Proje ve uygulamalar:Nail Çakırhan (1983 Ağa Han Mimarlık Ödülü sahibi):Muğla yöresi geleneksel mimarisinde yeni uygulama örnekleri

KASIM 1984

SAYI-.99

350 TL

Yaşadığımız toprakdan kültür mirasımız.

Fabrikalar Durağı Levent - İstanbul Tel: 164 6 4 6 6

\ İŞ G Ü D E R

♦ ♦ ♦ E R D O Ğ A N L A R Ş u b e : S E R A M İK S A N A Y İ ve B a ğ d a t C a d . 214 T İ C A R E T A .Ş . S e la m iç e ş m e -İS T A N B U L T el: 355 28 38 - 358 23 17 Ş u b e : O r t a k l a r C a d . N o : 1 T e rs a n e C a d . N a fe S o k . M e c id jy e k ö y -İS T A N B U L 1-3 K a ra k ö y -fS T A N B U L T e l: 166 76 95 T e l: 155 53 12 (3 H a t) F a b rik a : 155 65 08 - 155 47 06 S a rıg a z i K ö y ü 155 29 01 Ü m ra n iy e -İS T A N B U L

Hergün nelerle

karşılaşıyoruz, irili ufaklı

ne çok aksilikle. Kimi zaman duyuyoruz,

okuyoruz bunları. Kimi zaman da yaşıyoruz.

En umulmadık şeyler bizim de başımıza

geliveriyor...

Anadolu Sigorta her ihtimali düşündü

ve bir sigorta poliçesinin kapsamına gire­

bilecek en çok teminatı verdi.

Canınız, malınız kin.

işte Mavi Sigorta Poliçesiyle 17 ayn teminat:

• Tam kagir olması koşuluyla,eviniz yanarsa, gaz tüpü ya da başka nedenle meydana gelebilecek bir

patlamadan zarar görürse, dıştan ya da içten su basmasından, fırtınadan, yer kayması ve deprem gibi doğal afetlerden, herhangi bir taşıt çarpmasından, dumandan, kargaşa, toplu ya da bireysel gösteri hareketleri sonucunda zarar görürse, 1 milyon liraya kadar,

• Hem eviniz, hem eşyanız yanarsa, ayn ayrı 1 milyon liraya kadar,

• Evinize hırsız girerse, çaldığı veya tahrip ettiği eşya için 1 milyon liraya kadar,

• Siz ya da ailenizden biri kazaya uğrarsa 250 bin liraya kadar,

• Kaza sonucu yapılacak tedavide, yine siz, eşiniz ve 6-16 yaş grubundaki çocuklarınız için 50 bin liraya kadar tazminat ödüyor.

Mavi Sigorta’dan, yılda toplam 6.079.-TL. prim ödeyen mal sahipleri gibi, kiracılar da 5.117.-TL. ödeyerek yararlanabilirler. Üstelik Mavi Sigorta primi

taksitle 6 ayda da ödenebilir.

Mavi Sigorta, eksiksiz tazminat ödemesi ve 1 yılı aşkın uygulamasıyla sigortacılığımızda çok önemli bir aşamadır.

Siz her ihtimale karşı Anadolu Sigorta’ya uğrayın. Mavi Sigorta poliçenizi alın.

Mavi Sigorta Poliçesini. Anadolu Sigorta Acenteleri ve Tüm İs Bankası şubelerinden sağlayabilirsiniz.

O Anadolu Sigorta bir Türkiye İş Bankası kuruluşudur.

EV&OFİS

A y lık EV&OFİS

İL B A S ile ri B a sın Y ayın E n d ü s tris i A la y k ö ş k ü C ad. N o:9 C a ğ a io ğ lu -İS T A N B U L T el: 526 61 4 4 -5 2 6 82 42 •HALDUN SIMAVI İLBAS İleri Basın Yayın Endüstrisi A.Ş. Adına Sahibi »Genel Yayın Müdürü ALİYE SIMAVI »Müessese Müdürü KEMAL KINACI »Yayın Yönetmeni ONUR BAŞKAN •Sorumlu Yazı İşleri Müdürü D.DENİZ ALPHAN »Genel Sekreter ZELIHA DÜNDAR »Grafik AKADUR TOLEĞEN »Dış İlişkiler AYŞE BUYUKÇINAR »Pikaj NİLÜFER IRTAN •Han Sekreteri İMRE SARIOĞULLARI »Renk Ayırımı IŞIN REPRODÜKSİYON »Film-Montaj TEKNİK ÇÖZÜM »Fotoğraf Laboratuvarı MEHMET LUMA »Compigraphic Dizgi NURTEN ATILGAN •Foto Dizgi REZZAN KURŞAT »Siyah-Beyaz Ofset Reprodüksiyon NECİP ZINCIRKIRAN »Satış Müdürü ERKAN GOKDEL »Abone Sekreterliği ILYAS GOGUŞ (528 50 00)

İyi günler.

