• Sonuç bulunamadı

Türkiye’de organize suçluluk ve tanııklıkta karşılaşılan sorunlar

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Türkiye’de organize suçluluk ve tanııklıkta karşılaşılan sorunlar"

Copied!
98
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

SOSYAL

KAMU HUKUKU DALI

YÜKSEK

SUÇLULUK VE

TANIKLIKTA SORUNLAR

Hakan

(B-23407)

PROF. DR. FAZIL HÜSNÜ ERDEM

(2)

Dünyada son suçlarda nicelik ve nitelik

neden Türkiye’de de organize suç örgütleri her geçen gün kendine daha fazla yer bulmaya Hemen hemen birçok sektörde organize suç örgütlerinin faaliyetleri görülmektedir. Bunlara son kapkaç suçu da

Bu üzerine etkin mücadele teknikleri ve özellikle özel tekniklerine verilmeye Bunlardan biri, önümüzdeki aylarda bir kanuna da sahip olacak olan koruma Ancak

hukuki ve olarak tüm yeterli düzeyde

sorunun sosyolojik ve sistemsel göstermektedir.

çekinmenin nedenleri toplumda

kültürünün birlikte güvensizlik

Anahtar Kelimeler : Güvensizlik, Organize Suç, Özel Koruma

(3)

It is the fact that the last modifications in the world have caused to increase of the crimes in terms of quantitiy and quality. Organized crime groups, themselves, have increasingly taken place in Turkey as well. Organized crime activities have been almost seen in each sectors. In the last years the snatch crime has been added to these.

Upon to these developments, effective fighting techniques have been searched and special fighting techniques have been largely used. One of the techniques is witness protection, which is going to be enacted in the next months in Turkey. However, in spite of the organizational and judicial preparations, the fact that there have not been sufficient witnesses have showed that the sources of the problem have been arisen from the systematical and sociological reasons.

In this study, it has been found out that the reasons of the reluctance for testimony have been arisen from the insecure feeling which constitutes together with becoming more spread of the corruption culture.

Key Words : Lack of Confidence, Organized Crime, Special Investigating Techniques, Witness, Witness Protection

(4)

Bu jürimiz KAMU HUKUKU Anabilim YÜKSEK olarak kabul : Üye : Üye : ONAY

geçen üyelerine ait .../.../...

Prof. Dr. Abdulbaki TURAN Enstitü Müdür V.

(5)

ÖNSÖZ

Organize suç örgütleri son dünya gündeminde kendisine yer bulan konulardan biridir. ABD’de 100 milyar Dolar, 40 milyar Paund kontrolünü elinde dile getirilen suç örgütleri, ülkemizde de rejime yönelik tehdit

itibaren trendine giren mafya tipi organize suç örgütlerine etkin mücadele edilmektedir. 1999 “4422

Suç örgütleriyle Mücadele Kanunu” ile birlikte mücadele, profesyonel alana ve zaman içerisinde suç örgütlerinin büyük bir kontrol

Ancak suç örgütlerinin teknolojik olarak kendilerini sürekli yenilemeleri ve suç örgütleriyle mücadeleyi sorgular hale

Bu üzerine, mafya tipi organize suç örgütleriyle etkin mücadele için dinlenmesi, gizli izleme gibi tedbirlerin özel tekniklerinin

de maksimum düzeyde özel

tedbirlerinden biridir.

Türkiye dünyadaki mücadele konseptinin olumlu yönde

ve özellikle Avrupa sürecinde önemli Bunlardan

biri de Koruma Kanunu’nun Uzun sonucunda

kanun önümüzdeki günlerde Ancak Türkiye için

kanunun temel kanunun

bir engeldir. ve organize suçlar günümüz

itibariyle koruma uygulanan Kanunun

ve güvenlik güçleri içerisinde yeni gidilmesine

korunacak bir öncelikle bu sorununun da çözülmesini zorunlu Türkiye’de kurumunun fonksiyonel hale gelmesinde daha çok sosyolojik ve sistemsel sorunlar rol

Bu ihtiyaçtan hareketle, bilime da göz önünde bulundurularak tez konusu

(6)

ÖNSÖZ I II-V KISALTMALAR VI 1 BÖLÜM SUÇLARIN GENEL GÖRÜNÜMÜ A- Mafya (Organize Suç) Olgusu 6

B- Mafya Tipi Tarihsel 16

C- Mafya Tipi Organize Ortaya Sebepleri 18

D- Mafya Tipi Organize Özellikleri 21

E- Mafya Tipi Organize Suç Örgütlerinin Finans 25

BÖLÜM SUÇ A- Türkiye’de Mafya Tipi Organize ve 27

B- Türkiye’de Mafya Tipi Organize Neden Olan 33

Etkenler C- Türkiye’de Mafya Tipi Organize 39

1- Organize Suç Göre 39

2- Organize Suç Bölgesel Bazda 40

3- Organize Suç Nüfusa 40

Göre 4- Organize Suç Ele Geçirilen Göre 41

D- Günümüzde Organize Görünümü 42

E- Türkiye’de Mafya Tipi Organize Suç Örgütlerinin Ortak Özellikleri 44

(7)

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SUÇLARLA MÜCADELEDE TEMEL VE

UYGULAMALAR

A- Uzman 50

B- Özel 53

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TANIK KORUMA BULGULARIN A- Konusu 58 B- 58 C- Yöntemi 58 1- 58 2- Evren ve Örneklemi 58 3- Veri Toplama 58

4- Veri Toplama Süreci 59

5- Verilerin Çözümlenmesi 59 D- 59 E- 59 F- Sosyo-Demografik Özellikleri 59 1- Göre 59 2- Cinsiyet Göre 60 3- Meslek Göre 60 4- Medeni Göre 60 5- Ekonomik Göre 61 6- Göre 61 G- Hayata 61 1- Yer 61 2- Statülerine Göre 61

3- “Gelecek Beklentisinin Göre 62

(8)

4- Kent 62

H- Genel 63

1- Saatinde Bitirilip Bitirilmemesine 63

Göre

2- Geç Gelen Bir Ambulansa Verdikleri Tepkilere Göre 63

3- 63

Yönelik Verdikleri Göre

4- Herhangi Bir Kurum veya 64

Bulunup Göre

5- Bulunmama Nedenlerine Göre 64

I- Konusunda 65

1- Güvenlik Birimleriyle Konusundaki 65

Göre

2- Olma Göre 65

3- Polise Bir Suçla Bilgi Verme Nedenlerine Göre 66

4- Yapma Konusundaki Göre 66

5- Yapma Konusundaki Göre 66

6- Garantisi Yapma 67

Göre

7- Halinde Koruma 67

Göre

8- Hangi Tür Olaylarda Yapmak Göre 68

9- Kaç Göre 69

J- Nedenleri 69

1- Yapmada En Çok Hangi Kurumun Güven Vermesinin 69

Önemli Dair Göre

2- Güvenlik Güçlerinin Konusundaki 70

Göre

3- Güvenlik Güçlerinin Halinde 70

Nedenleri Göre

K- Çözüm Önerileri 71

1- Suç Örgütleriyle Mücadelenin 71

Göre

2- Suç Örgütleriyle Mücadelede Nedenleri 71

(9)

3- Suç Örgütleriyle Mücadelede 72

Göre

4- Suç Örgütü Tehdit Edilmeleri Tutum ve 72

Göre

SONUÇ 73

ANKET 77

(10)

KISALTMALAR

ATO : Ankara Ticaret

C. : Cilt

CMK : Ceza Muhakemesi Kanunu

EGM : Emniyet Genel

DPT : Devlet Planlama

KOM : ve Organize Suçlarla Mücadele Daire

m. : madde

S : Sayfa

SK : Kanun

TBMM : Türkiye Büyük Millet Meclisi

(11)

dünya günden güne çok gergin ve tehlikeli bir hal Bir taraftan dünya bir çok sorunla çözüm bulmaya

taraftan da yeni sorunlarla

Risklerin modernitenin gözükmektedir.

Ulrich Beck, temel boyutu içinde ele modern toplumu, ‘risk toplumu’ olarak hükmeden toplumsal ilerleme genel

güvensizlik ilkesidir. Bu, modern durumunun ufku

Dünya bir riskler bir “yeryüzü,

koltuk 1

Modernitenin temel biri yeni

neden Bu uzun vadede küresel güvenlik

ancak zamanda yeni riskler ve tehlike tiplerine de neden olur.2

dönem, daha tehlikeli ama risk-tehlike

dengesi Günümüzde tehdit eden bir çok risk

kökeninde sebep riskler, müdahalesinin

haricinde risklerden daha fazla olur hale gelmeye sürecinin sonuçlar, bunlardan biridir.

uzak birbirlerine, yerel millerce ötedeki olaylarla ya da bunun tam tersinin söz konusu yollarla

dünya toplumsal olarak 3

somut anlamda, olumsuz yönde etkilemeye

teknolojik az ülke ekonomilerine olumsuz bir sonucu olarak

ve daha örgütlü gibi dile getirilebilir.

