TEORİ İLE UYGULAMA ARASINDA YENİ BİR KÖPRÜ:
KAVRAM HARİTASI *
Candan ÖZTÜRK**, Gonca KARAYAĞIZ ***
ÖZÖğrenilen konulardan türetilen anahtar terimler arasındaki ilişkinin görsel bir sunumu olan kavram haritası, öğrencilerin yeni bilgileri öğrenirken eski bilgilerini de kullanmalarını, dolayısı ile anlamlı öğrenmeyi sağlamaktadır. Öğrencilerin problem çözme, eleştirel düşünme yeteneklerini geliştiren kavram haritaları, bir öğrenme-öğretme aracı olduğu kadar, bir değerlendirme aracı olarak da kullanılmaktadır. Teori ile uygulama arasında köprü oluşturan kavram haritası şeklinde hazırlanmış bakım planları, öğrencilerin hastanın tıbbi durumu, hastalığa tepkisi ve hemşirelik girişimleri arasındaki ilişkiyi anlamalarını kolaylaştırmaktadır. Bu bilgiler ışığında 26. gestasyon haftasında 670 gram ağırlığında doğan, takip ve tedavi amacı ile yoğun bakım ünitesinde yatmakta olan bebek K.‘nın hemşirelik bakım yönetimi kavram haritası şeklinde sunulmuştur.
Anahtar Sözcükler: Kavram haritası, hemşirelik eğitimi, prematüre, aile süreci
ABSTRACT
Concept Map: A New Bridge Between Theory And Practice
Concept maps, visual presentations of the interrelation between the key terms deduced out of the learned material, facilitate meaningful learning since it encourages the use of previously learned knowledge while learning new materials. Improving problem solving and critical thinking abilities of the students, concept maps have also been utilized as an evaluation tool as well as being a learning-teaching tool. Care plans, organized as concept maps to bridge theory and practice, enable students to understand the interconnections between the patient’s state of health, his/her reaction to the illness and nursing practices. In the light of such an approach, a concept map of the nursing care management of Baby K., born with a weight of 670 grams at the 26th week of gestation and hospitalized in the intensive care unit for monitoring and treatment, has been presented.
Key Words: Concept map, nursing education, premature, family process
Dünya çapındaki geniş bilgi artışı, teknolojideki hızlı gelişmeler, nüfustaki değişimler ve hasta problemlerinin yönetiminde yeni stratejilerin geliştirilmesi sağlık bakım profesyonelleri için mevcut eğitim sisteminde yenilikleri gerekli kılmıştır. Bu yenilikler sonucunda eğitim; öğrencileri pasif bilgi alıcısı olmak yerine aktif, yaşam boyu bağımsız öğrenici ve problem çözücü olmaya hazırlamayı amaçlamaktadır. Eğiticilerin anahtar kavramları ve ilişkileri tanımlama, doğru ve mantıklı ilişkilendirmeyi sağlama ve bilgi ağı içinde temel kavramları açıklama konusunda öğrencilere yardımcı olmaları gerekmektedir. Hemşirelik eğitimi içinde Probleme Dayalı Öğrenim (P.D.Ö.) modelinin uygulanması, sürekli gelişen bilim ve hemşirelik bilgisi ve zor hasta problemlerine öğrencilerin hazırlanmasını sağlamaktadır. P.D.Ö. modelinin içinde yer alan yöntemlerden birisi de kavram haritası oluşturmadır (Hsu, 2004).
Öğrenilen konulardan türetilen anahtar terimler arasındaki ilişkinin görsel bir sunumu olan kavram haritaları, farklı yaş gruplarında ve farklı öğrenme ortamlarında etkili bir öğrenme yöntemi olarak görülmektedir. Öğrencilerin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini geliştirmeye yönelik etkili bir yöntem olan kavram haritası; ana kavramları şekillendirmek ve kavramlar arasındaki ilişkilerin anlaşılmasını sağlamak için oluşturulan akış şemalarını içermektedir. Bu tekniğin amacı; öğrencinin önceki bilgileri ile yeni edindiği bilgilerinin birleştirildiği anlamlı öğrenmenin başarılmasıdır (Harpaz, Balik, Ehrenfeld, 2004, Hsu, 2004).
