TARİH : 25/07/2016 SİRKÜLER NO : 2016/82
VERGİ VE DİĞER BAZI KAMU ALACAKLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ÖZETİ:
“Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasını İlişkin Kanun Teklifi” T.B.M.M. ne sunulmuş olup 2016/80 sayılı sirkülerimiz ekinde mevcuttur.
Kanun teklifinde;
Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergilerin yanı sıra, gümrük vergileri, sosyal güvenlik primleri, idari para cezaları borçlarının yeniden yapılandırılması,
Matrah ve vergi artırımı,
Emtia, makine, demirbaş ve ortak alacakları ile ilgili kayıtların düzeltmesi imkanı,
Yurtdışındaki ve yurtiçindeki kıymetlerle ilgili olarak geçmiş yıllarda çıkarılmış olan Varlık Barışı Kanunlarına benzer hükümler,
yer almaktadır.
Teklifin bu hafta içinde T.B.M.M. de komisyonlarda görüşülmesine başlanması beklenilmektedir.
Tabiatıyla farklı şekilde Kanunlaşması da mümkündür.
Bununla birlikte bir fikir vermesi açısından Kanun teklifindeki vergilerle ilgili düzenlemeleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Kanun teklifi vergiler açısından 30 Haziran 2016 ve öncesi tarihleri (beyana dayana vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannameleri) kapsamaktadır. (2016 yılı Motorlu Taşıtlar Vergisi 2. taksiti dahil edilmemiştir)
1. Kesinleşmiş Olan Borçlar:
Vergi aslı; enflasyon endeksindeki artış oranında ( Yİ-ÜFE aylık değişim oranları) hesaplanacak faiziyle birlikte bu Kanunda belirtilen şekilde ödenirse, vergi aslına bağlı cezaların tamamı ile gecikme zammı ve gecikme faizleri silinecektir. Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının yarısı Yİ- ÜFE aylık değişim oranına göre bulunan faizle birlikte ödenirse, cezanın kalan yarısı ile gecikme zamları silinecektir.
Bu hükümlerden yararlanmak isteyenlerin dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri şarttır.
2. Uzlaşma veya Dava Safhasında Olan Borçlar:
Tarhiyat sonrası uzlaşma ya da dava açma aşamasında olan veya ilk derece mahkemesinde davası sürenlerde; vergi aslının % 50 si ile asla bağlı cezaların tamamı ve gecikme faizleri silinmektedir. Kalan vergi aslının Yİ-ÜFE aylık değişim oranına bağlı artış oranında hesaplanacak faiziyle birlikte ödenmesi öngörülmektedir. Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının ise % 75 i silinecektir.
Temyiz safhasında bulunan mükelleflerde; ilk derece mahkeme kararları mükellef aleyhine ise vergi aslından silinme olmayacak, karar mükellef lehine ise vergi aslının % 80 i silinecektir. Asla bağlı cezalar ve faizlerle ilgili düzenleme ise bir üst paragrafta anlatılan şekildedir. Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında; yukarıdaki duruma bağlı olarak bu cezaların % 90 ya da % 50’si silinecektir.
Kanun düzenlemelerinden yararlanılabilmesi için dava açılmaması ya da açılan davalardan vazgeçilmesi öngörülmüştür.
Öte yandan, başvuruda bulunan mükellefler Kanundaki ödeme şartını ihlal ederlerse yapılandırma haklarını kaybetmektedirler.
Ayrıca; gelir, kurumlar, stopaj, KDV ve ÖTV için başvuruda bulunan mükelleflerin bu vergi türleri itibariyle taksit dönemi boyunca verecekleri beyannamelerle tahakkuk eden vergileri bir yıl içinde 2 den fazla vadesinde ödememeleri halinde de hakları kaybolmaktadır. Bu husus, bir önceki bölümde belirtilen alacaklar için de geçerlidir.
3. İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunanlar:
Kanunun yayımından önce başlanmış vergi incelemelerine devam olunacak, bu inceleme sonuçları için mükellef dilerse bu Kanun hükümlerinden yararlanabilecektir.
Bu kapsamda olanlarda vergi aslının % 50’si ile asla bağlı olmayan cezaların tamamı ve gecikme zammı ve gecikme faizleri silinmektedir. Vergi aslının kalan kısmının Kanunun yayımına kadar Yİ- ÜFE endeksindeki aylık değişim oranına göre hesaplanacak faizle birlikte Maddede belirtilen sürelerde ödenmesi gerekmektedir. Diğer düzenlemelerden farklı olarak; Kanunun yayımından sonra dava açma süresi sonuna kadar ayrıca gecikme faizi de işleyecek ve bu silinmeyecektir.
Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının ise % 75’i silinecektir.
