Güzel sanatlar ve spor liseleri flüt eğitiminde kullanılan Köhler OP:33 I-II-III nozlu etüt kitaplarının flüt konçertolarına uygunluğu

(1)

T.C.

GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ MÜZĠK ÖĞRETMENLĠĞĠ ANABĠLĠM DALI

GÜZEL SANATLAR VE SPOR LĠSELERĠ FLÜT EĞĠTĠMĠNDE KULLANILAN KÖHLER OP:33 I-II-III NO‟LU ETÜT KĠTAPLARININ FLÜT KONÇERTOLARINA

UYGUNLUĞU DOKTORA TEZĠ Hazırlayan Yucan EKE Ankara Aralık, 2012

(2)

T.C.

GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ MÜZĠK ÖĞRETMENLĠĞĠ ANABĠLĠM DALI

UYGUNLUĞU DOKTORA TEZĠ Yucan EKE DanıĢman: Prof. Ülkü ÖZGÜR Ankara Aralık, 2012

(3)

(4)

TEġEKKÜR

Doktora tezi danıĢmanlığında bana yol gösteren, bilgisini, sevgisini ve güler yüzünü hiç eksik etmeyen sevgili hocam Prof. Ülkü Özgür‟e;

Lisans öğrenimimin en baĢından beri bilgisiyle hepimizi aydınlatan, hoĢ görüsü ile hepimize örnek olan değerli hocam Prof. Dr. Ali UÇAN‟a;

Doktora tezimin her aĢamasında sabırla ilgisini ve bilgisini eksik etmeyen sevgili hocam Yrd. Doç. Dr. Mehmet ġEREN‟e Ģükranlarımı sunarım.

Tezimin baĢından sonuna kadar bilgisine ve deneyimine danıĢtığım, yardımlarını hiç eksik etmeyen sevgili amcam Yrd. Doç. Dr. Selçuk BĠLGĠN‟e ve benimle aynı meslekte ilerleyen, her konuda yardımıma koĢan, önerilerde bulunan sevgili kardeĢim ArĢ. Gör. Ümit Bircan BĠLGĠN‟e gönülden teĢekkürlerimi sunarım.

(5)

ÖZET

UYGUNLUĞU

EKE, Yucan

Doktora, Müzik öğretmenliği Bilim Dalı Tez DanıĢmanı: Prof. Ülkü ÖZGÜR

Eylül-2012, 160 sayfa

Bu araĢtırma; güzel sanatlar ve spor liseleri flüt eğitiminde kullanılan Alman Besteci Ernesto Köhler‟in yazdığı Köhler Op:33 I-II-III no‟lu kitaplardaki etütlerin; kapsadıkları bilgi- beceri ve müzikal iĢlevler bakımından, güzel sanatlar ve spor liseleri 12. sınıf programında yer alan flüt konçertolarını çalabilmeye olan uygunluğunu ortaya koymak, birbirleri ile bağlantılı olan etüt ve eserleri eĢleĢtirerek öğrenmeye katkı sağlamak amacıyla yapılmıĢtır.

AraĢtırma için kapsanan etütler ve belirlenen konçertolar teknik, tartım ve ezgi bakımından incelenerek kalıplara ayrılmıĢtır. Teknik, tartım ve ezgi kalıpları, Türkiye‟nin çeĢitli üniversitelerinde görev yapan flüt dersi öğretim görevlilerinin görüĢleri alınarak belirlenmiĢtir.

Yapılan etüt ve eser çözümlemeleri sonucunda;

Köhler op:33 I no‟lu kitaptaki 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13; Köhler op: II no‟lu kitaptaki 1, 3, 4, 5, 8, 9, 10, 11;

Köhler op:33 III no‟lu kitaptaki 1, 2, 4, 5, 6, 8 numaralı etütlerin

güzel sanatlar ve spor liseleri flüt programında yer alan konçertoları çalabilmek için hazırlayıcı ve çalıĢtırıcı nitelikte oldukları saptanmıĢtır. Yapılan çalıĢma ile hangi etüdün/ etütlerin hangi konçerto için genel olarak hazırlayıcı ve fayda sağlayıcı olduğu ortaya çıkmıĢtır.

(6)

Elde edilen sonuçlara dayanarak; çalıĢılacak konçertonun kapsadığı teknik, tartım ve ezgisel özellikleri karĢılayacak etütlerin belirlenip konçertoları çalmada hazırlayıcı olarak çalıĢılması konusunda çeĢitli önerilerde bulunulmuĢtur.

(7)

ABSTRACT

COMPLIANCE OF KÖHLER OP:33 NO I-II-III ETUDE BOOKS THAT ARE USED IN FINE ARTS AND SPORTS HIGH SCHOOLS WITH FLUTE CONCERTOS

EKE,Yucan

Doctorate, Department of Music Education Thesis Advisor: Prof. Ülkü ÖZGÜR

September-2012, 160 pages

This research is done for attesting the compliance of the etudes in Köhler OP:33 no I-II-III books that are used in fine arts and sports high schools, with ability to play the flute concertos in fine arts and sports high schools 12 grade program, in terms of the knowledge – skills and musical functions they cover and also for contributing to learning by matching the etudes and works which are relevant.

Etudes and the chosen concertos are analyzed and separated into templates in terms of melody, rhythm and tone for this research. Opinions are taken from the flute lesson instructors of various universities of Turkey to define the melody, technique and rhythm patterns.

As a result of the analysis,

Köhler op: 33, Book #I, Etudes: 2,3,6,7,8,9,10,11,12; Köhler op: Book #II, Etudes:1,3,4,5,8,9,10,11; Köhler op: 33 Book # III, Etudes: 1, 2, 4, 5, 6, 8;

It is determined that the etudes given above in Köhler books are qualified enough to be preparative and instructive for the ability of playing the flute concertos. Some suggestions are given about which etude(s) is instructive for which concerto and what kind of benefits could be gained, by this study.

(8)

Based on the observed results, various suggestions are made about defining and studying the etudes which meet the technical, rhythmic and melodic features of the target concerto.

(9)

ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa JÜRĠ ÜYELERĠNĠN ĠMZA TEġEKKÜR ... i ÖZET ... ii ABSTRACT ... iv ĠÇĠNDEKĠLER ... vi

TABLOLAR LĠSTESĠ ... viii

ġEKĠLLER LĠSTESĠ ... xiv

KISALTLAMAR LĠSTESĠ ... xv 1- GĠRĠġ ... 1 1.1. Problem Durumu ... 4 1.1.1. Problem Cümlesi………....5 1.1.2. Alt Problemler ... 5 1.3. AraĢtırmanın Amacı ... 7 1.4. AraĢtırmanın Önemi ... 6 1.5. Sınırlılıklar ... 6 1.6. Sayıltılar ... 7 1.7. Tanımlar ... 7 2- KAVRAMSAL ÇERÇEVE... 8 2.1. Flütün Tarihsel GeliĢimi ... 8

2.1.1. Flütün Çalınmasına ĠliĢkin Bilgiler ... 11

2.1.2. Flütün Yapısal Özellikleri ... 12

2.2. Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinde Müzik ve Çalgı Eğitimi ... 13

2.2.1. Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinde Flüt Eğitimi ... 15

2.2.2. Flüt Eğitimi Programı‟nın Uygulaması ... 19

2.2.2.1. Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Flüt Dersi Etüt ve Eserleri .... 24

2.2.2.2. 12. Sınıf Programında Kapsanan Konçertolar ... 26

2.2.3. Konçerto ... 27

(10)

2.3.5. Eser ... 29

2.3. Ernesto KÖHLER ... 29

2.4. Köhler Op:33 Etütlere ĠliĢkin Ton Bilgileri ... 30

2.5. Köhler Op:33 Etütlerde Yer Alan Seslendirme Teknikleri ... 31

2.6. Süslemeler ……….. ... 32

2.7. G.S.S. Liselerinde Öğrenilen Teknik, Tartım ve Ezgisel Bilgiler ... 34

2.8. Ġlgili Yayın ve AraĢtırmalar ... 37

2.8.1. Viyolonsel literatüründeki eserlerin incelenmesine iliĢkin araĢtırma ... 38

2.8.2. Keman eğitiminde etüt ve eser seçimine iliĢkin araĢtırma ... 36

2.8.3. L.V. Beethoven Eserlerinin karĢılaĢtırılmasına ĠliĢkin AraĢtırma... 36

2.8.4. W.A. Mozart Re Majör Flüt Konçertosu‟nun Analizine ĠliĢkin AraĢtırma ... 39

2.8.5. Piyano Etütlerinin Piyano Eserlerinin Çalınmasına Olan Etkisine ĠliĢkin AraĢtırma ... 39

3- YÖNTEM ……….. ... 40

3.1. AraĢtırmanın Modeli ... 40

3.2. Evren ve Örneklem ... 40

3.3. Veri Toplama Aracının GeliĢtirilmesi ... 40

3.4. Verilerin Toplanması ve Çözümlenmesi ... 41

4- BULGULAR ve YORUMLAR ... 42

4.1. 1. Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar ………..42

4.2. 2. Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar ……….43

4.3. 3. Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorumlar ……….45

5- SONUÇLAR ve ÖNERĠLER ... 135 5.1. Sonuçlar ………… ... 135 5.2. Öneriler ……… ... 139 KAYNAKÇA ... 142 ĠNTERNET KAYNAKÇASI ... 143 EKLER ... 144 ÖZGEÇMĠġ ... 160

