Endülüs’te Bir Arada Yaşama Endülüs’te Bir Arada Yaşama Tecrübesi Tecrübesi

(1)

Endülüs’te Bir Arada Yaşama Endülüs’te Bir Arada Yaşama

Tecrübesi

(2)

Fetih Öncesi İspanya Fetih Öncesi İspanya

M. VI. Yüzyılın başında buraya egemen olan M. VI. Yüzyılın başında buraya egemen olan

Germen boyu Vizigotlar tarafından yönetiliyordu.

Bunlar Arian mezhebine mensuplar. (birkaç yüz Bunlar Arian mezhebine mensuplar. (birkaç yüz

bin) Oldukça tolerans sahibiydiler.

Yerli halkın (Hispano-Romenler) ezici çoğunluğu Yerli halkın (Hispano-Romenler) ezici çoğunluğu

katolik Hıristiyan. (2-3 milyon) katolik Hıristiyan. (2-3 milyon)

Azınlık ama ekonomik alanda etkili olan Azınlık ama ekonomik alanda etkili olan

Yahudiler.

Putperestler.

(3)

Vizigot idareciler bu arada büyük ölçüde Vizigot idareciler bu arada büyük ölçüde

katolikliğe girmiş, neticede tolerans da son katolikliğe girmiş, neticede tolerans da son

bulmuş ve Ariusçuluğa savaş açmışlar, bulmuş ve Ariusçuluğa savaş açmışlar,

kitaplarını yakmışlardı.

Sonra sıra Yahudilere gelmişti. Sonunda 694 Sonra sıra Yahudilere gelmişti. Sonunda 694

yılında alınan bir kararla Yahudilerin İspanya yılında alınan bir kararla Yahudilerin İspanya

topraklarından tamamen kökünün kazınması topraklarından tamamen kökünün kazınması

hedeflenmişti. Buna göre Yahudilerin hedeflenmişti. Buna göre Yahudilerin

Bütün mülklerine el konacak Bütün mülklerine el konacak

Ülkeyi terketmeyenler veya Ülkeyi terketmeyenler veya

Hıristiyanlığa geçmeyenler köleleştirilerek Hıristiyanlığa geçmeyenler köleleştirilerek

Hıristiyan ailelere dağıtılacaktı Hıristiyan ailelere dağıtılacaktı

(4)

Sonuç: İslam Fethi öncesinde İspanya’da Sonuç: İslam Fethi öncesinde İspanya’da

Vizigotlar tarafından Toleranstan uzak Vizigotlar tarafından Toleranstan uzak

dayatmacı bir politikası hakimdi.

Neticede baskıya maruz kalanlar Neticede baskıya maruz kalanlar

Müslümanlarla ittifak yaptılar. Bu sırada Müslümanlarla ittifak yaptılar. Bu sırada

Müslümanlar Kuzey Afrika’nın fethini Müslümanlar Kuzey Afrika’nın fethini

tamamlayıp Atlas Okyanusu’na tamamlayıp Atlas Okyanusu’na

dayanmışlardı.

(5)

İslam Fethi: 711Vâdî Lekke Savaşı. Ama İslam Fethi: 711Vâdî Lekke Savaşı. Ama

ardından yerli halkla yapılan antlaşmalarla ardından yerli halkla yapılan antlaşmalarla

ülkenen büyük bölümüne sulhen hakim ülkenen büyük bölümüne sulhen hakim

oldular. Yeni bir sosyal model:

Belli haklar ve sorumluluklar çerçevesinde Belli haklar ve sorumluluklar çerçevesinde

Müslümanlarla gayri müslimler bir devlet çatısı Müslümanlarla gayri müslimler bir devlet çatısı

altında müşterek bir coğrafyada yaşayacaklar.

(6)

Belli antlaşmalar çerçevesinde şehir ve bölge Belli antlaşmalar çerçevesinde şehir ve bölge

halklarının cizye, haraç ve düşmanla işbirliği halklarının cizye, haraç ve düşmanla işbirliği

yapmamaları karşılığında yapmamaları karşılığında

Can ve mal güvenlikleri sağlanacak.

Din ve mabed özgürlüğüne sahip olacaklar Din ve mabed özgürlüğüne sahip olacaklar

Köle değil, hür kalacaklardır.

