Kardiyoloji dergilerinde yay›n düzeyi, niceli¤i ve
AKD'nin yay›nc›l›¤›
Publication of AKD and quality, publication level of cardiology journals
Önceki AKD say›lar›ndan birinde “Editörlü¤ün dayan›lmaz-a¤›rl›¤›”ndan söz etmifltim. Hakemler tam bilinmedi¤inden, yaz› yollayan otörlerin karfl›s›nda yay›na kabul sorumlusu olarak yal-n›zca Editör bulunmaktad›r. Durumu bazen futbol sahalar›ndaki orta hakeme benzer. Seyircilerin “takdirleri” malumunuzdur. Her düdük çal›fl›nda tribünlerin birinden müthifl bir “de¤erlendirme” al›rlar. Karfl› tribünden ise kaybolan bir iki alk›fl. Anadolu Kardiyo-loji Dergisi'nin hakemli dergi olmas›, hakemlerin yazarlar› bilme-den -kör de¤erlendirme yapmalar›, editör ve ofisi ile yard›mc›lar›n olabildi¤ince tüm otörlere ayn› mesafede kalmaya gayret etmele-ri, yine de editör hakk›nda “söylenmeyen” kanaatlerin oluflmas›n› önleyemez.
Yukar›da özetlenen “peer-review” ilkeleri hakemlerin çok titiz çal›flmalar› sonunda, editörün daha çok kendisini üzen sonuçlar› engelleyememektedir. Birkaç y›l önce en iyi hakemlerimizin önde gelenlerinden Prof. Dr. Ubeydullah Deligönül'e bir derleme yolla-m›flt›k. Çok k›sa zamanda ald›¤›m›z, çok k›sa bir cevapta, yaz›n›n tamamen bir yurt d›fl› dergideki derlemeden tercüme ve de yan-l›fllarla dolu bir tercüme oldu¤u vs. vs. fleklinde bir mektup ald›m. Yazara, biraz da cevab› yumuflatarak; neden böyle bir yola girdi-¤ini, bunun bir baflkas›n›n, tercüme edilmeye çal›fl›lan bir yaz›s› oldu¤unu belirtince bana “Siz tercüme basm›yor musunuz?” vs. vs. diye cevap vermiflti. Anadolu Kardiyoloji Dergisi'ne maalesef böylesine de¤il; fakat genç ve deneyim kazanacak bir çok otörü-müz ciddi hatalarla dolu “aktarmalar” içeren yaz›lar yollamakta. Bunlar› ciddi flekilde uyarmam›za ra¤men, AKD'nin ciddiyeti ile ba¤daflmayan “paragraflara” s›kça rastlamaktay›z. Geçen say›la-r›m›zda American Heart Journal'da yay›nlanan bir araflt›rman›n (1), önceki y›llarda yay›nlanan bir baflka yaz›n›n kopyas› oldu¤u-nun fark edilmesi üzerine editör taraf›ndan “Retraction”a u¤rat›-larak özür dilendi¤ini “copy” fleklinde bildirmifltim (2). Önceki y›l “Cell” dergisinde ise; hakemlerden olur al›p, yay›nland›ktan bir y›l sonra editör taraf›ndan “temel bilimsel hatalar ve yanl›fl de¤er-lendirmeler” içerdi¤i için -bunu dergimizden geri al›n- ça¤r›s› ya-p›lan bir önemli araflt›rma bildirildi (Nitz et al. On heritable integ-ration of parasite DNA into host genomes) (3). Otörlerin bu teklifi kabul etmemeleri üzerine tekrar yeni bir hakem de¤erlendirmesi-ne al›nan yaz›n›n, editör taraf›ndan “Retraction”a u¤rat›lmas›na karar verildi.
Anadolu Kardiyoloji Dergisi yaz›lar›n “full electronic” yollana-bilmesi ve de¤erlendirilmesi için bir süredir u¤rafl içindeydi. Bu konuda geç kal›nd›¤›, geri kal›nd›¤› endiflesini yaflarken American Journal of Cardiology'nin elektronik iletiflime daha birkaç ay ön-ce bafllad›¤›n› gördüm. Okuyucular›m›zdan bu konuda baflvurular al›yorduk ama bu y›l sorunun çözelece¤i müjdesini verebilirim.
Anadolu Kardiyoloji Dergisi'nin yaz›lar› ret oran› % 50 civar›n-da devam ediyor. Bu, ilk cildimize göre % 100'e yak›n bir art›fl oluflturuyor. Bunun çok do¤al karfl›lanaca¤›n› umuyoruz. Örnek olarak American Journal of Cardiology'yi verirsek: Türkiye'den
yollanan 77 yaz›dan 9'u (%12'si) kabul edilmifl. S›ralamada 20. du-rumday›z (4).
En ilgi çekici uygulamalar›m›zdan biri de otörlerimizden yaz›-lar› için hakem önerileri istememiz. Bunyaz›-lar›n o yaz› ile ilgili yurt içi, yurt d›fl› yay›nlar› olan, konusunda otör ve çok deneyimli kifliler ol-mas› temel hedeftir. Hâlâ oldukça yad›rganan bu durumun AJC'de y›llard›r uyguland›¤›n› ve son zamanlarda hakemlerin %34'ünün bu önerilerden seçildi¤ini ö¤rendik (4). Bizde ise; ha-kem önerildikten sonra otör taraf›ndan o haha-keme hemen telefon edilerek bilgi verildi¤ini duymam›z da en e¤lenceli k›s›m.
