4. O. Vet. Fak. Derg.
31 (3) : 491-497 1984
DEGİŞİK ANTİBİYOTİKLER KATıLARAK DONDURCLMUŞ BOGA SPERMA LARI:'\DA!\ ELDE EDİLE;,\; DÖLVERİlVIİ
Mü Sevinç! Nafiz Yurdaydın2
Adnan Ekici4
Necmettin Tekin3
Nejat Aydın5 FertiUty of frozen huD semen containing various antihiotics
Summary: Fertility of ejaculates collected from 2 Brown Suisse bulls having motilities over70
%
were splited and diluted in Egg .Jolk - Citrate ex-tender each containing either ampicillin, chroloramphenicol or penicillin+
st-reptom.Jcin at the level of 500 mcg. per ml.Semen samples were frozen over the nitrogen vapor and stored in liquid nitrogen until used for inseminating cows.
The total number of cows inseminated with sernen having ampicillin, chloramphenicol or penicillin
+
streptomycin and the average jertilities obtai-nedfrom thefirst inseminations were 29,93.ı %,
25, 68%
and 30, 80%,
respectively.
The number of overall first inseminations and the average rate of nonre-turnes for 60 days were 84 and 80.9
% ,
respective()'.Although these results are highly in the favor of ampicillin included semen samples are not sujficient indications to reach to a difinite conclusion since the number of cows inseminated was so limited. Therifore, this work should be re-peated on many more cows at the possible nearest occassion.
Özet: Bu araştırmada, split ejekülat tekniği kullanılarak sperma mo-tilitesi
%
70 in üzzerinde olan ve sodium sitmt+
yumurta sarısı sulandırıcryle sulandırıldıktan sonra her bölümünün cm3'üne 500 mcg. ampicillin, 500 mcg.i Prof. Dr. A. V.Vet. Fak. Rcprodüksiyon ve Sun'i Tohumlama Bilim Dalı, Ankara. 2 Dr.med.vet.A.V.Vet. Fak. Rcprodüksiyon ve Sun'i Tohumlama Bilim Dalı, Ankara. 3 Uzm. Vet-Hekim Lalahan Vet. Zootckni Arşt. Enst, Ankara
492 A. SEviNÇ - N. YURDAYDıN - N. TEKiN - A. E~ici - N. AYDIN
chloramphenicol ve 500 mcg. stremptom)'cin -1- 500 ünite penicillin katılmış iki esmer ırk boğa spermalarının dMleme gücü in'celenmiştir.
Bu antibiyotikleri içeren spermalar, 0.5 cm3 içeren bir tohumlama
doz-luk payetlerde, sıvı azot buharında dondurulduktan sonra tohumlamada kulla-nılıncaya kadar sıvı azot içinde muhafaza edildi.
Tohumlandıktan 60 gün sonra d6nmeyen ineklere gö'reyapılan değerlen-dirmede , bu spermalardan ampicillin katılmış olanla tohumlamnan toplam 29 inekten 27si gebe kalarak
%
93. ichloramphenicol katılmış spermalarla tohunı-lanan toplam 25 inekten i7 si gebe kalarak%
68 ve streptorrl:ycin-I- penicillinkatılmış spermalarla tohumlanan toplam 30 inekten 24'ü gebe kalarak
%
80toplam ortalama gebelik oranları elde edilmiştir.
Bu çalışmada çeşitli antibiyotikleri içeren sö'zkonusu spermalarla tohumla-nan 84 inekten 68'i gebe kalmış ve genelortalama gebelik oranı
%
80.9ol-muştur.
Alınan bu sonuçlar, ampicillin'in, chloramphenicol ve streptomycin
+-penicillin' e bakınca dölverimi yönünden spermaya katılacak en uygun antibiyo-tik olduğunu göstermekle beraber, bu konuda kesin bir yarg~ya varmak için bu çalışmanın daha çok sayıda inek üzerinde yapılması gerekir.Giriş
Türkiye'de Sun'i tohumlarna, ba~langıçtan bu yana, verimleri
dü~ük yerli hayvan ırklarımızı ıslah ederek verimlerini yükseltmek için yapılagelmi~tir .
