Pnömonektominin Maliyet Analizi *
Cost Analysis of Pneumonectomy
Zeliha KORKMAZ **, Melih KAPTANOĞLU ***
ÖZET
Bu makalede kliniğimizde yatarak akciğer kanseri nedeniyle pnömonektomi yapılan hastalardan benzer özelliklere sahip üçünün hastane maliyetleri araştırıldı.
Hastaların, ameliyata kadar geçen sürede, operasyonda ve taburcu olana kadar geçen süre içindeki masrafları geriye dönük olarak incelendi.
Hastaların ortalama hastane faturası 4.870.000.000 TL. (3400 Amerikan Doları §) bulundu. Bu bedelin 1/5’ini ameliyat
ücretleri, 1/5’ini de sarf ve ilaçlar oluşturuyordu. Geriye kalan 3/5’i incelendiğinde; ilk sırada mikrobiyolojik (%30), ikinci sırada radyolojik (%25), üçüncü sırada hematolojik (%24), ve son sırada da biyokimyasal (%11) tetkiklerin faturayı oluşturduğu görülüyordu. Yani faturaların %60’ını laboratuar tetkikleri meydana getiriyordu
Ameliyat ücretleri dışındaki maliyetlerin çok daha yüksek olduğunu tespit ettik. Yerinde ve uygun sayıda tahliller isteyerek faturalarda önemli ölçüde düşmeler sağlayabiliriz.
Anahtar Kelimeler: Akciğer, maliyet, pnömonektomi,
rezeksiyon.
(§) 1 Amerikan doları 1,430,000. Türk lirasıdır.
SUMMARY
We have investigated the hospital costs of similar patients (n=3), who underwent pneumonectomy for lung cancer, in our clinic.
Patients’ hospital costs, regarding to preoperative, intraoperative and postoperative periods, were examined retrospectively.
The mean hospital cost was 4,870,000,000 TL. (3400 US dollars §). The operation fee was 1/5 of the total amount
and 1/5 was belonging to drugs and supplies. When remaining 3/5 was investigated; microbiologic (30%), radiologic (25%), hematologic (24%) and biochemical (11%) examinations took the first, second, third and fourth places respectively. Namely laboratory analysis constituted 60% of the total amount.
We have found that the cost of extra surgical services were high. Demands, with proper indication will lower the hospital costs.
Key words: lung, pneumonectomy, cost, resection.
(§) One US dollar was 1,430,000 TL.
C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4):177 – 182, 2003 GİRİŞ
Ameliyat olacak bir hastanın hastaneye girişinden taburcu olana kadar geçen süredeki tahlil, yatak ücreti, ameliyat ve çeşitli hizmetlerin ücretlendirilmesiyle hastanın hastane faturası oluşmaktadır. Hastane faturalarını analiz ettiğimizde bazı hizmet ve işlemlerin daha pahalı bazılarının ise daha ucuz olduğu görülmektedir.
Örneğin; ameliyat olan bir hastanın ameliyat ücreti faturanın 1/5’i kadardır bu dengesizlik yaptığımız araştırmada göze çarpmaktadır.
Gecelik yatak ücretleri göz önüne alındığında; genel hasta odasının ücreti 9.000.000 TL (en ucuzu), özel oda 28.000.000 TL, ve en pahalısı da yoğun bakım 70.000.000 TL’ dir (1).
* Dönem VI bitirme ödevinden hazırlanmıştır. ** İnt. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Sivas
Ameliyat ücretleri lokal ve genel oluşlarına, zorluk derecelerine göre değişmektedir. Buna göre lokal anestezi ile yapılan operasyonlarda en düşük 23.000.000 TL en yüksek ise 145.000.000 TL. Genel anestezi altında yapılan operasyonlarda ise; A-B-C-D-E grupları vardır ve en ucuzu 71.000.000 TL en pahalısı 720.000.000 TL’ dir (1).
Bunun dışında hastane faturalarında yer alan bazı laboratuar çalışmaları var ki; CBC (complete blood count), biyokimya, radyolojik incelemeler, kan bankası tahlilleri ve mikrobiyolojik tetkikler tek tek bakıldığında oldukça ucuzdur. Ancak ameliyat öncesi ve sonrası dönemde bu tetkiklerden fazla çalışıldığında fatura kabartmakta ve hastanın aldığı esas cerrahi hizmetin çok üstünde bir bedel oluşmaktadır.
