C;nıl;ılll mJ~;ılJ:U;I; (E~!c!ırar. otı:)';ıa EağhSir Zehir~en:nc
OlsılSI:
a) UI\l(iJ~ Ünıversıtesi 'i'ıp [<akültrsı Adlı ('ıp Aniibillm Dalı ve Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kunılnu Bursa Grup D aş''''.n;ıii, ı , Bursa, Türkiye
c) uludeii, Üniversitesi Tıp rakCltesi Patoloji Anabl1im Dalı ve Adalet Ilakanlığı Adli Tıp Kurumu Bursa LTrır llaşkanlığı, Bu~sa, Türkıy~
;\ CAS\'; (JT,' CCNIUA1 MACUı,1TUM POISO~I:\~;
Camımı m.aCU/fılum (heınloc>:) coııLıins the ıoxic alkaloid coııiine, which is derıved from piperidtl1c, Ingestion of ıhi,; pla,'ıl by misıake or for SOnle olher purposc will Tesull i:1 fJıal toxicaıion, rMalysıng respıralion ilnd lCHriinr, to :1S[lt>.yxia
To rciieve hı, pain, our paliem boiled coniwn mow/alum and druıık il. Acetyleholin is released atth" end
cr
:noıorncrve~: Ü, (;Uf ease acctykho:iOl'S aClıon on the rec~pt(m; was blockeJ by the coniine. Th;s resulleti irı ra"a'ysis i)f Llıe rcsp;r2wry system .. >;hiclı İn tt,m caused asplıyxia and fuııılly de:ıtlı.Kc)' würJ~: Con/um maL"u/alum -Toxıc rı/kalma -Asphyxiaıion
Conium I"L'J.cu/a!um C'3:',ldıran oıu) riFC~idlıı türevi alka1c1Hllcrdcn toksik ('Ian coniin ihtiva etmektedır. Ilu
1ıiı~lJ1lJ1 yanlışidda vcva başb bir amaçla altmı zc.hirIcnmclcre yol açmakta ve ölüm, gelişen solunum fe!cine bağir oLr~k a,,[iksi SOlıUCU rncy.:Lna gelmekLdir.
Olguffiu?, ağn\öflrıı duıuimı':!: 2macı ile bynatank içtiği ve yediği halJı~an otunun ihLlva 1!t'iği cnniin'in motor simr uç!;ınrıda salgılanan acetylcholm'tn rescpıörlcre bağlanmasmı bl('ke elmesi sonucu sahımıln Iclei ve a,f~ksid(;n ötrl,üŞ, nauiı görülen bir zchır;crırnlO üldullundan yayuılalımasıl1l uygun bulduk.
Conium maculatum (baldıran otıı), ombeliiferae (maydı~nozgiııer) familyaslnebn
oj up, )'8/ orıalillıncia Avrupa ve Birleşik Dev letler'de sul;ık yerlerde bol Olillak yetişen bir
bitkidır, Tüm l)ttki kısımlarında bUILlnan piperidin ıürevı alkaloidlerden en önemliic~ı
coniin, conİscİn ve conhyclrin'diL
Bu clkaloidlerden en zehirlisi ise coniin [(2-pro;:ıilpiperidin) C8H17NJ 'dir,
Mli Tıp Dax., 5,197 - ]99 (1989)
ADLİ TIP DERGİSİ
Journal of Forensic Medicine Adli Tıp Dergisi 1989; 5(3-4): 197-199
!9R A. ÇOLTU. O. EROL Zehirlenmc genellikle balc1ıran otunun yanlışlıkla maydanoz veya [renk maydanoLU yerine yenmesi ile oluşur. Coniin sıçan veya kedi idrarına benzer kokuda, renksiz, çabuk buharlaşan ve kloroforında çözülerı bir sıvıdır. Toksisitesi çok yüksek olan bu alkaloid 3060 mg'da toksik semptomlar ve 100 mg'dan sonra letal etki göstermektedir. Etki 1/2 saatte başlar, ancak bu ctki bazan 3-12 saate kadar uzayabilir. İyileşrnek için
gerekli süre birkaç gündür, ancak majör semptomlar 24 saatte kaybolurlar.
Conium macu!atum'un çok eski zamanlarda mahkumlarda ceza infazında kullanıldığı,
Sacmtes'in ölümünde roloynadığı ve yakın zamana kadar halk arasında ağrı kesici olarak
kullanıldığı bildirilmektcdir. Coniin etkileri nikorinin etkileri ile yakın benzerLik
giisl.crınektedir. Semptomlar periferik paralizi ve duyarlılığın kayholması şeklinde olup,
bulguL:u uyuşukluk, parcsıczi, halsizlik, ataksi, bulantı, sckrcsyonda artına, bradikardi ve bunu izleyen taşikardidir. Sonuç olarak motor sinirlerde paralizi oluşu; kürar etkisine
benzer bir etkidif. Coniin iskelet kasında sinir uçlarından salınan acetylcholin'in
rescptörlcre etkisini bloke ederek paralizi meydana getirir. Bu paralizi solunum kaslannda da meydana geldiğinden ölüm asfiksi sonucu olur.
Beyin ve abdomirral organjardaki konjesyon ilc asfiksinin gencI belirtileri patolojide saptanahilen başlıca değişikliklerdif. ZehirI! maddenin yenmiş veya alınmış olduğu
hikayesi olmadan yaşayan bir kişide teşhis oldııkça güçtür. Ölümden sonra ise. mide
muhtcvası, karaciğer ve idrarda sistematik toksikolojik yöntemlerle etkili madCıenin
tesbiti halindc teşhis mümkündür.