“Anlamlı öğrenme” terimi geçen 20 yılda eğitim alanında yaygınlaşmış olup, Ausubels’in “Öğrenmenin Benzeşim Teorisi”nden temel almıştır. Lindesay, Ausubels’in “anlamlı” terimi ile bireyin yeni edindiği bilgilerle var olan eski bilgileri arasındaki etkileşimi ifade ettiğini belirtmiştir (Lindesay, 1995).
* 13. Ulusal Neonatoloji ve Yenidoğan Hemşireliği Kongresinde poster bildiri olarak sunulmuştur (2005, Kayseri).
** Yard. Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İzmir *** Yüksek Lisans Öğr., Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Yüksek, İzmir
Öğrenmenin anlamlı olabilmesi için birey kendi öğrenme sorumluluğunu almalı ve öğrenme şu etmenler üzerine şekillenmelidir:
1. Yeni edinilen kavram ve önermeler bilişsel yapıda var olanlar ile benzer olmalıdır
2. Bilgiler bilişsel yapıda hiyerarşik olarak şekillendirilmelidir
3. Ezbere dayalı olarak öğrenilen bilgiler benimsenemez (All, Huycke, Fısher, 2003). Kavram haritaları anlamlı öğrenmeyi sağlamak ve sonuçta bilginin uzun dönem bellekte saklanmasına yardımcı olmak için kullanılan araçlardır çünkü bilginin belli bir düzen içinde depolanması anımsamada rol oynayan bilişsel bir süreçtir. Kısa süreli bellek, bilinç düzeyinde meydana gelen olayları kaydetme eğiliminde iken, uzun süreli bellek ise bilgiyi saklama eğilimindedir. Kavram haritasında bilgilerin şematize edilmesi, şifrelenmesi, görsel şekilde sunulması belleği güçlendirmektedir (All, Huycke, Fısher, 2003; All, Havens, 1997).
Kavram haritasının bileşenleri; kavramlar, kavram bağlaçları ve çapraz bağlardır. Kavram, olay ya da nesneler içerisinde bulunan bir varlığı tanımlayan isimlendirmedir. İki kavramın okların yardımı ile birleştirilmesi ve bir başlık altında toplanması ile “bağlaç-kavram bağı” oluşturulmaktadır. Kavram bağları kavramlar arasındaki ilişkileri göstermek, birbiri ile ilişkili kavramları belirtmek için kullanılır ve kavram haritasının karmaşıklığının bir göstergesidir (Hsu, 2004).
Kavram haritasının geleneksel öğrenme / öğretme yöntemlerine yardımcı olarak eğitimde kullanılması için şu basamakların gerçekleştirilmesi gerekir:
1. Bağlaç, önerme, kavram hiyerarşisi gibi özel anlamı olan yeni sözcükler öğrenilmelidir.
2. Kavram haritası yapımı için yeterli zaman ayrılmalıdır.
3. Temel kavram ve ilgili kavramlar seçilmelidir 4. Kavramlar sıralanmalıdır
5. İlişkili kavramlar bir araya toplanmalıdır 6. Kavramlar şekil üzerinde gösterilmelidir
7. Teorideki temel önermeler ile kavramlar ilişkilendirilmelidir (All, Huycke, Fısher, 2003).
Bireyin kişisel algılamasını gösteren kavram haritaları, farklı şekillerde oluşturulabilir:
Örümcek haritada, ana kavram haritanın ortasına yerleştirilir, alt kavramlar uç kısımlarda yer alır. Ana kavram, haritanın ortasına yerleştirildiği için kavram bağlarının kurulması karmaşık olur.
Hiyerarşik haritada, en geniş kavram, haritanın en tepesine; en dar kapsamlı kavram ise haritanın en altına yerleştirilir. Bu haritanın çizilebilmesi için konunun ayrıntılı bir şekilde bilinmesi gerekir.
Akış şeması şeklinde hazırlanan haritada, bilgiler çizgisel şekilde sunulur. Öğrencilerin ilk çizebilecekleri harita tipidir.
Sistem haritalarında ise bilgiler akış şemasındaki gibi sunulur ancak haritaya girdi ve çıktılar da eklenir (All, Huycke, Fısher, 2003).