1983 yık sonlarında adından bir hayli söz edilen, hatta bazı kişiler ve kuruluşlar tarafından eleştirilen Nail Çakır han in kişiliğinden, yaşam öyküsünden ve 1983 Ağa Han Mimarhk Ödülü 'ne sahip olan evinden ve hatta Çakır han in yaptığı diğer evlerinden bahsedeceğiz bu sayımızda. Geleneksel eski Türk mimarisini

yaşatmak ve bu konuda Türk mimarhk tarihinde yaptığı hizmet ve başarılarından ötürü Nail Çakırhan'ı kutlamak istiyoruz.

İlginizi çekeceğini umduğumuz diğerbir konumuz ise

“ .Fransa'ma En Değerli Şatoları" başkğım taşıyor.

"Tütün Ambarından E ve Çevrileyen Bir Yapı", “Çelik ve Boşluklar", Londra'da “Crafts Council, El Sanatları Merkezi", “Garden74” , "1970'lerdeki Amerikan

Mimarisinde Geleneksel ve Soyut-Modern Karışımı Yapı Tarzı" ve“.İstanbul Maçka'da A rt Nouveau ve A rt Deco Karışım»Düzenlenmiş bir Apartman Dairesi " dergimiz içindeki diğer konular arasında yerlerini akyor. Saygı ve Sevgilerimizle...

Yayın Yönetmeni

İÇİNDEKİLER

NAİL ÇAKIRHAN EVLERİNDEN ÖRNEKLER 6.SAYFAMIZDA Bu sayıda fotoğraflar: Kapak: O.U. Güngen Evi (Akyaka) AKADUR TOLEĞEN, VEDAT ÖZTÜRK , HAKKI ALACAKAPTAN FotoğraLOnur Başkan

46. 60.

İstanbul, Maçka’da Çarşı

Bir Apartman Dairesi

6.Muğla Yöresi Geleneksel Mimarisinde Yeni Uygulama Örnekleri. 20.Tütün Ambarından Eve Çevrilen Yapı 26. Çelik ve Boşluklar. 32. Crafts CouncılEl Sanatları Merkezi 38.Gece Klübü Garden 74. 42.1970’lerdeki Amerikan Mimarisinde Geleneksel ve Soyut-Modern Karışımı Yapı Tarzı. 46.lstanbul Maçka'da Bir Apartman Dairesi

51.Dekorasyon Rehberi. 54.Fransa’nın En Değerli Şatoları 60.Çarşı 62.Önümüzdeki Sayı ARALIK 1984

Baskı ve C ilt İşlem leri Toros M atbaacılık -R eklam cılık A.Ş. Dağıtım Gameda L im ite d Ş irketi 526 30 40 Yazı ve fo to ğ ra fların tüm hakları EV&OFİS D ergisl'ne a ittir, izinsiz İktibas edilemez.

Proje ve Uygulamalar: Nail Çakır han

(1983 Ağa Han Mimarlık Ödülü Sahibi)

Muğla Yöresi Geleneksel Mimarisinde

Yeni Uygulama Örnekleri

Derleyen: Onur Başkan

FotoğraflanOnur Başkan, Reha Günay

K

endinden bir hayli söz ettirmiş, adı uzun yıllar hafızalardan silinmeyecek bir ismin eserlerini,

Nail Çakırhan’ın Muğla yöresinde yaptığı uygulamaları sergileyeceğiz bu sayımızda. Çakırhan

yaptığı titiz ve dikkatli çalışmalarıyla ülkemize önemli bir ödül olan “Ağa Han Mimarhk

Ödülü’’nü kazandırdı 1983 yıhnda. Ev Ofis ekibi N.Çakırhan evlerinin çoğunun bulunduğu

Akyaka’ya giderek yapıların fotoğraflarını çekti. Nail Çakırhan’a “ Bu tutku nereden geliyor?”

diye sorduk. “Bendeki bu, Muğla yöresi geleneksel mimarisinde ahşap yapı tutkusu nereden

geliyor, diyorsunuz bu soru bana, sık sık başkalarınca da soruluyor. Açıklanmasında yarar var

samyorum. Yaşam öykümde de değindim, ben doğma büyüme buralıyım zaten. Konum, mimari

anlayış, çözüm ve üslubça ödül evinin çok benzeri aşap bir Ula evinde doğmuşum.Çatısı

cihannümalı, bendeki cihannüma tutkusu da bu olgudan kaynaklanıyor herhalde... Sonraki yılların

yanhş onarım ve değişimleri ile, iç mekanların olumsuz yönde etkilenmiş olması ve cihannüma

hacminin yok edilmesine rağmen, ünlü deyimi ile “Cami yıkılsa da mihrabı yerindedir” hala

çocukluğum, çift katlı sekizgen oturma mekanh ahşap kurgu, bir baba evi ile, daha çok ona bitişik

tek katlı, tek yaşam mekanh, çepeçevre oyma ahşap rafları ve aym tarz işlemeli, sanki bir sulu

boya imiş görünümlü iki renkli yeşil,mavi ve kırmızı kök boyah ahşap tavanları ile iki yüz yılı

aşkın ömürlü bir dede evinde geçmiş. Ev sonraları yokluğumuzda bir kirasıcınca yakıhp yıkılmış ama

şükürler olsun ki öbür dedenin içinde doğup büyüdüğü, onun da babasına ait aynı tarz bir başkası,

Ula’da bugün hala ayakta ve körtopal da olsa birilerine meskenlik etmeyi sürdürebilmektedir.