1

Castel, R., Sosyal Güvensizlik, Ankara, 2004:68 2

Giddens, A., Elimizden Giden Dünya, Alfa 2000:133 3

(12)

olumsuz yönde sorunlar için bugün ‘risk toplumu’ ifadesi

Giddens, riski iki ele Bunlardan birisi

kaynaklanan, ya da sabitliklerinden gelen risk’tir. Bu risk ile olan bilgilerin dünya üzerindeki etkisiyle ‘imal risk’

fark risk, konusunda çok az tarihsel deneyime

sahip risk risk sadece (ya da

ilgili da

sanayi ülkelerinde ve bir ölçüde dünya derin olan

ve aileye iki ya da üç önce, evlendiklerinde

bir süreç bilinirdi. Ama geleneksel yollar çözülmeye insanlar

evlendikleri ya da bir zaman, evlilik ve aile çok fazla

nedeniyle ne tam bilmedikleri bir

duyguya oldular. böylesi durumlarda, kendileri bilsinler bilmesinler,

giderek riski daha fazla dikkate alarak 4

Bu noktada risk toplumu çerçevesinde ve

toplumun olumsuz yönde etkilenen geri ülkeler gibi

ülkemizin de birçok imal sorunla görülmektedir. Bunlar ekonomik anlamda enflasyon, göç, nüfus ve

sonucunda toplumda güvensizlik

Suç sosyal problemlerden biridir. Sosyal sistem içinde var olan

bulunmak, sosyal problemlerin ortaya neden olur. Gerçekte suç olgusunu izah edebilmek için toplum içindeki mevcut sosyal problemleri bilmek gerekir. Suç ile sosyal problemler bir Özellikle

sosyal problemler sonucu suç En genel anlamda suç,

toplumda yürürlükte olan normlardan bir sapma olarak

Suç evrensel ve genel bir olgudur. Suç, tarihin en eski

itibaren var ve bundan sonra da var olmaya devam edecektir. Genel olarak suçun bir toplumdan bahsetmek, bir hayal ya da ütopya gibi gözükmektedir. içinde ihtiraslarla birlikte, toplum halinde ortaya sosyal ve uyumsuzluklar bulundukça suç da var Suç

4

(13)

bir ve ile, içinde grupta

örnekleri bir Bu her zaman ve her yerde

zorunlu olarak var genel ve evrensel bir olay eder. Dünyada suç ve suçluluk nitel ve nicel anlamda

Özellikle örgütlü olarak organize suçlar bir trendine

Türkiye’de de son 20 terör gündemin birinci son

organize suçlarla mücadeleyi, güvenlik birimleri için vazgeçilmez

Her ülke ya da bölgede biçimler alabilen organize suç, kavram olarak yeni olmakla birlikte, olgu olarak çok eskilere Günümüzde, yol maddi

ve sosyal ciddi bir tehdit olarak bu suç biçimi,

birçok ülkede bir hayat ve sosyal bir doku olarak derin sosyolojik unsurlardan Eleman süreklilik, nüfuz elde etme menfaat elde etme gibi belirli kriterlere sahip olan organize suç, siyaset, medya, kamu yönetimi, adaleti ve ekonomiyi tesir alarak ifade etmektedir. Organize suçun tipik faaliyet özellikle madde, silah ve mühimmat sahtecilik, yolsuzluk, insan ticareti, göçmen ve kara

ile ilgili Günümüzde bu faaliyetlere, bilgisayar ve

teknolojilerindeki paralel olarak ve klasik suç

faaliyetlerinin birçok yeni versiyonu eklenmektedir.

Organize ortaya çok yönlüdür. organizasyon

olarak ortaya gibi, ticari ve olarak

bir sistemin temelinde de Organize suç zaman etnik dil, gelenek, sosyal ve ailevi unsurlar ile desteklenmektedir. Bu noktada, organize suçun konusu sosyolojik hem de hukuksal bir olgu

belirtmeliyiz. Hukukun belirsizlikten uzak; somut

kavrayarak kazanabilecek nitelikte Tüm ülkelerin kabul ortak bir hukuki

Organize suçun bir ülkedeki durumunu etkileyen faktörleri ana halinde belirtecek olursak, toplumun suça tutumu, sosyal ve teknolojik hükümetin, kolluk ve gücünün konumu ve mevzuat ilk akla gelen faktörlerdir.

(14)

Günümüzde yüzlerce devlet ötesi suç örgütleri En basit bir örnekle Afganistan’da üretilen eroin Amsterdam ya da Londra

elde edilen kara para ise ülkelerde

Örgütler elde ettikleri büyük hem yeni suç faaliyetleri

hem de yüksek düzeydeki kamu idarecilerine, siyasilere ceza adalet sistemine nüfuz

etmek için Ellerindeki bu gelirin suç örgütlerine

birçok en önemlisi, yer yasal alana

ve yolunda Böylece, sermaye bu yolla elde

edildikten sonra kendisine düzen içinde de kimsenin

bir elde etme gayretine girmektedir. Bu kara ele geçirilme

dünya genelinde oransal olarak seviyededir. Bundan örgütlerin suçtan elde ettikleri bu ele geçirebilmek için, kolluk, ve mahkemeler

yeni ihtiyaç

Birçok ülkenin bu suçlulukla mücadeleye dönük özel kanunlar sorunu çözmeye yönelik yeterli olup sürekli

Zira organize suçluluk azalmamakta tam tersine giderek tüm gayretler, suç örgütlerinin içinde süreci etkilemeye yöneliktir. Bu amaçtan da gibi organize suçla mücadele de bir süreçtir. Bu süreç ne kadar etkin

suçluluk o kadar nüfuz etmek olumlu yönde

mümkün olabilecektir.

yolsuzluk, kara para aklama insan ticareti gibi organize suçlarda bazen maddi delil elde edilmesi çok güç Örgüt bünyesinde, suç faaliyetlerinin zaman ve mekanda dahil olmayan birçok örgüt üyesi dahil Bu durum, örgütün faaliyetleri ve üyeleri olarak verilen

ifadenin önemini Eski örgüt verilen ifadeler,

örgütün çökertilmesini güçtedir. Özellikle, cezadan önemli

ölçüde indirim adli makamlarla yapan

birçok örgüt liderini ve mensubunu uzun süre mahkum ettirebilecek güçtedir.

Organize suçlarla mücadelede, dinlenmesi, ve verilerin incelenmesi, gizli izleme ve muhbirlerden gibi birçok

teknik Ancak teknolojik olarak kendilerini

(15)

bir zorunluluk halini Bunlardan biri de azami

Bir olayla ilgili duyu ile bilgileri yetkili birimlerle

bir önemli bir role sahiptir. Ne

var ki dünyada etkin olarak

Türkiye’de ölçüde söylenilemez. Bu ihtiyaçtan hareketle 5271 girmesiyle birlikte, fonksiyonel hale getirmek için

yeni bir koruma kanununun gündeme

Önümüzdeki dönemde hukuki ve alt olarak ideal düzeyde görülmektedir. Ne var ki Türkiye’deki koruma istatistiklerine

çok alanlarda da

göstermektedir.

özellikle fonksiyonel sosyal

nedenler edilerek, çözüm önerileri üzerinde

Sosyal bilimlerdeki nicel tekniklerinden olan anket Ankara KOM merkezli ve organize suçlar

üzerinde 108 örneklemin,

genel konseptiyle ilgili ipucu verebilecek nitelikte dikkat

teorik çerçevesini oturtabilmek için kaynak tarama ile tespitlerin ve çözüm önerilerinin anket uygulama yönteminden

dört bölümden Birinci bölümde organize genel görünümü, ikinci bölümde organize Türkiye’deki süreci, üçüncü bölümde suç örgütleriyle etkin mücadele için gereken özel

ve dördüncü ve son bölümde de kurumunun neden hale yönelik alan

(16)

BÖLÜM

SUÇLARIN GENEL GÖRÜNÜMÜ

A- Mafya (Organize Suç) Olgusu

‘Mafya’ kelimesinin ortaya ilgili bir çok Kelimenin köken olarak tarihte Sicilya’da Arap

akronim kelimelerin harflerinin bir araya getirilmesi) kadar iddialar ortaya

Kelimenin köken olarak Arapça ve ‘gizli’ ‘hafi’

belirtilmektedir. Gizlenen yerlere ‘Mahfel’ veya ‘Mahfelya’ denir. Sicilya bu kelime ‘Mahfelia’ daha sonra

telaffuz, gizli yapan Mafya’ya 5

Akronim olarak en olanlar ise;

Mazzini Autorizza Furti Incendi Avvelenamenti (Mazzini

ve zehirlenmeyi .6

Morte Alla Francia Italia Anela ölüm, kükrüyor) ifadeleridir.7

Bu ve benzeri bir çok göz önüne ‘Mafya’ kelimesinin orijinalinde “Mafya” görülmektedir. bütün dillerde de kelime bu

tek yönlü yapmak olmaz. olarak; salt

organize suç, sosyolojik veya sadece hukuki incelenmesi bizleri Bu tür

mafya tam ortaya gibi, bu konuda

da alanlara sevk ederek, mücadele istenilen sebep olabilir.