Her ne kadar ,yapılan uygulamalarda genellikle hijyen bilgisinin
gerektirdiği önlemler alınmakta ise de, hayvancılığını geli~tirmi~, son bilimsel ve teknolojik verileri noksansız uygulayan kimi ülkelerle
kar~ı-la~tırma yapıldığında, Türkiye'de sun'i tohumlama boğalarının
döl-verimlerini etkileyen spesifik ve nonspesifik mikroorganizmalar
yö-nünden gerekli rutin kontroller yapılmamaktadır.
Oysa, hayvancılığı gelişmiş ülkelerde, sun'i tohumlamada
kul-lanılacak erkek damızlıkların spermasında ve dişilerin de dökrme
or-ganlarında bulunması olası bakteriyel f10ra ilc bakteriyel kontaminas-yonlara kar~ı sperma sulandırıcılarına belirli antibiyotiklcr katılmak-tadır. Buna rağmen, Rcdy ve ark. (5) ilc Kuradshii'nin (4) yaptıkları
çalı~malarda, spcrma sulandırıcılarına katılan antibiyotiklerc kaqı
kulla-DEGişiK ANTiBiYOTiKLER KATıLARAK ... - 493
nılan antibiyotiklerden beklenen etkinin elde edilmediğini bildirmek-tedirler. Almquist ve ark. (I) ile Brown ve ark. (3) da, spermada bulu-nan bakteriyel floraya karşı kimi etkili antibiyotikleri sperma
sulandı-rıcılarına katmanın bakteriyel kontaminasyonları önlediğini
sapta-mışlardır. Öteyandan, son yıllarda yapılan çalışmalarda patojenik
mikroorganizmaların yanı sıra saprofitik bakterilerin de dölverimini
olumsuz yönde etkilediği ortaya konmuştur. Kitekim, Wicrzbowski
ve ark. (7) yaptıkları çalışmalarda' spermada bulunan Staph. aureus,
Staph. epidermidis, Pseudomonas aemgi7losa, E. coli ve Bacillus'ların sperma motilitesini ve dölleme gücünü etkilediklerini bildirmişlerdir. Bu
ara-da, Sevinç ve ark. (6) tarafından daha önce yapılan bir çalışmada,
boğaların sperma ve prepusyal yıkınantılarında saptanan
mikroorga-nizmalara, sperma sulandırıcılarına katılan streptomycin ve penicillin karışımının yeterince etkili olmadığı, sözkonusu bakteriyel floraya karşı
ampicillin ve chloramphenicol'un daha etkili olduğu ortaya
konul-muştur.
Bakteriyel floraya etkili bu antibiyotiklerin, ileride dondurulup
tohumlamada kullanılacak boğa spermalarındaki hangi bakterilere
ve ne düzeyde etkili olduklarının belirlenmesi için, Aydın ve ark. (2)
tarafından bu konuda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada araştırıcılar,
split ejekülat tekniği uygulayarak sulandırdıkları boğa spcrmasının
ml'ye 50, i00, 200, 400, 800 ve 1000 mcg. miktarlarında kattıkları
ampİcillin ve chloramphenicol'un, 400 mcg / ml üstündeki dozaj
dü-zeylerinde bakteriyel üremeyi durdurduklarını bulmuşlardır.
Bu çalışmada, sürekli olarak kullanılacak antibiyotiklere karşı
mikroorganizmaların zamanla direnç kazanbabilccekleri olgusu
özel-likle gözönünde bulundurularak sulandırılmış boğa spermasının ml'ye
500 mcg. ampicillin, chloramphenicol ve kontrololarak 500 mcg.
- streptomycin -l- 500 i.'nite penicillin katılarak dondurulmuş boğa
spermalarının dölleme güçlerine etkilerinin araştırılması amaçlanmış-tır.