Göğüs cerrahisinde en çok uygulanan minör operasyon göğüs tüpü takılması, en çok uygulanan majör operasyon torakotomi ve lobektomidir. Bu majör operasyonlar kadar çok fazla sayıda yapılmayan bir diğer majör operasyon ise pnömonektomidir. Bunlardan göğüs tüpü takılması lokal anestezi altında olup E grubunda yer almaktadır. Fiyatı ise 70.000.000TL. Torakotomi ile yapılan pnömonektomi ise B grubu olup 595.000.000 TL’ dir (1).
Bu çalışmada pnömonektominin herhangi bir komplikasyon gelişmediği sürece kaç liraya mal olduğunu, ameliyat ücreti ve laboratuvar çalışmalarının tamamın içindeki oranını araştırdık.
GEREÇ ve YÖNTEM
2001 ve 2003 yıllarında kliniğimizde pnömonektomi yapılan hastalar çalışmaya alındı. Hastaların, ameliyata kadar geçen sürede, operasyonda ve taburcu olana kadar geçen süre içindeki masrafları geriye dönük olarak incelendi. Çalışma süresi içinde Amerikan dolarının kurları arasında çok anlamlı bir fark olmadığından 1Amerikan doları; 1,430,000. Türk lirası olarak hesaplandı.
Tanı, yapılan ameliyat ve klinik seyir açısından birbirine denk üç hasta seçildi. Bu hastalıkların hastane faturalarında; yatak ücreti, ilaç, enjeksiyon, radyolojik yöntemler, biyokimyasal tetkikler, hematolojik tetkikler, operasyon ücreti, kullanılan cerrahi malzeme ve diğerleri ayrı ayrı olarak hesaplanıp incelendi.
Ameliyat ve anestezi ücreti “ cerrahi” , ameliyat sırasında ve sonrasında kullanılan cerrahi malzemeler “ sarf”, anestezi ve hastanın klinik seyri sırasında
kullanılan oral ve parenteral ilaçlar “ilaç” ve her türlü tetkik de “ laboratuar” başlığı altında toplanmıştır. Laboratuar tetkiklerinde hangi grubun daha fazla tuttuğunu saptamak için de biyokimya, mikrobiyoloji, kan ürünleri, radyolojik tetkikler ve CBC ayrı ayrı gruplandırıldı.
Kan elektrolitleri, kan gazları, karaciğer ve böbrek fonksiyonları, protein değerleri ve bazı elementler “ biyokimyasal” tetkikler içinde yer almaktadır. Hepatit, HIV (Human Immune deficiency Virus) göstergeleri, kültürler ve bakteriyolojik incelemeler “mikrobiyoloji” başlığı altında toplanmıştır. Tam kan, kırmızı küre, trombosit ve plasma transfüzyonları “ kan ürünleri” ne dahil edilmiştir. Akciğer grafileri, toraks tomografileri ve manyetik rezonans, ultrasonografi ve diğer grafiler “ radyoloji ” başlığı altında toplanmıştır. Periferik yayma, kırmızı ve beyaz küre, trombosit sayımı, hemoglobin değerleri ise “CBC” olarak ayrılmıştır.
Her hasta için laboratuar, cerrahi, sarf malzemeleri ve ilaç giderleri ayrı ayrı hesaplanarak totalin içindeki yeri araştırıldı. Yine her hasta için laboratuar tetkikleri biyokimya, mikrobiyoloji, kan ürünleri, radyoloji ve CBC olarak ayrı ayrı hesaplanıp “preop” (ameliyat öncesi) ve “postop” (ameliyat sonrası) olarak kıyaslandı.
1. Hasta (60 yaşında erkek):
Halsizlik, baş ağrısı, öksürük, sırt ağrısı, şikayetleri ile başvuran hasta değerlendirmeye alındı. Yapılan araştırmalarda Epidermoid Ca (Evre IIb, T2 N1
M0) olduğu tespit edilen hasta, ameliyat öncesi 29 gün,
ameliyat sonrası da 15 gün olmak üzere toplam 44 gün servisimizde yatmıştır.
