GENETİK
1. DERS
DOÇ. DR. YEŞIM DOĞAN
1
Genetikte iki büyük keşfi gerçekleştiren 2 bilim adamının ortak noktası çok 1. ikisinin de ölümleri ilgi çekmedi, arkalarından yas tutulmadı
2. ikisinin de keşfi 1860’larda gerçekleşti.
3. Birinin mirası ateşle, diğerinin ki buzla yok oldu.
Gregor
Mendel Freidrich
Miescher
Mendel Kalıtım yasalar
ı
2
Birisi DNA’yı, diğeri gen kavramını buldu ama ikisi de bunun farkına varamadılar
Zihnimiz bu iki kavramı hemen birleştiriyor olsa da, eş anlamlı değiller..
DNA –Madde – Dil Gen – Kavram - Bilgi
DNA’nın Yapısı
3
Kromozomlar - DNA’ca zengin cilt Hücre çekirdeği – kütüphane
DNA ve Gen kavramları aynı dönemde Keşfedilmiş olmasına rağmen
Bağlantı = 100 yıl sonra
4
Kalıtımla ilgili ön fikirler – Ön oluşumculuk – Humunkulus Minyatür – mikroskobik insan
5
Mendel’in çalışmalarının yeniden keşfi 1900 yılı
Hugo de Vires, Carl Corres ve Erich von Tschermak kalıtımın kurallarını yeniden bulup, Mendel’in çalışmasına atıf yaptılar..
Bu Darwin ile Mendel arasında bir iç savaşın başlangıcı oldu
6
Çok başarılı iki öğrencisi (Sturtevart ve Bridges ile beraber çalıştı) ve Muller
Darwin ve Mendel çekişmesinde her ikisinin de haksız olduğunu düşündü.
Drosophila üzerinde deneyler yaptı.
Her iki kuramı da destekleyen
sonuçlar buldu.
Kromozomlard a genlerin düzenlenmesiVe krossover
7
Thomas Hunt Morgan
Mendel kalıtımından sapmalar
8
Avery, Macleod &
MacCarty
9
Hersey &
Chase
10
Genetik Kod 1961 yılında çözümlendi.
20 amino asit = 64 kodon var ?
Doğadaki ekonomi kuralına aykırı
Nirenberg
Mutasyon
11
DNA’daki bazların şekilleri üzerinde çalıştı.
Şekil değiştiriyor
olabileceklerini söyledi..
Sonuçta ; bazların yapıları sabit
Kusursuz hidrojen bağları
oluşturuyorlar. Rahibe
Miriam Michael Stimson
DNA’nın kimyasal
fiziksel özellikleri
12
Watson ve Crick
DNA’nın fiziksel yapısını buldular..
Nobel aldılar
13
Lynn margulis
Endosimbiyoz Kuramını ortaya attı
Endosimbiyoz
14
Tam bir mikroskop uzmanı
Mısır kromozomlarını tanımladı.
Kromozomlarda hareketli parçalar olduğunu tespit etti
Barbara Clintock
Transpozonlar
15
1980’lerde August Weismann bazı hücrelerin talimatları kaybetip bazılarını koruduğunu söyledi..
Hans Spemann- Semender embriyosunu klonladı..
Hücrelerin tüm genetik bilgiyi koruduğunu ama genlerin açılıp kapandığını söyledi.
Epigenetik
16
Embriyonel değişim de HOX genleri
Hox genlerinin iş yapabilmesi için A vitamini gerekli
Kutup Ayıları
Mutasyon-Adaptasyon
17
- Tavuklar üzerinde tümör geliştiren virüslerin varlığını buldu
Virüs DNA’sı konakçı DNA’sına entegre olur..
Retrovirüsler
Francis P.Raus Junk DNA
18
Embriyoloji – Başlangıçta tüm türler benzer
Farklılaşma sonra – Aksaklık olursa _ ATAVİZM
Kuyruklu doğan çocuklar
Jacobson organı
19
1920 – Ilya Ivanov Şempanze + insan hibritleri oluşturmak için bir araştırma başlattı..
İnsan kromozom sayısı – 46
Şempanze kromozom sayısı - 48
İnsanda philadelphia değiş tokuşu ile 12. ve 13. kromozomlar birleşmiş
İntron – ekzon oranı ( ekonomik değil ) NEDEN?
20
Primatlar – bitki öğütmeye yarayan dişler
Nadiren et yerler
Fazla et = kolesterol ve damar tıkanıklığı
Apo E geni – İnsan evriminde 2 mutasyon
1 . Bozuk et yemede mücadeleyi güçlendirmek için
2. Et yemenin damarlara ve kolesterole etkisini düzenlemek için
21
Günümüz insanında durum;
7 milyardan fazla insan
150.000 şempanze
150.000 goril
Buna rağmen tür içi genetik çeşitlilik insanda daha düşük..
22
İnsanlığın merkezi Afrika..
İnsülin geni afrikada 22 varyasyon
Dünyanın geri kalanında 3 varyasyon
Dünyadaki tüm çeşitlilik Afrikadaki çeşitliliğin alt kümesi
Moleküler antropoloij
23
Saç biti ve vücut biti arasındaki farklıkları ortaya koyan genetik analiz
Ayrımın 17.000 yıl önce olduğunu söyler.
Tüylerimizi kaybettiğimiz için başka canlıların postlarını giymeye başladığımız tarih..
Moleküler saat
24
Büyük beyin = yüksek zeka mı??
Einstein’ın beyni 1200 gr
Büyük değil – prefontal korteks ince, Nöronlar daha yoğun ve işletim sistemi de bu nedenle daha hızlı
Parietal lob korteksi dikkat çekecek kadar kalın - matematiksel mantık yürütme
Parietal operkulum kısmı eksik – dil becerisi ile ilgili alan
Bu eksiklik iki lob arasında bilgi geçişini hızlandırmış olabilir.
25
Lamarck Teoremi tamamen hatalı mı ?
Hamilelikte post travmatik stres bozukluğu
Kıtlık (almanya işgalinde Hollanda da çocuklar) şizofreni, obezite, şeker
Babanın beslenmesi ve çocuğun sağlığı ters orantılı (Baba ne kadar aç, çocuk o kadar güçlü)
26
Yumuşak Kalıtım
Bazen anne ve baba DNA’sı cenin kontrolü üzerinde savaşa girer.
Igf geni = insülün benzeri büyüme hormonu
2 çift erkek kromozomuna sahip embriyolar = büyük ama küçük beyinli bebekler
2 çift dişi kromozomuna sahip embriyolar = küçük ama büyük beyinli bebekler
27
28
Mendel Kalıtım
yasalar
ı DNA’nın
Yapısı
Kromozomlard a genlerin düzenlenmesi
Ve krossover
Mutasyo n
DNA’nın kimyafiziksesal l özellikleri
Endosim
biyoz
Transpozonlar
Epigenetik
Mutasyon -Adaptasyon
Junk DNA
Moleküler antropoloij
Moler saatküle Yumuşak
Kalıtım
Mendel kalıtımından
sapmalar