Aileleri parçalanmayacaktır.

Hukukî muhtariyete sahip olacaklardır.

Örf ve âdetlerini, Örf ve âdetlerini,

Dillerini, eğitim müesseselerini, Dillerini, eğitim müesseselerini,

Kılık kıyafetlerini muhafaza edebilecekler.

Ekonomik faaliyetlerini ve seyahatlerini Ekonomik faaliyetlerini ve seyahatlerini

gerçekleştirebileceklerdir.

(7)

Yerli halk rahat nefes alıyor, panik sona eriyor.

Yahudiler varlıklarını ihya ediyorlar.

ZiraZira

Tecrid yok Tecrid yok

Din değiştirme yok Din değiştirme yok

Tehcir yok Tehcir yok

Üç din mensupları gettolarda değil, birlikte aynı Üç din mensupları gettolarda değil, birlikte aynı

mahallelerde iç içe yaşıyorlar. Mamafih koloniler de mahallelerde iç içe yaşıyorlar. Mamafih koloniler de

var; ama tecrid edilmiş değil. Kurtuba Ulu Camiin var; ama tecrid edilmiş değil. Kurtuba Ulu Camiin

yanında Yahudi mahallesi mevcut.

(8)

YaniYani

Müslümanlar Müslümanlar

Hıristiyanlar Hıristiyanlar

Yahudiler Yahudiler

Doğulu Araplar Doğulu Araplar

Berberîler Berberîler

Franklar Franklar

Cenevizliler Cenevizliler

Farklı din, ırk ve kültürler Farklı din, ırk ve kültürler

Bir arada yaşamaktaydılar Bir arada yaşamaktaydılar

(9)

Birliktelik örnekleri:

Aile Alanında : Aile Alanında :

Bekar gelen Müslüman askerler yerli halkla Bekar gelen Müslüman askerler yerli halkla

evlenmeye başlıyorlar.

Sarayın çatısı altında:

Müslüman halife.

Yahudi hekim.

Hıristiyan mütercim.

Saklebî komutan.

Arap veya Berberî başvezir.

Müvelled başkadı.

Iraklı edîb Iraklı edîb

(10)

Endülüs mimarisi, musıkisi, edebiyatı, Endülüs mimarisi, musıkisi, edebiyatı,

idari yapısı, kurumları, kültürel idari yapısı, kurumları, kültürel

eserleri…nden oluşan eserleri…nden oluşan

Endülüs Medeniyeti adı geçen dini, ırki Endülüs Medeniyeti adı geçen dini, ırki

unsurların bir sentezi mahiyetindedir.

(11)

Sonuç:

Endülüs’ün fethi, özellikle dinî Endülüs’ün fethi, özellikle dinî farklılıklar açısından tekilci ve farklılıklar açısından tekilci ve

dayatmacı bir uygulamadan, farklılıklara dayatmacı bir uygulamadan, farklılıklara

açık, çoğulcu bir toplumsal modele açık, çoğulcu bir toplumsal modele

geçişi sağlamıştır.

(12)

Yeni toplumsal model çerçevesinde, Yeni toplumsal model çerçevesinde,

farklı dinlere mensup cemaatlere farklı dinlere mensup cemaatlere

kimliklerini koruma imkânı sağlanmıştır.

(13)

Müslümanlar, hâkim unsur olmaları Müslümanlar, hâkim unsur olmaları

nedeniyle sınırlı da olsa bazı imtiyazlara nedeniyle sınırlı da olsa bazı imtiyazlara

sahip olmuşlardır.

(14)

Birlikte yaşama modeli, hayatın her Birlikte yaşama modeli, hayatın her

alanınını, müşterek ilişkilere açmıştır.

Bu ilişkiler kültürel etkileşime, vesile Bu ilişkiler kültürel etkileşime, vesile

olmuştur.

(15)

Kültürel etkileşim de müşterek bir Kültürel etkileşim de müşterek bir

Endülüslü bilincinin oluşmasına, Endülüslü bilincinin oluşmasına,

neticede bir Endülüs Medeniyetinin neticede bir Endülüs Medeniyetinin

doğmasına vesile olmuştur.