Hastaya sağ torakotomi ile sağ pnömonektomi yapılmıştır. Bu süreçteki tüm harcamalar Şekil 1’ de görünmektedir. Laboratuar masrafları ise kendi içinde sınaflandırılarak Şekil 2’de gösterilmiştir.
Ameliyat öncesi en çok ücretlendirilen tetkikler birinci sırada mikrobiyoloji, ikinci sırada kan ürünleri, üçüncü sırada radyoloji olarak bulundu. Ameliyat sonrası en çok ücretlendirilen tetkikler ise birinci sırada radyoloji, ikinci sırada CBC, üçüncü sırada ise biyokimyasal tetkikler olarak tespit edilmiştir.
Tüm tedavi masrafına bakıldığında ise; Laboratuar tetkikler birinci sırada, cerrahi ikinci sırada, ilaçlar üçüncü sırada, sarf dördüncü sırada yer almaktaydı.
Üç Hastanın Harcamaları Birlikte Görülmektedir 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
Lab Cerrahi Sarf İlaç
TL (x1.000.000)
1. Hasta 2. Hasta 3. Hasta
Şekil 1
1. Hastanın Laboratuar Masrafları
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
Mikrobiyoloji Kan Ürün Biyokimya CBC Radyoloj
T L (X 1. 000. 000) Preop Postop Şekil 2
Ameliyat öncesi en çok ücretlendirilen tetkikler; birinci sırada mikrobiyoloji, ikinci sırada kan ürünleri, üçüncü sırada radyoloji olarak bulundu. Ameliyat sonrası en çok ücretlendirilen tetkikler ise; birinci sırada kan ürünleri, ikinci sırada biyokimya, üçüncü sırada CBC olarak tespit edildi.
2. Hasta (57 yaşında erkek):
Sol göğüs ağrısı, yan ağrısı, kilo kaybı şikayetleri ile başvuran hastanın yapılan tetkiklerinde Epidermoid Ca (Evre IIb, T3 N0 M0) olduğu anlaşılmıştır. Hasta
ameliyattan önce 5 gün, ameliyattan sonra da 12 gün olmak üzere toplam 17 gün servisimizde yatmıştır.
Hastaya sol torakotomi ve sol pnömonektomi yapılmıştır ameliyat öncesi ve sonrasında yapılan tüm
harcamalar Şekil 1’ de görülmektedir. Laboratuar masraflarını ise kendi içinde sınıflandırılarak edilerek Şekil 3’ de gösterilmiştir.
2. Hastanın Laboratuar Masrafları
0 100 200 300 400 500 600 700 800
Mikrobiyoloji Kan Ürün Biyokimya CBC Radyoloji
TL ( X 1. 000. 000) Preop Postop Şekil 3
Tüm tedavi masraflarına bakıldığında ise; Laboratuar işlemleri birinci sırada, cerrahi ikinci sırada, sarf üçüncü sırada ve ilaç dördüncü sırada yer almaktadır.
3. Hasta ( 38 yaşında bayan ):
Öksürük, nefes darlığı, balgamda kan şikayetleri ile başvuran hastanın yapılan tetkikleri sonucunda Epidermoid Ca (Evre IIb, T2 N1 M0) olduğu anlaşılmıştır.
Hasta ameliyat öncesi 14 gün, ameliyat sonrası da 9 gün olmak üzere toplam 23 gün servisimizde yatmıştır.
Hastaya sağ torakotomi ve sağ pnömonektomi yapılmıştır. Ameliyat öncesi ve sonrasında yapılan tüm harcamalar Şekil 1’de görünmektedir. Laboratuar masrafları ise kendi içinde sınıflandırılarak edilerek Şekil 4’de gösterilmiştir.
Ameliyat öncesi en çok ücretlendirilen tetkikler; birinci sırada mikrobiyoloji, ikinci sırada radyoloji, üçüncü sırada ise kan ürünleri bulundu. Ameliyat sonrası en çok ücretlendirilen tetkikler ise; birinci sırada biyokimya, ikinci sırada mikrobiyoloji, üçüncü sırada ise kan ürünleri olarak bulundu.
Tüm tedavi masraflarına bakıldığında ise; laboratuar masrafları birinci sırada, ilaç giderleri ikinci sırada, cerrahi masrafları üçüncü ve sarf ise dördüncü sırada yer almaktaydı.