(11)

TABLOLAR LĠSTESĠ

Tablo 2.7.1. 9. Sınıf Ders Programı ………...…...34

Tablo 2.7.2. 10. Sınıf Ders Programı ………..………...…………..35

Tablo 2.7.3. 11. Sınıf Ders Programı ………..………..……… ..36

Tablo 2.7.4. 12. Sınıf Ders Programı ………..…………..………….…… 37

Tablo 4.1. A. Vivaldi Konçerto No:1 ve Köhler 1-10 no‟lu etüt kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 46

Tablo 4.3. A. Vivaldi Konçerto No:1 ve Köhler 1-12, 2-1 no‟lu etüt kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 48

Tablo 4.6. A. Vivaldi Konçerto No:1 ve Köhler 1-3 no‟lu etüt kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 51

Tablo 4.13. A. Vivaldi Konçerto No:2 ve Köhler 3-1 no‟lu etüt kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 58

(12)

Tablo 4.15. A. Vivaldi Konçerto No:3 ve Köhler 1-8 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 60 Tablo 4.16. A. Vivaldi Konçerto No:3 ve Köhler 1-8 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 70 Tablo 4.26. A. Vivaldi Konçerto No:4 ve Köhler 3-1, 1-6 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 73 Tablo 4.29. A. Vivaldi Konçerto No:5 ve 2-8 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 74 Tablo 4.30. A. Vivaldi Konçerto No:5 ve Köhler 3-5no‟lu etüt kesitlerinin

(13)

Tablo 4.32. A. Vivaldi Konçerto No:5 ve Köhler 1-7 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 77 Tablo 4.33. A. Vivaldi Konçerto No:5 ve Köhler 1-2 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 83 Tablo 4.39 A. Vivaldi Konçerto No:6 ve Köhler 1-10 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 84 Tablo 4.40. A. Stamitz D maj Konçerto (2. dönem) ve Köhler 3-5 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 85 Tablo 4.41. A. Stamitz D maj Konçerto (2. dönem) ve Köhler 1-6 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 90 Tablo 4.46. C. Stamitz G maj Konçerto ve Köhler 1-12 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 91 Tablo 4.47. C. Stamitz G maj Konçerto ve Köhler 1-11 no‟lu etüt kesitlerinin

(14)

Tablo 4.49. C. Stamitz G maj Konçerto ve Köhler 1-3 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 94 Tablo 4.50. C. Stamitz G maj Konçerto ve Köhler 1-6 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... ………97 Tablo 4.53. G. B. Pergolesi Sol maj Konçerto ve Köhler 1-2 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 98 Tablo 4.54. G. B. Pergolesi Sol maj Konçerto ve Köhler 1-7 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 100 Tablo 4.56. G. B. Pergolesi Sol maj Konçerto ve Köhler 2-10 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 101 Tablo 4.57. G. B. Pergolesi Sol maj Konçerto ve Köhler 1-13 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 102 Tablo 4.58. G. B. Pergolesi Sol maj Konçerto ve Köhler 2-1 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 104 Tablo 4.60. G. B. Pergolesi Sol maj Konçerto ve Köhler 2-11 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 105 Tablo 4.61. G. P. Telemann G maj Konçerto ve Köhler 1-2 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 106 Tablo 4.62. G. P. Telemann G maj Konçerto ve Köhler 2-5 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 107 Tablo 4.63. G. P. Telemann G maj Konçerto ve Köhler 1-1 no‟lu etüt kesitlerinin

(15)

Tablo 4.66. G. P. Telemann G maj Konçerto ve Köhler 1-8 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 111 Tablo 4.67. W. A. Mozart Re maj Konçerto (2. dönem) ve Köhler 2-11, 1-1 no‟lu

etüt kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 112 Tablo 4.68. W.A. Mozart Re maj Konçerto (2. dönem) ve Köhler 2-10 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 113 Tablo 4.69. W.A. Mozart Re maj Konçerto (2. dönem) ve Köhler 2-10 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 115 Tablo 4.71. W.A. Mozart Re maj konçerto (2. dönem) ve Köhler 3-1 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 117 Tablo 4.73. J. S. Bach A min Konçerto ve Köhler 3-1, 3-2 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 118 Tablo 4.74. J. S. Bach A min Konçerto ve Köhler 1-11 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 119 Tablo 4.75. J. S. Bach A min Konçerto ve Köhler 2-3 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 120 Tablo 4.76. J. S. Bach A min Konçerto ve Köhler 1-11 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 121 Tablo 4.77. L. Boccherini Re maj Konçerto ve Köhler 12-10 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 122 Tablo 4.78. L. Boccherini Re maj Konçerto ve Köhler 2-8 no‟lu etüt kesitlerinin

(16)

Tablo 4.83. W.A. Mozart G maj Konçerto ve Köhler 2-9, 1-10 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 128 Tablo 4.84. W.A. Mozart G maj Konçerto ve Köhler 2-4 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ……….129 Tablo 4.85. W.A. Mozart G maj Konçerto ve Köhler 3-5 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 130 Tablo 4.86. W.A. Mozart G maj Konçerto ve Köhler 1-11 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 131 Tablo 4.87. W.A. Mozart G maj Konçerto ve Köhler 3-8, 2-5 no‟lu etüt

kesitlerinin karĢılaĢtırılması ... 132 Tablo 4.88. W.A. Mozart G maj Konçerto ve Köhler 3-8 no‟lu etüt kesitlerinin

karĢılaĢtırılması ... 133 Tablo 4.89. 12. sınıf flüt konçertoları ve Köhler op:33 I-II-III no‟lu etütler arasındaki uygunluk

(17)

ġEKĠLLER LĠSTESĠ

ġekil 2.1.1. 40 000 yıllık kemikten yapılma flüt ... 8

ġekil 2.1.2. 9000 yıllık eski flüt ... 8

ġekil 2.1.3. 16. yüzyılda flüt ... 9

ġekil 2.1.4. Günümüzde orkestra flütü ... 9

ġekil 2.1.5. Uçtan üflemeli çalgı “ney” ... 9

ġekil 2.1.6. Flütün 3. oktav ses sınırı Ģeması ... 12

ġekil 2.3.1. Ernesto Köhler ... 29

ġekil 2.5.1. Bağ iĢareti ... 31

ġekil 2.5.2. Non- legato yazılıĢı ... 32

ġekil 2.5.3. Staccato iĢareti ... 32

ġekil 2.5.4. Portato iĢareti ... 32

ġekil 2.5.5. Martellato iĢareti ... 32

ġekil 2.5.6. Trill iĢareti ve çalınıĢı ... 32

ġekil 2.5.7. Yukarı mordan iĢareti ve çalınıĢı ... 33

ġekil 2.5.8. AĢağı mordan iĢareti ve çalınıĢı ... 33

ġekil 2.5.9. Grupetto iĢareti ve çalınıĢı ... 33

ġekil 4.2.1 Teknik kalıp -1 ... 43

ġekil 4.2.2. Teknik kalıp -2 ... 43

ġekil 4.2.9. Tartım kalıbı -1 ... 44

ġekil 4.2.12. Ezgi kalıbı -1 ... 44

(18)

KISALTMALAR LĠSTESĠ

A: La

A. VĠVALDĠ: Antonio Vivaldi C. STAMITZ: Carl Stamitz D: Re

E. KÖHLER: Ernesto Köhler F: Fa

G: Sol

G. B. PERGOLESI: Giovanni Battista Pergolesi G. F. HANDEL: George Frideric Handel

G. GARIBOLDI: Giuseppe Gariboldi

G. P. TELEMANN: Georg Phillip Telemann GSSL: Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi

L. BOCCHERINI: Luigi Boccherini MAJ: Majör

MĠN: Minör

MEB: Milli Eğitim Bakanlığı NO: Numara

OP: Opus

J. P. RAMPAL: Jean Pierre Rampal J. S. BACH: Johann Sebastian Bach

J. W. A. STAMITZ: John William Anton Stamitz W. A. MOZART: Wolfgang Amadeus Mozart

(19)

GĠRĠġ

Eğitim, bireylerde istenilen yönde ve kasıtlı olarak davranıĢ değiĢtirme sürecidir. Bireyin davranıĢlarını olumlu yönde değiĢtirebilmesi ve topluma daha iyi uyum sağlayabilmesi için belirli bir eğitim sürecinden geçmesi gerekmektedir. Bu süreçte bireyin kendi yaĢantıları esastır.

Eğitim alanında oluĢturulan tanımlar incelendiğinde, tanımların üç noktada birleĢtiği görülür. Bunlar; bireyin yeteneklerinin geliĢtirilmesi gerektiği, bireyde olumlu davranıĢ değiĢikliğinin oluĢturulması ve eğitimin bir süreç olduğudur (VarıĢ, 1997 ).

Ġnsanın eğitimi doğduğu andan itibaren baĢlar ve ölünceye kadar devam eder. Okul sürecinde devam eden eğitimde bilgi kadar beceri ve yetenek de geliĢtirilmelidir. Bireyler ilgi, bilgi, beceri ve yetenekleri doğrultusunda farklı eğitim alanlarına yönlenirler.