Lindesay’ın (1995) kavram haritası kullanımına ilişkin yaptığı bir gözden geçirme çalışmasında bazı çalışmalarla ilgili şu sonuçlardan söz edilmiştir;
1. Kavram haritası kullanımının etkinliğini ölçen bir araştırmada, kavram haritasının öğrencilerde anlamlı öğrenmeyi ve bilgiyi entegre etmeyi sağladığı (Novak ve Heinze-Fry, 1990),
2. Kavram haritası kullanımının öğrencilerin başarılarını olumlu yönde etkilediği, kavram haritasının öğrenme için öğrencileri motive ettiği, özgüvenlerini geliştirdiği (Hirumi ve Bowers, 1991),
3. Lise öğrencileri ile yapılan bir çalışmada, kavram haritasının özellikle düşük kapasiteli öğrencilerde öğrenmeyi pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir (Schmid,Telaro, 1990).
Başlangıçta eğitim ve eğitim psikolojisi alanlarında ilgi çeken kavram haritaları hemşirelik alanı için yeni bir öğrenme/öğretme tekniğidir. Öğrenciler ve eğiticiler kavram haritasını hemşirelik sürecindeki kavramları görsel olarak gösterip bütünleştirmesi bakımından yararlı bir araç olarak görmektedirler. Smith (1992) hemşirelik öğrencileri ile yapmış olduğu çalışmasında, kavram haritası kullanımının öğrencileri motive ettiğini, bilginin şekillenmesini ve klinikte kullanılmasını sağladığını saptamıştır.
Hemşirelikte kavram haritaları; • Uygulamayı ve teoriyi birleştirme
• Hemşire öğrencilerin ders çalışma tekniği olarak kullanmaları amacı ile uygulanmaktadır (All, Huycke, Fısher, 2003).
Tıbbi teknolojideki hızlı ilerlemeler ve hastanede yatan hastaların karmaşık durumları nedeni ile eğitimcilerin başarılı bir şekilde klinik verileri analiz etme ve bakımın planlanmasını sağlayacak öğretim tekniklerini kullanmaları gerekmektedir. Kavram haritası öğrencilerin problem çözme ve eleştirel düşünme yeteneklerini geliştirerek karmaşık hasta verilerini düzenlemelerine, ilişkileri tanımlamalarına ve bütüncül bakım sunmalarına yardımcı olmaktadır. Bu durumda kavram haritaları hemşirelik uygulamaları ile teori arasında bir köprü görevi görmektedir. (Baugh, , Mellott, 1998; Kathol, Geiger, Hartig, 1998, Schuster, 2000).
Kavram haritası şeklinde hazırlanmış bakım planları, öğrencilerin hastanın tıbbi durumu, hastalığa tepkisi ve hemşirelik girişimleri arasındaki ilişkiyi anlamalarını kolaylaştırmaktadır. Klinik uygulamalar süresince hazırlanan kavram haritaları öğrencilerin hastayı bütüncül olarak görmesini sağladığı gibi öğrencilerin anksiyetesini de azaltmaktadır. Ders yılı sonunda kavram haritası kullanımına ilişkin 33 öğrenci ile yapılan bir çalışmada, öğrencilerin % 73’ü klinik kavram haritasını çok yararlı bulduğunu belirtirken, uygulamanın yararsız bir araç olduğunu belirten öğrenci çıkmamıştır. Öğrenciler kavram haritası kullanımının onları düşünmeye ittiğini, kliniğe hazırladığını ifade etmişlerdir (Baugh, , Mellott, 1998).
Kavram haritaları, bir öğrenme-öğretme aracı olduğu kadar, bir değerlendirme aracı olarak da kullanılmakta, kavram haritası ile bilginin eksik kalan, anlaşılmayan yönleri belirlenmektedir (All, Huycke, Fısher, 2003).
Kathol, Geiger, Hartig (1998) öğrencilerin klinik deneyimleri süresince kavram haritası oluşturmak için aşağıdaki bilgileri edinmeye çalıştıklarını belirtmişlerdir: 1. Hasta problem listesi oluşturma
2. Problemler arasındaki neden ve sonuç ilişkilerini çizme
3. Her probleme ilişkin laboratuar ve diagnostik testleri tanımlama
4. Her probleme ilişkin tedavi ve ilaçları ilişkilendirme
5. Tanımlanan probleme ilişkin hastanın fizyolojik, psikolojik, sosyokültürel, spiritüel ve gelişimsel yanıtlarını gözleme
6. Hemşirelik tanılarını belirleme.
Yukarıdaki bilgiler ışığında, aşağıda 26. gestasyon haftasında, 670 gram ağırlığında doğan, takip ve tedavi amacı ile yoğun bakım ünitesinde yatmakta olan Bebek K.’nın hemşirelik bakım yönetimi kavram haritası şeklinde sunulmuştur (EK 1).
