlatımları arasındaki karĢılaĢtırmada ders kitabının sözcük, ikileme ve deyim kullanma açısından öğrencilere oranla daha ileri düzeyde olduğu; bunun yanı sıra ders kitabında hiç atasözü kullanılmadığı sonucuna ulaĢılmıĢtır. Öğrencilerin yazılı anlatımlarında ve ders kitabında ortak kullanılan sözcüklerin, toplam sözcüklerin %37’sini oluĢturduğu görülmüĢtür.
Anahtar Sözcükler: Söz varlığı, kelime hazinesi, yazılı anlatım, Türkçe ders kitabı, sözcük sıklığı, sözcük yaygınlığı.
v ABSTRACT
THE TRANSFERENCE OF THE VOCABULARY IN TURKISH COURSE BOOKS IN PRIMARY EDUCATION INTO THE PRIMARY EDUCATION
FOURTH GRADE STUDENTS’ WRITTEN SPEECH Nigar ĠPEK EĞĠLMEZ
(Phd Thesis)
The aim of this study is to examine the written speech of primary school fourth grade students who have high, medium and low socioeconomic level with the vocabulary in the frame of vocabulary, doubling, idioms and proverbs which are in the book that National Education Ministry has prepared for primary education fourth grade students and to show the differences and the similarities by comparing those two groups.
The population of this research is the fourth grade students attending to primary schools in Bursa province during 2008-2009 educational year, and the Turkish coursebooks approved by the Board of Education and Discipline from National Education Ministry. The sample of the research is 90 fourth grade students selected from the schools bound to the National Education Ministry in Nilüfer County in Bursa Province, and the Turkish coursebook published by the National Educaton Ministry.
To determine the students’ vocabulary, 90 primary school fourth grade students, and 30 from each socioeconomic level have been had written speech study done in 15 different subjects, and the 1350 data obtained from these students transferred into the computer.
The second data source of this research is the Turkish course book which has been prepared by the National Education Ministry. To determine the vocabulary of the course book, the passages in the course book has been transferred in to the computer.
69.443 words, 236 doublings, 1.173 idioms, 22 proverbs that the students used in their written speech and the 10.041 words, 44 doublings, 287 idioms which occurred in the books have been determined and listed according to their frequency in use and presented in the Attachments section of the research. Moreover, the words, doublings, idioms and proverbs, which the students have used in their written speech, have been set their frequency in the usage has been put forward and compared in terms of the socioeconomic levels.
vi The vocabulary, doublings, idioms and proverbs obtained from the course book have been set separately and their frequency usage has been shown. Lastly, the vocabulary used with high frequency and extensively in the course book and in the students’ written speech, the elements only used in the course book and the vocabulary only used by students were compared according to the each different socioeconomic level.
In the result of the research, students vocabulary has increased as the socioeconomic level has increased, students from lower economic level were more successful with using idioms, and proverbs. %50 of the students’ total vocabulary composes the first 100 words existing in the course book and their written speech. It is understood that the vocabulary used in common in students written speech and in the course book composes makes %37 of the students’ total vocabulary.
Key words: Vocabulary, written speech, Turkish course book, word frequency, word extensiveness.
vii ÖN SÖZ
Bu çalıĢmanın oluĢum sürecinde bana destek olan hocam Prof. Dr. Mustafa CEMĠLOĞLU’na, desteğini hiçbir zaman esirgemeyen sevgili hocam Prof. Dr. Asude BĠLGĠN’e ve Yrd. Doç. Dr. Hülya TAġ’a, çalıĢmamın en son ve belki de en sıkıntılı döneminde, fikirleriyle çalıĢmamı geliĢtirmemi sağlayan değerli hocam ve danıĢmanım Prof. Dr. Hatice ġAHĠN’e ve bu çalıĢmanın Ģekillenmesinde büyük desteği olan hocam Yrd. Doç. Dr. Bayram BAġ’a en içten teĢekkürlerimi sunarım.
Ayrıca, henüz bir lisans öğrenci iken kalbime ve zihnime akademik çalıĢma isteğini aĢılayan, yaĢamımın her anında olduğu gibi bu zorlu yolculukta da yanımda olan sevgili babam Hasan ĠPEK’e; manevi desteğini esirgemeyen sevgili annem Hacer SAYAN’a, bu çalıĢmayı tamamlamamda bana güç veren sevgili kardeĢim Ömer Faruk ĠPEK’e; paylaĢımlarıyla mutluluklarımı çoğaltan, zorluklarımı hafifleten sevgili kardeĢim Rukiye ĠPEK’e teĢekkür ederim.
Ve son olarak, anlayıĢı ve hoĢgörüsü ile, yüzlerce kilometreyi yok sayarak bana destek olan sevgili eĢim BarıĢ EĞĠLMEZ’e teĢekkür ederim.