3. Hastanın Laboratuar Masrafları 0 100 200 300 400 500
Mikrobiyoloji Kan Ürün Biyokimya CBC Radyoloji
T L (X 1. 000. 000) Preop Postop Şekil 4 BULGULAR:
Hastaların ikisi erkek biri kadındı. Erkek hastamızdan biri 57, diğeri 62 yaşında, bayan hastamız ise 38 yaşında idi. İki hastaya sağ diğerine sol pnömonektomi yapıldı.
Hastaların tamamı göz önüne alındığında; en fazla fiyatlandırılan hizmet Laboratuar tetkikleri, ikinci sırada cerrahi harcamalar, üçüncü sırada kullanılan ilaçlar ve dördüncü sırada sarf malzemeleri yer almaktadır (Şekil 1).
Üç hastanın Laboratuar masrafları göz önüne alındığında ise (Şekil 5) ameliyat öncesi, birinci sırada mikrobiyoloji, ikinci sırada kan ürünleri, üçüncü sırada radyoloji ve dördüncü sırada biyokimya olduğu tespit edildi. Ameliyat sonrası ise birinci sırada radyoloji, ikinci sırada kan ürünleri, üçüncü sırada biyokimya ve dördüncü sırada CBC olduğu tespit edildi.
Şekil 5
Ameliyata kadar geçen süre en erken 5 gün, en geç 29 gün, ortalama ise 16 gündür. Operasyondan sonra geçen süre ise en az 9, en fazla 15 gün, ortalama 12 gündür. Toplam yatış süresi ise ortalama 28 gündür. Hastaların hastane faturaları en az 4.308.000.000TL., en yüksek 5.227.000.000TL ortalama, 4.870.000.000 TL.dir.
TARTIŞMA
Geçtiğimiz 10 yıl içinde sağlık hizmetlerinin, maliyetlerin ve fiyatların artması doktorları, hükümetleri ve karar vericileri maliyetlerin azaltılması yönünde çalışmalar yapmaya ve politikalar üretmeye zorlamıştır (2-5). Hatta bazı cemiyetler (Amerikan Acil Hekimler Birliği) projeler geliştirerek klinikte sık istenen testleri azaltmışlar ve böylece sağlık harcamalarında tasarrufa gidilecek algoritmalar geliştirmişlerdir (6). Acil servis gibi döngünün fazla olduğu, kritik hastaların geldiği, süratli ve doğru karar verilmesi gereken yerlerde bile gereksiz tetkikler istenmeyerek savurganlık önlenmiş ve tasarrufa gidilmiştir. 20 acil merkezi kapsayan bu çalışmada, tetkiklerde %35 seviyesinde bir azalma saptanmış ve ABD’ de sadece Acil servise başvuranlarda 1 yılda 5,9 milyar dolar tasarruf sağlanmıştır (6).
Ülkemizde sağlık için ayrılan kaynağın kısıtlılığı göz önüne alınırsa bedel-etkinlik kurallarına göre davranmak bir zorunluluk olmalıdır. Ülkemizde de bu konuda çalışmalar başlamıştır (7). Böylece aynı kaynak bütünlüğü ile çok daha geniş bir kitleye daha etkin bir sağlık hizmeti götürülebilecektir.
Biz de çalışmamızda öncelikle neleri fazla istediğimizi, neleri gereksiz istediğimizi ve neleri daha az sayıda isteyebileceğimizi saptayabilmek için hastaların
faturalarını inceledik.
Amerika’da akciğer kanseri için pnömonektomi olan bir hastanın hastane faturası, evresine göre bu miktar değişmekle beraber, ortalama 23 bin Dolar civarındadır (3). Bizim fatura bedelimiz göz önüne alındığında (ortalama 3500 Dolar) Amerika’daki bedelin 1/8’ine, denk gelmektedir, yani aynı hizmetleri daha ucuza üretmekteyiz, ancak faturalardaki harcama kalemleri göz önüne alındığında bizde birinci sırada laboratuar, fatura bedelinin %60’ ını oluşturmaktayken, Amerika’da laboratuar, faturaların %7-10’unu oluşturmaktadır (3-4). Yani bizler tanıya giden yolda ya da tedavide değişen durumları değerlendirmede Amerikalı Toplam Laboratuar Masrafları
0 500 1000 1500 2000
Mikrobiyoloji Kan Ürünleri Biyokimya CBC Radyoloji
TL (X 1.000.000)
meslektaşlarımızdan 6 kat daha fazla tetkik istemekteyiz. Bu birkaç şekilde açıklanabilir; kendimizden ve yaptığımız işten yeterince emin olamadığımız ya da laboratuarın bu konulardaki yerini tam bilmediğimiz için bazı tetkikleri “aman bu da eksik
olmasın” diyerek istemekteyiz veya tetkikleri çok sık
tekrarlamaktayız. Bazen de sanki tanıdan emin değilmişiz gibi ilave tetkiklerle tanıyı destekleme gayreti içine girmekteyiz.
