Dikerdem, Abidin Dino, Mehmet H. Doğan, Refik Erdu- ran, Şükran Kurdakul, Aziz Nesin, Ahmet Oktay, Server Tanilli, Afşar Timuçin, Müzehher Vâ-Nû, Samiye Yaltı- rım imzalıların...
Bunlar arasında anılar var, Nâzım Hikmet’in şiirini, başka yönlerini konu alanlar var...
Server Tanilli, değişik bir konuyu ele alıyor: “Çağdaş ede biyatın bu en büyük şairine, okul programları yasaktır.” Tanilli, Nâzım Hikmet Vakfı’nın liselerde edebiyat öğre timinin bugünkü yüz kızartıcı durumdan kurtulması için kavga vermesi gerektiğini yazıyor: “Yalnız Nâzım Hikmet in sanatı adına değil, bütün bir çağdaş edebiyatımızın ve evrensel kültürün onuru adına girişilecek soylu bir kavga dır bu.”
Aziz Nesin, “Nâzım Hikmet’in Yaşamöyküsel Roma nını Yazmak” konusu üzerinde dururken “Türkiye’de ni çin yaşamöyküsel roman yazılamıyor” sorusunu ortaya atı yor, birtakım yanıtlar veriyor. Gerçekten, yalnız yaşam öyküsel roman değil, yaşamöyküsü kitabı da yazılmıyor ülkemizde Batıda çok yaygın olan bu tür üzerinde çalışıl maydım, Aziz Nesine katılarak, özellikle “Uzun ve sa bırlı araştırmanın gerekliliği”ne bağlayabiliriz. Belirli “Kişi üzerine bütün belgeleri, yazıları, söylenenleri, tanıklıkla rı, onun yazdığı ve ona yazılan mektupları önce toplamak, sonra ayırmak, sonra sıralamak, sonra -en zoru- seçmek, sonra değerlendirmek, sonra yorumlamak, sonra birleşti rip yazmak gerekir. Türkiye’nin koşulları yüzünden hiç bir profesyonel yazarın böyle boyutlu bir çalışmaya giriş me olanağı yoktur. Amatör yazarlarınsa işi değildir.”
Burada bir parantez açaıak, Necati Cumalı’nın yeni oyu nuna (Vatan Diye Diye, İnkılâp Kitabevi) yazdığı önsöz den de birkaç cümle aktarabiliriz. Cumalı, Namık Kemal’in yaşamından kesitler veren oyununun yazılış öyküsünü an latırken şöyle diyor: “Gerçekleri doğru yansıtabilecek böyle (yaşamöyküsel) bir romanın en azından yedi sekiz, belki de on yıllık bir çalışmayı gerektireceğini anladım.”
Aziz Nesin, Nâzım Hikmet Vakfı’na düşen görevlerden birinin de “ kesinlikle bir mit olarak değil, eksiği gediğiyle tam bir insan olarak Nâzım Hikmet’in yaşamöyküsel ro manının yazılmasına destek olmak ve bunun için de bel geleri toplamak” olduğunu yazıyor.
25 Eylül günü görüştüğümüzde, Aziz Nesin’e, kendisin deki Nâzım Hikmet’le ilgili b e lg e le ri
fı’na verip vermeyeceğini sormuştum. “Düşüneceğim de mişti. “Nesin Vakfı’nda mı daha iyi korunur, Nâzım Vak- fı’nda mı daha iyi korunur, bakacağız ona, güvencesi var mı bu vakfın...” (Aziz Nesin, TÜYAP, 1990). Yirmi bir gün sonra 16 ekimde yazdığı yazıda, “Bendeki Nâzıma iliş kin bütün belgeleri ölümünden sonra Nâzım Hikmet Vak- fı’na bırakıyorum” diyor.
Nâzım’dan Armağan’da büyük ozanımızın şiirlerinden
seksen kadarı da -yazılış tarihi sırasıyla- yer alıvor. Böyle- ce kitap, aynı zamanda bir Nâzım Hikmet seçkisi niteliği taşıyor.
Son bölümde, Nâzım Hikmet’in kitaplarının ve Nâzım Hikmet üstüne kitapların verildiği bir kaynakça yar. Bu raya iki küçük ek yapmak isterim: Oğuz A kkanın hazır ladığı Yayımlanmamış Eserler (Cem Yayınevi, İst. 1977) kaynakçada yer almamıştır. Alman Faşizmi ve Irkçılığı nın ilk baskısı 1936’da yapılmıştır. Nâzım Hikmet’in adı kitabın son sayfasında, “Theodor Balk, B.M. Bernadiner ve Ernst Henri’den iktibas edip toplayan” olarak anılır.