Nigar ĠPEK EĞĠLMEZ Bursa, 2010
viii ĠÇĠNDEKĠLER
TEZ ONAY SAYFASI ...HATA! YER ĠġARETĠ TANIMLANMAMIġ. ÖZET ... ĠĠĠ ABSTRACT ... V ÖN SÖZ ... VĠĠ ĠÇĠNDEKĠLER ... VĠĠĠ KISALTMALAR ... XXĠĠĠ TABLOLAR ... XXĠV ġEKĠLLER ... XXXĠĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM ... 1 KURAMSAL ÇERÇEVE ... 1 1. DĠLĠN TANIMI VE ÖNEMĠ ... 1 1.1. DĠL EDĠNĠM KURAMLARI ... 6 1.1.1. Davranışçı Kuram ... 6
1.1.2. Doğuştancı (Psikolinguistik) Kuram ... 6
1.1.3. Bilişsel Kuram ... 8
1.1.4. Sosyokültürel Kuram ... 9
1.1.5. Pragmatik Kuram ... 10
1.2. DĠLĠN ÖĞRENME ALANLARI VE TÜRKÇE ÖĞRETĠMĠ ... 11
1.2.1. Dinleme Becerisi ... 13
1.2.2. Okuma Becerisi ... 15
1.2.3. Konuşma Becerisi ... 18
1.2.4. Yazma Becerisi ... 19
1.2.5. Görsel Okuma ve Görsel Sunu ... 22
2. SÖZ VARLIĞI ... 23
2.1. SÖZ VARLIĞININ ĠÇERDĠĞĠ ÖGELER ... 26
2.1.1. Sözcükler, Temel Söz Varlığı ... 27
2.1.2. İkilemeler ... 30
ix
2.1.4. Atasözleri ... 33
2.1.5. Terimler ... 35
2.1.6. Söz Varlığının İçerdiği Diğer Ögeler ... 37
2.2. SÖZ VARLIĞININ GELĠġTĠRĠLMESĠNĠN ÖNEMĠ ... 37
2.2.1. Sözcük Öğretimi ... 38
2.2.2. Ders Kitaplarının Söz Varlığı Açısından Önemi ... 45
2.2.3. Söz Varlığı Gelişimini Etkileyen Faktörler ... 46
2.2.4. Sözcük Sıklığı ... 47
2.2.5. Sözcük Yaygınlığı ... 48
3. SÖZ VARLIĞI ĠLE ĠLGĠLĠ YAPILAN ARAġTIRMALAR ... 48
3.1. SÖZ VARLIĞI ĠLE ĠLGĠLĠ YURT ĠÇĠNDE YAPILAN ARAġTIRMALAR ... 49
3.2. SÖZ VARLIĞI ĠLE ĠLGĠLĠ YURT DIġINDA YAPILAN ARAġTIRMALAR ... 60
ARAġTIRMANIN ÖNEMĠ ... 62 ARAġTIRMANIN AMACI ... 63 PROBLEM CÜMLESĠ ... 64 ALT PROBLEMLER ... 64 SINIRLILIKLAR ... 64 TANIMLAR ... 65 ĠKĠNCĠ BÖLÜM ... 66 YÖNTEM ... 66 2.1. ARAġTIRMANIN MODELĠ ... 66 2.2. EVREN VE ÖRNEKLEM ... 66
2.3. VERĠ TOPLAMA YÖNTEMĠ ... 67
2.4. VERĠLERĠN ANALĠZĠ ... 71
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ... 72
ÖĞRENCĠLERĠN SÖZ VARLIĞINA DAĠR BULGULAR VE YORUM ... 72
3.1. ÖĞRENCĠLERĠN SÖZ VARLIĞINA DAĠR GENEL DURUM ... 72
3.1.1. Sözcükler ... 73
3.1.2. İkilemeler ... 88
3.1.3. Deyimler ... 91
x 3.2. ÜST SOSYOEKONOMĠK DÜZEYDE YER ALAN ÖĞRENCĠLERĠN SÖZ VARLIĞINA
ĠLĠġKĠN BULGULAR ... 97
3.2.1. Sözcükler ... 97
3.2.2. İkilemeler ... 109
3.2.3. Deyimler ... 110
3.2.4. Atasözleri ... 114
3.3. ORTA SOSYOEKONOMĠK DÜZEYDE YER ALAN ÖĞRENCĠLERĠN SÖZ VARLIĞINA ĠLĠġKĠN BULGULAR ... 115
3.3.1. Sözcükler ... 116
3.3.2. İkilemeler ... 128
3.3.3. Deyimler ... 129
3.3.4. Atasözleri ... 132
3.4. ALT SOSYOEKONOMĠK DÜZEYDE YER ALAN ÖĞRENCĠLERĠN SÖZ VARLIĞINA ĠLĠġKĠN BULGULAR ... 134
3.4.1. Sözcükler ... 134
3.4.2. İkilemeler ... 146
3.4.3. Deyimler ... 147
3.4.4. Atasözleri ... 150
3.5. ÜST ORTA ALT SOSYOEKONOMĠK DÜZEYE SAHĠP ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN SÖZ VARLIĞINA ĠLĠġKĠN KARġILAġTIRMALAR ... 152
3.5.1. Sözcükler Açısından ... 152
3.5.1.1. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Ortak Sözcükler (3 Yaygınlık) ... 152
3.5.1.2. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler ... 159
3.5.1.3. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler ... 161
xi 3.5.1.4. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler ... 162 3.5.2. İkilemeler Açısından ... 163
3.5.2.1. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Ortak Ġkilemeler (3 Yaygınlık) ... 164 3.5.2.2. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ġkilemeler ... 167 3.5.2.3. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ġkilemeler ... 168 3.5.2.4. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ġkilemeler ... 169 3.5.3. Deyimler Açısından ... 170
3.5.3.1. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Ortak Deyimler (3 Yaygınlık) ... 170 3.5.3.2. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler ... 173 3.5.3.3. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler ... 174 3.5.3.4. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler ... 175 3.5.4. Atasözleri Açısından ... 176
xii
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ... 178
DERS KĠTABININ SÖZ VARLIĞINA DAĠR BULGULAR VE YORUM ... 178
4.1. ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF TÜRKÇE DERS KĠTABINDA YER ALAN SÖZCÜKLER ... 178
4.2. ĠKĠLEMELER ... 189
4.3. DEYĠMLER ... 191
4.4. ATASÖZLERĠ... 194
BEġĠNCĠ BÖLÜM ... 196
ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN YAZILI ANLATIMLARINDAKĠ SÖZ VARLIĞI ĠLE ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF TÜRKÇE DERS KĠTABINDAKĠ METĠNLERĠN SÖZ VARLIĞININ KARġILAġTIRILMASINA DAĠR BULGULAR VE YORUM ... 196
5.1. ÜST SOSYOEKONOMĠK DÜZEYE SAHĠP ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN YAZILI ANLATIMLARI ĠLE TÜRKÇE DERS KĠTABINDAKĠ METĠNLERĠN SÖZ VARLIĞI ARASINDAKĠ KARġILAġTIRMA ... 196
5.1.1. Sözcükler Açısından ... 197
5.1.1.1. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Sözcükler ... 198
5.1.1.2. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Sözcükler ... 203
5.1.1.3. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Sözcükler ... 204
5.1.2. İkilemeler Açısından ... 206
5.1.2.1. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Ġkilemeler ... 206
xiii 5.1.2.2. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Ġkilemeler ... 209 5.1.2.3. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler
Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Ġkilemeler ... 210 5.1.3. Deyimler Açısından ... 211
5.1.3.1. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Deyimler ... 211 5.1.3.2. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Deyimler ... 214 5.1.3.3. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler
Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Deyimler ... 215 5.1.4. Atasözleri ... 216 5.2. ORTA SOSYOEKONOMĠK DÜZEYE SAHĠP ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF
ÖĞRENCĠLERĠNĠN YAZILI ANLATIMLARI ĠLE TÜRKÇE DERS KĠTABINDAKĠ METĠNLERĠN SÖZ VARLIĞI ARASINDAKĠ KARġILAġTIRMA ... 217
5.2.1. Sözcükler Açısından ... 217 5.2.1.1. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Sözcükler ... 218 5.2.1.2. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Sözcükler ... 222
xiv 5.2.1.3. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler
Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Sözcükler ... 224 5.2.2. İkilemeler Açısından ... 225
5.2.2.1. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Ġkilemeler ... 226 5.2.2.2. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Ġkilemeler ... 228 5.2.2.3. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler
Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Ġkilemeler ... 229 5.2.3. Deyimler Açısından ... 230
5.2.3.1. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Deyimler ... 230 5.2.3.2. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Deyimler ... 233 5.2.3.3. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler
Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Deyimler ... 234 5.2.4. Atasözleri ... 235 5.3. ALT SOSYOEKONOMĠK DÜZEYE SAHĠP ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF
ÖĞRENCĠLERĠNĠN YAZILI ANLATIMLARI ĠLE TÜRKÇE DERS KĠTABINDAKĠ METĠNLERĠN SÖZ VARLIĞI ARASINDAKĠ KARġILAġTIRMA ... 236
xv 5.3.1.1. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Sözcükler ... 237 5.3.1.2. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Sözcükler ... 241 5.3.1.3. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler
Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Sözcükler ... 243 5.3.2. İkilemeler Açısından ... 244
5.3.2.1. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Ġkilemeler ... 245 5.3.2.2. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Ġkilemeler ... 247 5.3.2.3. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler
Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Ġkilemeler ... 248 5.3.3. Deyimler Açısından ... 249
5.3.3.1. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Deyimler ... 250 5.3.3.2. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Deyimler ... 253
xvi 5.3.3.3. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabındaki Metinler
Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Deyimler ... 254 5.3.4. Atasözleri ... 255 5.4. ĠLKÖĞRETĠM TÜRKÇE DERS KĠTABINDAKĠ METĠNLER ĠLE ĠLKÖĞRETĠM DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN YAZILI ANLATIMLARINDAKĠ SÖZ VARLIĞI ARASINDAKĠ
KARġILAġTIRMA ... 255 5.4.1. Sözcükler Açısından ... 255
5.4.1.1. Ġlköğretim Türkçe Ders Kitabındaki Metinler ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Sözcükler ... 257
5.4.1.2. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Ders Kitabı ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler ... 261 5.4.1.3. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Ders Kitabı ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Sözcükler ... 263 5.4.2. İkilemeler Açısından ... 264
5.4.2.1. Ġlköğretim Türkçe Ders Kitabındaki Metinler ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Ġkilemeler ... 266 5.4.2.2. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Ders Kitabı ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ġkilemeler ... 269 5.4.2.3. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Ders Kitabı ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Ġkilemeler ... 270 5.4.3. Deyimler Açısından ... 271
5.4.3.1. Ġlköğretim Türkçe Ders Kitabındaki Metinler ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Deyimler ... 272 5.4.3.2. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Ders Kitabı ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece
xvii 5.4.3.3. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Ders Kitabı ile Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders
Kitabında Yer Alan Deyimler ... 277
5.4.4. Atasözleri ... 278
ALTINCI BÖLÜM ... 279
SONUÇ VE ÖNERĠLER ... 279
6.1. SONUÇ ... 279
6.1.1. Öğrencilerin Söz Varlığına İlişkin Sonuçlar ... 280
6.1.2. İlköğretim Türkçe Ders Kitabının Söz Varlığına İlişkin Sonuçlar ... 284
6.1.3. İlköğretim Türkçe Ders Kitabındaki Metinler ile Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarındaki Söz Varlığının Karşılaştırılmasına İlişkin Sonuçlar ... 285
6.2. ÖNERĠLER ... 290
KAYNAKÇA ... 292
EKLER ... 303
Ek-1. Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler Listesi ... 303
Ek-2. Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler Listesi ... 303
Ek-3. Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler Listesi ... 303
Ek-4. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Sözcük Listesi ... 303
Ek-5. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Sözcükler Listesi (3 Yaygınlık) ... 428
Ek-6. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki Karşılaştırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler Listesi ... 448
Ek-7. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki Karşılaştırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler Listesi ... 455
303
324
342
xviii Ek-8. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki
Karşılaştırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı
Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler Listesi ... 459 Ek-9. Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan İkilemeler Listesi ... 465 Ek-10. Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan İkilemler Listesi ... 466 Ek-11. Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan İkilemler Listesi ... 467 Ek-12. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında
Kullandıkları İkilemeler Listesi ... 468 Ek-13. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak İkilemeler Listesi (3 Yaygınlık) ... 470 Ek-14. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki
Karşılaştırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı
Anlatımlarında Yer Alan İkilemeler Listesi ... 471 Ek-15. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki
Karşılaştırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı
Anlatımlarında Yer Alan İkilemeler Listesi ... 472 Ek-16. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki
Karşılaştırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı
Anlatımlarında Yer Alan İkilemeler Listesi ... 473 Ek-17. Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler Listesi ... 474 Ek-18. Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler Listesi ... 476 Ek-19. Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf
Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler Listesi ... 478 Ek-20. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında
xix Ek-21. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Deyimler Listesi (3 Yaygınlık) ... 306 Ek-22. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki
Karşılaştırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı
Anlatımlarında Yer Alan Deyimler Listesi ... 487 Ek-23. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki
Karşılaştırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı
Anlatımlarında Yer Alan Deyimler Listesi ... 488 Ek-24. Üst, Orta ve Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrenciler Arasındaki
Karşılaştırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı
Anlatımlarında Yer Alan Deyimler Listesi ... 489 Ek-25. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Sözcükler Listesi ... 490 Ek-26. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan İkilemeler Listesi ... 509 Ek-27. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Deyimler Listesi ... 510 Ek-28. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak Sözcükler Listesi ... 512 Ek-29. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları Sözcükler Listesi ... 534 Ek-30. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan Sözcükler Listesi ... 544 Ek-31. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak İkilemeler Listesi ... 553 Ek-32. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları İkilemeler Listesi ... 554 486
xx Ek-33. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan İkilemeler Listesi ... 555 Ek-34. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak Deyimler Listesi ... 556 Ek-35. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları Deyimler Listesi ... 558 Ek-36. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan Deyimler Listesi ... 560 Ek-37. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak Sözcükler Listesi ... 562 Ek-38. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları Sözcükler Listesi ... 583 Ek-39. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan Sözcükler Listesi ... 591 Ek-40. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak İkilemeler Listesi ... 601 Ek-41. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları İkilemeler Listesi ... 602 Ek-42. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan İkilemeler Listesi ... 603 Ek-43. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak Deyimler Listesi ... 604
xxi Ek-44. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları Deyimler Listesi ... 606 Ek-45. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan Deyimler Listesi ... 607 Ek-46. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak Sözcükler Listesi ... 609 Ek-47. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları Sözcükler Listesi ... 630 Ek-48. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan Sözcükler Listesi ... 638 Ek-49. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak İkilemeler Listesi ... 648 Ek-50. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları İkilemeler Listesi ... 649 Ek-51. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan İkilemeler Listesi ... 650 Ek-52. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak Deyimler Listesi ... 651 Ek-53. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki
Öğrencilerin Kullandıkları Deyimler Listesi ... 652 Ek-54. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan Deyimler Listesi ... 654
xxii Ek-55. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak Sözcükler Listesi ... 656 Ek-56. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Öğrencilerin Kullandıkları Sözcükler Listesi ... 684 Ek-57. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan Sözcükler Listesi ... 703 Ek-58. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak İkilemeler Listesi ... 709 Ek-59. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Öğrencilerin Kullandıkları İkilemeler Listesi ... 710 Ek-60. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan İkilemeler Listesi ... 711 Ek-61. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Ortak Deyimler Listesi ... 712 Ek-62. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Öğrencilerin Kullandıkları Deyimler Listesi ... 714 Ek-63. İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları ile Türkçe Ders Kitabının Karşılaştırılmasında Sadece Ders Kitabında Kullanılan Deyimler Listesi ... 717 Ek-64. İzin Belgeleri ... 718 Ek-65. Kişisel Bilgi Formu ... 720 Ek-66. Yazılı Anlatım Çalışması Konuları ... 721 ÖZGEÇMĠġ ... 723
xxiii KISALTMALAR
MEB : Milli Eğitim Bakanlığı KS : Kullanım Sırası
S : Sıklık
SED : Sosyoekonomik Düzey TDK : Türk Dil Kurumu TS : Toplam Sıklık Y : Yaygınlık