Gökova’daki çift kathsı öyle. Bütün bu dede yadigarlarının ve daha başka nicelerinin

o unutulmaz haz ve tadını ben, gözümde gönlümde taşımış, gündüzümde gecemde, uykularımda

düşlemiş, “ Bir gün gelir elbet yine kavuşuruz” diye sayıklayıp durmuşumdur.Bu tutku benden hiç

kopmuş, gitmiş değildir ki. Yaşamın o bin bir dert ve çilesi içinde bu tutkum a ancak çok sonraları,

1970 başlarında, başımdan geçen ağır bir sürmenaj ve onun da ardından gelen ve sebebi bir

enfarktüse bağlanan beyin spazmı sonunda, doktorların kesin olarak “Açık hava ve sakin, sessiz

bir yaşam ” önerileri vesilesi ile kavuşabilmişim. Ama hiç üzülmüyorum, aksine çok mutluyum. Bu

nedenle yöreye, üçü Bodrum, biri Ula’da dört restorasyon, D atça’da bir küçük motel, ve bir kıyı

lokantası, ondukuzu Akyaka’da ve biri Marmaris, diğeri de Bodrum’da, irili ufakh 21 ev

kazandırmış ve ülkeme de “Ağa Han Mimarhk Ödülü” gibi, mimarhk dahnda Nobel düzeyinde

büyük bir ödül getirmiş, ayrıca adıma tahsis edilen sekiz milyonluk bir fon ve Muğla’nın bilinçli

yöre yönetim ve yöneticilerinin de yakın ilgi ve katkılarıyla “Geleneksel mimari varlıklarının

korunma ve yaşatılmaları” çerçevesinde “Çevre düzenlemesi” kapsamlı çok önemli yeni bir

uğraşa da olanak sağlamıştır.” «

Muğla ili sırurlan içinde bulunan Gökova, denizi, ovası, ırmağı, ormam ve dağlan ile doğamn cennet

köşelerinden biridir.

AĞA HAN MİMARLIK ÖDÜLÜ

Ağa Han Mimarlık ödülü Ismaili mezhebinin dini lideri Kerim Ağa Han tarafından 1977’de kurulmuştur. Üstün mimari özellik gösteren projeleri ortaya çıkarmaya yöneliktir.

Ağa Han mimarlık ödülünün amacı mimarlık ile ilgili meslek dalında İslam kültürünün canlılığını, daha iyi anlaşılmasını sağlamak ve çağdaş mimari ifadeleri desteklemektir. Ödül, yerel olanakları kullanan,yaratıcı

özelliği olan kullanıcının işlevsel ve kültürel gereksinmelerine cevap veren ve aynı zamanda İslam

dünyasında benzeri gelişmelere öncülük edebilecek projeleri teşvik etmektir.

Ödül her üç yılda bir dağıtılmaktadır. Bu ödül dağıtımının ilki 1980’d e Londra’da, 1983’te ise Türkiye’de yapıldı.

Ödüllendirilecek projeler, bir büyük jüri tarafından saptanmakta ve ödüller bu projlere katkısı olanlar (Mimarlar mühendisler, ustalar, proje sahipleri, kurumlar vs.) arasında

başarıdaki payları oranında paylaştırılmaktadır.

1980’de ÖDÜL KAZANAN PROJELER:

-Kampung Geliştirme Programı Jakarta-Endonezya -Ponduk Pesantren Pabelan Orta Cava-Endonezya -Mughai-Sheraton Oteli Agra-Hindistan

■Sidi Bousaid Tunus -Milli Müze Doha-Katar

-Alikapı, Sehel Sütun, Haşt Beheşt Onarımları Isfahan-lran -Halawa Evi Agami-Mısır

-Sağlık Merkezi Mobti-Mali -Sıraevler Agadir-Fas

-Inter Continental Oteli ve Koni. Merk. Mekke-Suudi Arabistan -Su Kuleleri Kuveyt

-Tarım Eğitim Merkezi Niaing-Senegal ■Ertegün Evi Bodrum-Türkiye

(Mimar.Turgut Cansever, Marangoz.Cemti Ormanlar) -Türk Tarih Kurumu Ankara-Türkiye

(MimarTurgut Cansever-Ertür T ener) -Rüstempaşa Kervansarayı Edirne-Türkiye

(Restorasyon MimarııErtan Çakırlar)