~ateryaı ve ~etot
Araştırmada kullanılan spermalar, Lalahan Veteriner Zootekni
Araştırma Enstitüsü'ndeki Esmer ırk 2 boğadan sun'i vajen
yöntemiy-le alınmıştır. Alınan ejekülatların yapılan gerekli spermatolojik
mua-yeneleri sonunda sperma motilitesi
%
70'İn üzerİndeki ejeküladardozun-494 A. SEvİNÇ - N. YURDAYDıN - N. TEKİN - A. EKicİ - N. AYDIN
da (0.5 ml) 30 x 106hareketli spermatozoa bulunacak biçimde
sulan-dırılmıştır. Daha önce spermadaki mikrofloraya etkili oldukları
sap-tanan ticari ampicillin ve chloramphenicol, her boğanın sulandırılmış
split ejekülatlarının ml'ye 500 mcg. düşecek düzeyde katılmış;
ayrı-ca boğaların aynı spermalarından, her ml'ye 500 mcg. streptomycin
+
500 ünite penicillin katılmış, bir bölüm de kontrololarak kullanıl-mıştır.Antibiotik içeren bu spermalar 0.5 ml'lik payetlere çekildikten
sonra boğalara ve antibiyotiklere göre kodlanarak sıvı azot buharında
dondurulan payetler, tohumlamada kullanılıncaya kadar sıvı azot
içinde muhafaza edilmiştir.
Hazırlanan bu spermalarla, Ankara, Altındağ ılçesi'nin sun'j
tohumlama programı'na dahilll köyünde 84 inek tohumlanmıştır.
Tohumlarnalardan 60 gün sonra tekrar kızgınlık göstermeyen inekler
gebe kabul edilerek dölverimi değerlendirilmiştir.
Bulgular
Araştırmada kullanılan 2 csmer ırk boğanın ampicillin, ch
loram-phnicol ve streptomyein
+
penicillin katılmış spermaloriyletohumla-nan incklerden elde edilen genbelik sonuçları Tablo 1'de verilmiştir.
Tablo l'den izleneeeği gibi, 412/81 nolu boğanın ampicillin
katılmış spermalarıyla tohumlanan 20 inekten 18'i gebe kalarak
%
90, chloromphenicol katılmış spermayla tohumlanan 20 inekten 15'j
gebe kalarak
%
75, streptomycin+
penicillin kakatılmış spermaylatohumlanan 21 inekten 18'i gebe kalarak
%
85.8 gebelik oranları eldeedilmiştir.
Tablo i. İki esmer boğanın antibiyotik katılmış spermalarıyla tohumlanan ineklcrden elde edilen gebclik sonuçları
i Boğa No. : Kullanılan antibiyotik i Tohumlanan i __ ~_e~_e_k~lan ~
i i ınck sayısı i Sayı i % i ,----:-A-m-pi-ci-II-in---I---20-i 18
-;---go---:
, 421 / 8ı :Chloramphenicol i 20 '15 75: I i Strcptomycin +Penicillin: 2i ı8 8:'.8' i " ;---!Ampicillin ------9--1---9--
-
100----ii
42/80 ! ~t~~':t~ı:~?~~~enicillin 'L__
i
1
~~~?._j
DEClşiK ANTiBiYOTjKLER KATıLARAK ... 495
Aynı tablodan görülebileceği gibi, 42/80 nolu boğanın
ampi-ciIIin katılmı~ spermasiyle tohumlanan 9 inekten 9'u da gebe kalarak
%
100, chloramphenicol katılmı~ spermayla tohumlanan 5 inekten2'si gebe kalarak
%
40 ve streptomycin+
peniciIIin katılmı~ spermaylatohumlanan 9 inekten de 6'sı gebe kalarak
%
66.7 gebcIik oralarısap-tanmı~tır.
AmpiciIIin, chloramphenicol ve stereptomycin
+
peniciIIinka-tıImı~ esmer ırktan 2 boğanın spermalarıyla tohumlanmı~
inekler-den elde edilen toplam ve genelortalama gebelik oranları Tablo
2'de verilmi~tir.
Tablo 2. Ayııı boğaların ampicillin, chrloramphenicol ve streptomyein + penicillin katıl-mış spermalarıyla tohumlanan ineklerden elde edilen toplam ve genel ortalama gebelik
so-nuçları
----_._." -' - - - _.- -_._----
_
.." _.-- ---i
Tohumlanan :.'Gebe 'i kala_n ii
Kullanılan antibiyotik: i inek sayısı I' Sayı % i1
.-A-m--p-ic-iı.ı-in---, 29 27
:93.11
i Chloramphenicol i 25 : 17 i- 68. O!