xxiv TABLOLAR
Tablo-3.1. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarından Elde Edilen Ham Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 73 Tablo-3.2. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 73 Tablo-3.3. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin 0-2000 Aralığında Kullandıkları Sözcükler ... 79 Tablo-3.4. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Genel Sözcük Ġstatistiği... 81 Tablo-3.5. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Genel Sözcük Ġstatistiği Ayrıntılı Tablosu ... 84 Tablo-3.6. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Özel Ġsimlere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 85 Tablo-3.7. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Ġkilemelere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 89 Tablo-3.8. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Deyimlere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 91 Tablo 3.9. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Atasözlerine ĠliĢkin Genel Bulgular ... 94 Tablo-3.10. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular 97 Tablo-3.11. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin 0-2000 Aralığında Kullandıkları Sözcükler ... 99 Tablo-3.12. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Genel Sözcük Ġstatistiği ... 100 Tablo-3.13. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Genel Sözcük Ġstatistiği Ayrıntılı Tablosu ... 102 Tablo-3.14. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Özel Ġsimler ... 103
xxv Tablo-3.15. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Ġkilemeler ... 110 Tablo 3.16. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Deyimler ... 112 Tablo 3.17. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Atasözleri ... 115 Tablo-3.18. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 116 Tablo 3.19. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin 0-2000 Aralığında Kullandıkları Sözcükler ... 118 Tablo 3.20. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Genel Sözcük Ġstatistiği ... 119 Tablo-3.21. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Genel Sözcük Ġstatistiği Ayrıntılı Tablosu ... 121 Tablo-3.22. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Özel Ġsimler ... 122 Tablo-3.23. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Ġkilemeler ... 129 Tablo-3.24. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Deyimler ... 131 Tablo-3.25. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Atasözleri ... 133 Tablo-3.26. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 134 Tablo-3.27. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin 0-2000 Aralığında Kullandıkları Sözcükler ... 136 Tablo-3.28. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Genel Sözcük Ġstatistiği ... 137
xxvi Tablo-3.29. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Genel Sözcük Ġstatistiği Ayrıntılı Tablosu ... 139 Tablo-3.30. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Özel Ġsimler ... 140 Tablo-3.31. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Ġkilemeler ... 147 Tablo-3.32. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Deyimler ... 149 Tablo-3.33. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Atasözleri ... 151 Tablo-3.34. Üst, Orta Ve Alt Sosyoekonomik Düzeylerdeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Sözcükler (3 Yaygınlık) ... 155 Tablo-3.35. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler 159 Tablo-3.36. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler 161 Tablo-3.37. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler 162 Tablo-3.38. Üst, Orta Ve Alt Sosyoekonomik Düzeylerdeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Ġkilemeler (3 Yaygınlık) ... 166 Tablo-3.39. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ġkilemeler 167 Tablo-3.40. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ġkilemeler 168 Tablo-3.41. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ġkilemeler 169 Tablo-3.42. Üst, Orta Ve Alt Sosyoekonomik Düzeylerdeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Deyimler (3 Yaygınlık) ... 172 Tablo-3.43. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler . 174
xxvii Tablo-3.44. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler . 175 Tablo-3.45. Sosyoekonomik Düzeyler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler . 176 Tablo-3.46. Üst, Orta Ve Alt Sosyoekonomik Düzeylerdeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ortak Atasözleri (3 Yaygınlık) ... 177 Tablo-4.1. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Kullanılan Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 178 Tablo-4.2. Meb Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında 0-2000 Aralığında Kullanılan Sözcükler ... 181 Tablo-4.3. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Genel Sözcük Ġstatistiği ... 182 Tablo-4.4. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Genel Sözcük Ġstatistiği Ayrıntılı Tablosu ... 184 Tablo-4.5. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Özel Ġsimlere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 185 Tablo 4.6. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Özel Ġsimler 188 Tablo 4.7. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ġkilemelere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 190 Tablo 4.8. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ġkilemeler ... 191 Tablo 4.9. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Deyimlere Dair Genel Bulgular ... 191 Tablo 4.10. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Deyimler ... 193 Tablo-5.1. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 197 Tablo-5.2. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Sözcükler ... 201