1983’de ÖDÜL KAZANAN PROJELER

-Resiedence Andalous (Apart Otel) Sus-Tunus -Hac Terminal Binası Cidde-Suudi Arabistan

-Şah Rükn-i Alem Türbesi Restorasyonu Muitan-Pakistan -Darb Kırmız 'in yaşatılması Kahire-Mısır

-Azim Sarayının rökonstrüksiyonu Şam-Suriye -Büyük Cami Niono-Mati

-Şerafettin Cami (Beyaz Cami) Vlsoko-Yugoslavya

-Ramsès Wissa Wassef Sanat Merkezi Harrania-Kahire-Mısır

-Hatsia Bölgesinin yenilenmesi Tunus

-Tanjongjara Plaj Oteli ve Rantau Abang Ziyaretçi Merkezi Kuaia-Trenggnau-Maiezya

■Nail Çakırhan Evi Âkkaya Köyü-Muğla-Türkiye Plan ve Dizayn:Nail Çakırhan

Marangozlar.Ali Duru-Cafer Karaca

KENDİ KALEMİNDEN YAŞAM ÖYKÜSÜ

“ 1910 yılında “ Gökabad” da doğmuşum. "Gökabad” , şimdiki “ Gökova” nın eski adıdır, ille de bir “ Kent-soylu” olmamı isteyen kimilerinin hiç de hoşlarına gitmese de, ne yapalım

“ Kafa koçanT’mda böyle yazıyor, değiştiremem ya! Yani anlayacağınız “ Kent-soylu” değilim, doğma büyüme “ Gökova” lıyım, ve aksilik bu ya, “ Akyaka” denen yer de

“ Gökova’da olduğuna göre, aynı zamanda “ Akyakpiı oluyorum. Yani evimle, hani şu Ağaflan mimarlık ödülü alan aynı evle aynı köyden oluyoruz. Diplomalı mimarda değilim, hiç bir mimarlık okuluna gitmişliğim olmadı, bundan

sonra gideceğim de yok. Yani diyelim ki, “ Alaylı” yım. 12-13 yaşımdan beri hep şiirler yazar dururum. İlk dergimi 13

yaşımda çıkardım, el yazmasıydı Basılmışını, 18’lmde Konya’da, sonra daha başkaları geldi! 19’umda gazeteci oldum, eski ünlü adı ile “ Babıali” yenisiyle “ Ankara Yokuşu”

nda gazetecilik geleneğimizin en büyük ustalarına çıraklık ettim. Yunus Nadi’lerden, Zekeriya’lardan ve Sedat Simavi’den feyiz aldım, dert ortağı oldum, çile ortağı oldum

bazılarıyla! 55 yıl geçti aradan,dile kolay! Eski ihtiyar yokuşun o karanlık, kasvetli han odalarında, çokları çoktan

ölü, yazar, çizer, şair, ressam, patron, emekçi, dostlarımla geçirdiğimiz acı-tatlı zamanları, derdi, çileyi bir lokma ekmeğe

katık ettiğimiz o günlerin tadını hiç unutamam! Geleceğe hep şevkle, tutku ile, bir garip coşku ile bakabildiğimiz o güzel günleri... O büyük ustaların, o emsalsiz dostların,

her şeyden öte, o harikulade, insanların, adlarını vesileli vesilesiz her imkanda anmaktan kendimi alamadığım aziz hatıraları önünde eğilirim. Sonraları, 74 yıllık uzun ömrüm boyunca, kitapçılıktan muhasebeciliğe,daha ne işlere girip

çıkmadım ki! Her meşgalenin, her uğraşın bir başkasıyla kıyaslanamaz o kendi kendine özgü, o ünlü deyimi ile “ Rahlei Tedrisinden geçtim ve nihayet “ Yapımcılık” denen

serüvenin 25 bu kadar yıllık tad ve çilesi! Ve işte, öfkeli, saldırgan çok gürültüleri ve naralar arasında gelen 1983

Ağa Han Mimarlık Ödülü..."

V___________________________________________

)

Nail Çakır han Evi (Akyaka)

_{Bitimi: 1971}

~ rT

-E

96 m2’lik bir temel alanına oluşmuştur. Biri batı öbürü doğu yönden gelip bahçe sınırında son bulan iki ana yolu dolayısı ile bu yollar üzerinde iki dış kapısı (Geleneksel “Kuzulu Kapı”) vardır. Yollardan batıdan geleni üzerindeki Kuzey Kapı çift kanathdır ve bitişinde iki odalı, duşlu tuvaletli bir “Bekçi evi” ile korunmuştur. ►

Evin güney-doğu köşeden görünüşü

Asıl ev 60 metre uzaklıkta bahçenin en

güney ucunda, deniz yönünde denizden 15 metre yüksekte çamhk evi;set üstündedir. Tek katlıdır. Evin güney yönünde boydan boya iki metre genişliğinde yerli deyimi ile “Divanhane” (Üstü kapah teras) uzamr. Divanhane’nin iki ucundan birinde bir mutfakçık, öbüründe tuvalet vardır. Sekizgen evin orta mekanı bu mekana çift kanatlı kapılarla bağlantılı ve bitimlerin de dolap görünümlü bir el yıkama yeri (Eski deyimi ile “Gusülhane”) ve birer ocağı olan iki yan odası bulunmaktadır.