Amerika’daki faturalar incelendiğinde profesyonel hizmetlerin %23’ le faturalarda en çok yer alan kalem olduğunu görüyoruz. İkinci sırada ameliyathane ücretleri (%21), üçüncü sırada servis masrafları (%18), dördüncü ve beşinci sırada ise yoğun bakım ve ilaç masrafları (%11) gelmektedir. Bizim faturalarda ise ilk sırada laboratuar (%60), ikinci sırada cerrahi (%25), üçüncü sırada ilaç (%10) ve dördüncü sırada da sarf (%5) yer almaktadır. Burada hiç alışık olmadığımız oranlarla karşılaşmaktayız. Faturaların 1/4’ünü işgal eden profesyonel hizmetler göz önüne alındığında yaklaşık yarısının cerraha (4000 Dolar), 1/4' ünün anesteziste (2000 Dolar), diğer 1/4' ünün ise kardiolog, radyolog, göğüs hastalıkları uzmanları ve diğerleri arasında dağılmakta olduğunu görüyoruz. Bizde ise konsültasyon ücretlerinin 6.500.000 T.L. olduğu göz önüne alınırsa insan emeğinin ülkemizde ne kadar değersiz olduğu görülmektedir. Cerrahi işlemler karşılaştırıldığında ise; pnömonektominin kendisinin 1400 Dolar civarında olduğu görülmektedir. Bizde ise pnömonektomi B grubu ameliyat olup 470 Dolar civarındadır yani ABD’ deki değerin 1/3’ü kadardır. Tüm yatak ücretleri göz önüne alındığında; Amerika’da tanı, cerrahi ve ameliyat sonrası bakımlar için hastalar günlük 550 Dolar ödemektedirler. Ve 20 gün kalan bir kişinin faturasına da 11 bin Dolar olarak yansımaktadır (2). Bizde ise genel oda yatağı 9.000.000 T.L., yoğun bakım 70.000.000 T.L.’dir yani 10 Dolar ile 50 Dolar arası değişmektedir ve Amerika’dakinin 1/10’ u oranında olup, faturalardaki en ucuz kalem olmaktadır.
Hastalarımız incelendiğinde;
Birinci hastamızda, beyin tomografisinde şüpheli lezyonlar görülmesi üzerine beyin MR’ı çekilmiştir. Ancak MR normal olarak rapor edilmiştir. Konumuzla ilgili olmamakla beraber, bu hasta 6 ay sonra multipl beyin metaztazlarıyla kliniğimize gelmiştir. Bu hasta kliniğimizde yürütülen prospektif bir çalışmaya dahil olduğu için ameliyattan sonraki dönemde de iki kez sintigrafi çekilmiştir. Bu sebepten hastanın radyolojik tetkikleri fazladır. Ayrıca bu hastada, ameliyat esnasında pulmoner arterde stapler ateşlemediği için masif kanama meydana gelmiştir. Ancak herhangi bir komplikasyon gelişmeden kanama kontrol altına
alınmıştır. Bu sırada ve daha sonra hastaya yapılan kan transfüzyonlarından dolayı hem kan ürünleri fazla kullanılmış hem de vericilerde yapılan mikrobiyolojik tetkiklerle laboratuar harcamaları yükselmiştir.
İkinci hastamız, standart bir hasta olup daha önce göğüs bölümünde hazırlanmış, ameliyat kararı alınıp daha sonra kliniğimize gelmiştir. Kliniğimizde 5 gün ameliyat gününü beklediğinden dolayı yatmıştır. Ameliyatı sorunsuz geçen hastaya bazı kan ürünleri ve gerekli ilaç tedavileri yapılmış ve ameliyat sonrası 12. gün taburcu edilmiştir. Bu hastada, ameliyattan önce başka klinikte hasta hazırlandığı için radyoloji az yer tutmuştur. Ameliyattan sonra da film çekimine özen gösterildiği için radyolojik tetkikler ilk 3 harcama kaleminde yer almamıştır.