Eğitim alanları içerisinde bireye yaratıcılık, el becerisi, düĢüncelerini aktarma özgürlüğü ve kültür birikimi kazandıran eğitim sanat eğitimidir. Sanat eğitimi; bireyin duygu, düĢünce, izlenim, algı ve yaratıcılığını estetik bir biçimde ifade etme sürecidir. Sanat eğitimi aynı zamanda zihinsel birikimlerin görsel biçimler ile ifade edilebilmesine yardımcı olur ve insanın kendini özgürce ortaya koymasını sağlar. Bu nedenle eğitim sistemleri içerisinde sanat eğitimine önem verilir. Çünkü sanatın kazandırdığı birikim insan yaĢamının her alanında kendini göstermektedir.

Günümüz eğitim anlayıĢının içinde önemli bir yer tutan sanat eğitiminin bir kolu da müzik eğitimidir. Müzik eğitimi, müzik sanatının eğitimle aynı düzlemde buluĢmasıyla hem bir eğitim aracı hem de eğitim alanı olarak yer alır; bir sanat dalı olarak üstlendiği bireysel, toplumsal, kültürel ve ekonomik iĢ görülerin sağlanmasında önemli rol oynar. Müzik eğitimi belirtilen tüm bu özellikleri nedeniyle tarih boyunca, kimi zaman devlet ya da din adamlarınca, kimi zaman ise asker- sivil yöneticiler, tıp adamları tarafından önde gelen bir eğitim aracı olarak kullanılmıĢtır (Aydoğan, 2002).

(20)

Güzel Sanatların bir dalı olan müziğin, insanlığın ilk dönemlerinden beri, her yerde ve her zamanda varlığını sürdürmesi, bizlere müziğin insana özgü vazgeçilmez bir ihtiyacı karĢıladığını düĢündürmektedir. Müziğin bu özelliği, insanın sanat yapma ihtiyacı olan bir varlık olduğunun göstergesidir. Bu bilinenden yola çıkıldığında ilk çağlardan beri insanlar, çeĢitli araçları kullanarak sesler aracılığı ile müzik yapmıĢlar ve bireylerin kendini ifade etmekte araç olarak kullandıkları enstrümanlar çalgılar da yıllar içinde değiĢime uğrayarak bugüne gelmiĢtir.

Ünlü Macar müzik eğitimcisi Z. Kodaly bir sözünde “Eskiden çocuğun müzik eğitimi, doğumundan dokuz ay önce baĢlamalı, diye düĢünürdüm. ġimdi aynı düĢüncede değilim. Çocukların müzik eğitimi annenin doğumundan dokuz ay önce baĢlamalı” diyerek daha iyi ve daha mutlu bir insan olmak için herkesin müzik eğitiminden geçmesi gerektiğini ve müzik eğitiminin önemini vurgulamıĢtır. Bireyler üzerinde sevgi, sorumluluk, yaratıcılık duygularının geliĢmesini sağlayan müzik eğitiminin amacı, insana, müziği sevdirmekten baĢka, müzik dinleme, yargılama becerisiyle birlikte insanın beğeni düzeyini yükseltmektir. Müzik eğitimi, insanın zihinsel, duyuĢsal ve psikomotor yönden geliĢimini sağlayıcı özelliğe sahiptir.

Kısa ve özlü anlatımıyla müzik eğitimi “bireye, kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranıĢlar kazandırma ya da bireyin (müziksel) davranıĢlarında kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel değiĢiklikler oluĢturma sürecidir” (Uçan, 1994).

Müzik eğitimi ülkemizde genel- özengen- mesleki olmak üzere üç Ģekilde yürütülmektedir: Genel müzik eğitimi, müziğe ilgisi ve yeteneği olsun olmasın herkese verilmesi gereken bir eğitimdir. ĠĢ-meslek, okul, bölüm, kol-dal ve program türü ne olursa olsun, ayrım gözetmeksizin, her düzeyde, her aĢamada, her yaĢta herkese yönelik olup, sağlıklı ve dengeli bir “insanca yaĢam” için gerekli asgari-ortak genel müzik kültürünü kazandırmayı amaçlar. Özengen (amatör) müzik eğitimi, isteğe bağlı olarak yapılır. Mesleki müzik eğitimi ise, müziğe ilgili ve yetenekli kiĢilerden belli sınavlar yoluyla seçilerek yapılır. Genel müzik eğitimi, amatör ve mesleki müzik eğitiminin temeli olup, kiĢiyi amatör ve mesleki müzik eğitimine hazırlar (Uçan, 1994).

(21)

Müzik eğitiminin her üç boyutta öğrencilere aktarılmasını sağlayan müzik eğitimcileridir. Etkili bir eğitim süreci için müzik eğitimcilerinin mesleki donanım ve niteliklerinin yeterli olması gerekir. Bu nitelikler, genel kültür, alan bilgisi, meslek bilgi ve iletiĢim becerilerdir. Müzik eğitimcisi yetiĢtirme süreci, belli bir 'hazırlama' sürecine dayalı 'biçimlendirme' süreci ile onu izleyen 'uzmanlaĢtırma' ve 'geliĢtirme' süreçlerinden oluĢur.

Hazırlayıcı sistem, biçimlendirici sistemin gerektirdiği temel-önkoĢul öğrenmeleri gerçekleĢtirmeye yöneliktir. Biçimlendirici sistem, bu temel-önkoĢul öğrenmelere dayalı olarak, mesleğin gerektirdiği öğrenmeleri gerçekleĢtirmeyi amaçlar. UzmanlaĢtırıcı sistem, mesleğin gerektirdiği öğrenmelere dayalı olarak mesleki alanın bütününde veya belirli bir dalında derinleĢmenin gerektirdiği öğrenmeleri gerçekleĢtirir. GeliĢtirici sistem ise biçimlendirici ve uzmanlaĢtırıcı sistemden sonra, hizmet içinde ya da iĢ baĢında karĢılaĢılan belirli durumların veya mesleki alanda oluĢan belirli değiĢme ve geliĢmelerin gerektirdiği öğrenmeleri gerçekleĢtirmeyi amaçlar.

Türkiye'de yürürlükteki müzik eğitimcisi yetiĢtirme sisteminde bu açıdan bakıldığında, Orta öğretim kurumları arasında yer alan belirli liseler 'hazırlayıcı sistem', Üniversitelere bağlı eğitim fakülteleri müzik eğitimi bölümü anabilim dalları 'biçimlendirici sistem', eğitim bilimleri enstitüleri müzik eğitimi anabilim / anasanat dalları 'uzmanlaĢtırıcı sistem', Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca müzik öğretmenlerine yönelik olarak düzenlenen hizmet içi - eğitim kursları ile üniversitelerce eğitim fakülteleri müzik eğitimi bölümleri öğretim elemanlarına yönelik olarak belli seminer, konferans, dinleti vb. etkinliklerin bütünü ise 'geliĢtirici sistem' konumundadır.

Türkiye'de yürürlükteki müzik eğitimcisi yetiĢtirme sistemi, birbirini izleyip tamamlayan çok aĢamalı, çok yönlü bir sistemler bütünüdür. Bu bütün içerisinde yer alan yükseköğretim kurumları, sistemin en önemli en can alıcı aĢamalarını kapsar (Uçan, 1994).

Okul programlarında yer alan müzik derslerinde düzenli, planlı ve yöntemli bir öğretim yapılabilmesi, kuĢkusuz, bu alanda öğrenim görerek yetiĢmiĢ müzik öğretmenlerinin varlığına bağlıdır. Müzik öğretmeni, öğrencide müzik eğitimini hedefleri doğrultusunda davranıĢ değiĢiklikleri oluĢturmakla yükümlüdür. Bu yükümlülük çerçevesinde görevlerinin üstünden gelebilmek için belirli niteliklere sahip olmak

(22)

zorundadır. Bu zorunluluk, müzik öğretmenliği eğitimini gerekli kılar. Çünkü müzik öğretmenliği nitelikleri, herhangi bir ortamda geliĢi güzel etkileĢimlerle değil belirli bir ortamda düzenli, planlı ve yöntemli etkileĢimlerle kazandırılabilir. Bu da; kuĢkusuz belirli bir program ya da okulu gerektirir.

Bu kısa ve özlü açıklamalardan da anlaĢılıyor ki, müzik öğretmenliği eğitimi temelde, bireyi, programda ağırlıklı olarak izlediği ve ileride öğretmenliğini yapacağı müzik dalında öğretmenleĢtirme sürecidir.

"Öğrenci ile dolaylı ya da dolaysız fakat sürekli bir etkileĢim durumunda olan müzik öğretmeni, öğrencide, müzik eğitiminin hedefleri doğrultusunda davranıĢ değiĢiklikleri oluĢturmakla sorumludur." Müzik eğitiminin ana öğeleri (müzik öğrencisi, müzik öğretmeni, müzik çevresi, müzik içeriği) içinde yer alan müzik öğretmeni, öğrenciden sonra gelen öğelerin en önemlisidir (Uçan, 1994).