“Divanhane": Bu evlerde yaşam, bahan, yazı, kışı ile yıhn on ayı gün boyu, gece boyu hep “Divanhanemde geçer. " Divanhane'de oturulur, Divanhane'de yenilir, içilir, dinlenilir, misafir “Divanhane"de ağırlamr.

Orta mekan ve odalar yine çift kanatlı

kapılarla ayrıca Divanhane’ye açılan, bu dış ve iç bütün kapılar açılınca, Divanhane, orta mekan odaları, mutfak ve tuvalet tam bir bütün oluşturur. îçte mekanlar birbirlerinden, kapakları işlemeli iki yüzlü ahşap yerli dolap ve yüklüklerle bölünmüşlerdir. Taşından toprağına, harcından kiremitine, ahşabına kadar her şey yerli; döşemeler yerli,ustalık yerli, anlayış yerli, üslup yerli ve nihayet evin sahibi yerlidir«

ALTTA

Sekizgen orta mekan: Geleneksel üslupta işlemeli-göbekli ahşap tavanh bol pencereli, ışıklı. Doğa ile adeta sarmaş dolaş. Pencere önlerinde çepeçevre basık ahşap sedirler, Halep-Antep işi sade kumaşlar ve mahalli saz yastıklarla döşeli. Yerde açık renk bir Konya cicimi var.

Bitimi: 1982

Ö ve U.Güngen Evi (Akyaka)

Ç

alanı 160 m2. “Cihannüma”lıdır. Ayrıca rahat bir oturma, dinlenme mekanı, çamaşırlık, duş ve tuvalet, depo ve garajı içeren geniş bir bodrum katı vardır. Zemin katta 35 m2’lik (Doğu, batı ve güney) üç yönlü bir divanhane, 38 m2 bir oturma mekam, bir banyo- tuvalet, 28 m2 ferah bir mutfak yer ahr. Birinci katta, orta galeri çevresinde, her biri bir yönde dört yatak odası yerleştirilmiştir. Odalar yanlarda birer kapı ile ►

Akşamın alacakaranlığında Güngen'lerin evi ve arkada mor ‘‘Kıran ’ ’ dağlan .

divanhaneye açılır. Ayrıca bu katta da küvetli bir banyo- tuvalet bulunmaktadır. Cihannüma iki yanda iki oturma yeri ve önde, deniz yönünde bir amerikanbar şeklinde düzenlenmiştir. Sahiplerinin istekleri doğrultusunda mutfak ve banyolarda kaliteli malzeme kullanılmış, en^

Zemin kattan cihannüma tavamrun görünüşü

Divanhane'den doğa, çam ağaçları, uzak planda Kerme Körfezi ve üç kanatlı “Kuzulu kapı. ”

itinah bir işçiliğe özen gösterilmiştir. Fayans, seramik banyo küvetleri, lavabolar çoklukla Gorbon Işıl özel yapımıdır. Evin içindeki eşyaların bir kısmının yurt dışından getirilmiş olmasına karşın dolap, sedir, raf gibi sabit eşyaların tümü yerli malzemelerden,yerli ustalar tarafından yapılmıştır. Yapı, çok güçlü su ve elektrik tesisatına sahiptir«

En üstte bulunan cihannüma.

İ

olanlarındandır. Temel alanı yaklaşık 88 m2’dir. Biri oturma, biri mutfak, üçü yatak odası, her biri 20 m2’lik beş odası, geniş, rahat bir divanhanesi, bir bodrumu, üç banyo-tuvaleti vardır. Ranvo-tuvalet duvarları fayans, teras dahil yer döşemeleri famarit, geri kalan tüm

döşeme ve tavanlar ahşaptır. Yerlerde eski Türk kilimleri serilidir. Perdeleri, sedir döşemeleri ve yer minderleri ile ev, genellikle Muğla-Ula yöresine has geleneksel üslupla döşelidir ■

Evin yandan görünüşü.

Üst kattaki odalardan biri. Oturma odası yetm iş yıllık geleneksel giysileri içinde. Divanhane'den doğaya bir bakış. Yerdeki kilimler ve ahşap tavan işlemeleri dikkati çekiyor.