KAYNAKÇA:
All A , Havens R (1997) Cognitive / Concept Mapping: A Teaching Strategy for Nursing: Journal of Advanced Nursing, 25: 1210-1219.
All A, Huycke L, Fısher M (2003)Instructional Tools for Nursing Education: Concept Maps: Nursing Education Perspectives, 24 (6): 311-316.
Baugh GN, Mellott KG (1998) Clinical Concept Mapping as Preparation for Student Nurses Clinical Experiences: Journal of Nursing Education, 37 (6): 253-256.
Harpaz I, Balik C, Ehrenfeld M (2004) Concept Mapping: An Educational Strategy for Advancing Nursing Education: Nursing Forum, 39 (2): 27-30.
Hsu L (2004) Developing Concept Maps from Problem-Based Learning Scenario Discussions: Journal of Advanced Nursing, 48 (5):510-518.
Kathol D, Geiger M, Hartig J (1998) Clinical Correlation Map: A Tool for Linking Theory and Practice: Nurse Education, 23 (4): 31-34.
Lindesay M (1995) Can Concept Mapping be used to Promote Meaningful Learning in Nursing?: Journal of Advanced Nursing, 21:1175-1179.
Schuster P (2000). Concept Mapping: Reducing Clinical Care Plan and Increasing Learning: Nurse Educator, 25 (2): 76-81. Smith BE (1992) Linking Theory and Practice in Teaching
EK 1. BİR OLGU ÜZERİNDE KAVRAM HARİTASI UYGULAMASI
FONKSİYONEL SAĞLIK ÖRÜNTÜLERİNE GÖRE BEBEK K.’NIN VERİLERİ:
BEBEĞİN ADI: Bebek K. DOĞUM TARİHİ: 27/01/2005 CİNSİYETİ: Kız
AĞIRLIĞI:670 gram (10-25 persentil) BOYU:31 cm (10-25 persentil) BAŞ ÇEVRESİ: 23.5 cm (25 persentil) VERİ TOPLAMA TARİHİ: 04/02/2005
A. SAĞLIĞI ALGILAMA-SAĞLIĞI
YÖNETME ÖRÜNTÜSÜ:
SAĞLIK DURUMUNU ALGILAMA
Bebek K. prematürite nedeni ile yenidoğan yoğun bakım ünitesinde dokuz gündür yatmaktadır. Enfeksiyona yatkınlığı nedeni ile izole odada, küvöz içerisinde takip, tedavi ve bakımı yürütülmektedir.
HASTANEYE YATMA DURUMU:
31 yaşındaki Hepatit B taşıyıcısı ve 72 saatlik erken membran rüptürü öyküsü olan anneden 26. gestasyon haftasında sezaryan operasyonu ile doğan hasta, prematürite nedeni ile yoğun bakım ünitesine kabul edilmiş ve doğar doğmaz entübe edilmiştir. 29/01/2005 tarihinde kan gazı takibine göre ekstübe edilmiş, hasta nazal CPAP’a alınmış, O2 satürasyonu %
100 olan hasta nazal CPAP’tan ayrılmış, 1 litre/ dakika küvöz içi O2 ile izlenen hastanın 15-20 dakika aralar ile
bradikardinin eşlik ettiği apne nöbetleri olmaktadır. 27/01/2005 tarihinde çekilen akciğer grafisinde Grade 3 respiratuvar distress sendromu (RDS) saptanan hastaya sürfaktan tedavisi uygulanmış, daha sonra çekilen kontrol grafilerinde RDS’nin Grade 1’e gerilediği saptanmıştır TEDAVİSİ: Postnatal 9. Gün: • Ağızdan almayacak • Total Mayi: 107 cc • TPN: 1/5 SF %15 Dextroz 47 cc Trophaamine % 6 34 cc Mg SO4 0.5 cc Potasyum fosfat 0.7 cc Vitalipid N ped. 3 cc Soluvit 0.7 cc Vitabiol C 0.1 cc • Ca-picken ampul 1/1 sulandır 2 x 0.7 cc • Tazocin 2 x 33.3 mg( 3 cc SF’de 30 dakikada infüzyon) (Açıklama: 4.5 gram flakon 50 cc ile sulandırıp 3,7 dizyem çekilerek 3 cc SF’de 30 dakika infüzyon ile verilecek).