5

Çulcu, M., Mafya Üzerine Notlar, 6

Schneider, A. / Zarate, O., Herkes Mafya, S:7 7

(17)

olmakla birlikte bu ‘mafya tipi organize suçlar’ özel olarak seçilmesinin nedeni, organize suç/örgütlü suç gibi kavramlar

daha ziyade hukuki bir olguyu için mafya teriminin,

sosyolojik nitelikleri de olan bir ifade etmesidir. Prof. Dr. Hess ‘merkezi otoriteye yerel güç

olarak Hess’in bu bilimsel bazda en

Her önce olgusu vurgulanarak hem hukuk,

hem de kriminal boyutlar ortaya ‘Merkezi otorite’ devlet otoritesinin siyasi, ahlaki ve hukuki erkini ifade etmektedir. ‘Yerel güç’ ise, geleneksel

ile onun alt örfi hukuk ifade etmektedir. Bu

durum, sosyolojik boyutunu ortaya 8

devlet ve rejim bir gerekir.

Devlet örgütlerin dayanak genellikle dinsel veya ideolojik ilke ve esaslar meydana getirir. Yani bu tip organizasyonlar, devleti ve zaafa

kendi ideoloji ve ilkeleri çerçevesindeki devlet ve otoritesini hedeflerler. Tesis edecekleri devletin kurumsal ve ise, yine

doktrin veya inanç sisteminin Bu tür örgütler, sadece kabul etmedikleri devlet otoritesine mücadele etmekle kalmazlar; zamanda, kendi

ve ile kural ve kurumlara da mücadele

ve yok etmeye

Halbuki devlet veya yok etme gibi

iddia edilemez. Zira mafya, ‘çifte söylemli’ bir biçimi sergileyerek önce mevcut kural ve herkesten fazla sahiplenir görünerek,

kontrollerine ve hatta, bu kural ve ilkeleri gerçekten sahiplenenlere savunur

görünür. Daha sonra da biçimde yönlendirerek, ve

hatta yok sayarak, kendi bir durumuna getirir.9

mafya tipi organize suçlarla mücadelede bir açan ancak, kendisinden öncekiler gibi 1992 düzenlenen bir suikastla öldürülen Falcone konuya

8

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 2001:28-29 9

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 2001:30-31

10

Falcone, G. / Padovani, M., Cosa Nostra, Cep 1993 11

E., Türkiye’de Devlet, Toplum ve Polis, Seçkin 2002:156 12

(18)

Falcone’ye göre kendisinin en çok nokta, kendi içinde bir devlet düzeni Mafya bir güç düzenidir. Devletin trajik bir yetersiz topraklarda devletin yerine geçer. Onun görür. Mafya bir ekonomik düzendir. Öteden beri eylemlerle ve düzenli bir verim ve kazanç Mafya bir suç örgütü olarak Sicilya ve da Sonuçta, eylemlerinin siyasal özü, en ufak bir yer

demokrasiye alternatif bir çözüm 10

Mafya, öznel olarak bir suç örgütünü çok belirli bir alt kültürü, kendine özgü gelenekleri ve olan bir olgu ve ifade etmektedir. Bu içerisinde, ihtiyaç duyan veya herhangi bir konuda durumda

olan bir kendisine yasalara ve resmi kurumlara

müracaat etmek yerine, ve ile sürede çözme güç ve kabiliyetine sahip bulunan mafyaya tercih eder. bu yönde

ve artan bir ilgiyle tercih edilmesi, bu örgütleri gittikçe ve mafya, sosyal kabul edilebilir bir unsuru haline 11

Barzini, zihinsel bir durum ve olan gizli ve bir

örgüt olan mafyadan suçlu veya kanunlara

bütün benimsenmekte ve Bu çerçevede

mafya teriminde temel hususlar

birbirlerine destek vermeli ve

dahi olsa ortak Her

bir ne olursa olsun, mutlaka ve haysiyetini ve

ve küçük bir hakaretin dahi asla müsaade etmemelidir.

Onlar bilmeli ve resmi yetkililer ile asla göz

etmemeli ve onlardan

ise suç yönelik veya

suç için suç örgütleri olarak da bu güç

(19)

suç’, ‘mafya tipi suç’, ‘profesyonel suç’, ‘örgütlü suç’, ‘illegal ‘gizli topluluk’, ‘çete’,

‘örgüt’ ya da basitçe ve çok bir ‘mafya’ gibi terimler, zaman ve ortamlarda organize suç ve suçluluk terimi yerine

ortaya bir alan olan organize suç; hem verici ve ürkütücü suçlu örgütü’ olarak hem de sosyolojik yönüne gönderme yapar tarzda ‘sosyal modifikasyonun hasta olarak da nitelendirilmektedir.

Ancak, son ‘mafya’ Sicilya’daki kökenlerine özel bir gönderme içermeyen ve neresinde olursa olsun, organize nitelemek üzere

bir

Organize suç ve öz olarak, "üçden fazla gizlice biraraya gelerek

yapmak suretiyle ve sürekli bir kazanç

olarak suçlar Organize suçlarda birden

fazla suçlu söz konusudur; bunlar suç olarak birbirleriyle içerisindedirler ve bu de sürdürme

Kamuoyu, yasama kolluk kuvvetleri ve sosyal bilimciler gibi

gruplar ve organize

suç üzerinde ve Bir kesim konuyu

hukuki ele kesim ise sosyolojik veya perspektiflerden durumlarda da, mevcut belirli genel özellikler ortaya konulmak suretiyle, bu kavram ifade edilmeye Kavramsal

sebep olan konular genelde organize suçun kökeni, örgütsel ve eylemleri

Amerika’da organize suçlarla ilgili bilinen Howard Abadinsky, organize suçu toplumsal çerçevesinde tarif etmekte ve çok bir çerçeve çizmektedir. Organize suç örgütlerinin özelliklerinin yer verilen bu

bir özet gibidir.

Abadinsky'e göre organize suçlar; yasal veya yasal olmayan metotlarla para ve güç elde etmek en az üç düzeyli bir sergileyen ve belirli bir

13

(20)

grup disiplininde hareket eden ancak ideolojik olmayan eylemlerdir.13

Abadinsky organize özelliklerini sekiz

a) Organize suç örgütlerinin motivasyonu para ve güçtür. içerikli eylemlerine uygun zemin ve kendilerini korumak için devlet görevlileri ile irtibata geçerler. Bu yönü itibariyle, organize suçlar birkaç suç

örgüt tipinden

b) Kendi içinde sahiptir: Üç veya dört kademeden

dikey bir sahiptir. Askeri sistemdeki ast-üst benzer bir sistemleri

c) ve özel bir üyelik sistemi Bir organize suç örgütü, konusunda özel bir hassasiyet gösterir. Genellikle etnik köken, ve suç gibi unsurlara önem verilir. suç

kurallara uyabilme, verilen emri yerine getirme ve dikkat etme özellikleri

d) grupta ve bir veya

düzenlenen bir eylemde süreklilik dikkat edilir. Kalifiye bir en

büyük budur.

e) verme ve bulunma Bir organize suç

örgütünde her zaman için ve kabul edilmeye bir içgüdü

halinde faaliyetleri gizleme verilebilir.

Bunlar için ahlaki bir yoktur.

f) bölümü bulunur: Bir organize suç örgütünde nitelikli elemanlar

yerine getirilen bölümü Cinayet her türlü

kadar görevler, elemanlar

g) önem verilir: Organize suç örgütleri içinde de bölge ve faaliyet olur. Kesinlikle birbirleriyle rekabet halinde olmazlar. Sadece zaman zaman mücadeleci birimlere içine girerler.

14

Abadinsky, H., 1990:6-7 15

Ryan, P.J. / RUSH, G.E., Understanding Organized Crime in Global Perspective, London: SAGE Publications, 1997:137

16

(21)

h) Kendi içinde ve düzenlemeleri Organize suç örgütlerinin,

yasal organizasyonlar gibi grup içi özel bulunur. Verilen görevi yerine

getirmeyen örgüt müeyyideler 14

Dünyada Milletler Örgütü’nden sonra en çok üyeye sahip ikinci

organizasyon olan Polis organize suç

konuyu biraz daha boyutta ele Buna göre organize suç; esas süreklilik arz eden bir gelir elde etmek ve ulusal

devam ettirmek olan ve bu nedenle faaliyetlerle

olan herhangi bir ya da grup olarak

15

Schelling ‘suçlu organizasyonlardan’

iddia eder. O, suçunun organize suç olarak için

bir çerçeve çizer:

uygun olarak küçük çetelerle bir

olarak elde edilen gruba yeni üyeler için belirli

bir prosedür oylama kazalara ve tutuklanmalara

birbirlerine güvence verebiliyor ve ortak bir emeklilik fonu

pazarlayabilecek esnafla özel polisle olan

düzenliyorlarsa, bir grubu, bir avukat ve bir teknik

görevlendiriyorlarsa, bir çetesi çetelerinin kendi

bölgelerini korumaya olarak yapan elde ettikleri ganimeti

kendi sadece kendi güvenlikleri için zamanda

rakip çeteleri saf için toplu olarak polisle gizli

o zaman organize ve suçu da bir

organize suç 16

Mafya Tipi Organize Türkiye’deki

Genel anlamda Türkiye’de suçlar dört Bunlardan;

Ferdi Suç : Bireysel olarak

(22)

Toplu Suç : Herhangi bir toplu halde stadyumlarda meydana gelen taraftar veya gösteri

Örgütlü Suç : Türkiye’de iki incelenmektedir. Bunlar terör

ve mafya tipi organize de üzere, mafya tipi

organize suçlarda, güden ve üçten fazla bir araya gelmesiyle bir örgüt söz konusudur. Suç cebir, tehdit,

adam öldürme veya yaralama söz konusudur.