xxviii Tablo-5.3. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Sözcükler ... 203 Tablo-5.4. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Ders Kitabında Yer Alan Sözcükler ... 205 Tablo-5.5. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Ġkilemelere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 206 Tablo-5.6. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Ġkilemeler ... 208 Tablo-5.7. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Ġkilemeler ... 209 Tablo-5.8. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Ġkilemeler ... 210 Tablo-5.9. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Deyimlere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 211 Tablo-5.10. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Deyimler ... 213 Tablo-5.11. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Üst Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Deyimler ... 214 Tablo-5.12. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Deyimler ... 216 Tablo-5.13. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 217 Tablo-5.14. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Sözcükler ... 221
xxix Tablo-5.15. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Sözcükler ... 223 Tablo-5.16. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Sözcükler ... 224 Tablo-5.17. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Ġkilemelere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 225 Tablo-5.18. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Ġkilemeler ... 227 Tablo-5.19. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Ġkilemeler ... 228 Tablo-5.20. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Ġkilemeler ... 229 Tablo-5.21. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Deyimlere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 230 Tablo-5.22 Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Deyimler ... 232 Tablo-5.23. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Orta Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Deyimler ... 233 Tablo-5.24 Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Deyimler ... 235 Tablo-5.25. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 236 Tablo-5.26. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Sözcükler ... 240
xxx Tablo-5.27. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Sözcükler ... 242 Tablo-5.28. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Sözcükler ... 244 Tablo-5.29. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Ġkilemelere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 245 Tablo-5.30. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Ġkilemeler ... 247 Tablo-5.31. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Ġkilemeler ... 248 Tablo-5.32. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Ġkilemeler ... 249 Tablo-5.33. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Deyimlere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 250 Tablo-5.34. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Deyimler ... 252 Tablo-5.35. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Alt Sosyoekonomik Düzeyde Yer Alan Deyimler ... 253 Tablo-5.36. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Deyimler ... 254 Tablo-5.37. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Sözcüklere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 256 Tablo-5.38. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Sözcükler ... 259
xxxi Tablo-5.39. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Sözcükler ... 262 Tablo-5.40. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Sözcükler ... 264 Tablo-5.41. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Ġkilemelere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 265 Tablo-5.42. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Ġkilemeler ... 268 Tablo-5.43. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Ġkilemeler ... 270 Tablo-5.44. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Ġkilemeler ... 271 Tablo-5.45. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Metinlerde Kullanılan Deyimlere ĠliĢkin Genel Bulgular ... 271 Tablo-5.46. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerde Yer Alan Ortak Deyimler ... 275 Tablo-5.47. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Yer Alan Deyimler ... 276 Tablo-5.48. Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Türkçe Ders Kitabındaki Metinler Arasındaki KarĢılaĢtırmada Sadece Ders Kitabında Yer Alan Deyimler ... 277
xxxii ġEKĠLLER
ġekil-3.1. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Sözcük Sayısı ... 75 ġekil-3.2. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Toplam Sözcük Ġçindeki Farklı Sözcük Oranı ... 75 ġekil 3.3. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarındaki Sözcük Katsayısı Eğrisi ... 77 ġekil 3.4. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Özel Ġsimler ... 85 ġekil-3.5. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarındaki Özel Ġsim Katsayısı Eğrisi ... 87 ġekil-3.6. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Toplam Sözcük Ġçindeki Toplam Özel Ġsim Oranı ... 87 ġekil-3.7. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Farklı Sözcük Ġçindeki Farklı Özel Ġsim Oranı ... 88 ġekil-3.8. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Ġkilemeler ... 89 ġekil-3.9. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarındaki Ġkileme Katsayısı Eğrisi ... 90 ġekil-3.10. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Deyimler ... 92 ġekil-3.11. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarındaki Deyim Katsayısı Eğrisi ... 93 ġekil-3.12. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Atasözleri ... 95 ġekil-3.13. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarındaki Atasözü Katsayısı Eğrisi ... 96