Üçüncü hastamızda bronkospazm ve nazokomial pnömoni geliştiği için antibiyotikler, bronkodilatör ilaçlar, mikrobiyolojik tetkikler (kültür,yayma vb.) sık kullanılmış ve bundan dolayı da 1. sırada biyokimya ve mikrobiyoloji yer almış ve total harcamalarda laboratuar masraflarının ardından ilaç harcamaları 2. sırayı almıştır.
Radyolojiden şu şekilde tasarruf edileceğini düşünüyoruz; direk grafiler ve BT’ ler çok iyi düşünülerek ve protokoller oluşturularak çekilmeli, akciğer kanseri için ameliyat olacak hastanın, akciğer tomografisi tek kalemde, tek seansta karaciğer ve her iki sürrenal bezleri içerecek şekilde çekilmeli ve bu arada batının alt kısımlarının taranmasında tomografi kullanılmamalıdır. Yani hasta bir de batın BT için ikinci defa radyolojiye inmemelidir. Böylece hasta radyoopaktan ve radyoaktiviteden korunmuş olur, cihazların fazla kullanımı ve personelin iş yükü azalmış olur. Ameliyattan sonra duruma göre erken bir akciğer grafisi çekilebilir ancak ertesi gün bir adet film çekilmesi uygundur. Daha sonra hasta harekete geçip yoğun bakımdan çıktığında üçüncü veya dördüncü gün bir adet akciğer grafisi daha çekilebilir. Bu arada hasta fizik muayeneyle takip edilebilir. Taburcu olacağı gün veya olmadan bir gün önce son bir film çekilebilir.
Biyokimya tetkikleri arasında, kan şekeri, alkalen fosfataz, SGOT, elektrolitlerden Na, K, Ca, kreatinin rutin olarak çalışılmaktadır (3). Biz ise biyokimya tetkikleri arasında hiç kullanmayacağımız Cl, Mg, fosfor gibi kalemleri istemekteyiz, bununla beraber SGPT, BUN gibi parametreleri de önemli olduğunu düşündüğümüz için istemekteyiz. Bu tetkiklerde kısıtlama yapılarak ve ne zaman isteneceği protokole bağlanarak tasarruf sağlanabilir. Kanamalı hastalarda çok sık olarak CBC, elektrolit, kan gazı ve biyokimya tetkiki istemekteyiz. Oysa hedef hemoglobini takip etmek ve yükseltmek ise
bütün bunların hepsini isteyeceğimiz yerde sadece kırmızı küreye yönelik değişkenleri isteyebiliriz.
Bazı ülkelerde, ameliyata hazırlanacak hastaların maliyetlerini düşürmek için, PEC (Preoperative evaluation clinic) ler kurulmuştur. Burada ne tür bir ameliyat yapılacaksa ona göre ve hastaların kayıtları da göz önüne alınarak en az sayıda tahlil istenmektedir (8). Hatta bazen hasta genel anestezi alacak olsa bile fizik muayene ile yetinilerek akciğer grafisi veya EKG istenmemektedir. Bizim ülkemizde ise hastalar belki de ilk kez, bu hastalığı yüzünden, hastaneye gelmektedirler. Düzenli bir kayıt sistemi olmadığından bir çok sistem gözden geçirilmektedir.
Ülkemizde 2003 yılı içinde yapılan bir çalışmada (9), akciğer kanseri nedeniyle torakotomi yapılan hastaların, uygulanan rezeksiyon göz önüne alınmadan, maliyeti araştırılmış ve ortalama 2400 Euro yani yaklaşık (X1,600,000 TL. dan) 3,800,000,000 TL. sı olarak bulunmuştur. Bizim çalışmamızdan 1,000,000,000 TL sı daha ucuza mal etmişlerdir. Ancak onların serisinde her hasta için 400 Euro gereksiz harcama yapılmıştır. Bu da faturaya eklenince iki seri maliyet yönünden birbirine denk olmaktadır.