Dr.Î.Gürpınar Evi (Akyaka)

Bitimi:

1978

Bitimi: 1981

C.Güneyman Evi (Akkaya)

E

değişik bir örneğidir. Temel alam yaklaşık 100 m2’dir. Zeminde, orta galeri boşluğunun tam ortasında 4 m2’lik sekizgen, fıskiyeli bir havuz bulunmaktadır. Havuz dış cidarları, işlemeli geçme ahşap kaplıdır, üst yüzeyde ise, havuz başında yemek yiyebilecek şekilde 40 cm. eninde ahşaptan kalın bir kaplama vardır. Orta mekanın önde, deniz yönündeki iki köşesi gerektiğinde konukların kalabileceği şekilde döşenmiş iki ayrı oturma odası bulunmaktadır. Arka köşede olanlardan birinde zemini ve tezgah üstleri kırmızı renkte, yaldızlı, özel yapım altıgen seramik ile kaph geniş bir mutfak, diğerinde ise zemin ve duvarlar benzer özellikte mavi altıgen seramikle kaph ferah bir banyo-tuvalet yer ahr. Odalardan dördü de aynı büyüklüktedir. Bu dört mekan arasında oluşan dört nişden biri merdiven boşluğu, diğer üçü ayrı ayrı oturma mekanlarıdır. Bu mekanlardan ikisinde şömine

bulunmaktadır. Birinci katta ikisi büyük, biri küçük üç yatak odası ve orta boy bir banyo-tuvalet

bulunmaktadır. Galeri, güneyde (Deniz cephesi) iki yan köşede tek kanath birer kapı ile uzun, geniş ve barbekülü, mermer tezgah ve ahşap dolapları bulunan divanhaneye açıhr. Bütün yaz ve baharlar, hatta kışların büyük bir

bölümünde yaşam, hep bu divanhanede geçer* _{Evin güney-batidan görünüşü.}

Dr.A.Orhon Evi (Akyaka)

_{Bitimi: 1980}

A

•doğu ve en kuzey ucunda, Akyaka köyüne en yakın olanıdır. Burada arazi % 15 hatta yer yer daha da meyillidir. Bu nedenle ev, köye göre sanki küçük ayrı bir tepe üzerine kurulmuş gibi durur. Kuzeyde Kıran dağlarının en dik, en sarp yamaçları yükselir.

Güneydoğuda zümrüt yeşili bir ova İti adı üstünde “Gökova”, güneyde sık bir çam ormam ve Gökova Körfezinin suları, her zaman köpüklü bitim şeridi, batıda taa Gelibolu ve Sedir adalarına kadar uzayıp giden sık ve yeşil kızıl, çam ormanları “Gökova Milli Parkı.”►

Güney-batı köşesinden evin görünüşü. Arka planda Kıran Dağlan mn doğu etekleri.

Büyük masalı orta mekan ve iki yamndaki büyük boy aynalar.

Orta m'ekandaki üç ayn oturma köşesinden biri. Yere değişik boylarda kilimler serilmiştir.

Eve şık bir dış kapı yolu ile daracık bir geçitten girilir. Evin 70 m2’yi aşkın orta oturma mekanı ve 8 metre yükseklikteki görkemli galeri boşluğu birden karşınıza çıkar. Özellikle bu şekilde tasarlanan orta mekanın alışılmadık geniş, yüksek boyutları, böylelikle bütün bütüne abartılmak istenmiştir. Nitekim ön ortalarda, iki yanlarda yer alan iki duvara yerleştirilmiş büyük boy iki ayna yolu bu amaç özellikle

vurgulanmak istenmiştir. Zemin kat bu büyük hacım dışında, gösterişsiz orta boy bir mutfak ve bir banyo tuvalet ile tamamlanmıştır. Evin ikişer kişilik üç yatak odası birinci kattadır. Ayrıca Cihannüma’mn dört yanma yerleştirilen dört sedir de zaman zaman ve gerektikçe konuklara yatakhk eder. Bu mekan evde, kışın en sıcak, yazın en serin yerdir, sıcak havamn hep yukarı çıkması ilkesi ile ısınır, galeri pencereleri açılınca da sıcak havamn dışarı çıkması ile soğur, yani bu mekan, evde adeta doğal bir havalandırma ve ısıtma görevini üstlenmiş gibidir»

SOLDA

Bahçenin kuzey-baü köşesi, ‘‘Kam eriye” , Akyaka köyü, köy evleri, arkada Kıran Dağlan ve eteklerindeki sık çamhk. Kameriye, dört bir yönde görüntüye tam açık, meltemli ve serindir. Özellikle yazlan, günün her saatinde yaşam bu mekanda geçer. Bahçenin tam köşesine bir yaz ocağı (Barbekü) yerleştirilmiştir.