xxxiii ġekil-3.14. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Sözcük Ġçindeki Farklı Sözcük Oranı ... 98 ġekil-3.15. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Özel Ġsimler .. 107 ġekil-3.16. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Toplam Sözcük Ġçindeki Toplam Özel Ġsim Oranı ... 108 ġekil-3.17. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Farklı Sözcük Ġçindeki Farklı Özel Ġsim Oranı ... 108 ġekil-3.18. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Ġkilemeler ... 109 ġekil-3.19. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Deyimler ... 111 ġekil-3.20. Üst Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Atasözleri ... 114 ġekil 3-21. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Sözcük Ġçindeki Farklı Sözcük Oranı ... 117 ġekil-3.22. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Özel Ġsimler .. 126 ġekil-3.23. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Toplam Sözcük Ġçindeki Toplam Özel Ġsim Oranı ... 127 ġekil-3.24. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Farklı Sözcük Ġçindeki Farklı Özel Ġsim Oranı ... 127 ġekil-3.25. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Ġkilemeler ... 128 ġekil-3.26. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Deyimler ... 130 ġekil-3.27. Orta Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Atasözleri ... 133
xxxiv ġekil-3.28. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımların Kullandıkları Toplam Sözcük Ġçindeki Farklı Sözcük Oranı ... 135 ġekil-3.29. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Özel Ġsimler .. 144 ġekil-3.30. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Toplam Sözcük Ġçindeki Toplam Özel Ġsim Oranı ... 145 ġekil-3.31. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Farklı Sözcük Ġçindeki Farklı Özel Ġsim Oranı ... 145 ġekil-3.32. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Ġkilemeler ... 146 ġekil-3.33. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Deyimler ... 148 ġekil-3.34. Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Kullandıkları Toplam Ve Farklı Atasözleri ... 151 ġekil-3.35. Toplam Sözcük Ġçindeki Ortak Sözcük Oranı ... 153 ġekil-3.36. Farklı Sözcük Ġçindeki Ortak Sözcük Oranı ... 154 ġekil-3.37. Toplam Ġkileme Ġçindeki Ortak Ġkileme Oranı ... 164 ġekil-3.38. Farklı Ġkileme Ġçindeki Ortak Ġkileme Oranı ... 165 ġekil-3.39. Toplam Deyim Ġçindeki Ortak Deyim Oranı ... 170 ġekil-3.40. Farklı Deyim Ġçindeki Ortak Deyim Oranı ... 171 ġekil-4.1. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Toplam Ve Farklı Sözcükler ... 179 ġekil-4.2. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Toplam Sözcük Ġçindeki Farklı Sözcük Oranı ... 180 ġekil-4.3. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Toplam Ve Farklı Özel Ġsimler ... 186 ġekil-4.4. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Toplam Sözcük Ġçindeki Toplam Özel Ġsim Oranı ... 186 ġekil 4.5. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Farklı Sözcük Ġçindeki Farklı Özel Ġsim Oranı ... 187
xxxv ġekil-4.6. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Toplam Ve Farklı Ġkilemeler ... 190 ġekil 4.7. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Toplam Ve Farklı Deyimler ... 192 ġekil-5.1. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabının Sözcük Katsayısı Eğrisi ... 198 ġekil-5.2. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Sözcükler ... 200 ġekil-5.3. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Ġkilemeler ... 207 ġekil-5.4. Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Deyimler ... 212 ġekil- 5.5. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabının Sözcük Katsayısı Eğrisi ... 218 ġekil-5.6. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Sözcükler ... 220 ġekil-5.7. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Ġkilemeler ... 226 ġekil-5.8. Orta Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Deyimler ... 231 ġekil-5.9. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabının Sözcük Katsayısı Eğrisi ... 237 ġekil-5.10. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Sözcükler ... 239 ġekil-5.11. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Ġkilemeler ... 246 ġekil-5.12. Alt Sosyoekonomik Düzeydeki Öğrencilerin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Deyimler ... 251 ġekil-5.13. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabının Sözcük Katsayısı Eğrisi ... 256
xxxvi ġekil-5.14. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Sözcükler ... 258 ġekil-5.15. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabının Ġkileme Katsayısı Eğrisi ... 265 ġekil-5.16. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Ġkilemeler ... 267 ġekil-5.17. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabının Deyim Katsayısı Eğrisi ... 272 ġekil-5.18. Ġlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımları Ġle Ders Kitabındaki Ortak Ve Ortak Olmayan Deyimler ... 274
1 BĠRĠNCĠ BÖLÜM
KURAMSAL ÇERÇEVE
1. DĠLĠN TANIMI VE ÖNEMĠ
Dil, sosyal bir varlık olan insanın dıĢ dünya ile bağını kuran; duygu, düĢünce, istek ve hayallerini aktarıp, baĢkalarının duygu, düĢünce ve hayallerini anlayabilmesini sağlayan en önemli iletiĢim aracı; içinde yaĢadığı toplumun maddi ve manevi kültürünün aktarıcısı; belirli kuralları olan ortak bir anlaĢma sistemidir.