1 : Türkiye’deki genel anlamda

17

Kazan, T., Çete, Gizli Toplu Suç Mukayeseli Hukuk ve Türkiye’de Durum”,

Hukuk 2000

Türkiye’de Suçlarýn Tasnifi

Ferdi Suç Suç Toplu Suç

Örgütlü Suç

Terör Suçu Mafya Tipi Organize Suç

Olma

Üçden fazla

Adam Yaralama, Öldürme Tehdit,

(23)

Mafya tipi organize Türkiye’deki durumuyla ilgili

üzerinde Ceza Kanunu’, 13 Eylül 1982 tarih ve 646

kanunun 11. maddesiyle eklenen 416 bis mafya tipi suçlara bir yer göre; örgüt üyeleri, birden çok cürüm

veya olarak ekonomik faaliyetlerin, yetki, izin, ihale ve kamu hizmetlerinin yönetim veya kontrolünü elde etmek veya kendileri veya için kazanç veya yarar veya serbest oy engellemek veya seçimlerde

kendilerine veya oy için örgütün gücünden,

alma ve gizli (omerta) durumundan ise örgüt mafya tipidir. Burada mafya tipi örgütten bahsedebilmek için en az üç ve daha fazla biraraya gelmesi

17

Türkiye’de halk deyimiyle Türk Ceza Kanunu’na göre ‘Çete’, 4422

yasaya göre de Suç Örgütü’ olarak

4422 Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu’nun 1. maddesinin

1. göre suç örgütü’;

veya biçimde bir kurumun, veya

denetimini ele geçirmek; ihale, imtiyaz ve ruhsat etkinlik ve denetim elde etmek; ekonomik faaliyetlerde kartel ve tröst yaratmak, madde ve

ve veya sebep olmak, seçimlerde oy temin

etmek veya seçimleri engellemek zor veya tehdit uygulamak veya

kendilerine tabi zorlamak veya her ne suretle olursa olsun

veya gizli yapmak suretiyle veya korkutma veya sindirme gücünü kullanarak suçlar için kurulan örgüt"

Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu 1. Madde).

Bu maddede örgüt amaç, iki bölüm halinde ortaya Buna göre; örgütü kuranlarda, kendilerine veya

nedeninin mevcut ve olan

Maddenin özel maksatlar ise;

a) veya olarak bir kurumun, veya

(24)

b) Kamu hizmetlerinde, üzerinde etkinlik ve denetim elde etmek,

c) imtiyaz ve ruhsat etkinlik ve denetim elde etmek, d) Ekonomik faaliyetlerde kartel ve tröst

e) Madde ve ve veya

f) Seçimlerde oy elde etmek veya seçimleri engellemektir.

suç örgütü suçunun için, belirli

belirtilen amaçlarla ve yine maddede belirtilen araçlarla birden çok suç üzere fiilen biraraya gerekmektedir. Maddede belirtilen

hususundaki kast, karar ve plan suçun temel

Eski Türk Ceza Kanunu’nun 313. maddesinde ise Çete “her ne biçimde olursa

olsun cürüm için örgüt kuranlar" (Türk Ceza

Kanunu 313. madde).

Örgüt kurmakta özel kast arayan 4422 kanun bu yönüyle TCK 313’den

TCK 313’ün her türlü suçun

kurulabilen bir 313 üncü maddedeki suç, mutlaka bir elde etmek için intikam içinde öç almak içinde sebeplerle

Ancak 4422 kanun genel, amaç olan “kendilerine

ek olarak ikinci olarak belirli maksatlar Böylece örgüt kurma belirli suç hareketleriyle Özetle, 4422 kanunun 1. maddesinde

suç örgütü de bu genel içinde özel bir ifade etmektedir. O da, cebir ve örgütlü olarak

menfaat elde etmeye yönelik belirli

Çete; sözlüklerde, ordu birliklerinden olmayan küçük birlik olarak Ansiklopedilerde, bir yönetiminde, her türlü hukuk ve esnek, kolay davranabilen bozuk örgüt diye Çetelerin, önceden zorla para almak, mal ve insan gibi

eylemler yapmak kez kanun

günümüzde ise amaç resmi ve askeri birliklerin taktik ve hukuki

nedenlerle yapan, resmi nitelik örgütler

(25)

2004 Türk Ceza Kanununda ise “Suç Örgüt Kurma” (Madde 220) düzenlemede kanunun suç fiilleri

örgüt kuranlar veya yönetenlerin hükme Örgütlü olarak suçlar genel bir hüküm olma bu maddede “örgütün

sahip üye ile araç ve gereç amaç

halinde” denilerek örgütün için gerekli olan da

gözetilmesi kanuna göre bir örgütün için üye

en az üç gerekmektedir.

Suç örgütü kurmakla ilgili bu yeni hüküm (m.220) eski TCK’ya göre (m.313) daha bir yapmakta, yerine “örgüt” terimini kullanarak hem

TCK 313’deki örgütü, hem de 4422 kanunda suç

örgütünü içine

Maddenin örgüt yöneticilerinin, örgütün faaliyeti

çerçevesinde bütün suçlardan fail olarak

kabul Örgüt içinde, kendisine suç gibi örgütün uygun

bir görev verilen bu görevini yerine getirmezse, hemen yerine bir

ikame edilebilmektedir. Bu nedenle, örgütün yöneticisi konumunda olan örgütün faaliyeti çerçevesinde bütün suçlardan fail olarak sorumlu

TCK m.220/7’de “örgüt içindeki dahil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyerek eden örgüt üyesi olarak

denilerek, örgütün devam ettirmek ve suç faaliyetlerini örgüt üyelerinin

Bu belirtilen 4422 1. maddesindeki mafya tipi

organize suç örgütleri üzerine Bundan hareketle, mafya olgusu ile kast edilen, mafya tipi organize suç örgütleridir. Organize özel bir biçimine eden mafya tipi suç örgütleri tabiri belirli karakteristik

özelliklere sahip suç suç ortaya

bir

4422’deki hukuki birçok

Ceza kanunu 416 ve 416 bis (ek) maddelerinde normal suç ile mafya tipi örgütlerini birbirinden Buna göre 416. maddede birden

(26)

çok suç için üç ya da daha fazla bir araya gelerek

normal suç tarif etmektedir. 416 bis maddesinde ise, Mafya ve Kamorra

gibi üst seviyede gruplara suç Bu da kanun koyucunun

organize suç modeli olarak mafya tipini esas göstermektedir.

B- Mafya Tipi Organize Tarihsel

ne zaman ve ortaya konusu halen

Bununla birlikte, ve çevrenin, köklerinin çok

eski tarihi ifade edilir.

Alman sosyolog Henner Hess “Mafya diye, somut bir örgüt yoktur. Bir

biçimi Bu ise biçimidir ve tarihini yazmaya

eden ister istemez, Sicilya tarihini de kaleme almak demektedir.18

Bu yüzden daha iyi için, önce onun

yani tarihine bir göz atmak gerekir. Sicilya, tarih boyunca

kesilmeyen pek çok ve maruz 1860 kadar

Araplar, Normanlar, Almanlar ve Bu kolonistlerin her biri, zengin kültürel

Ancak bunlar, vergiler yüklerken,

geçim ipek, pamuk, ve sülfür gibi

da 19

Sicilya, bu süreç içerisindeki binlerce ekonomik, politik ve sosyal

sorunlar, sömürgeler ve sonra 1860 ihtilal ile

ile Ancak, bu Sicilya ve Güney için

ciddi bir ezilmek yerine bu defa da

benzer uygulamalara maruz

1860 sonra ulusal düzenlemeler

eski ekonomik ve suç örgütlerinin Yeni hükümetin,

ve gözle görülür bir Kuzey’i her zaman Güney üzerinde daha bir

18

Çulcu, M., Saran Mafya, 1. Cilt, 1992:5 19

(27)

konumda görmesi, ekonomik Kuzey'e Güney'in sosyo-kültürel önemsememesi ve hafife sonucunda

Kuzey'deki yeni hükümete almaya ve nefreti vurmaya

tüm zamanlarda, sürekli ve yönetimler

etkisiyle, ‘içe dönük’ bir Bu içe dönüklük de, gelen ‘ahlaksal ve hukuksal’ reddederek ‘yerel ahlak ve hukuk’ hakim

ve daha da güçlenmesine yol 20

Bu sonra ortaya örfi ahlak ve hukuk çerçevesinde

Sicilya geleneksel biçimi, 19. ahlak ve hukuk

çerçevesinde tesis edilen merkezi yönetimini temsil eden Roma

yönetimi biçiminin temel ilkeleriyle

Bu durum Sicilya’da yeni bir ‘çifte ahlak ve çifte hukuka’

dayanan mafya tipi toplum ortaya neden .21

Bu ile birlikte tepkiler ve örgütsel bazda suçlu

yol 22

yok etmek veya en gücünü

hükümeti zamanlarda çok ve operasyonlar

ancak hemen hemen hepsi

Bunlardan biri, mafya ile mücadelede dönüm olarak kabul edilmektedir. 1930’lu gelen Mussolini, mafya ile mücadelede Cesare