: Streptomyein +Pcnicillin
1--
30--I-;;-;8ü.O
I'
i . ', _
.l.!oplam~~~ene~~ı:.t~l~ma_: __ ~~
.:_._~8__
!_~~
Tablo 2'den görüleceği gibi, araştırmada kullanılan 2 boğanın
ampicillin katılmış spermalariyle tohumlanan toplam 29 inekten 27'si
gebe kalarak
%
93.ı
,chloramphenicol katılmış spermalariyletohum-lanan 25 inekten iTsi gebe kalarak
%
68.0 ve streptomycin+
penicil-lin katılmış spermalariyle tohumlanan 30 inekten 24'i gebe kalarak
%
80.0 gebcIik oranı sağlanmıştır.Aynı tablodan izleneceği gibi, üç deği~ik antibiyotik içeren 2
esmer ırk boğanın spermalariyle tohumlanan toplam 84 inekte
%
80.9 genel ortalama gebelik oranı elde edilmiştir.
Tartışma ve Sonuç
Literatür verileri, antibiyotiklerin spermada bulunan spesifik
ve nonspesifik mikroorganizmaları belli ölçülerde kontrol ettiğini gös-termektedir (I ,2,3,4,5,6,7,).
496 A. SEvİNÇ - N. YURDAYDıN - N. TEKiN - A. EKİcI - N. AYDIN
Bu konuda, ampicillin ve chloramphenicol içeren spermalarla
yapılan araştırmalarda, genellikle, uygulamada kullanılan
streptomy-cin
+
penidllin karışımının ,spermadaki mikroorganizmaları dahaet-kili bir biçimde kontrol ettiği saptanmıştır (2,6).
Sözkonusu bu iki antibiyotiğin spermadaki bakteriyel florayı
kontrolde gösterdikleri etkinliğin, bu spermalarla' yapılacak
tohum-lamalardan elde edilecek dölverimini nasıl etkileyeceği, pratik
uygula-ma yönünden önem taşımaktaydı. Bu durumu aydınlatmak için
ya-pılan bu araştırmada ampicillin katılmış ve dondurulmuş 2 boğa
sper-masından tohumlanan toplam 29 inekten ortalama
%
93. i gebelik,chloramphenicol ve streptomycin
+
penicillin katılmış aynı boğalarınspermalarından tohumlanan toplam 25 ve 30 inekten sırasıyle,
orta-lama
%
68 ve%
80 gebelik elde edilmiştir.Tablo i'de verilen sonuçlar incelendiğinde, özellikle,
chlora-mphenicol katılmış spermalarda tohumlanan ineklerden alınan
orta-lama
%
68 gebelik oranının, streptomycin+
penicillin katılmış aynıspermalardan alınan
o/.)
80 gebellik oranından düşük olması, söz konu-su bu antibiyotiklerin antibakteriyel etkileriyle ilgili alınan sonuçlaraparalel düşmemektedir. Bu durum, antibiyotikler dışında dölverimini
etkileyen öbür yapısal ve çevresel faktörlerden doğabileceği gibi, bu
ön çalışmada tohumlanan inek sayısının azlığından ve
tohumlandık-tan sonra 60 gün içinde kızgınlığa dönmeyen ineklerin saptohumlandık-tanmasında, kontrolü imkansız bazı işletme eksikliklerinden de ileri gelmiş olabilir.
Bu sonuçlar, ampicillinin bakteriyel florayı önleme etkisinin
ge-beliğe yansıdığını ve öbür 2 antibiyotikten çok daha üstün netice
verdiğini açıkça göstermektedir.
Çalışma süresince tohumlanan inek sayısının oldukça sınırlı
ol-ması alınan bu sonuçların genellşetirilmesini önlemektedir.
Ne var ki, bu ön çalışmadan alınan sonuçlar ışığında aynı antibi-yotikler kullanılarak, çok daha fazla sayıda inek tohumlamak kaydiyle,
chloramphenicol'un bu konudaki gerçek etkinliğinin saptanması
ya-nında, gene ampidllinden benzer olumlu dölverimi sonuçları
alın-ması halinde, streptomyycin
+
penicillin yerine dondurulacak boğaspremasına ampicillin'in ve chloramphenicol'un 500 mcg. / cm3
düzey-de katılmasının hem ekonomik, hem de dölverimi yönünden önerilmesi
DEGIşIK ANTIBIYOTIKLER KATıLARAK ...