Dr.O.Alper Evi (Akyaka)

İnşa Halinde

B

yapılardan daha değişik, ilginç bir plan özelliği vardır. Görünürde iki

yanlarda, ikişerden dört bağımsız kuleden oluşmuş gibidir. Tam ortada 60 m2

genişlikte, tepesi açık havuzlu bir iç avlu vardır. Avlu hesaba katılmazsa temel alanı 100 m2’dir. Avlunun doğu ve batısında yağmurlu günlerde altlarına sığınabilecek, avluya bakan ön yüzleri açık kemerli ve iki yanları sedirli iki yan mekanı vardır. Bunlar dışında ön iki köşesinde gerektiğinde konuklara ayrılabilecek iki yatak odası,

bulunmaktadır. Birinci kat mekanları ile bağlantı, orta avlu etrafında dönen çepeçevre bir galeri ile sağlanır. Birinci

katta biri büyük, biri küçük iki yatak odası ile küçük bir çalışma mekam, bir banyo-tuvalet ve önde denizi gören geniş bir divanhane bulunmaktadır. Arazi meyili nedeniyle ön cephede oluşturulan bodrum kat, doktor muayenehanesi şeklinde oluşturularak tefriş edilmiştir*

SAĞDA Evin güney cephesinden görünüşü.

B.Eyüboğlu Evi (Akyaka)

Bitimi: 1977

T

kanatlı bir ara kapı ile birbirine bağlantılı, ocakh, sedirli, sekizgen bir orta mekan ve bu mekanın batı kanadına yerleşik, önü kemerli gündüz oturmaya, gece yatmaya elverişli çift sedirli bir niş, kuzey kanatta bir duş-tuvalet ile orta mekanla aynı eşit konumda, geniş, rahat bir mutfak yemek yeri ve de hem batı hem güneye açık çift yönlü bir

divanhaneden oluşur.Bu konumu ile yapı, tek kath Akyaka ahşap ev tipleri

arasında değişik özelliği olanlardan biridir *

SOLDA

Evin Güney-Batı köşesinden görünüşü.

M.İnkaya Evi (Akyaka)

_{Bitimi: 1975}

>

T

ödülü aday evlerindendir. Ödülün son seçim safhasına kadar gelmiştir. Tek mekanlıdır, 27 m2’ alandaki orta mekanın iki ucunda, bir sedir, bir

elbise dolabı, duvarda sabit, yarı yuvarlak bir masacık ve bir kitaplık ve iki uyuma nişi vardır. Evin güney

cephesinde, denize bakan 15 m2’lik bir divanhane, kuzeye bakan kısımda bir ocak, ocağın

sağ ve solunda iki kapı ile orta mekana açılan bir mutfakla, bir duş-tuvalet yer almaktadır.

Yapıdaki tüm malzeme, döşeme ve ustahk hep yerlidir dışarıdan içeriye kadar iğreti-yabancı hiç bir

eşya sokulmamıştır*

Evin denize bakan cephesinden bir görünüş.

Divanhane, yerlerde kilimler, yer minderleri ve yastıklar. ALTTA

Oturma mekanı, karşıda yatak nişi, yanda ocak, iki yamnda yer minderleri, önünde bir kuzu postu, yerlerde kilimler. Ocağın bulunduğu duvarda

mutfak ve banyoya açılan iki ayn kapı bulunmaktadır.

G.Cansever Evi (Akyaka)

Bitimi: 1980

T

batısında ocakb, sedirli oturma yeri ile kemerle bağlantılı bir orta yaşam mekam, arkada sağlı sollu eş boyda iki yatak odası ve arada orta boy bir duş-tuvalet vardır. Güneyde, deniz cephesi boydan boya divanhanedir. Altta, zemin meyilinden yararlanılarak depo gibi kullanılan geniş bir bodrum kat oluşturulmuştur. Bina, batıda tıpatıp benzeri olan bir başkası ile sırt sırta yapışık olduğu için “İkiz evler” adı ile anılır«

Orta mekan ve solda, kemerli, raftı mutfak ayrınu, karşıda yatak odalanna ve tuvalete giden kemerli küçük koridor.

Divanhane, minderi, hasırk iskemlesi ve asma bakır çiçekliği ile tipik bir oturma köşesi ALTTA

Orta mekan; kemerli, ocaklı ve sedirli oturma yeri.

H.Güneyman Evi (Akyaka)

_Bitimi:1973

T

evlerinin en küçük olamdır. Planlama genelde Nail Çakır han evi üslubuna çok yakındır. Değişiklik ancak, aradaki sekizgen kapalı orta mekan, burada açık bir divanhaneye dönüşmüş ve kuzeyden güneye aktarılmıştır ve böylelikle Çakırhan ’m evindeki boydan boya divanhane de burada yok olmuştur. Ayrıç odalar daha küçük boyutludur. Öbüründe batı uçta yer alan mutfakçık, burada ortaya geçmiştir, ocak ta öyle. Odalar birbirlerinden kopuk, yalmzca divanhane ile bağlantılıdırlar. Böylelikle Nail Çakırhan'm evinde gözlenen tüm

bütünlük burada diğer yöre evlerinde de görüldüğü şekilde parçalanmış değildir »

SACDA

H. Güneyman evinin güneyden görünüşü

S.Pekman Evi (Akkaya)