Ancak, binlerce sebepsiz yere ve devletin

halk kaybetmesine sebep Bu yer ve

faaliyetlerinde daha gizli ve sebep .23

20

Çulcu, M., Saran Mafya, 2. Cilt, 1992:315 21

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 200:37-38 22

Gambino, R., Blood of My Blood: The Dilemma of the Italien- American, Garden City, NY: Doubleday, 1974:289

23

The Observer, 07.05.2000 24

D.Ü., Senaryosunun Aktörleri, Der 1996:235 25

(28)

Zaman zaman mücadele mafya liderleri gizli örgütlenme yolunu tercih ederken, da Amerika'ya göç etmek zorunda

taraftan bir güçlü mafya liderleri, devlet yetkilileri ile olan kullanmak suretiyle polis ve

ve Sicilya'daki devam hükümetindeki

ve II. Dünya dahil olma ile birlikte yok etme veya gücünü azaltma yönündeki çabalar ve sonuçsuz Mafya,

rejimin edilmesinden sonra tekrar sahneye 24

sadece bir içerisinde fazla adam suçunu ve ailelerinden olarak 15 milyon dolar fidye ifade edilen Sicilya gizli suç örgütlerinden çok daha fazla bir

yüz fazla bir devlet

yetkililerinin ve kamuoyunun dikkatini çekmektedir.25

C- Mafya Tipi Organize Ortaya Sebepleri

Mafya tipi ortaya nedenleri yine yereldeki

geleneksel/örfi aramak gerekmektedir. Zira,

ve gösteren hususlar ‘geleneksel/örfi bir tezahürü olarak ortaya Yerelde belirleyen bu kural ve kurumlar, tarihsel süreç içinde toplumsal dokunun hücrelerine nüfuz

Bu kendisine uygun zemin mafya tipi suç örgütleri

toplumda temini için birer alternatif Bu

doldurmaya

Mafya tipi organize genel olarak ortaya ve

kendilerine toplum içerisinde yer belirtilen durumlar etkili olabilmektedir.26

26

M., “Organize Suç ve Ankara Emniyet Organize Suçlar Polis Dergisi, Ankara: EGM Haziran, 2000:149

27

(29)

a)Ülkelerin ekonomik sürekli yüksek enflasyon ve

para yapay ve

b)Ülke yönetiminde süreli de olsa siyasi otorite

yeterince gereksinim duyulan

gibi durumlar.

Mafya tipi suçlar, suçlardan

göstermektedir. genellikle bir suç gerekmektedir.

suçlar için bir kurumu olan cezaevleri de, örgüt

cezaevlerinde bulunanlarla girerek için uygun birer ortam olabilmektedir.

Rusya’da kendisine mücadele polislerin hemen hemen hepsini öldürten, bir çok ülkede faaliyet gösteren ve yine kendisine bir çok ülkede ön tedbir bir mafya lideri ile röportajda, kendisinin adi bir suçtan

cezaevinde mafya tipi ve bu çevreden kendisine

bularak cezaevi bu suçlara ifade etmektedir.

en güçlü suç örgütlerinden birinin lideri olan Dan Raffaele Cutola,

cinayet ve gasp yirmi dört hapis ama buna

cezaevindeyken suç ailesini yönetmeye devam suç örgütü, tarihsel gibi, yeni üyelerinin büyük bir cezaevlerinde

tüm cezaevlerinden sorumlu Gian Carlo Caselli ile mafya ile mücadeleye cezaevlerindeki mafya liderlerinin

dünya ile keserek ‘Yüksek Güvenlik Hapishaneleri’ ile

özel hapishaneler ve bu sayede örgüt üyelerini son teknolojik

faydalanarak gözlem Sonuçta etkin

mücadele 27

bir neden ise, ülkelerdeki rejim

Bloku ülkelerindeki ekonomilerin, serbest piyasa ekonomisine geçerek dünya ekonomik sistemine organize suçlar için uygun faaliyet

ve organize sürecini de

28

Ziegler, J., Suçun Derebeyleri, 1998:28 29

Clutterbuck, R., (1990, 1992): Terrorism Drugs and Crime in Europe After Routledge, London 1990:9

(30)

ülkeler ekonomik giderek

ekonomik Özellikle Orta ve

eski sosyalist ülkelerinin, ekonomik anlamda yeniden sürecinde kaynak

bulma sermaye mümkün az

zorluk yoluna Avrupa ülkelerinin serbest piyasa ekonomisine sürecinde zorluklar, organize suçlar konusundaki

ve ekonomik sistemlerinin yeniden sürecinde organize suç örgütlerinin istismar edebilecekleri bir ortam 28

Ekonomik getiri olarak çok büyük miktarda paralara hükmedilmesi,

ortaya tetiklemektedir. Dünya genelinde organize suç örgütlerinin gücünün

ellerinde büyük maddi imkanlar göz önüne son derece

tehlikeli boyutlarda söylemek yeni veya sürpriz bir saptama Bu yükselen gerek demokratik ve gerekse

ülkelerde olarak da bir ifade edilebilir.

Özellikle ve yeni tüketim ürünlerinin bir zorunluluk olarak

piyasalara ancak bu ürünlere normal yollardan inanan

insanlar paraya, maddi güce kestirme ve kolay yoldan ve toplumda atlama, önemsenme ve otoritesini kurma gibi cazip bir alternatif mafya

her geçen gün yoldan zengin olma

hayalleri kuran bu hayallerini süsleyen rakamlar da oldukça olabilmektedir.

Kolombiya'da 14 sterlin olan kokainin Avrupa

durumunda 35.000 sterline ve hatta sokak ise,

70.000 sterline gerçekten ürkütücüdür.29 Bu sona yapabilen bir mafya örgütü, bire yüz kazanabilme gibi bir kazanç

her ekonomiye yeni dünyada, çok

durumu, suç örgütlerini riskleri alma bu alana sevk etmektedir. Sorunun toplumsal düzene ve ülke rejimlerine yönelen tehdidinin boyutunu biraz açmakta fayda görülmektedir. Organize sadece bir olan

30

(31)

ticaretinin cirosu 500 milyar dolar olarak tahmin edilmektedir. Bu organize suçlar içerisinde sadece bir sektörden elde

organize suç örgütlerinin faaliyetlerine

hesaba çok daha büyük kesindir.30

ATO 2004 Mafya’ raporda da,

Türkiye’deki mafya tipi suç örgütlerinin 60 milyar dolara hitap ettikleri

tespitlere yer 31

Böylesine yüksek elinde bulunduran organize suç örgüt liderlerinin

eleman bulma bir gerçektir. Bunun da ötesinde, finans

durumu bu rakamlarla ifade edilen organize suç örgütlerinin, toplumu sevk ve idare eden siyasilere veya bürokratlara çok zorluk görülmektedir.

Clutterbuck bunu özetlemekte: toplumunda

seviyedeki polise, hakim, ve gizli servis

kadar onlara etki etmektedir. Bu durum sadece özgü organize suç örgütlerinin özellikle faaliyetlerini

Peru, Kolombiya, Rusya Federasyonu, Polonya ve benzeri ülkelerde de söz konusudur.32

D- Mafya Tipi Organize Özellikleri

Mafya tipi organize özellikleri genel olarak

sistemin bir sonucu olarak zamanla çok yönlü ve özellikler görülecektir.

Organize suçu unsurlar arz etmektedir. Ülkelerin

ekonomik, sosyal, siyasi ve hukuki bu unsurlar Bu

nedenle, legal içerisinde kendisine yer edinen organize suçu etmek oldukça zordur.

sona ermesi ve giderek global bir köy haline

ülkelerin ve da

Bu yeni göre bir ülke olmak olarak

London 1990:8-9 31

ATO Raporu, 2004 32

Clutterbuck, R., (1990, 1992): Terrorism Drugs and Crime in Europe After Routledge, London 1990:8-9

(32)

Elbette serbest sadece iyi niyetli insanlar niyetli olmayan gruplardan biri de organize suç örgütleridir.

ülkelerle ya da ülkeler yapabilen global bir

sahiptirler.33

Her türlü ekonomik takip eden suç örgütleri, suçtan

ticari usul ve yöntemlerden faydalanarak aklama yerine getirmektedirler. organize suç ve teknolojik alanda olabilecek

tüm en iyi takip edecek Ekonomik ve ticari

içerisinde bulunan, ve borçlu konumundaki bir araya getirip, kendilerini (onlar hakem tayin edip iki taraftan da para

yer almak suretiyle tahsil olan paradan, yüksek miktarda pay

Kamu kurum ve ihalelerde,

ihaleyi kendi lehlerine döndürmekte ve taraf ihaleleri

için gayret göstermektedirler. kendi istedikleri için; öldürme, yaralama dahil olmak üzere her türlü tehdit ve yöntemine

34

Sözüer, organize yedi karakteristik belirtmekte ve

1- Organize suç örgütleri, genellikle kanunen olan ve toplumun kesimlerince talep edilen mal ve hizmet

2- Kazanç ve güç için fonksiyonel ve bir düzen içinde faaliyet göstermekte, stratejik ve taktik planlar çerçevesinde, rasyonel bir hareket

göre suç ve suçlar faillerden

Ancak, her suç örgütü biçimde bir içinde olmayabilir.