• Amikasin 1 x 12 mg 3 cc SF’de 30 dakikada infüzyon (Tek günlerde)
• Eritropoetin 1x266 Ü IV • Venofer 1x0.7 mg
(Açıklama: ilaç 5 cc=100 mg olarak gelmektedir)
PRENATAL ÖYKÜ:
Gebeliği süresince sağlık izlemleri yapılan anne, yaklaşık 10 kilogram almış, ilaç olarak yalnızca folik asit kullanmış.
Gebelik süresince gelişen komplikasyonlar: Erken Membran Rüptürü + Erken Doğum Tehditi.
NATAL VE POSTNATAL ÖYKÜ:
Epidural anestezi ile sezaryan operasyonu sonucu 670 gram ağırlığında, 31 cm boyunda doğmuş Bebeğin birinci dakika apgar skoru:6-7; beşinci dakika skoru ise 8-9 ‘dur.
Postnatal dönemde bebeğe 1. doz hepatit B aşısı ve hepatit B immunglobülin uygulanmıştır.
SOY GEÇMİŞİ:
Anne, Hepatit B taşıyıcısı; babada kronik hepatit B mevcut.
Anne kan grubu B Rh (+); baba kan grubu 0 Rh (+)
B. BESLENME-METABOLİK ÖRÜNTÜ:
Bebek K. aspirasyon riski nedeni ile oral beslenmiyor, TPN ile besleniyor (Bkz. Tedavisi)
Bebek K.’nın vücut ağırlığı 676 gram (10-25 persentil), günlük kilo artışı, 9 gramdır (04/02/2005 günü içinde)
Günlük total sıvı alımı 107 cc’dir. Çıkardığı ise iki bez gaita, 8 bez idrar ( AÇT klinikte bez değiştirme sıklığına göre düzenlenmiştir).
C. BOŞALTIM ÖRÜNTÜSÜ:
BAĞIRSAK: Her gün düzenli olarak iki kez
defekasyona çıkıyor. Gaitanın niteliği; mekonyum
MESANE: İdrar yapmada sorun gözlenmedi.
Sekiz bez idrar çıkışı var
DERİ: Cildi kuru, deri altı yağ dokusu
gelişmemiş, lanuga tüyleri mevcut. İnvaziv işlem bölgesinde ve flaster çevresinde kızarıklık var.
D. AKTİVİTE-EGZERSİZ ÖRÜNTÜSÜ:
FİZİK BULGULAR:
Solunum: 56/ dakika. Abdominal solunum
yapıyor. 15-20 dakika ara ile bradikardinin de eşlik ettiği 30 saniye süreli apne nöbetleri oluyor. Küvöz içi 1 litre/dakikadan O2 ile O2 satürasyonu %100.
Nabız: 154/ dakika (kardiyak). Apne nöbetleri
esnasında nabız 70-80/dakikaya kadar düşebiliyor. EKO raporuna göre, hafif- orta şantlı PDA ve PFO mevcut.
Kan basıncı: 54/31 mmHg. Mean Basıncı: 50
mmHg
Kas gücü: genel bir hipotoni mevcut.
Özbakım gereksinimleri hemşireler tarafından karşılanmaktadır.
E. UYKU-DİNLENME ÖRÜNTÜSÜ:
Bebek K. günün tamamını uyuyarak geçirmektedir.
F. KENDİLİK ALGISI-BENLİK
KAVRAMI ÖRÜNTÜSÜ:
Bu örüntüye ilişkin bebeğin özellikleri tanımlanamamaktadır. Fakat bebek ailesi ile bir bütün olarak ele alınacak olursa burada annenin ifadelerine yer verilebilir. Anne bebeğini kaybetmekten korkmaktadır. Prematür bir bebeğe sahip olan anne beklenen sağlıklı bebeğin kaybını yaşamaktadır, bu nedenle benlik saygısı bozulmuştur ve aile yas sürecindedir.