Bitimkmo

T

Tek katlı küçük evler tipinin değişik bir

uygulamasıdır. Değişiklik, divanhanenin iki

kademeli oluşu ve içeride biri küçük iki duş-tuvalet bulunuşundan gelir. Mekanlar, boyutları dışında G.Cansever evinin hemen hemen aynısı gibidir ■

SOLDA

Evin güney-baü cephesinden görünüşü

Bitimi: 1977

İhsan Gürgan Evi (Marmaris)

T

1983 Ağa Han Mimarlık Ödülü’ne aday gösterilen üçüncü evdir. Marmaris’in kuzeyinde

çamlık bir tepenin, yer yer % 20-25 meyilli eteklerinde

kuruludur ve bu yüzden yapı, güney cephede 2 metreyi aşan bir set duvarı üstünde yükselir. Tek katlıdır. Çok ferah, geniş bir oturma mekam, biri büyük iki yatak odası, rahat bir mutfağı, iki banyo-tuvaleti, ön ortada bir divanhanesi, arka bahçenin batı köşesinde kameriyesi vardır. Bahçe iki metreyi aşkın bir

duvar ile çevreden ayrılmıştır. Yapı tarzı tavan, taban, kapı, çerçeve, kafes ve bir kısım dolap ile sedirler genelde geleneksel üsluptadır. Ancak ev sahiplerinin "ileden kalma eşyaları evin içinde kullanmaları nedeniyle evin tefrişi ve yapım tarzı arasında bariz bir yabancılaşma oluşmuştur ■

SAĞDA

Evin güney cephesi üç ayrı cumbanın birleşiminden oluşur.

ALTTA

Evin güneyden görünüşü. Görülen cumbalı çıkıntılardan ilki büyük bir yatak odası, arkada banyo-tuvalet,

ortadaki cumba divanhane ve arkasında orta mekan, en gerideki mutfak-yemek yeri, küçük yatak odası ile ikinci bir duş-tuvalet bölümlerini kapsar.

“Perili Köşk” Motel (Datça)

Bitimi: 1979

P

ile Aktur arasındadır. Uzunluğu 300 metreyi aşkın az açığında istenildiğinde yüzülerek kolaylıkla

gidilebilen uzaklıkta bir adası bulunan tertemiz, kumlu, bir kıyı şeridi üzerinde kurulmuştur. Temel alam 185 m2’dir. Yapı iki katkdır. Alt kat bir resepsiyon ve santral odası, bekleme salonu, oturma salonu, çamaşırlık ve her biri duşlu-tuvaletli 14 yatak

kapasiteli yatak odalarına mutfak ve kilere ayrılmıştır. Üst katta tepesi cihannümalı bir orta oturma

mekanının iki yan uçlarına sıralanmış altısı çift, dördü tek yataklı ve hepsi duşlu-tuvaletli on ayrı oda bulunmaktadır.

Yapımn en ilginç yönü, eski kervansaray ve hanlarda sık sık rastlandığı gibi, çevresi çok yüksek dış

duvarlarla çevrili, ortada Kütahya çinisi kaplı bir havuzu bulunan bir iç avlu ile, onun dışında oturma ve

yemek yeme hacımları ile donanmış bir dış avluya sahip oluşudur. Yapı, yakından veya uzaktan bakıldığında ilginç çatı kuruluşuyla, yüksek dış avlu duvarlan, teraslama mazgalları, havalandırma ve üç ayn köşede sivrilen, abartılmış ölçüdeki yüksek, ince yaz ocağı bacaları ile özellikle geceleri peri

masallarında duyulan peri evlerini andırır. Bu nedenle, yapıya yöre halkınca “Perili Köşk” adı verilmiş ve öyle

kalmıştır« _{“Perili Köşk" Motel}

Tuba Özden Evi (Bodrum)

Bitimi: 1978

T

duvarlan dışında). Kullanım alam ise 59 m2’dir. Ev, taş yapısı, düz çatısı, iç kullanım tarzı, köşelerde üçgenli çatı kenar çıkıntılan, sivri değişik baca şekli, konumu ve her şeyi ile tipik bir Bodrum yapı stilindedir. İki katlı olan binamn alt katında 28 m2’lik bir yaşam mekanı, bir ara boşluk içine yerleştirilmiş ve dolaplarla ayrılmış bir mutfak ile bir duş- tuvalet bulunmaktadır. Üst katta ise, biri büyük, ikisi daha küçük üç yatak odası ile ikinci bir duş-tuvalet vardır. Bodrum’un su sıkıntısı göz önüne alınarak zeminde, merdiven altına iki tonluk bir su deposu yerleştirilmiştir. Gerektiğinde sandık olabilen ahşap sedirleri, sedir örtüleri, yastıkları, bol yerli dolapları, masalan, mangah, kapı tokmaklan, aksesuarlan ile yapı tam bir uyum içindedir ■

SOLDA

Evin kuzey batı cephesinden bir görünüş

18