Anadolu Kardiyoloji Dergisi'nin bafl›n› biraz a¤r›tan baflka bir konu da “Editöre Mektup”larda oluflmakta. Bu mektuplar bazen “elektrikli” üsluplar içerdi¤i gibi; otörlerin verdi¤i cevaplar ise “flimflek çakmas›” fleklinde oluyor. ‹ki taraf› uzlaflt›rmak da bana düflüyor. American Journal of Cardiology'de son y›llarda üstü ka-pal› “hakemlik” kabul edilen bu uygulaman›n çok ilgi çekti¤ini ve % 21 art›fl gösterdi¤i dikkatimi çekti (4). Sa¤ olsunlar, okuyucula-r›m›zla olan sohbetlerimizde, hep yüreklendirici sözleri “yüzüme” karfl› duyuyorum. En büyük istekleri bu sorumlulu¤u (yükü?) de-vam ettirip SCI'e ne zaman baflvuraca¤›m›z› ö¤renmek. SCI ise In-dex Medicus'un üstünde baz› flartlar› aramakta. Her ne kadar flu anda SCI'deki baz› dergiler benim hakemlerimin hakl› olarak red-detti¤i yaz›lar› kap›fl›yorlarsa da; “impact factor” ve “internati-onalism” SCI'ye kabul için önemli bir çok etkenden baz›lar›.
Dergilerimizde “Uluslar aras› Hakem-Dan›flman” listelerini y›nlamakla do¤ald›r ki, “uluslar aras›” olunmuyor. ‹ki y›l içinde ya-y›nlanan orijinal araflt›rma ve derleme say›s›, sonraki iki y›lda bun-lara yap›lan at›f say›s›na oranlanarak “impact factor” bulunur. Derlemeler daha çok at›f almakta ve her dergi bunlarla “impact factor”lerini yükseltebilmektedirler. Ayr›ca orijinal araflt›rma say›-s›n›n azalt›lmas› da oran›n-“impact factor”un yükselmesini sa¤lar.
Anadolu Kardiyoloji Dergisi geçen aylarda “1000.” yaz›s›n› al-d›. Üç ayda bir ç›kan, ne de olsa Eskiflehir kaynakl› bir dergi için fe-na bir say› olmasa gerek. Geçen y›l bafl›m›za gelen yaz› de¤erlen-dirme ve gecikmenin bu y›l afl›ld›¤›n› yazarlar›m›z›n flikayetlerinin azalmas›ndan da görüyoruz. Önceki say›larda bahsetti¤im hakem sorunu temelde bu gecikmenin en önemli nedeni. Ayr›ca elektro-nik posta ile iletiflimdeki bizim elimizde olmayan aksamalarla, otör-lerin bu konudaki problemleri gecikmenin di¤er nedenleri. Hakem-li¤in “angarya” bir ifl oldu¤unu, özveri gerekti¤ini, ciddiyet ve ko-nunun uzmanl›¤›na ihtiyaç gösterdi¤ini de belirtmifltim. Bütün bun-lar bir araya gelince hakemlerin ortalama % 15'i hiç cevap vermi-yor; % 15'i sözünde durmuvermi-yor; % 10'u fena halde bafl›ndan sav›vermi-yor; % 40'› da ortalama bir cevap ile geçifltiriyor. Geri kalan % 20'sinin ise haklar›n› helal etmeleri gerekir ki büyük bir ciddiyet ve ustal›k-la örnek hakem raporustal›k-lar› haz›rl›yorustal›k-lar. Peki bunca emek sonu ne oluyor? Anadolu Kardiyoloji Dergisi bu hakemlerin omuzlar›nda duruyor ve yükseliyor. Onlara flükran borcumuz çok büyük. Bu de-rece büyük fedakarl›¤a katlanan hakemlerimizi önümüzdeki say›-da tekrar s›ralay›p sizlere onurumuz olarak sunaca¤›z.
Geçen ay bizi mutlu eden bir yaz› gördüm: Editör Kurulumuz-dan State University of New York, Cardiology Department'den As-soc. Prof. Erdal Çavuflo¤lu'nun Am Heart J 2006; 151: 1108'de “Tis-sue inhibitor of metalloproteinase-1 (TIMP-1) is an independent predictor of all-cause mortality, cardiac mortality, and myocardial infarction” bafll›kl› yaz›s› yay›nland› (5). Bu orijinal araflt›rman›n önemli sonuçlar› dolay›s› ile çok sitasyon alaca¤› kesin görülüyor. Ayr›ca Çavuflo¤lu'nun en iyi hakemlerimizden olup, her raporunun 5 üzerinden daima 5 ald›¤›n› da belirtmek isterim.
Prof. Dr. Bilgin Timuralp
Bafl Editör
Eskiflehir, Türkiye
Kaynaklar
1. Patel H, Rosengren A, Ekman I. Symptoms in acute coronary syn-dromes: does sex make a difference? Am Heart J 2004; 148: 27-33. Erratum in: Am Heart J. 2005; 149:743.
2. Califf RM, Mark DB. Plagiarizm notice. Am Heart J 2005; 149: 743. 3. Marcus E. Retraction Controversy. Cell 2005; 123: 173-5.
4. Roberts WC. Proceedings of the editorial board meeting of the American Journal of Cardiology on 13 March 2006. Am J Cardiol 2006; 97: 1670-5.
5. Cavusoglu E, Ruwende C, Chopra V, Yanamadala S, Eng C, Clark LT, et al. Tissue inhibitor of metalloproteinase-1 (TIMP-1) is an in-dependent predictor of all-cause mortality, cardiac mortality, and myocardial infarction. Am Heart J 2006; 151: 1108.e1-8.
Anadolu Kardiyol Derg 2006; 6: 113-114 Bilgin Timuralp
Kardiyoloji dergileri ve AKD yay›nc›l›¤›