Ġnsan topluluklarında bireyler konuĢurlar, dinlerler, konuĢma aygıtıyla üretilen ses dizileri aracılığıyla duygu ve düĢüncelerini birbirlerine aktarırlar. Her birey, kendisine gönderilen ses dizimlerini algılayarak, deĢifre ederek, yorumlayarak ve yeniden üreterek hem konuĢucu/verici hem de dinleyici/alıcı olabilir. Dilsel davranıĢlar olarak adlandırılabilecek bu etkinlikler, genellikle dil yetisi denilen, insana özgü ve insanın bir parçası olan bir yetinin gerçekleĢmesi ya da anlatımı olarak kabul edilebilir. Dil yetisi, dil denen iletiĢim aracı yardımıyla, insanlar arasındaki iletiĢimi sağlayan insana özgü bir yetidir. Dil, aynı dilsel topluluk üyelerinde ortak olan bir sesli göstergeler dizgesidir (Kıran, 2001).
Dilin Ģimdiye kadar pek çok tanımı yapılmıĢtır. DüĢünürler, dilbilimciler, toplumbilimciler dili kendi açılarından tanımlamıĢlardır. En temel tanımıyla dil; düĢünce, duygu ve isteklerin, bir toplumda ses ve anlam yönünden ortak olan ögeler ve kurallardan yararlanılarak baĢkalarına aktarılmasını sağlayan, çok yönlü ve geliĢmiĢ bir dizgedir (Aksan 2003: 55).
2 Dil, insanlar arasında anlaĢmayı sağlayan tabii bir vasıta; kendine özgü kanunları olan ve bu kanunlar çerçevesinde geliĢen canlı bir varlık; temeli bilinmeyen zamanlarda atılmıĢ bir gizli antlaĢmalar sistemi; seslerden örülmüĢ bir yapıdır (Ergin, 1993).
TDK Türkçe Sözlükte (2009) dil, insanların düĢündüklerini ve duyduklarını
bildirmek için kelimelerle veya iĢaretlerle yaptıkları anlaĢma, lisan olarak tanımlanmaktadır.
DüĢüncelerimizi, hissettiklerimizi en iyi Ģekilde dil aracılığı ile aktarırız (Uçan, 2008). Dil, insanı diğer canlılardan ayıran, onun yaratıcılığını ve yapıcılığını gösteren bir ayrıcalık belgesidir (Aksan, 2003: 51).
Ġnsanoğlunun bir arada yaĢayabilmesi için en temel ihtiyacı iletiĢimdir. Tarihin ilk dönemlerinde itibaren insanlar birbirleriyle iletiĢim kurabilmek için çeĢitli araçlar geliĢtirmiĢlerdir. Bu araçların en geliĢmiĢi ve en etkilisi ise dildir. Dil aracılığı ile insanlar kendi iç dünyalarını keĢfederler, zihninde oluĢan duygu ve düĢünceleri anlamlandırırlar. Kendi kendine düĢündükleriyle yetinemeyen insan iç dünyasında olanı biteni bir baĢkasıyla paylaĢma ihtiyacı hisseder. Ġnsanlar dil dıĢında baĢka araçlarla da iletiĢim kurarlar. Resim ve müzik buna bir örnektir. Dünyaya konuĢma engeli ile gelen insanlar bile farklı bir iletiĢim aracı geliĢtirerek bu ihtiyaçlarını karĢılamaktadırlar. Öyleyse dil insanoğlunun en temel ihtiyaçlarından biridir denilebilir.
Dil, insanların iletiĢimde bulunmak amacı ile geliĢtirdikleri bir anlaĢma aracıdır. BaĢka deyiĢle, dilin birinci iĢlevi iletiĢimdir. Bu iĢlevi yerine getirmede dil, insanların düĢünce, duygu, istek, deneyim v.b. yaĢantılarını birbirlerine aktarabilmelerini; dıĢ dünyayı yorumlayarak kendi dünyalarına getirebilmelerini sağlayan ve insanın “kendi kendini keĢfetmesine” olanak veren bir araç olma özelliği taĢımaktadır (TopbaĢ, 1998: 4).
Vardar’a (1980) göre dil, insanın dıĢ dünyayla ve öbür bireylerle iliĢkilerini yansıtır ve biçimlendirir, düĢünceyle birlikte tüm ruhsal ve toplumsal kiĢiliğini oluĢturur. Dil, gerçeklik ya da nesneler üstünde etki aracı olduğu gibi, kimi yönleriyle