Müzik öğretmeni, müzik dalında öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği öğrenimi tamamlayarak ve yeterlilik kazanarak öğretmenlik mesleğini elde etmiĢ kimse demektir. Müzik eğitimcisi ve öğrenciler arasında çalgı kullanılarak sağlanan müziksel iletiĢim,

bireyde istenilen davranıĢların ya da davranıĢ değiĢikliklerinin oluĢturulmasını önemli ölçüde etkilemektedir.

Eğitim ve Sanat Eğitimi kapsamında Müzik Eğitimi de bu kültürlenme süreci içinde “bireye kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak, belirli müziksel davranıĢlar kazandırma, müziksel davranıĢlar değiĢtirme, geliĢtirme süreci” olarak tanımlanmaktadır (Uçan, 1994).

1.1. Problem Durumu

Müzik eğitimcisi yetiĢtirme sürecinde hazırlayıcı sistem içinde yer alan güzel sanatlar ve spor liselerinde 4 yıllık verilen müzik eğitimi ve sonrasında üniversitelere bağlı ve biçimlendirici sistem içerisinde yer alan eğitim fakülteleri güzel sanatlar eğitimi müzik bölümlerindeki 4 yıl ile birlikte toplam 8 yıl müzik eğitimi verilmektedir.

(23)

Güzel sanatlar ve spor liseleri 9.,10.,11. ve 12. sınıflarda verilen çeĢitli çalgı eğitimleri arasında flüt eğitimi de bulunmaktadır. Flüt çalmasını bilmeyen öğrencilere göre düzenlenmiĢ flüt eğitimi programında, 12. sınıfın sonunda konçerto düzeyinde eserler çalınarak mezun olunması hedeflenmiĢtir.

12. sınıf programında yer alan Köhler op.33 etüt kitapları programda ton bakımından ve kolaydan zora doğru sıralanmıĢ ancak teknik, tartımsal ve ezgisel bakımdan incelenerek konçertolarla olan uygunlukları bakımından belirlenmemiĢtir.

Köhler op.33 I-II-III no‟lu kitaplarda yer alan etütlerle güzel sanatlar ve spor liseleri 12. sınıf flüt programındaki konçertolar çözümlenerek birbirleri ile olan uygunlukları incelenmiĢtir.

1.1.1. Problem Cümlesi

Köhler Op: 33 I-II-III no‟lu kitaplarda yer alan etütler, güzel sanatlar ve spor liseleri 12. sınıf flüt dağarcığındaki konçertoların çalınmasına uygun mudur?

1.1.2. Alt Problemler

1. Güzel sanatlar ve spor liseleri müzik bölümü 12. sınıf flüt öğretim programı, Köhler Op: 33 I-II-III no‟lu etüt kitapları ile örtüĢmekte midir?

2. Köhler Op: 33 I-II-III no‟lu kitaplardaki etütlerin a) teknik bakımdan

b) tartım bakımından c) ezgi bakımından içerdikleri özellikler nelerdir?

3. Köhler Op: 33 I-II-III no‟lu kitaplarda hangi etütler 12. sınıf flüt öğretim programındaki hangi konçertoları hazırlayıcı niteliktedir?

(24)

1.2. AraĢtırmanın Amacı

Köhler Op: 33 I-II-III no‟lu etüt kitapları ile bu kitaplardan çalıĢtırılan etütlerin belirlenmesi ve bu etütlerin kazandırdığı bilgi- becerilerin flüt dağarcığındaki konçertoları çalmayı kolaylaĢtırması, flüt çalmayı geliĢtirmesi, hangi etütlerin hangi konçertoyu hazırlayıcı nitelikte olduğunun belirlenmesi, çalıĢtırılacak etütlerin eserleri daha kısa sürede çalınmaya hazırlanmasına olan etkilerinin ortaya konulması ve öğretmenlere yol göstererek kolaylık sağlaması amaçlanmıĢtır.

1.3. AraĢtırmanın Önemi

Bu araĢtırma; Köhler Op: 33 I-II-III no‟lu etüt kitapları kaynaklı bilgi ve becerilerin, güzel sanatlar ve spor liseleri son sınıflarda okutulan flüt konçertolarını çalmaya olan etkilerini ortaya koyması, etüt ve eserlerin uygunluğu ile ilgili yapılmıĢ bir çalıĢmanın bulunmaması nedeniyle bu boĢluğu doldurması, flüt çalmaya kolaylık ve yeni bir boyut getirmesi, öğrenci ve öğretmenlere yol göstermesi bakımından önemlidir.

1.4. Sınırlılıklar

Bu araĢtırma;

1. Türkiye‟deki güzel sanatlar ve spor liselerinde verilen flüt eğitimine iliĢkin etüt ve konçertolarla sınırlıdır.

2. Güzel sanatlar ve spor liseleri 12. sınıf flüt öğretim programında yer alan konçertolar ile sınırlıdır.

3. Doktora tezi çalıĢması için ayrılan süre ve araĢtırmacının sağlayabildiği maddi olanaklar ile sınırlıdır.

(25)

1.2. Sayıltılar (Varsayımlar)

AraĢtırmada Ģu sayıltılara dayanılmıĢtır.

1. Köhler Op: 33 I-II-III no‟lu kitaplarda yer alan etütler, güzel sanatlar ve spor liseleri son sınıflarda flüt dağarcığındaki konçertoları çalmada gereken bilgi ve becerileri kazanmada etkilidir.

2. AraĢtırma için belirlenen yöntemler uygundur.

3. Veri toplama araçları bu araĢtırma için yeterince geçerli ve güvenilirdir. 4. Elde edilen veriler gerçeği yansıtmaktadır.

5. AraĢtırma için elde edilen bilgiler ve veriler güvenilir ve yeterlidir. 6. AraĢtırma için belirlenen örneklem evreni temsil etmektedir.

1.3. Tanımlar

Etüt: Etüt: Sonunda teknik ya da müziksel üstünlüğe varan çalıĢma. Müzik eğitiminde belirli zorlukları yenmek üzere hazırlanan çalıĢma parçası. Müzik teorisinde ve ses müziğinde önemli yeri olan etüt, çalgı müziğinde düzeyli bir eser özelliği sergiler. Çalgı tekniğini ustalık düzeyinde geliĢtirmeyi öngören aynı zamanda müzikal değerlere de ağırlık veren araĢtırmacı nitelikte olgun alıĢtırma parçalarına verilen isimdir. Etüdün belli bir formu yoktur. Ġki ya da üç bölmeli Ģarkı, bazen de rondo formunda yazılmıĢ olmasına karĢı çoğunluğu özgür formdadır (http://www.gulaysarbay.com/?Bid=577899).

Konçerto: Konçerto (en;Concerto, alm; Konzert, spn.;Concierto ); 17. yüzyılda ses ya da çalgı için yazılan eser türüdür. Sanatçının müzikal yeteneklerini dinleyiciye sunmak amacıyla icra edilen müzik parçasıdır.

Bugünkü haliyle konçerto, genellikle orkestra eĢliğinde, bir çalgı için yazılmıĢ, üç bölümden oluĢan müzik yapıtıdır. Birinci bölüm parlak, ikinci bölüm yavaĢ, üçüncü ya da final bölümünün canlı tempoda olmasına özen gösterilen konçertolar, yazıldıkları çalgının tüm olanaklarını zorlayan, icra edecek sanatçının o çalgıda ustalaĢmıĢ olmasını gerektiren, önemli müzik formlarının baĢında yer alır (Sözer, 1986).

(26)

KAVRAMSAL ÇERÇEVE

2.1. Flütün Tarihsel GeliĢimi

Müziğin tarihi; insanoğlunun kendi sesini kullanabilmesi, nesneleri birbirine vurup ses yaratabilmesi ve bir hayvan kemiğine üfleyip sesini gürleĢtirmeyi baĢardığında baĢlamıĢtır. Ġlk çalgı, insanın kendi sesidir. Sonra el çırparak, ayağını yere vurarak ezgisini süslemiĢtir. Çalgıların tarihi geliĢimine bakıldığında kamıĢtan yapılan düdüklerin, insanın kendi sesini büyütmek için yaptığı ilk çalgılardan olduğu ortaya çıkmaktadır.

Flüt sözcüğü Türkçeye Fransızcadan geçmiĢtir ve Fransızca “Flöte” yazılır, “Flüt” okunur. Sözcük Fransızca okunuĢ biçimiyle Türkçeye girmiĢtir. Flüt için Latincede rüzgar esintisi anlamına gelen “flatus”, Ġngilizcede “flute”, Almancada “flöte”, Ġtalyancada “flauto” sözcüğü kullanılır.

ġekil 2.1. ġekil 2.2.

40 000 yıllık kemikten yapılma flüt 9000 yıllık eski flüt

Ġ.Ö. 4000'lere uzanan zamanlarda Mısır uygarlığında flütün ilkel Ģekillerine rastlamaktayız. Bu çağlarda Mısır'da müzik karmaĢık ve canlı bir kimlik kazanır. Mısırlılarda müzik, gizemli çağrıĢımlar yaptığı kadar gündelik yaĢamında bir parçasıdır ve eğlence aracıdır. BaĢta flüt eski Mısır'ın önemli çalgılarındandır (Ġlyasoğlu,2003).