Bu kapsamda olanlar, dilerlerse ve şartlar uygunsa aşağıdaki 5. bölümde belirtilen matrah ve vergi artırımı hükümlerinden de faydalanabilirler. Bu takdirde, inceleme sonucu bulunan farklar artırılan matrah ve vergi tutarlarından düşülecek, kalan kısım için cezalı tarhiyat yapılabilecektir.
Bu kalan kısım için de yukarıdaki hükümlerden istifade edilebilecektir.
Bu Maddeden yararlanmak isteyenlerin ihbarname tebliğinden itibaren 30 gün içinde başvurmaları ve yapılandırılan borcu 2 şer aylık dönemlerle 6 taksitte ödemesi gerekmektedir.
4. Pişmanlıkla ya da Kendiliğinden Verilecek Beyanlarla İlgili Düzenlemeler:
Vergi aslının bu Kanunda belirtilen süreler içinde Yİ-ÜFE aylık değişim oranında hesaplanacak faizle birlikte ödenmesi halinde, cezalar ve pişmanlık zammı silinmektedir.
Emlak vergisi ve Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı için de bu hükümlerden faydalanılabilecektir.
5. Matrah ve Vergi Artırımı:
2011,2012, 2013 ve 2014 ve 2015 için geçerli olmak üzere; yıllık gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımı, KDV vergi artırımı ve bazı stopaj (tevkifat) türlerinde stopaj vergileri için artırım imkanı getirilmiştir.
Artırım yapıldığı taktirde, ilgili yıl hesapları artırım yapılan vergi türü açısından incelenemeyecek ve tarhiyat yapılamayacaktır.
Bununla birlikte, bu beyannamelerden çıkan iade veya sonraki döneme devreden KDV olması halinde matrah veya vergi artırımı bunlarla sınırlı incelemeyi engellemeyecektir.
Sahte belge düzenleyenler ile defter ve belgelerini yok edenler, değiştirenler matrah ve vergi artırımından faydalanamayacaktır.
5.1. Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrahı Artırımları:
2011 için beyan edilmiş matrahın % 35’i, 2012 için % 30’u, 2013 için % 25’i, 2014 için % 20’si, 2015 için % 15’i kadar artırım yapılması öngörülmüştür. Ancak, yapılacak artışlar Kanunda belirtilen asgari tutarlardan az olmayacaktır. Kurumlar Vergisi mükellefleri için öngörülen asgari matrah artışları; 2011 için 28.000 TL, 2012 için 29.650 TL, 2013 için 31.490 TL, 2014 için 33.470 TL, 2015 için 37.940 TL şeklindedir. (Gelir Vergisi mükellefleri için öngörülen asgari matrah artışları için ise teklife bakılabilir)
Artırılan matrahlar üzerinden %20 oranında vergi hesaplanacaktır. Ancak, ilgili yıl beyannamesini zamanında veren ve ödemesini de süresi içinde yapanlarda ve (artırıma konu vergi türünden olmak üzere) bu Kanunun kesinleşmiş borçlar ve dava yada uzlaşma safhasındaki borçlarla ilgili hükümlerinden ayrıca yararlanmayanlarda bu oran % 15 olacaktır.
Stopaja tabi yatırım indiriminden yararlananlar hem stopajlarını hem de kurumlar vergisi matrahlarını ( kurumlar vergisi matrahı olmasa da asgari tutarlar üzerinden) artırmak zorundadır.
Stopaj tutarları ilgili yıllar itibariyle yukarıdaki oranlarda artırılacaktır.
Zararlı yıllar için matrah artışı yapılırsa, bu zararın yarısının 2016 ve sonrası yıllar kazançlarından mahsup edilmesi imkanı kalkacaktır.
5.2. KDV Artırımları:
Yıl içindeki KDV beyannameleriyle beyan edilen hesaplanan KDV’nin (yıllık olarak);
2011 için beyan edilmiş matrahın % 3,5’i , 2012 için % 3’ü , 2013 için % 2,5’i , ve 2014 için de % 2’si, 2015 için % 1,5’i kadar artırım yapılması öngörülmüştür. Tecil/terkin kapsamında teslimleri olanlarda tecil edilen vergiler beyan edilen hesaplanan vergiden düşülecektir.
Yıl içinde hesaplanan KDV si olan ancak ayrıca istisna, tecil/terkin gibi işlemleri de bulunanlarda, yıllık gelir/kurumlar vergisi matrah artırımı üzerinden % 18 oranıyla hesaplanacak tutar ile yukarıdaki oranlara göre hesaplanan tutar karşılaştırılacak, hangisi yüksekse o tutar KDV artışı olarak dikkate alınacaktır. Eğer, kurumlar vergisi matrah artırımı üzerinden hesaplanan KDV daha fazla ise, kurumlar vergisi matrah artırımı yapılması da ayrıca zorunludur.