OLGU IlİLDİRtMt
Yaşı ve cin:oiyeli . 55 y.:ışında erkek (K. B.)
Uzun zam~ndır dev~ın eden eklem' ağrılanm hafifletmek amacı ile komşusunun tavsiyesine uyarak topladığı bir takım otları kaynaııp suyunu içtikten. bilkisini yedikten bir süre sonra fenalaşması ve kaldmLdığı hastaharede ölmesi. Olayın Cumhuriyet Savcılığı'nca şüpheli görülmesi üzerine yapıbn otopside'
Dış muayenede tesbıt edilen tek bulgu kulaklarda, dudaklarda ve eltımak yataklannda ileri derecede siyanoz idi. Iç muayenede, beyinde hafif ödem, bronkstc az miktarda köpüklü mayi sıvaşığı, viseral plcvıaJa yaygın Tardieu lekeleri. akciP.er kesillerinde hafif ödem, karacii',er, dalak ve böbreklerde konjesyon, pankreasta yaygın kanama. mide içinue henüz hazmolınamı~ gıua ve koyu yeşil renkli sıvı olduğu, bunların dışmua haşkaca patolojLk bir bulgu olmadığı görüldü.
Tesbit edılebLlen bL! makrOokopik bulgular Glüm sebebinin saptanmasında yeterli olmadığından, gereklı
,;iw:matik toksikolojik ve histopatolojik tctkiklerin yapılabilmesi için Hizumlu materyelkr alınarak
otopsiye son verildi. Ayrıca Cumhuriyet Savcıııgı tarafından olay yennde hulunan ve ~ahsın içtiğı bildirilerek şişe içinde gönderilen kaynamış bitki parçaları ve suyu ilc naylon torba içindeki taze bitki telkik
ıçın a!ındı. Naylon torba içinden çıkan 137--" bitki cinsinin tespiti için Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat
fakültesi Biyoloji nölüınj'ııe göndcı1ldi. Burada yapılan inceleme ;;onucu verilen rarx1rda, materyalin baldıran
otu (Conium ,>nar.watum) i,imli hitki olduğu. coniin, coniscin ve cOnIlY'kn istrn]i pipcridin Wrcvi "ıkaloid1cr ,hırva ctıiği v" 6 gyaprağın insanua Gldürücü etki yapacak derecede toksık oldugu, şişe içinde bulunan madde, mid~ munıcva,ı, organ parphn ve kanda Y3pıbn sistematik toksikolojik incelemcek herhangi bir toksik madde tesbit edilmedi?,i. ozd ıoksikolojik inceıcınede piperidin türevi alkaloidlerden conıin. conisein ve conhydrin tesbit edildiği, organ parçalanııda yapılan histopatolojik iııcelemede dalak, pankreas ve böbrckkrJc k3n3ına, akciğerlerde ödcm ve cmiiıcın, mide vc lıcyinde ödem ve. hiperemı. kalpte hipel1rofl ve aoı1la
Conhım maw/alum (Baldıran Oıu) 'na Batlı Rir Zchirlcnmc Olgusu 199
skJcroz tespit edildi. Oıopsi raponında "ahi.mrln jazla mik.tarda alınmış olan baldıran 011. r'Conium macu/a/um)
bitkısinin toksik etkisi ile geiişen solunumjelci ve asfiksi sonucu meydana ge/diği" bildirildi.
Maydanozgilkrde.ı olan balduan otu'nun, maydanoz veya [renk maydanozu sanılarak
yenmesi sonucu zehirlenmeler meydana gelebilmektedir. Eskiden halk arasında ağrı
kesici olarak ~uthnıımış olan bu bitkinin, bugün için kullanımı terk edilmiştir.
Bitkinin olay yerinde ve tencere içinde kaynatlImış durumda, naylon torba içinde taze
olarak, otopside mide içinde fazla miktarda ve henüz hazmolmamış şekilde bulunması,
özel toksikohıjik incelemede piperidin türevi alkaloidlerden coniin, caııisein,
conhydrin'in tespiti ile dış muayenede siyanozun hulunması ölümün, conün'in kürara
benzer etkisi ile sinir uçlarında salgılanan aeetylcholin'in reseptörlcre bağlanmasını
engelleyerek solunum felci ve asfiksi sonucu meydana geldiği tesbit edilmiştir.
Ülkemizde de çok yetişen bu bitkinin bilinçsizce kullanılması sonucu oluşan
zehirIenme olgularının sıklıkla meydana gelehileceği olasılığı nedeniyle ilginç olacağı düşücelerek olguyu yayınlarnayı uygun bulduk.
K AY;"T,\ '(LA P
Robert, LG., Hamıd, ~.H., Roger, P. Sıniılı., Marion, H.G. (1976) in Clinical Toxicology of Commercia! Products, p. 162, The Williams and Wilh.'11s Co., Ba!timore.
2 Clinton, n.T., Thomas, I.H. (1972) Clinical Toxieology, p. 28, Lea and Fabiger, Philadelphla. 3 Dökm~ci,!. (l9SS) Toksikoin}i, Akut Zf'hir!enmelerde Tanı ve Tedavi, s. 45J, Nobel Tıp Kiıabcvi,
lSl.mbtıl
Ayrı baskı için: Doç. Dr. Atınç Çoııu
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalt Bun;a. Türkiye Adli Tıp Dergisi 1989; 5(3-4): 197-199