(27)

Flütün erken tarihi, özelliklede Batı Avrupa'daki yükseliĢi ve yayılıĢı hakkındaki bilgilerimizde birçok boĢluklar olduğu görünmektedir. Ancak 16. yy.'da genel anlamda kullanılmaya baĢlanmasından günümüze kadar olan tarihinin, iki temel değiĢiklikle belirlendiğini söyleyebiliriz. 17. y.y.'ın sonunda standart Barok Ģeklini alması ve yaklaĢık 1832'de Theobald Boehm'in mükemmelleĢtirdiği tasarımlara bağlı olarak bir yüzyıllık deneylerin ardından gelerek 1847'se Theobald Boehm'in tamamladığı tasarımlarda son halini almıĢtır. Bu mekanizmayla hem çabuk çalmayı hem de sesleri temiz ve gür çıkmasını sağlamıĢtır.

ġekil 2.3. ġekil 2.4.

16. yüzyılda flüt Günümüz orkestrasında flüt

Flütün yapısı silindir biçimindedir. Sağa doğru yan tutularak çalınır (halk arasında eğik flüt ya da yan flüt deniliĢi bu yüzdendir). Oysa dünya literatüründeki adı “flüt”tür.

Orta Doğu' da uçtan üflenen flütler hala bulunmaktadır (Ney gibi).

(28)

Flüt'ün yapısında Alman gümüĢü (nikel gümüĢ, gümüĢ kaplama) saf gümüĢ veya gümüĢ baĢlı Alman gümüĢü, ayrıca paslanmaz çelikten tatminkar maddeler de kullanılabilir. Teorik olarak, iyi dizayn ve iĢçiliğe sahip bir flütte, materyalin ton ve tınıya katkısı olması gerekmez. Daha yoğun metallerden yapılmıĢ olan flütler 14-karat altın, veya platinyum olanların ton açısından oldukça zengin olmaları solistlerin seçimini bu yöne doğru yönlendirmektedir (Stanley, 1984).

AhĢap (kök veya grenadilla) günümüzde daha çok piccollolar için kullanılmaktadır. AhĢap flüt A.B.D.'de birinci dünya savaĢından sonra pratik olarak terk edilmiĢtir. Fakat Britanya'da 1940'lara kadar düzenli olarak üretilen iyi ahĢap flütler kullanılmıĢtır. Bunun nedeni, ahĢap flütün üflendiğinde metalden daha esnek sıcak, daha az anlatımlı bir ton varyasyonu sağlıyor hissi vermesidir.

Orkestrada tahta (ağaç ) üflemeli çalgılar sınıfında olan flüt, sanat ve müzik eğitiminin en önemli solo çalgılarından biridir. Günümüzde krom - nikel, gümüĢ, altın gibi madenlerden yapılan bu çalgı, önceleri sert ağaçtan (abanozdan) yapıldığı için tahta (ağaç) üflemeliler gurubuna dâhildir. Ancak metal çalgıların tınısı, ağaç olanlarına göre biraz sert kabul edildiğinden abanozdan yapılan modeller daha yumuĢak ses isteyen flütçüler tarafından hala kullanılmaktadır.

Flüt çocuğun ve gencin, çalgı, iĢitme, ses, zevk eğitimi ve yaratıcılığının geliĢtirilmesi gibi müzik eğitiminin özel amaçlarına hizmet eden önemli bir araçtır. Evrensel sanat içinde vazgeçilmez ve yoğun kullanılan, tahta (ağaç) üflemeli çalgılardan biri olan flüt, çok geniĢ bir dağarcığa sahiptir. Dağarcığın geniĢ olması ve öğrencilerin eserlere daha kolay ulaĢabilmesi, öğrenciyi müzik dinleme alıĢkanlığı ile yeni müzikleri dinleme ve üretme heves ve becerilerine yöneltecektir. Böylece öğrencinin dinleme ve yaratıcılık becerisi de geliĢmiĢ olacaktır.

Flüt tahta üfleme çalgılar ailesinde en çevik çalgıdır. Dizi, arpej, süslemeler, tekrarlanan sesler, gösteriĢli ezgiler, atlamalı sesler, oktavlar, triller, tremololar, kromatik sesler flütün teknik yapısına son derece uygundur. Her notayı çabuk ve kolaylıkla seslendirir.

(29)

Günümüzde flüt, sadece önemli orkestra ağaç nefesli çalgılarından biri değil, aynı zamanda J. S. Bach'dan modern caza kadar değiĢen, solo performans için nefesli çalgıların en favori ve yatkını olma çabasındadır. Günümüz orkestralarında ahĢap flütler kullanılmıyor olsa da, ses rengi ve çalma tekniği tahta flütün niteliklerini taĢıdığından bugünde tahta üflemeli çalgılar grubu içindeki yerini korumaktadır (Say,2000).

2.1.1. Flütün Çalınmasına ĠliĢkin Bilgiler

Ünlü Fransız flütçüsü J.P. Rampall‟in deyimiyle flütten ses çıkarma esnasında; "flüt ile insan arasında hiç bir araç bulunmamaktadır”. Örneğin; klarnet, obua, fagot ve saksafon gibi üflemeli çalgılarda çalan kiĢi ile çalgı arasında bir ya da iki kamıĢ ya da ağızlık, bakır üflemeli çalgılarda ağızlık, yaylı çalgılarda ise yay bir araç olarak kullanılmaktadır. Flütte çalgı ile çalan kiĢi arasında bir Ģey bulunmaması sebebiyle, flütü çalan kiĢinin duyguları, heyecanı ifade Ģekli daha değiĢiktir, daha duygusal ve daha içtendir. Ġfadenin yanı sıra; flütte ezgilerin seslendirilmesi sırasında nefes alma ihtiyacı, öteki üfleme çalgılara göre daha fazladır. Flüt ezgilerinin yazılıĢında bu ihtiyaç suslarla ya da nefes almaya elveriĢli süresi olan notalarla karĢılanmaya çalıĢılır. Diğer üflemeli çalgılarda, ağızlık yoluyla çalgıya üflenen havanın tümü, sesin çıkarılmasında iĢe yarar. Oysa flütün ağızlığının yan olması nedeniyle üflenen havanın bir kısmı ağızlık yoluyla çalgıya girer, ses çıkarılmasını sağlar, diğer bir kısmı ise ağızlığın dıĢına çıkarak kaybolur. Bu yüzden çalan kiĢinin nefesi çabuk tükenir. Dolayısıyla nefes alma ihtiyacı diğer üfleme çalgılara göre daha kısa sürede doğar. Uygun nefes alma yerleri yoksa ezgi uygunsuz yerlerde soluk almak için kesilmek zorunda kalınır. Ezgide uygun nefes alma yerlerinin bulunması bu sakıncayı önlemek için gereklidir (Ġlik,1990).

Flütte ses; depolanan nefesin, tu-tü veya du-dü heceleri ile ağızlığa aktarılması yoluyla elde edilir. Flüt üç oktavlık bir ses sınırına sahiptir. Flüt notaları sol anahtarında yazılır. Sol anahtarlı dizeğin en altındaki do sesi (Si kalaklı flütler hariç) flütün en kalın sesidir.

(30)

ġekil 2.6. Flütün 3 oktav ses sınırı Ģeması

Flütte; temel dil vurma tekniği, bağlı çalma (legato), bağsız çalma (detache), kesik kesik çalma (staccato), sonorite, vibrato, kesik ve vurgulu (aksanlı) çalma, çift dil ve üç dil tekniği gibi pek çok nefes, dil ve ifadelendirme (artikülasyon) teknikleri kullanılır.

2.1.2. Flütün yapısal özellikleri

Genel anlam olarak flüt; orkestradaki ağaç nefeslilerden farklı kültürlerin folk çağlarına kadar, çok sayıda çalgıya karĢılık geniĢ bir terimdir. Genel yapı olarak flüt, yuvarlak gövdeden ve çalgıcının dudaklarından çıkan hava akımının bir açıklığın keskin kenarına çarpıĢıyla ses elde eden bir çalgıdır.

Modern flüt, metal olarak (günümüzde nadiren ahĢap) diğer klasik çalgılar arasında teknik olarak ilkelere bağlı kalarak dizayn edilmiĢtir. Modern orkestral flüt bir tüp Ģeklinde metal veya tahtadan yapılır ve 13 mm olan nota delikleri oldukça geniĢtir, flütün yanına kaynatılmıĢ uzun bir veya iki çubuk üzerinde dönen yastıklı kapaklar ile kapatılır. Çalanın sağ tarafında tuttuğu flüt, soldan sağa doğru baĢ, gövde, kuyruk adlarını alan üç parçadan oluĢur. Üflenen hava, baĢ bölümünde bulunan ağızlığın kenarlarına çarparak boru içindeki hava sütununu titreĢime geçirir. Böylece çalgıdan ses elde edilmiĢ olur. BaĢ-eklemi entonasyonu yapabilecek Ģekilde ayarlanmıĢtır. Aynı zamanda bu bağlantı gövde-eklemin ucu üzerinde kayabilecek Ģekilde tasarlanmıĢtır (Arnold,1984).

Flütün üzerinde bulunan bir mekanizma ile perdeler, ses deliklerinin kolaylıkla kapanıp açılabilmesini sağlar. Ses deliklerinin tümü kapatılıp kuyruk bölümünden gövdeye doğru sıra ile açılırsa, en kalındaki sekiz ses ile bunları diyez ve bemolleri elde edilmiĢ olunur. Daha incedeki sesler yine aynı yerlerden fakat daha farklı bir üfleme biçimi ve kullanılıĢındaki bazı değiĢikliklerle sağlanır (Arnold,1984).