G. ROL- İLİŞKİ ÖRÜNTÜSÜ:
Bebek K.’nın annesi 34 yaşında, yüksekokul mezunudur ve hemşire olarak çalışmaktadır. Babası da
33 yaşında, yüksekokul mezunudur. Bebek K. ailenin ilk ve tek çocuğudur. Doğum sonrası hastaneden taburcu olan anne, belli zamanlarda bebeğini ziyarete geliyor. “acaba bebeğimin taburcu olduğunu görebilecek miyim?, diğer bebekler de bu kadar küçük mü?, böyle küçük doğup da yaşayan var mı? “gibi sorularla yaşamış olduğu krizi dile getiriyor.
H. STRESLE BAŞETME ÖRÜNTÜSÜ:
Bebek K. invaziv girişimlere yüzünü buruşturarak tepki gösteriyor. Bebeğin intrauterin hayattan erken ayrılmasına bağlı olarak yoğun stres yaşayabileceği düşünülerek bebek küvöz içerisinde ana kucağı adı verilen bir çarşafa sarılarak yatırıyor, böylece bebek intrauterin hayattaki gibi sıcak kalıyor, ayrıca yoğun ışıktan etkilenmemesi için küvözün üzeri koyu renkli bir çarşaf ile kapatıyor.
Anne stres yönetimine ilişkin ifadede bulunmadı.
Bilişsel-Algılama Örüntüsü, cinsellik ve üreme örüntüsü ve inanç örüntüsüne ilişkin özellik
tanımlanmamıştır. LABORATUVAR BULGULARI: Htc: 44 44-64 AKŞ: 45 20-80 mg/dl BUN: 42.9 5-15 mg/100 ml Na: 143 135-145 mEq/lt K: 5.2 3.5-5.5 mEq/lt Cl: 118 94-104 mEq/lt Ca: 9.2 9.0-11.0 mg/dl Bilirübin total: 1.4 <2 mg
Bebek K.’nın verileri doğrultusunda hazırlanan kavram haritasında; Şekil 1’de “ana kavramlar ve kavram bağları”; Şekil 2’de “prematüre” ana kavramı, şekil 3’de ise “hemşirelik” ana kavramı ayrıntılı olarak irdelenmiştir.
Gebelik Erken Doğum Umutsuzluk Hastaneye yatma Yoğun Bakım Ekip Homeostazis Prematüre Etik Anksiyete Taburculuk Danışmanlık Rolü Hemşirelik Savunuculuk Rolü Eğitim Vericilik Rolü Aile Süreci Kriz Kayıp Ebeveyn Rolü Psikolojik Yük Aile Yükü Ekonomik
Yük BakımEvde
Üçüncül Koruma Sosyal Yük Sosyal Destek Baş Etme Suçluluk Fiziksel Yük Stres Koruyucu Luk Rolü
İlk doğum
Erken membran rüptürü Öğürme refleksi ve öksürme
refleksi immatür Aspirasyon riski TPN ile besleniyor TPN’e bağlı komplikasyon gelişme riski Beden gereksiniminden az/fazla beslenme olasılığı Glomerüler filtrasyon, absorbsiyon ve sekresyon hızının düşük olması Sıvı-Elektrolit dengesizliği riski Karaciğerde glukuronil transferaz enzimi yetersiz Hiperbilirubinemi riski
Aile sürecinde değişim Sağlıklı bebek
kaybı Solunum kasları zayıf Göğüs kafesi yumuşak Sürfaktan yapımı yetersiz
Kan-beyin bariyeri yetersiz Kernikterus riski PREMATÜRE Cilt ince şeffaf Deri bütünlüğünde bozulma riski Derialtı yağ dokusu az Termoregülasyon merkezi immatür Hipotermi riski Globulin sentezi azalır Antikor yapımı azalır hücresel savunma immutür Enfeksiyon Riski Antibiyoterapi Hipoventilasyon CO2retansiyonu Asidoz pO2düşük Pulmoner damar basıncı yüksek Patent ductus arteriozus Patent ductus ovale Apne nöbetleri O2-CO2 değişiminde bozulma Respiratuar Distress (RDS) Sendromu III Sürfaktan tedavisi RDS II Hemşirelik tanıları