Daha önce yaptığımız bir maliyet analizi çalışmada (7) değişik nedenlerle lobektomi uygulanmış hastalar incelenmiştir. Bu çalışmanın bulguları şimdiki çalışma ile karşılaştırılmıştır. Dolar kurları arasında %10’luk bir fark vardır ancak pnömonektominin maliyeti (4,870,000,000 TL.), lobektomiden (2,650,000,000 TL.) %70 daha fazla bulunmuştur. Her iki ameliyatın hastanede kalış süreleri 28 güne 24 gün olup benzerdir. Her iki çalışmada da laboratuar hizmetleri ilk sıradadır. Ancak laboratuarın içeriği değişmiştir. lobektomi grubunda radyoloji birinci sırada iken, pnömonektomide mikrobiyoloji ve kan ürünlerinden sonra radyoloji üçüncü sırada yer almaktadır. Pnömonektomi grubundaki hastalar akciğer kanserli olmalarından dolayı bu hastalarda evreleme için toraks ve beyin BT leri, abdominal USG çekilmektedir. İlk çalışmamızdan sonra röntgen tetkiklerinin isteminde hassasiyet gösterdiğimizden radyolojik harcamalar pnömonektomi grubunda düşmüştür. Yalnız pnömonektomi ameliyatları mortalite ve morbidite açısından lobektomiden iki kat daha fazladır. Daha fazla kan ve kan ürünleri kullanılır daha fazla donöre mikrobiyolojik tetkik yapılır. İnfeksiyon durumunda daha fazla antibiyotik kullanılır.
Bunlar pnömonektomi ameliyatlarında ön plana çıkmaktadır.
Toplumun sağlığı devlet tarafından finanse edilen bir ulus olduğumuz için (emekli sandığı, SSK, yeşil kart), istenilen tetkiklerin hem ham madde hem de sarf malzemelerinin yurt dışından ithal edildiği de göz önüne alınarak, ulusumuzun bu kısıtlı kaynaklarını en iyi şekilde ve yerinde kullanmamız gerekmektedir. Bunun için de hekimlerimizin ve yardımcı sağlık personelinin eğitilmesi ve bu konuya olan duyarlılığın arttırılması gerekmektedir. Ayrıca kliniklerin oluşturacağı protokollerle “akılcı tetkik isteme” uygulamasına geçilerek bu konuda %50’lere yakın tasarruf sağlanacağı inancındayız.
KAYNAKLAR:
1. Resmi gazete 16 Şubat 2003; 25011 sayılı mükerrer karar sayfa 104.
2. Leftakis A. and Geinota M. Cost Analysis and Estimation of Thoracic Surgical Patients with Lung Cancer in Greece: the Case of Sotiria ICU. Intensive and Critical Care Nursing 2001; 17:322-30.
3. Evans WK, Will BP, Berthelot JM, Wolfson MC. Diagnostic and Therapeutic Approaches to Lung Canser in Canada and Their Costs. British Journal of Cancer 1995; 72: 1270-7
4. Albert RK, Lewis S, Wood D, Benditt JO. Economic Aspects of Lung Volume Reduction Surgery. Chest 1996; 110: 1068-71.
5. Wrigtht CD, Wain JC, Grillo HC. Pulmonary Lobectomy Patient Care Pathway: A Model to Control Cost and Maintain Quality. Ann Thorac Surg 1997; 64: 299-302. 6. Candrill SV. Tanı testlerinde bedel-etkinliğe giriş. In:
Candrill SV, Karas S, editors. Ergere Ü, Ergere O, Fowler J. çeviri editörleri: Acil Tıptaki Tanı Testlerinde Bedel-Etkinlik. Birinci baskı Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları; 1999, sayfa: 1-3.
7. Aktaş E, Kaptanoğlu M. Bir Akciğer Ameliyatının Maliyet İncelemesi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 24 (4): 191-197, 2002.
8. Fischer SP. Cost effective preoperative evaluation and testing. Chest 1999; 115: 96-100.
9. Toker A, Bayrak Y, Tanju S, Ziyade S, Eroğlu O, Yılmazbayhan D, Dilege Ş, Kalaycı G. Invasive staging of superior mediastinum in non-small cell lung cancer patients with specific indications. Interactive Cardiovasc and Thorac Surg 2003; 148: 1-4.
Yazışma Adresi :
Doç. Dr. Melih KAPTANOĞLU