Literatür
497
1. Almquist, J. O., Glantz, P.J. and Thorp, W.T.S. (1984): The effect of strepton!y~in upoıı the Livability aııd bacterial con/ent of bovi/ıe semeıı. j. Dairy Sei., 31: 501-507.
2. Aydın, N., Tekin, N., Yurdaydın, N. ve Sevinç, A. (1984): Boğa spermasındaki
bak-teriyclfloraya Chlorampheııicol ve Ampicillin'iıı etkisi. A.Ü. Vet. Fak. Derg., 31: 346-352.
3. Brown, V.G., Schollum, L. and Jarvis, B.D.W. (1974): Microbiology oj boviııe semen
aııd artificial breeding practices uııder New <calmıd coııditiolıS. !\..Z.j. Agr. Res., 17 :431-442.
4. Kuradshii, N. (I 980): SellSitiL'ity to aııtibiotics, sulphoııamides aııd turazolidmı of strailIS of
Pseııdoıııoııas aerııgiııasa isolated from froz:.cıı bııll semen. Veterinarnomeditsinski Nanki.
ı7 (9/ 10): 3-8.
5. Redy, B., Krishnamurty, P.S. and Venkataswanmi, V. (1971): Bacterialflora of
prepııce aııd the dfect of iııtrapreputial treatment on the bascteriological quality çf semen. Ind.
Vet j., 48: 722-727.
6. Sevinç, A. İstanbulluoğlu, E. ve Yurdaydın, N. (1983): Sım'i tohumlama
istasyonla-nndaki boğalarm "pcTllıa ve prepıısyal yıkmantılannm bakteriyel florası üzeriilde çalışmalar.
Doğa Bilim Dergisi, Cilt 7, Sayı: 2.
7. Wierzbowki, S., Nowakomwski, W. Purowics, A. and Heczko, P (1980):
Bioc-hemical mıd toxic properties of poteııtially phatogeııie microorganiz:.ms isolaled jrom bull semeıı.
DEGişIK ANTIBİYOTİKLER KATıLARAK ...
Literatür
497
\. A1mquist, J. O., Glantz, P.J. and Thorp, W.T.S. (1984); The effect of strepıoTl!y.;in upon the Livability and bacterial conlent of bovine semen. J. Dairy Sci., 3\ : 50 \-507.
2. Aydm, N., Tekin, N., Yurdaydm, N. ve Sevinç, A. (\984): Boga spermasındaki
bak-teriyelIloraya Chloramphenicol ve Ampicillin'in etkisi. A.Ü. Vet. Fak. Derg., 3\: 346-352.
3. Brown, V.G., Schollum, L. and Jarvis, B.D.W. (1974); Microbiology oj bovine senwn
and arti/icial breeding practices under New Zealand conditioııs. N .. Z.j. Agr. Res., 17;43\-442.
4. Kuradshii, N. (I 980); Sensitivity to aııtibiotics, sulphoııamides and tura;:olidaıı of straitlS of
PseudomOlıas ael'llginasa isolated from Irozen bull semen. Veterinarnomeditsinski Nanki.
ı7 (9/ 10); 3-8.
:ı. Redy, B., Krishnamurty, P.S. and Venkataswanmi, V. (1971): Bacterialjlora of prepuce and the effect of iııtrapreputial treatment on the bascteriological quality Rf semeıı. Ind.
Vet J., 48: 722-727.
6. Sevinç, A. İstanbulluoğlu, E. ve Yurdaydm, N. (1983): Sım'i tohumlama
istasyoııla-nndaki bogalarm sperma ve prepusyal yıkıııaııtılarmm bakterivel florası üzerinde çalışmalar.
Doğa Bilim Dergisi, Cilt 7, Sayı; 2.
7. Wierzbowki, S., Nowakomwski, W. Purowics, A. and Heczko, P (\980);
Bioc-hemical and toxic properties of potentially phatogenic microorganizms isolated jrom bull semcıı.