(31)

Flütün temel ses aralığı birinci oktavda re sesi ile baĢlar fakat alt eklemlerdeki tuĢlar ile bazı flütlerde bir alt oktavdaki si sesine kadar iner. Çalgı tamamen kromatik bir dizi ile üç oktav üzerine çıkar. Bazı besteciler bu sınırın iki, üç nota üzerine çıkmaktadır.

2.2. Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinde Müzik ve Çalgı Eğitimi

Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde uygulanan müzik eğitimi, mesleki sanat eğitimi kapsamındadır. Mesleki sanat eğitimi, sanat alanının bütününü, bir kolunu ya da dalını, o bütün, kol ya da dal ile ilgili bir iĢi meslek olarak seçen, seçmek isteyen, seçme olasılığı bulunan ya da öyle görünen, sanata belli düzeyde yetenekli kiĢilere yönelik olup, kolun, dalın, iĢin ya da mesleğin gerektirdiği sanatsal davranıĢları ve birikimi kazandırmayı amaçlar.

Sanatçılık (sanatsal yaratıcılık- yorumculuk) eğitimi, sanat bilimcilik eğitimi, sanat öğretmenliği (eğitimciliği) eğitimi, sanat teknoloğu eğitimi, mesleki sanat eğitiminin baĢlıca alt türlerini oluĢturur.

Mesleki sanat eğitimi görecek kiĢide, öncelikle, seçilen kol, dal, iĢ ya da mesleğin gerektirdiği boyutlarda ve asgari yeterlikte olmak üzere belirli bir yetenek düzeyi ve kapasite aranır. KiĢinin (adayın) söz konusu yetenek düzeyi ve kapasitesi belli bir tercih ve ön kayıt sonrası yapılan yetenek sınavında gerçekleĢtirilen „‟sınama-eleme-sıralama-seçme‟‟ ve bunları izleyen „‟ yerleĢtirme‟‟ iĢlemleri ile belirlenir.

Mesleki sanat eğitimi, örgün eğitim kurumlarında ya da bu kurumlardaki benzer ortamlarda gerçekleĢtirilir. Bazı özel durumlarda, bazı dallarda çok erken yaĢlarda baĢlamakla birlikte, genellikle ilköğretimin son yıllarındaki yönlendirmelere de bağlı olarak ortaöğretimde belirginleĢir ve yükseköğretimde kesin biçimini alır. Alan bilgisi, genel bilgi ve meslek bilgisini birlikte kapsayacak biçimde programlanır. Programlarda, ortaöğretimden yükseköğretime doğru gidildikçe alan ve meslek bilgisine daha çok ağırlık verilir. Hangi düzeyde olursa olsun mesleki sanat eğitimi, bu iĢ için yetiĢtirilmiĢ ehil ve yetkili kiĢilerce yürütülür.

(32)

düzenli-planlı-yöntemli, kurallı ve profesyonel anlamda yeterli olarak yaratan yorumlayan, kuramlayan, araĢtıran, uygulayan ve öğreten sanatçı, bilimci, eğitimci, teknolog yetiĢtirmeye dönük bir strateji uygulanır. Bu uygulamalarda, bireyin ilgisi-isteği yatkınlığı- yeteneği doğrultusunda ölçüsünde geliĢip doyum sağlaması değil onun ötesinde, kolun, dalın, iĢin ya da mesleğin gerektirdiği biçim, kapsam ve düzeyde hazırlanması, biçimlenmesi, uzmanlaĢması, geliĢmesi ve yetkinleĢmesi esastır (Uçan, 1994).

Ortaöğretim kademesi içinde yer alan ve Mesleki Sanat Eğitimi kapsamında eğitim, öğretim faaliyetlerini yürüten Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinin amaçları öğrencilerin; • Güzel sanatlar alanında ilgi ve yetenekleri doğrultusunda eğitim-öğretim görmelerini, • Özel yetenek gerektiren yüksek öğretim programlarına hazırlanmalarını,

• Yabancı dil öğrenmelerini,

• Alanlarında araĢtırmacılığa yönelmelerini, yetenekleri doğrultusunda yorum ve uygulamalar yapabilen, yaratıcı ve üretken kiĢiler olarak yetiĢmelerini,

• Millî ve milletler arası sanat eserlerini tanımalarını ve yorumlamalarını sağlamaktır.

Güzel sanatların bir dalı olan müziğin, insanlığın ilk dönemlerinden beri, her yerde ve zamanda varlığını sürdürmesi, bizlere müziğin insana özgü vazgeçilmez bir ihtiyacı karĢıladığını düĢündürmektedir. Müziğin bu özelliği, insanın sanat yapma ihtiyacı olan bir varlık olduğunun göstergesidir. Bu bilinenden yola çıkıldığında ilk çağlardan beri insanlar, çeĢitli araçları kullanarak sesler aracılığı ile müzik yapmıĢlar ve bireylerin kendini ifade etmekte araç olarak kullandıkları enstrümanlar (çalgılar) da yıllar içinde değiĢime uğrayarak bu güne gelmiĢtir.

Bu çalgılardan flüt ve flüt öğretimi konusundaki bu program, günümüzde güzel sanatlar liselerinde uygulanan flüt eğitimini düzenleyip, geliĢtirmek amacı ile hazırlanmıĢtır.

Müzik eğitimcisi ve öğrenciler arasında çalgı kullanılarak sağlanan müziksel iletiĢim, bireyde istenilen davranıĢların ya da davranıĢ değiĢikliklerinin oluĢturulmasını önemli ölçüde etkilemektedir (Uçan, 1994). Eğitim ve Sanat Eğitimi kapsamında Müzik Eğitimi de bu kültürlenme süreci içinde “bireye kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak, belirli müziksel davranıĢlar kazandırma, müziksel davranıĢlar değiĢtirme, geliĢtirme süreci”

(33)

(Uçan, 1994) olarak tanımlanmaktadır. Bu süreç müzik eğitiminin Ģu boyutlarında gerçekleĢmektedir;

• Müziksel iĢitme, okuma yazma eğitimi • ġarkı söyleme eğitimi,

• Çalgı çalma eğitimi, • Müzik dinleme eğitimi, • Müziksel yaratma eğitimi, • Müziksel bilgi eğitimi, • Beğeni eğitimi,

• Müziksel duyarlılık eğitimi,

• Müziksel iletiĢim ve etkileĢimde bulunma eğitimi.

Müzik eğitimi genel eğitim içerisinde davranıĢ değiĢtirme ve geliĢtirme bakımından önemli ve özgün bir yere sahip bulunmaktadır. Genel kültürlenme süreci içerisinde müzik eğitimi insan ve toplumların geliĢimi ve dönüĢümü ile birlikte sürekli geliĢerek değiĢmiĢtir.

2.2.1. Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinde Flüt Eğitimi

Flüt Eğitiminin Önemi:

Müzik eğitiminin temel ve önemli boyutlarından biri çalgı eğitimidir. Çalgı eğitimi "bireyin çalgı çalmaya yönelik davranıĢlarında kendi yaĢantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değiĢmeler meydana getirme sürecidir"(Uçan, 1997). Çalgı eğitimi temelde çalgı çalmayı öğrenebilme, çalgı çalmayı geliĢtirebilme ve çalgıyı etkin kullanabilme basamaklarını geliĢtirecek biçimde programlanıp yürütülür.

Anadolu güzel sanatlar liselerinde uygulanan flüt öğretim programı, ilköğretim okulunu bitirmiĢ, kendini yazılı ve sözlü olarak ifade edebilen, ancak müzik, enstrüman ve müzik dili konusunda herhangi bir donanımı olmayan müziğe duyarlı öğrencileri hareket noktası olarak alır. Flüt eğitimi ve öğretiminin içeriği aĢamalı olarak; teknik alıĢtırma ve etütleri, Türk ve dünya bestecilerinin eserlerinden örnekleri, eğitim müziği örneklerini, flüt literatürü ile okul müzik eğitiminde öğrenme-öğretme tekniklerini kapsar.

(34)

Orkestrada tahta (ağaç ) üflemeli çalgılar sınıfında olan flüt, sanat ve müzik eğitiminin en önemli solo çalgılarından biridir. Flütte ses; depolanan nefesin, tu-tü veya du-dü heceleri ile ağızlığa aktarılması yoluyla elde edilir. Flüt üç oktavlık bir ses sınırına sahiptir. Sol anahtarlı dizeğin en altındaki do sesi (Si kalaklı flütler hariç) flütün en kalın sesidir. Günümüzde krom - nikel, gümüĢ, altın gibi madenlerden yapılan bu çalgı, önceleri sert ağaçtan (abanozdan) yapıldığı için tahta (ağaç) üflemeliler gurubuna dâhildir. Ancak metal çalgıların tınısı, ağaç olanlarına göre biraz sert kabul edildiğinden abanozdan yapılan modeller daha yumuĢak ses isteyen flütçüler tarafından hala kullanılmaktadır.