Nâzım Hikmet Vakfı’nın kurulmasına katkı sağlayacak “Nâzım sevgisiyle dolu” kitaptan Afşar Timuçin’in değer lendirmesini aktararak yazıya son verelim:
“Nâzım Hikmet’in şiiriyle yüz yüze gelen kişi, onun uyumlu çeşitliliğinden etkilenirken bakış açısının genişli ği karşısında şaşkınlığa düşecektir. Buna göre Nâzım Hik met gerçek anlamda çok yapılı bir bütünselliğin yaratıcısı dır. ‘Bana göre büyük adam odur ki, sanattan politikaya kadar kendi işinde, en önde yürür, dönemeçleri önde ge çer, olanı kavrar, olacağı sezer ve bu kavrayışla sezişe da yanarak yaratır.’ Nâzım Hikmet bu tanıma uvan kişiliğiy le şiirimizin en büyük anıtı va doruk noktasıdır. Onda her zaman koskoca bir tarihin insani özünü, şimdinin bütün boyutlarıyla ve bütün sancılarıyla kuruluşunu ve tam an lamıyla bir gelecek inancını buluruz.” □
Ünlü şairin adına kurulacak oian vakfın çalışmalarını, kızkardeşi Samiye Yaltırım’la birlikte, bilim, kültür insanlarından oıuşan Komite yuruıuyor.
O zana ülkesinden bir selam : N âzım ’dan A rm ağan
Büyük ozana sahip çıkmak
Nâzım’dan Armağan / Yayına
hazırlayanlar: Şükran Kurdakul,
Kıymet Coşkun, Öner Yağcı______
Cem Yayınevi / 263 s. / 13.000 TL
CKK Kod No: 022.513
İ
m ALPAY KABACAU
1970’lerin ikinci yarısında Türkiye I Yazarlar Sendikası “ Nâzım Hikmet ■ Enstitüsü” kurulması yolunda ilk gi- / l i f l i m rişimleri başlatmıştı. 12 Eylül döne- minde sendika yöneticileri “Nâzım I H Hikmet Geceleri” düzenledikleri için « T \ jH H bu gecelerde Nâzım Hikmet övüldü- ğü için suçlandılar. Sonunda 12 Ey- lül’ün sıkıyönetim mahkemeleri de kararvermek durumunda kaldı ki Nâzım Hikmet’i anmak, Nâzım Hikmet’i övmek suç değildir!
Türkçenin bu büyük ozanım, belleklerden silinmek, ede biyat tarihinden kazınmak istenen Nâzım Hikm et’i hak ettiği ölümsüzlük katında yaşatmak için yeni bir girişim
başlatıldı. Bilim, kültür ve sanat insanlarından oluşan bir komite ile kızkardeşi Samiye Yaltırım, “Nâzım Hikmet Vakfı” kurulması yolundaki çalışmaları hızla ilerletiyor lar. Çok sayıda ressamın, kimi galerilerin bağışladığı tab lolarla geçenlerde açılan resim sergisinden elde edilen geli rin, vakıf kurulması için gereken tutara ulaşılmasına önemli katkıda bulunduğu bildiriliyor.
Nâzım’a Armağan, geliri Nâzım Hikmet Vakfı’na bı
rakılmış bir başka katkı. Kitabı yayına hazırlayanlar, “Nâ- zım’ın yurttaşlık hakkının tanınması, vasiyetinin gerçek leştirilmesi, kendi ülkesinde uğratıldığı haksızlığın gideri lerek hak ettiği yerine kavuşması için küçük bir katkı ola cağını düşündüğümüz Nâzım’dan Armağan’ı ülkesinin bu büyük ozanına sahiplenişinin bir örneği olarak sunuyoruz,” diyorlar.
Nâzım H ikm et’in kısa yaşqmöyküsünden sonra “Yazılar” bölümünde (s.13-79) on dokuz imza yer alıyor. Nurullah Ataç’ın Şeyh Bedreddin Destanı üzerine yazı sıyla Attila İlhan, Bedri Rahmi Eyuboğlu ve Cahit Sıtkı Tarancı’nın şiirleri daha önce yayım lanr.ıştı. İbrahim Ba- laban’ın henüz basılmamış Ustam Nâzım Hikmet kita bından alıntı, ilk kez yayımlanıyor olmalı. Öteki yazıla rın altında Eylül 1990 ya da Ekim 1990 tarihi var; bunla rın Nâzım’a Armağan için kaleme alındığı anlaşılıyor: Mehmet Ali Aybar, Atilla Coşkun, Halit Çelenk, Mahmut
C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 45
S A Y F A 1 9
Mşıseı Arşıvıerae ısıanDuı beııegı