3- zamanda ve bir biçimde kazanç maliyeti riski

az kriminal faaliyetleri tercih etmekte ve ihtimalini azaltmak

için olmayan suçluluk Zira

madde ve illegal gibi suçlarda, suçun

kendi suçu ihbar etmekten

33

Kaplan, V., e- 2003:145

34

(33)

4- ve legal faaliyetlerini bir biçimde hukuka fiillerin gizlenmesi ve legal hale getirilmesi kara para

5- için Her zaman cebre

veya kullanma tehdidine, örgütün ayakta tutmak,

örgütün denetimini ve ihlal eden üyelerini örgütün

veya için

6- Etkili bir suç korunmak, organize suçlulukla mücadele

edecek ya da nötralize ederek hukuki almak,

hukuka yollarla elde edilen veya toplumda kendi

olumlu bir imaj için siyaset, polis, adliye, ve ekonomi çevrelerine nüfuz etmeye Böylelikle kamu veya toplumda önemli konuma sahip çevrelerde bulunan güç ve prestijinden yararlanmak isterler. Zira bu çevrelerden destek görmeden organize suç örgütlerinin

mümkün

7- mal ve hizmetlerin elde edilmesi ve için ulusal ve

planda yapmak suretiyle ve içinde ortak bir

üyeler suç örgütüne aidiyet duygusu ve bu

üyeler için gerekli olan örgüt 35

Yenisey, organize edilmesinde kriterleri;

a)

b) Profesyonellik,

c) Tüccar gibi davranma, d) tedbirler alma, e) Bölgesel veya f) g) alma, h) Yüksek hayat i) 35

Sözüer, A. Suç Örgütü ve Özel Tekniklerinin Türkiye’deki Boyutu” in: AB Uyum Süreci Organize Suçlulukla Mücadele, Panel 05 Ekim 2001, Bildiriler ve

(34)

j) Medya

ile olarak belirlemekte, faillerin devlet idaresinde önemli rol oynayan

herhangi bir ve kurmaya da bir gösterge

olarak kabul etmektedir.36

Mafya tipi organize suçlara olarak ortaya konan kriterler de birbirleriyle mafya, ister örgüt, ister çete, ister ister cemiyet, isterse de olsun, hangi isimle ABD dahil Avrupa ülkelerinde suç organizasyonundan söz edebilmek için genellikle sekiz kriter

Avrupa Organize Suçlarla Mücadele Grubu’nun 28-31 Mart 1996

Leipzig kentinde organize suç örgütünün

kriterleri 37

- kazanç elde etmek için fonksiyonel bölümü ve bir

- kural olarak suç ile - Suç süreklilik göstermesi,

- Suç organizasyonu içerisinde sisteminin - ve tehdit gibi yöntemlerin

- Kamu ve/ veya özel sektöre nüfuz edilmesi, - Kara para yöntemlerine

- Paravan tespit

Ülkemizin de üyesi için çaba sarf Avrupa organize suçlulukla ilgili kriterleri belirleyerek, zorunlu ve opsiyonel kriterler olmak üzere ikiye

1) Zorunlu Kriterler - Üç veya daha fazla

- Uzun veya belirsiz bir süre için bir araya gelme, - suçlardan mahkum veya olma, - Kazanç ve/veya güç elde etme

36

Yenisey, Suç Örgütleriyle Mücadele”, Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu Semineri, Adalet Ankara,1999:35 37

(35)

2) Opsiyonel Kriterler

- Örgüte her belirli bir görevi veya rolünün - Belirli bir iç disiplin veya denetimin

- veya tehdide müsait

-Siyaseti, kamu idarelerini, güvenlik güçlerini, veya ekonomiyi yolsuzluk veya yöntemleri kullanarak etkileme

- Ticari görüntüsü,

- Kara para aklama faaliyeti gösterme, - düzeyde faaliyette bulunma,

Mafya tipi organize önemli bir içe dönük ve

grubun için dikkat edilmesidir. Bu

‘Susma da ünlü ‘Omerta literatüre

1970'lerde büyük bir polis için 76

bir baba, ABD’de ‘Mafya ile bir CD duyunca

“Ben öyle bir diyor. Muhabir çevredekilere nedenini

‘Omerta’ Yani 70'lik baba, konusunda bile, ünlü suskunluk

riayet ediyor. tam da, Mimmo'nun CD'de yer

alan birinin sözlerine denk “Duymayan ve adam,

38

E- Mafya Tipi Organize Suç Örgütlerinin Finans

Sosyal bir doktrin, politik veya ideolojik bir bulunmayan mafya tipi organize suç örgütlerinin en büyük hedefi, para ve güce sahip

Dünyada mafya tipi organize suç örgütleri ile mücadele örnekleri

bu tip finans yönelik olarak

operasyonlar neticesinde daha olumlu neticeler görülmektedir.

Ekonomik suçlar içerisine, gelir elde etmeye yönelik tüm faaliyetler

girer. Bu nedenle, insan ticareti,

sahtecilik, ve ticareti vb. gibi adam

öldürme veya gibi mafya tipi suçlar da ekonomik suçlar

38

(36)

incelenmektedir. Suçu belli bir birikim ve sahip olabilecekleri gibi, insanlar da olabilirler.

Ekonomik suçlarda, suçu iki yöntem

söylenebilir. Bunlar;

Bireysel Suçlar: mülki ihlali, vergi vb. gibi

faaliyetleri içermektedir.

Organize Suçlar: kumar vb. gibi faaliyetleri .39 Ekonomik suçlar, günümüzde en önemli faaliyet haline

Öte yandan, dengesiz ya da yetersiz ile her

ikisinin ülkelerde suç çok yüksektir. Suç ekonomik gücü kendi tekellerine almaya bu güç ise özellikle az ve

ülkelerde politik gücü de etki ve dahil etmektedir.

Organize bu suçlardan elde edilen

gizlenip yasal kazanç olarak gösterilmesi suretiyle, ekonomik sisteme zorunludur. Zira, organize suç örgütlerinin büyük bir bölümü kara parayla beslenmekte, ve silah veya suçlar sonucu elde ettikleri gelirleri, örgütün ve büyümesi için

Bireyler suçlar, sadece ve çevresine

zamanda topluma ve devlete de zarar vermektedir. suç neticesinde elde edilen gelir ve bu gelirden aklanan tutar ise, ekonomik, sosyal, ahlaki, stratejik ve siyasal olumsuz etki ve sonuçlara yol Bu etki ve sonuçlar hem ulusal hem de düzeyde ortaya

korkulu haline gelen Rus hem yurt içindeki hem de

yurt faaliyetlerinin, 1998 bu ülkede ekonomik krizin

nedeni resmi makamlarca ifade 40

39

Özsoylu, A. F., “Suç Ekonomisi ve Mafya”, Ekonomik Forum Dergisi, 15 1998:12 40

Yetim, S., Kara Para Aklama ve Mafyokrasi, Nesil 2000:12 41

Yetim, S., Kara Para Aklama ve Mafyokrasi, Nesil 2000:13 42

A., “Sosyolojide Hermeneutik Felsefe Türk Felsefe Ekim 1992:65

(37)

Japonya'da 1998 ortaya ekonomik krizin en önemli nedenlerinden

birisi, mafya 800 milyar kredilerdir. Bu tutar 1996

GSMH'sinin %17,4'üne 41

BÖLÜM

SUÇ

A- Türkiye’de Mafya Tipi Organize ve

Türkiye’de mafya tipi organize ortaya ve özellikle son dönemlerde gündem haline gelmesi, ülkelerdeki mafya tipi organize

ortaya süreciyle genel anlamda benzerlik göstermektedir.

göre, bugün içinde toplumsal ve kültürel

için, toplumsal ve kültürel tarihsel süreç içindeki ve

sisteminin ve çözümlenmesi

gerekmektedir. Bir toplumun kültür tarihi ile ve sistemini bilmeden,

günümüz ve anlamak,

bir “bugünün ve çözüm önerebilmek için, öncelikle

anlamak ve özünü kavramak gerekmektedir.”42

döneminden itibaren Türkiye’deki mafya tipi organize

sosyal tarihçe çerçevesinde bu tür

kökeninde dönemsel olarak zaman zaman ülkede nedenlerle devlet otoritesinin yok sonucu meydana gelen doldurmak üzere ortaya yeni güç

görülecektir. Yeni güç kastedilen, bir nevi birbirlerinin

olan ve son ‘baba’ gibi toplumda

koruyucu bir rol olan

Büyük olarak külhanbeyleri, ve

hali olan Türkiye’de öncelikli olarak sosyal

(38)

mitolojik boyutudur. Oysa bu boyutun gerçek girift organizasyonlar yer Eskinin ve günümüzün anlamak için Türkiye’deki bu tarihi bilmek önemlidir.43

Türkiye’de tarihi söz konusu zaman dönemine geri

dönerek gerekir. Oralardan

kültürel kodlar, günümüz görülebilir.