Flüt çocuğun ve gencin, çalgı, iĢitme, ses, zevk eğitimi ve yaratıcılığının geliĢtirilmesi gibi müzik eğitiminin özel amaçlarına hizmet eden önemli bir araçtır. Evrensel sanat içinde vazgeçilmez ve yoğun kullanılan, tahta (ağaç) üflemeli çalgılardan biri olan flüt, çok geniĢ bir dağarcığa sahiptir. Dağarcığın geniĢ olması ve öğrencilerin eserlere daha kolay ulaĢabilmesi, öğrenciyi müzik dinleme alıĢkanlığı ile yeni müzikleri dinleme ve üretme heves ve becerilerine yöneltecektir. Böylece öğrencinin dinleme ve yaratıcılık becerisi de geliĢmiĢ olacaktır (Ġlik,1990).

Flütün yapısı silindir biçimindedir. Sağa doğru yan tutularak çalınır, (halk arasında eğik flüt ya da yan flüt denilmesi bu yüzdendir). Oysa dünya literatüründeki adı “flüt”tür. Türkçeye Fransızcadan geçmiĢ olan flüt sözcüğü Fransızca “Flöte” yazılır, “Flüt” okunur. Sözcük Fransızca okunuĢ biçimiyle Türkçeye girmiĢ olup, Türkçede yazılıĢı ile okunuĢu aynıdır. Ġngilizcede “flute”, Almancada “flöte”, Ġtalyancada “flauto” sözcüğü kullanılır.

Flüt tahta üfleme çalgılar ailesinde en çevik çalgıdır. Dizi, arpej, süslemeler,

tekrarlanan sesler, gösteriĢli ezgiler atlamalı sesler, oktavlar, triller, tremololar, kromatik sesler flütün teknik yapısına son derece uygundur. Her notayı çabukta olsa kolaylıkla seslendirir.

Ünlü Fransız flütçüsü J.P. Rampall‟in deyimiyle flütten ses çıkarma esnasında; "flüt ile insan arasında hiç bir araç bulunmamaktadır”. Örneğin; klarnet, obua, fagot ve saksafon gibi üflemeli çalgılarda çalan kiĢi ile çalgı arasında bir ya da iki kamıĢ yada ağızlık, bakır üflemeli çalgılarda, ağızlık, yaylı çalgılarda ise, yay bir araç olarak kullanılmaktadır. Flütte çalgı ile çalan kiĢi arasında bir Ģey bulunmaması sebebiyle, flütü

(35)

çalan kiĢinin duyguları, heyecanı ifade Ģekli daha değiĢiktir, daha duygusal ve daha içtendir. Ġfadenin yanı sıra; flütte ezgilerin seslendirilmesi sırasında nefes alma ihtiyacı, öteki üfleme çalgılara göre daha fazladır. Flüt ezgilerinin yazılıĢında bu ihtiyaç suslarla ya da nefes almaya elveriĢli süresi olan notalarla karĢılanmaya çalıĢılır. Diğer üflemeli çalgılarda, ağızlık yoluyla çalgıya üflenen havanın tümü, sesin çıkarılmasında iĢe yarar. Oysa flütün ağızlığının yan olması nedeniyle üflenen havanın bir kısmı ağızlık yoluyla çalgıya girer, ses çıkarılmasını sağlar, diğer bir kısmı ise ağızlığın dıĢına çıkarak kaybolur. Bu yüzden çalan kiĢinin nefesi çabuk tükenir. Dolayısıyla nefes alma ihtiyacı diğer üfleme çalgılara göre daha kısa sürede doğar. Uygun nefes alma yerleri yoksa ezgi uygunsuz yerlerde soluk almak için kesilmek zorunda kalınır. Ezgide uygun nefes alma yerlerinin bulunması bu sakıncayı önlemek için gereklidir (Ġlik,1990).

Flütte; Temel Dil Vurma Tekniği, Bağlı Çalma (Legato), Bağsız Çalma (Detache), Kesik Kesik Çalma (Staccato), Sonorite, Vibrato, Kesik ve Vurgulu (Aksanlı) Çalma, Çift Dil ve Üç Dil Tekniği gibi pek çok nefes, dil ve ifadelendirme (artikülasyon) teknikleri kullanılır. Son olarak flüt eğitimi alacak öğrencilerde bulunması gereken özellikler Ģunlardır;

l. Ön KoĢul özellikleri: Flüt eğitimi alacak kiĢinin en azından sahip olması gereken özellikler Ģunlardır;

Ses özelliği: Adayların müzmin, sürekli veya kalıcı bir ses bozukluğu veya kısıklığı bulunmamalıdır.

KonuĢma özelliği: Adayda sağlıklı öğrenim görmesini engelleyici konuĢma kusurları (dilde anlamlı derecede kekemelik, pelteklik, tutukluk vb. kusurlar) bulunmamalıdır.

Bedensel özellikler: Adayda sağırlık veya çok ağır iĢitme özelliği, flüt çalmayı engelleyici bedensel sakatlık, eksiklik ve kusurlar (ellerinde parmak eksikliği, el parmaklarında aĢırı derecede kütlük, kalınlık, sertlik ve hareketsizlik vb, aĢırı derecede topallık, solaklık vb,) bulunmamalıdır (Ġlik,1990).

2. Fiziksel özellikler: Flüt eğitimi alacak öğrencilerin seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken fiziksel özellikler aĢağıdaki gibidir.

(36)

Anadolu güzel sanatlar liseleri müzik bölümlerinde, müzik eğitimine baĢlama yaĢı ortalama 14-16‟dır. Buna göre;

• Çalgının doğru tutuĢ pozisyonu için; parmakların normal boyda, yumuĢak, hafif ve oranlı olması, parmak aralarındaki perdelerin belirgin olmaması, avuç içinde, eklem yerlerinde sertleĢme olmaması, parmak uçlarının hassas ve duyarlı olması ve tırnak yapılarının normal olması, özelliklede 4.parmakların (yüzük parmağının) hareket becerisinin sağlıklı olması gereklidir.

• Doğru üfleme pozisyonu için; dudak, diĢ ve çene yapıları incelenir. Aranılan dudak özellikleri ince dudaklı normal yapıda olması gerekmektedir. Üst diĢler normal ve düzgün görünümlü olmalıdır. Ön diĢlerin arasındaki açıklık, üst çene ve diĢlerin önde olması, konuĢma anında çıkan ıslık ve “s” sesleri üflemeyi bozacak engellerdir. Ayrıca alt diĢlerin de normal olması, üflemeyi engelleyici (doğuĢtan ya da sonradan var olan) herhan gi bir kusur olmaması gerekmektedir. Çene ise alt dudaktan sonra, iç bükey bir geliĢme ile (ağızlık kısmının rahat duracağı) notmal görünümlü olmalıdır.

• Eller flüt perdeleri üzerinde iken (omuz ve dirsekteki eklemlerden kaynaklanan fiziksel engellerle) hareketi zorlaĢtırma kusurları taĢımamalıdır. Solak olmak parmak hareketinde olumsuzluk yaratabilir. Eğer engel olmayacak biçimde kullanılıyorsa bu bir kusur sayılmamalıdır.

• Üflemede dil, ağız boĢluğu, burun yapısı, gırtlak ve diyaframa kadar inen soluk borusunda bir kusur yok ise rahatlıkla ses üretimine geçilir. Ancak burnun tıkalı olması, ses tellerinin hasarlı ya da problemli olması, üst damakta fiziksel bozukluk olması olumsuzluk yaratır. Dilin hareket kabiliyeti, rahat olmalı dilin altındaki dil bağı çok kalın ve önde olmamalıdır.

• Ses üretmek için dıĢarıdaki hava solunarak, burun, gırtlak ve soluk borusu yoluyla ciğerlere ve ciğerlerin alt kısmına alınır ve depolanır. Bu çok kısa sürede yapılan bir iĢlemdir. Bu soluk dıĢarı diĢler arasından dilin üst damağa çarpma ve açılma hareketi ile dıĢarı itilerek atılır. Bunu çok rahat ve sürekli yapmaya engel olacak bir fiziksel engel; ciğerlerde, soluk borusunda ve diyafram boĢluğunda bir kusur olmamalıdır.

(37)

• Vücut dengesini sağlanması için iki ayak üzerinde dengeli durmalı ve çalgı yere olabildiğince paralel tutulmalıdır. Bu duruĢu ve ayakta durmayı engelleyici fiziksel kusurlar olmamalıdır.

3. Müzikse1 özellikler: Flüt eğitimi alacak öğrencilerin seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken müziksel özellikler Ģöyledir;

• Müziksel iĢitme (müziksel duyarlılık) bireyin (öğreniminin) ön koĢul özellikleri içinde değerlendirilmektedir. Tek ses, çok ses, ezgi (melodi) ve ritm duygusunu nota yazısı ile yazıp okuyabilmek için gerekli özelliklere sahip olmak gerekmektedir.

• Müziksel söyleme ve çalma duyarlılığına sahip olmak gerekmektedir. KonuĢurken ve Ģarkı söylerken sesini güzel ve etkili bir biçimde, çalgı çalarken ise nefesini dengeli, parmaklarını yerinde ve zamanında kullanması gerekmektedir (Ġlik,1990).