HEMŞİRELİK Hemşirelik Girişimleri -Bilirubin düzeyinin takibi -AÇT takibi -Önerilen mayilerin verilmesi
-Tolere ettiğinde oral beslenmeye geçme Sonuç Kriterleri Bilirubin düzeyinin 15mg / 100 ml’nin altında olması H em şir elik G irişim le ri -E be veyn le rin ha stalığ a tep kisin i v e alg ılam ala rını sa ptam a -S osya l d este k siste m lerin i h are kete geçi rm e -Y as süre cinin fa rkınd a olm a S on uç K rite rleri S ağ lıklı be be ğin ka yb ı ken dile rini su çlu h iss etm em ele ri P rem atüre b eb eğ e sa hip olm ayı ka bulle nm ele ri He m şir elik G iriş im le ri -B eb eğ in k alo ri g er ek sini m in in he sa p la n ma sı -B eb eğ in k ilo ta kib i -K alo ri v e pr ot ein ge re ksin imi iç in T P N ile b es len m e -T ole re et tiğ in d e or al be sle n m e ye g eç m e So n uç K rite rl er i Or al yo lla b esl en me ye g eç inc ey e k ad ar be be ğ in k ilo a lm as ı Hem şir elik G iriş im le ri -K an ga zla rı ve so lu nu mu de ğe rle nd irm ek -S olu nu m h ızı nı gö zle mle me -T rak eal asp ira syo n ma yap -2 sa att e b ir po zis
yon tirm ğiş de
e lp era erif -P erf üzy on u de ğe rle nd irm e So nu çK rite rle ri bra em zm ükö -M nv e der in in p em be olm ası -S olu nu m h ızı nın 30 -5 0 / d ko lm ası -A rte riy elP aO 2 60 - 0 m 10 mH go lm ası H em şir elik G iriş im leri -İş lem ön ce si v e so nra sı el y ıka m a _Z iya re tçil eri n m as ke ve g öm lek giy m es i -A ntib iyo ter ap i -D eri b ütü nlü ğü nü n de va m ını sa ğla m a So nu ç Kri ter ler i Be be kte en fe ks iyo n ge lişm em es i Lö ko sit sa yıs ının 9-15 bin /m m 3 olm as ı Vü cu t s ıca klığ ını n 36 .5 -3 7 C olm as ı H em şire lik G iri şi m le ri -K üv öz sı ca klı ğı nı n 34 -3 5 °C o lm as ı -A ks ille rv üc ut sı ca klı ğı nı n sa at b aş ı öl çü m ü -K üv öz dı şı nd a be bğ e çif t ba tta ni ye ye s ar ılm as ı So nu ç Kr ite rle ri Be be ği n vü cu t sı ca klı ğı nı n (a ks ille r) 36 ,5 -3 7 °C o lm as ı He m şir el ik G iri şim le ri -E le kt ro lit de nge si zl iğ in e i liş ki n se mp to ml ar ı gö zl em e -A Ç T ta ki bi y apm a -L ab or at u var bu lg ul ar ın ı gö zl em e D er i t ur g or u, fo nt an ell er i, n em i de ğ erl en d irm e So n uç K ri te rl er i M aj ör e lek tr oli tle ri n no rm al s ın ırl ar d a ol m as ı N a: 1 35-1 4 5 mE q/ lt K :3 ,5 -5, 5 m E q/ lt C a: 8 ,4 -10 ,5 m m ol /d l Hem şire lik G irişim leri -İki s aatte bir pozis yon deği ştirm e -Yat ak ta kım ların ın günl ük d eğişi mi -El v e yü z te mizl iği -Gen ital b ölge bak ımı Sonu çKr iterle ri -Der i büt ünlü ğünü n tam olm ası -Der inin n emli ve kuru tem iz ol mas ı H İPE R B İL İRU B İNE M İR İSK İ AİLE S ÜREC İNDE D EĞİŞİ M
BEDEN GEREKSİNİMİNDE AZ / FAZLA BESLENME RİSKİ
CO 2-O 2 D E ĞŞ İM İNDE BOZ U L M A EN FE KS İYO N R İSKİ HİPO TERM İ RİS Kİ SIVI-ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ RİSKİ DERİ BÜ TÜ NLÜĞ ÜN ÜN BO ZULM A R İSKİ