Eldeki vesikalara göre bu sosyal simgesi olarak bilinen ilk levent, bölük yahut daha uygun bir Celali Reisi, Bolu ile

Gerede 1581’den itibaren, iki yüz bir grupla ve

efsanesinin olan olarak

genellikle servet sahiplerine, yapan ehli örf ile ehli (Resmi Kurumlar), tefecilere eylem hatta yoksul haydutlara koruyup

bir sosyal boyutunu ortaya

ve 44

Ülkede zaman zaman meydana gelen isyanlar, otorite en önemli

sebeplerindendir. 15inci meydana gelen hareketi buna

örnek olarak verilebilir.

15inci itibaren alanlardan kentlere

15inci o zamanki Avrupa çok büyük

bir olan çeteler boy Burada ilk kentsel suç örgütü olarak ‘suhteyan hareketi’ görülmektedir. Suhte, medreselerde okuyan verilen isimdir. Bu okullardan ihtiyaçtan çok daha fazla mezun ve bu durum

20inci olan ülkelerde de gibi yol

Kendilerini devrimci olarak bu terk

gruplar dükkan ve evleri Bu faaliyetlerinin hedefleri

zenginler, devlet ve devletin Çalmakla

zamanda 45

otorite bilen ya da bir mevcut bir otoriteye

dayanan, güçlü mahalle da serüvenlerine

43

Bovenkerk, F. / Y.,Türkiye’nin 44

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 2001:407 45

(39)

Bu günlük semt sakinlerinin

savunmak gibi sosyal motifler görülebilirdi. Bu 1794 III.Selim’in

askeri nedenleri yer 46

Toplumsal tarihimizin her alanda en önemli biri de

Celali olarak kabul edilir. ve isyan profilin incelenmesi bizlere Türkiye’deki mafya tipi

organize göstermesi önemlidir.

Celali ifade etmek gerekirse, yerel güç

sosyal nedenlerle konumda bulunan unsurlarla organize olarak merkezi otoriteye ve onu yok eylemlerindendir. Bu nedenle, tam mafya tipi bir karakter sonuç olarak da Anadolu genelinde, bir biçimde mafyavari ve örgütlenmelere yol

Celali mafya, haydut, asi, bürokrat ve askeri safta,

amaçlar bir araya Bu birbirini izleyen olaylar

silsilesi, Anadolu’yu etkin bir mafya tipi örgütlenmenin kontrolüne

Bu durum, sadece dönemiyle da çok uzun boyunca toplumsal ve toplumsal psikolojinin etkilenmesine yol açarak, derin izler

47

Bu en önemli biri de toplumun tamamen maruz

terör faaliyetlerine itilmesidir. Çekinmeden kaba kuvvete bu

dönemde, bir yandan yandan devlet Halk ise iki

maruz ve yer

alan asiler ve terörize etmesi mafyavari toplum önemli bir unsurunu

Bütün bu ve 17inci Devletin,

yönetimin, toplumun ve sistemin temel bu

toplumun temel hücrelerine nüfuz ve sonraki da elverdikçe, etkinlik ve su yüzüne

ve ele bir nevi

birbirlerinin görülecektir.

46

Bovenkerk, F. / Y., Türkiye’nin 1998:110 47

(40)

sonra edilen ilk hamam, Gedik

Bu çok

külhan, biçimde özellikle

mevsiminde yersiz yurtsuzlar ilk kez bu burada

Böylece de ilk kez, Gedik

örgütleniyordu.48

Döneminde ortaya kimsesiz ve suça

bünyesinde ve etmesi son derece sosyal

bir nitelik Üstelik, külhanbeylerinin veya bu, yasal veya

yollarla temin ettikleri yiyecek, giyecek ve kendi adil biçimde tüketmeleri de, bu ‘suç kurumunu’ zamanda ‘sosyal karakterli bir kurum’ büründürüyordu. Bu nedenlerle ritüelleri, ilkeleri ve

ile mafya en görüntüyü ifade ediyordu.49

Bu kurumu zamanla toplumda alternatif bir adalet

haline geliyor, görevleri sadece hamamdaki düzeni

Ancak, kendisine sosyal bir rol üstlenen kurumu zamanla dejenere oluyordu.

Külhaniler esnaftan yiyeceklerin ödemekten

istemekte eden toplanarak hem hem de tüm

Üstelik da tahrip

Külhaniler zamanda haraç da ödemeyen

esnafa önce ihtar kendilerine bir güçlük

halinde ekmek ve ikaz o esnafa

köpekleri musallat ederek Son ise kaba kuvvet

darp etmekten kadar her türlü 50

ilginç ise, külhanbeylik sadece kriminal bir günümüzdeki mafya tipi örgütlenmelerde gibi örgütün sosyal bir nitelik

48

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 2001:379 49

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 2001:403 50

(41)

Nitekim, günümüzdeki mafya tipi organize suç örgüt büyük bir gibi, o devrin külhanbeyleri de bazen görünürde legal

toplumun legal bir unsuru gibi

Külhanbeyleri bir yandan bu tür sosyal görürken ve hatta hastalara olup, kimi zaman hamallarla birlikte taraftan da

faaliyetlerini Külhanbeyleri kötü nedeniyle

olarak ve fakat bu kötülükleri bile yine kural ve kaideler çerçevesinde

ilkelere uyarak 51

Tüm bunlara külhanbeyleri kent toplumun tehdit

ederek çevresindekileri merkezi otoritenin tesis yasalara uymak

yerine yok sayarak, geleneksel ahlak ve hukuk bir

ilkelerini tesis etmeye çevrede gayri ahlaki eylemlerde bulunmaktan ve son çözümlemede de mevcut sistemi tehdit ediyordu. Nitekim bu tehdidi ortadan “Cihan Ser-Askeri” diye

(1809-1877) 600-700 bulan külhanbeylerini askere

böylece külhanbeylik tarihe 52

Gerçi, külhanbeylik devletin bu tür önlemlerle ortadan ama

gelenek sürdürüyordu. Bunun en önemli ise,

‘sosyal etkinlikten ve dayanaktan yoksun bir benzeri’ olan

Ülkemizin hemen hemen her ve dönemlerde,

çevreye Bu da ister istemez

sürüklendikleri olaylar ve ortamlar toplumun merakla, hatta korkuyla izledikleri insanlar

Cumhuriyet öncesinde kez olarak bilinen ve uzun

görüntüsünü isim sürdüren bu özellikle büyük daha

sonraki zamanlarda olarak

51

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 2001:379 52

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 2001:382 53

K., Ankara S:5

54

Çulcu, M., Her Sakaldan Bir E 2001:383 55

K., Ankara S:6

56

(42)

insan her zaman özü sözü bir, iki yüzlü davranmayan, arka

ve olan Böyle

atmak, laf bile görülmezdi. Bu özelliklerinden

olan bir insan çevresine ve güven Zaman zaman toplumdaki durumunda olarak sosyal bir rol üstlenirlerdi .53

külhanbeyleri gibi belli bir mekanda topluca külhanbeylerinin ritüel ve kaidelere tam

külhanbeyleri gibi kendi semtlerinde suç çevrenin sosyal

kazanmaya ve bu bir konum elde etmeye

Fakat bu da yine kendileri yok sayarak 54

Türkiye’de uzun bir zaman sürdüren ve nedenleri

üzerinde, hiç kimse ve Bir yönüyle

bir olarak ele hiçbir sosyolog, pedagog veya psikolog bu çok önemli konuya nedense el atmak 55

Türkçe literatürde suç örgütlerinin, yani yer

‘baba’ olarak öncüleri Onlar zamanda cesur

olmak, yasa namuslu ve mert olmak, korumak gibi

meziyetleri de beraberlerinde

Mafya tipi sürecine Cumhuriyet dönemi itibariyle

daha çok ekonomik toplum üzerinde olumsuz etkilerin ülkeyi mafya tipi suçlara uygun bir ortam hale görülecektir.