2.2.2. Flüt Eğitimi Programının Uygulanması

1. Flüt öğretim programında, belirlenmiĢ kazanımların öngördüğü bir içerik sınırlaması söz konusudur. Öğretmen kazanımları gerçekleĢtirirken çevre özelliklerini, öğrenci grubunun ilgilerini, ihtiyaçlarını, beklentilerini, hazır bulunuĢluk düzeylerini ve dolayısıyla ön bilgilerini dikkate almalıdır.

2. Programda, eleĢtirel düĢünme, yaratıcı düĢünme, iletiĢim, araĢtırma ve sorgulama, problem çözme, bilgi teknolojilerini kullanma, giriĢimcilik ve Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma becerisi gibi ortak becerilerin yanı sıra, flüt öğretim programına ait sol anahtarını okuma becerisi, nefesi doğru ve verimli kullanma becerisi, dil ve el koordinasyon becerisi, deĢifre becerisi, yorumlama (icra) becerisi, sahne ve performans becerileri yer almaktadır.

Öğretmen dersi planlarken hazırladığı öğretimsel iĢlerin tümünde yukarıda belirtilen becerilerin bir veya uygun olan birkaç tanesinin kullanılabileceği ortamlar oluĢturmalıdır. Öğretmen sınıf içi ve sınıf dıĢı etkinlikler ile geliĢtireceği becerileri pekiĢtirmek için ödev veya projeler verebilir.

(38)

3. Öğrencilere verilen ödev ya da proje kapsamındaki dinleme ve araĢtırma çalıĢmaları, müziği anlamak ve müziği okumak adına yapılan etkinliklerdir. Öğrenciler çalıĢtıkları eserleri dinleyerek, yorum ve yorumcular arasındaki farkları tespit edebilir, kendilerine ait bir yorumlama stili geliĢtirebilirler. Aynı zamanda çaldıkları eserlerin dönemsel tarz (stil) özelliklerine uygun çalma tekniklerini kavrayarak yaratıcı yönlerini ortaya çıkartabilirler. AraĢtırma etkinliği ise öğrencilerin eserler hakkında somut bilgilere ulaĢarak besteci- eser ve dönem özelliklerini tanımaları açısından önem kazanmaktadır. Ayrıca araĢtırma ve dinleme etkinlikleri öğrencilerin yeni bakıĢ açıları kazanmalarını sağlayarak genel kültür geliĢimlerini de desteklemeye yöneliktir.

4. Programda yer alan değerleri, öğretmen, yeri geldikçe, etkinlikler içinde vurgulamalı ve pekiĢtirmelidir.

5. Öğretmen, okulun bulunduğu çevre ve imkânları dikkate alarak programda örnek olarak verilen etkinlikleri aynen uygulayabilir ya da kendisi yeni etkinlikler geliĢtirebilir. Çevre koĢullarının uygun olmaması durumunda öğretmen bu etkinlikleri bizzat kendisi gerçekleĢtirebilir. Yeni etkinlikler geliĢtirilirken, kazanımlar ve farklı öğrenme stil ve zekâ türlerine sahip öğrencilerin ilgi, yetenek ve ihtiyaçları göz önüne alınarak aktif öğrenmeye dayalı etkinlikler hazırlanmalıdır. Öğretmen bilgi dağıtıcı rolü yerine, öğrencilerinin anlam kurmalarına yardımcı rolünü benimsemelidir.

6. Millî ve dinî bayramlar, mahallî kurtuluĢ ve kutlama günleri, önemli olaylar, belirli gün ve haftalardan yararlanılarak, öğrencilerin millî duyarlılığı geliĢtirilmelidir. Öğretmen, Atatürk‟ün “Türk, öğün, çalıĢ, güven”, “Ne mutlu Türküm diyene!” ve “Yurtta sulh, cihanda sulh” gibi sözlerinden hareketle, Türklerin tarihte oynadıkları rolü; askerlik, idare, hukuk, bilim, fen ve sanat alanında insanlığa hizmetlerini göstermelidir. Öğrencilerin, Türk milletine, Türk bayrağına, Türk ordusuna ve vatanına hizmet eden kiĢilere sevgi, saygı ve takdir duygularını geliĢtirmelidir.

7. Öğretmen, etkinlik (konser, sergi, festival, yarıĢma vb.) gezilerine önem vermelidir. Bu gezilerin her aĢaması planlanmalı ve değerlendirilmelidir. Öğrenciler için çalıĢma kâğıtları hazırlanmalı sonuç raporları istenmelidir. Bu geziler aracılığı ile öğrencilerin sanat zevki ve estetik duygularını geliĢtirmeleri sağlanmalıdır.

(39)

besleyici; demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti‟ne karĢı görev ve sorumluluklarını yerine getirmede yol gösterici olmalıdır.

9. Öğretmen, kazanımların yapısına uygun olan değerlendirme araç ve yöntemlerini seçmelidir. Değerlendirme, öğrenmenin ayrılmaz bir parçasıdır. Öğretmen sadece öğrenme ürününü değil, öğrenme sürecini de değerlendirmelidir. Değerlendirmede geleneksel yöntemlerle alternatif değerlendirme yöntemleri birlikte kullanılmalıdır. Bu değerlendirme yöntemleri ve araçları; gözlem, performans ödevleri, görüĢmeler, öz değerlendirme ölçekleri, öğrenci ürün dosyaları (portfolyo), projeler vb.dir. Öğrenciler etkinlikler çerçevesinde fotoğraf, resim, proje, poster, besteleme gibi çalıĢmalar yapabilmeli ve bunlar aileleri ve çevreleriyle paylaĢmak için sergilenmelidir.

10. Ölçme ve değerlendirme sürecinde kullanılmak amacıyla geliĢtirilen, örnek formlar yeri geldikçe öğretmen ve öğrenciler tarafından uygulanır. Formlar aynen kullanılabileceği gibi öğretmen tarafından yeni formlar da geliĢtirilebilir.

Ölçme ve değerlendirme, öğrencilerin eğitiminde kazanımlara dayalı becerileri yapılandırıcı ve geliĢtirici bir rol oynamalıdır. Ölçme sonucunda elde edilen bilgiler öğretmenler tarafından kullanılacağı gibi öğrencilerin kendilerini değerlendirmesine ve kiĢisel hedefler belirlemelerine de yardımcı olmalıdır.

Öğretmenler, zaman zaman sınav ve ödevler aracılıyla öğrencilerin bilgi ve becerilerinin iyi değerlendirilmediğini düĢünürler. Bu kanaat ölçmede bir eksikliğin veya kusurun varlığını düĢündürür. Bu sebeple öğretmenler öğrencileri mutlaka bir komisyon ile birlikte değerlendirmeli, bireysel olarak notlamalıdır. Bu değerlendirme açısından daha doğru bir yaklaĢımdır. Derste verilen ödevler mutlaka performans ödevi olmalıdır.

Öğrencilerin topluluk önünde çalgı çalmada yaĢadığı psikolojik durumlar da değerlendirmeye katılmalı, topluluk önünde güven duygusunu kazanabilmesi için sık sık konser ve dinleti etkinlikleri düzenlenmelidir.

Ölçme ve değerlendirmede öğrencilerin tüm yeteneklerini değerlendirecek araç ve yöntemler kullanılmaya özen gösterilmelidir. Öğrencilerin sanat ve sanat eserlerini anlamalarına yardımcı olabilmek amacıyla sanatçıların yaĢam öykülerini okumalarına ve

(40)

günümüz flüt sanatçılarının da konser ve master class çalıĢmalarına katılmalarına fırsat tanınmalı ve teĢvik edilmelidir. Bir öğrencinin motivasyonundaki en önemli etkenlerden biri öğretmenini çalarken izlemesidir. Bu konuda da öğretmenler öğrencileri ile birlikte çalarak performansa dâhil olmalıdırlar.

11. Öğrenci düzeyi ve çevre etkenleri dikkate alınarak öğrenme-öğretme etkinliklerinde farklı ünitelerin birbirleriyle bağlantılı olan kazanımları birlikte ele alınabilir.

12. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde öğrenci düzeyine, eğitim ortamına ve çevre etkenlerine göre öğrencilerin aktif olduğu öğrenme-öğretme yöntem ve teknikleri kullanılır.

13. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde, kazanımların edinilmesine yardımcı olabilecek uygun görsel ve iĢitsel materyallerden yararlanılır.

14. Etkinlikleri planlarken, bir sonraki haftanın etkinlikleri dikkate alınarak planlama yapılması öğretmenin ve öğrencilerin hazırlığı açısından önemlidir.

15. Programın uygulanması aĢamasında öğretmen öğrencisinin öğrenmekte olduğu etüt ve eserler kadar karakterine ve psikolojisine de eğilmek zorunluluğundadır. Her Ģeyden önce “Bunu ben de yapabilirim, ben de baĢarabilirim” duygusu aĢılanmalıdır.

16. Öğrenciye yaptığı iĢ kolay gelmelidir. Eser seçiminde öğrencinin beğenisi göz önünde bulundurulmalıdır.

17. Rekabet duygusundan çok, öğrencilere hep birlikte çalıĢma, geliĢme, deneyim kazanma ve amaca yaklaĢma duygusu kazandırılmalıdır.

18. Öğrencilerin sistemli olarak çalıĢmaları önerilmelidir. Buna göre flüt çalıĢma saatleri belirlenmeli ve her koĢulda bu saatlere uyması sağlanmalıdır.