Türk 1950-1980 ekonomik tercih ve kaynaklanan

bilerek 56

Cumhuriyet Dönemi’nin beri iktisadi hayata, özel kesimle devlet

özgül Öyle ki ilk devlet

adeta söz konusudur. 1950’lerden sonra devlet ve

57

Adaman, F. / A., Hane Gözünde Türkiye’de Nedenleri ve Önlenmesine Öneriler, Tesev 2001:21

58

(43)

Toplum olarak birlikte gerek

siyasetçilerin, gerek ön plana 57 Bu

topluma da Toplumun fertleri de bu bir araya

ve suç

Türkiye’de son özellikle 1965 günümüze kadar en çok ve sosyal etkili olan sorunlardan birini ve hatta gelenini mafya tipi suçlar etmektedir. süreçte ekonomik ve siyasi

ülke yönetimini giderek zorlarken, mafya tipi da büyük

bir Ekonomik ve siyasi giden ‘mafya tipi

eylem ve etkinlik sürekli ulusal ve küresel

zeminde meydana gelen ve Türkiye’deki da yolunu

58

ve suç örgütleri, son dönemleri ile Cumhuriyetin ilk

dönemlerinde söz ettiren sonra

mafya ve 1970'li ise hem ülke içerisinde ideolojik sonucu ihtiyaç duyulan silah ve benzeri gereksinimlerin ve hem de o ekonomimizin

büyümesi ile Türkiye’de palazlanmaya

B- Türkiye’de Mafya Tipi Organize Neden Olan Etkenler

Organize terör örgütlerinin ve eylemlerinin ve ülke

ekonomisinin 1970'li ve bu dönemde

bir tesadüf olarak Bu dönemin belirgin özellikleri

devlet otoritesinin koalisyon hükümetlerinin

gelmesi, ekonomik ve gelir yerine

hantal ve devlet bürokrasinin gelir giderek

59

Bal, / Özcan, M., Türkiye’de Organize Suçlarla Mücadelede Yöntem 2001:39 60

Çulcu, M., Mafya Üzerine Notlar, 1998:114 61

Ireland, T.R. The Economics of Crime and Punishment, Washington, DC: American Enterprise Intitute for Public Research,1973:172

62

(44)

ve köylerden kentlere bir demografik

nüfus hareketlerinin 59

Türkiye’deki mafya tipi organize yol açacak olan

olaylardan birisi de hiç siyasi Türkiye’nin

asker bir süre sonra ABD’nin Milletler’e ambargo

yer için çok büyük bir Ambargo

yeterince ancak bir süre sonra devletin döviz ile birlikte, ülke giderek 70 cente muhtaç hale 60 Bu

durum, 1930’lu ABD’deki içki toplum duyulan

gereksinimin mafya tipi örgütlerce ve böylece ülkede suç örgütlerinin neden olan benzer bir süreç

Ireland, büyük bir organize suç örgütünün, “kontrolü ve yönetimi

bulunan belirli hizmet ve üzere

ve ikincil bir hükümet söyler. Bu hükümet, suçlular için, suçlular seçilen ve suçlulardan bir hükümettir. Bu çerçevede, organize suçlular, kanunen mal ve hizmetleri istekli sunmak

illegal faaliyetlerin yerine getirilmesine 61

bu dönemde toplumda böyle bir rol üstlenen suç örgütleri, ampulden pirince, trikotaj malzemelerine kadar ülkenin bütün gereksinimini illegal

yollardan Mafya sadece sanayiinin

ülke gereksinim duyulan stratejik

maddelere de el Döviz sorununu ise ve silah yaparak

Böylece mafya, bir kendini sanayi

güvenilir bir partner durumuna 62

Türkiye’de yakalanan tabancalar bu kanaldan temin edilerek sevk ve bu silahlarla eller bir gün kesimden, gün ise sol kesimden

öldürerek, 12 Eylül müdahalesinin bilinen gerekçelerini

(45)

dört içinde, 822 bin 724 adet marka tabanca, makineli tabanca ve otomatik tüfek ile marka ve çapta milyon 458 bin merminin ele

bildirmektedir. 1965 1980 kadar ele geçen mermi 32 milyon, tabanca ise 150 bin 63 12 Eylül dönemindeki

silah konusundaki arz ve talep Türk büyümesinde katalizör rolü

1980'li itibaren ihracata verilen sayesinde,

kara para dövizler ihracat gibi gösterilerek ülkeye Bu arada silah 12 Eylül 1980 müdahalesinden sonra yerini

1980’li Türk için gerekli iç ve

Çünkü ekonomi kamu özel kesime

yönünde ancak gerekli hukuki ihmal Türk ekonomisi da serpilirken, en büyüme hizmetler sektöründe

Bu sektördeki temposu ve yüksek enflasyon, çek-senet

meydana Kamuya kaynak adalet sistemi

de nasibini için mahkemeler acil taleplere Yerel çetelerin

çok daha verimli hale en etkili ceza

infaz yöntemi

palazlanan mafya kendisine olarak ekonomiyi sermaye sebep olur ve ekonomik krize yol açar ekonomiyi kayda almaktan hep

Ülkelerin kara para aklama ile mücadele gibi

mafya ile mücadele etmeye bir ülkede bile, 1986 bir kanun Türkiye’de ise söz konusu kanun ancak 1996

ekonomi ile suç ekonomisi fark çok

ekonomide üretim Gelir vergi korkusuyla Suç ekonomisinde üretim gelir o yüzden

63

Mumcu, U., Papa-Mafya- Tekin 1995:118 64

Güner, S., Organize Suç Örgütleri, Kara Para ve Bilgi 2003:70 65

Güner, S., Organize Suç Örgütleri, Kara Para ve Bilgi 2003:62 66

(46)

Türk ekonomisinde kaynak her zaman çok önemli Çünkü iç tasarruflar yetersizdir. 24 Ocak 1980 Ekonomik ile

Stratejisi” yerine ise

hedef alan bir ticaret Mafya tipi örgütler, 1980

ilan edilen ihracat paravan olarak Hayali ihracat yoluyla

hazine mafya çetelerine 1980 3-4 bin olan

1999 24 bini 64

Fransa gibi nüfus olarak bize olan bir ülkede toplam 30.000 hakim görev yaparken Türkiye’de sadece 5.500 hakim görev Bu da adalet sistemimizin geç tecelli etmesinin sebeplerinden biri olarak

kabul ve birçok 65

1999 çek senet muhalefet nedeniyle 500

tutuklama verildi. Avrupa Organize Suçlarla Mücadele

Grubu Üyesi Prof.Dr. Bahri Öztürk’ün bir deneklerin %23’ünün ortaya Deneklerin %32’si sorunu kendilerinin

belirtti, giderim diyenler ise %30’da 66

Türkiye’deki 1986 ve 1998 tarihleri çek ve senetler

çek tahsili için mafyaya

müracaat ettikleri ve buna paralel olarak mafya tipi organize da bu tarihlerde faaliyet olarak çek-senet belirledikleri verilen tablodan

(47)

YILLAR ADET 1986 95.000 1987 157.000 1988 350.000 1999 417.000 1990 589.000 1991 732.000 1992 484.000 1993 467.000 1994 648.000 1995 471.000 1996 598.000 1997 778.000 1998 1.088.560 1985-1998 döneminde çek .67 Tablo 1 : 1986-1998 çek-senet

ülkedeki ekonomik ve siyasi hayattaki her türlü takip etme sahip suç örgütleri Türkiye’de de 1980'li strateji ve metot

Özellikle ekonomide radikal gümrük

düzenlemeler ile serbest hale getirilmesi ve benzeri düzenlemelerin, Türkiye’deki karaborsa düzenine ve buna

hareketlerine önemli bir darbe ifade edilebilir. Ancak organize suç, Özal döneminde hareketlilik piyasalar ve liberal ekonomiye ile birlikte

olarak ülkemiz üçüncü dönemi ve

vizyonunu ve ülke sistemine etkisini yeni bir boyuta

Yeni düzenlemeler bocalayan 1987 bu

düzenlemelerin Özal'a suikast bulunma

kadar bir 68

67

Yetim, S., Kara Para Aklama ve Mafyokrasi, Nesil 2000:70 68

Şekil

Tablo 12 :   yer itibariyle
Tablo 18 :      yönelik
Tablo 31 :   güvenlik güçlerinin   konusundaki
Tablo 36 :   suç örgütü   tehdit edilmeleri    tutum ve

Referanslar

Benzer Belgeler

 Pazarlarda, cadde ve sokaklarda yasa dışı tütün/tütün mamulü alınıp satıldığını gördüğünüzde Alo 155 Polis, Alo 156 Jandarma, mahalli mülki

Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele (KOM) Daire Başkanlığı (2007:60) tarafından organize suç; geniş anlamda, cebir ve tehdit uygulanarak, sindirme, korkutma,

Aklama ile güdülen nihai amaç, gelir getiren pek çok suçla, bu suçlardan elde edilen gelirlerin yasal görüntü kazanmasının önüne geçmek suretiyle suçlular veya

Buna göre aklama suçu; Türk Ceza Kanununun 296’ncı maddesinde belirtilen haller haricinde, Kanunun ikinci maddesinin (a) bendinde sayılan fillerin işlenmesi suretiyle elde

Özellikle bazı insanlar “The God Father (Baba)” serisini ya da “Good Fellas”, Dokunulmazlar (Untouchables)”, “Heat (Hesaplaşma)” ya da daha nice

Aklamaya dâir önleyici tedbirler etkin şekilde uygulanmalı, varlık barışı uygulamaları kapsamında beyan edilen ekonomik değerlerin kara para aklama

Rüşvet, alıcıyı görevlerinin ifasında kanuna aykırı bir şekilde belirli davranış, karşılık, hizmet veya menfaat sağlamak üzere motive etmek veya bunun için ödüllendirmek

Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler Başkanlık ile Kanunun 3. maddesinde belirtilen diğer yetkililerce istenilecek her türlü bilgi ve belgeyi vermek ve