Yıl içinde hesaplanan KDV si hiç olmayanlar ise yıllık gelir/kurumlar vergisi matrahı artırımı yapacaklar ve artırdıkları bu matrah üzerinden %18 oranıyla KDV artışı yapılabilecektir.
5.3. Stopaj (Tevkifat) Artırımı:
2011, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yılları için;
Gelir Vergisi Kanunu 94.Maddeye göre; ücret ödemeleri, serbest meslek sahiplerine yapılan ödemeler, yıllara sari inşaat taahhüt işleri kapsamındaki ödemeler, kira ödemeleri, vergiden muaf esnafa yapılan ödemeler ve çitçilere yapılan ödemeler,
Kurumlar Vergisi Kanunu 15. Maddeye göre; yıllara sari inşaat taahhüt işi yapan tam mükellef kurumlara ödemeler, kooperatiflere taşınmaz kirası ödemeleri,
Kurumlar Vergisi Kanunu 30. Maddeye göre; yıllara sari inşaat taahhüt işi yapan dar mükellef kurumlara ödemeler,
kapsamında stopaj artırımları yapılabilecektir. Şartları ve hesaplanmasına yönelik hükümler teklifte mevcuttur.
Matrah yada vergi artışı yapılması, defter ve belgelerin saklanması ve ibraz edilmesi yükümlülüğünü kaldırmaz. Matrah ya da vergi artırımı, sadece artış yapılan vergi türü açısından bir avantaj getirir. Artış yapılmayan vergi türü ya da bu kapsama girmeyen vergiler (Damga Vergisi, ÖTV, BSMV gibi) açısından cezalı tarhiyatı engellemez.
5.4. Halen Vergi İncelemesi Ya da Takdir İşlemleri Sürenlerde Artırım:
Bu mükellefler de artırımda bulunabilecektir. Bu durumlarda, Kanunun yayımlandığı ayı izleyen ay başından itibaren 1 ay içinde inceleme bitirilemezse incelemeye son verilecektir.
Eğer inceleme bu süre içinde bitirilirse, (mükellef inceleme ya da takdir işleminin bitmesinden önce matrah veya vergi artırımı yapmışsa) artırılan tutarlar bulunan matrah ve vergi farkından düşülecek arta kalan tutara inceleme ve takdir sonuçları uygulanacaktır.
6. Stoklar, Bazı Sabir Kıymetler, Ortaklardan Alacaklar ve Kasa Fazlalıkları İçin Öngörülen Düzenlemeler:
6.1. Fiilen Mevcut Olan Kayıt Dışı Emtia, Makine, Teçhizat ve Demirbaşların Kayıtlara İntikal Ettirilmesi:
Getirilmesi öngörülen düzenleme ile kayıt dışı kalmış bu tür kıymetlerin yasal defter kayıtlarına alınması amaçlanmaktadır. Bu kıymetler rayiç değeri ile beyan edilerek kayıtlara alınacak ve üzerinden % 10 oranıyla hesaplanan KDV sorumlu sıfatıyla (2 No’lu beyanname) KDV beyannamesiyle beyan edilerek ödenecektir.(İndirimli orana tabi olanlarda tabi olduğu oranın yarısı dikkate alınacaktır.) Sadece emtia için ödenen KDV indirilebilecektir.
ÖTV kapsamına giren mallar için ayrıca ÖTV ödemesi de yapılacaktır. Bildirilen sabit kıymetlerde amortisman ayrılmayacaktır.
6.2. Kayıtlarda Gözükmekle Birlikte Fiilen Olmayan Emtianın Kayıtlardan Çıkarılması:
Bu emtia, gerekli gayrisafi kar oranı ile faturası düzenlenerek vergisel yükümlülükleri yerine getirilerek kayıtlardan çıkarılabilecektir.
6.3. Kayıtlarda Gözükmekle Birlikte Fiilen Olmayan Kasa Bakiyesi ve Ortaklardan Alacak Tutarlarının Kayıtlardan Çıkarılması:
31 Aralık 2015 bilançosu esas alınarak bu bilançoda yer almakla birlikte fiilen olmayan kasa mevcutları ile işletmenin esas faaliyeti dışındaki işlemlerden kaynaklanan ortaklarından alacakları Kanunun yayımını takip eden üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairesine beyan edilerek, kayıtlardan çıkarılmak suretiyle düzeltilebilecektir.
Ortaklardan alacakların yanı sıra ortaklara borçlar da varsa, alacak ve borçlar sadeleştirilerek kalan net bakiye beyanda dikkate alınacak olup, bu alacakların işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemlerden (ödünç para verme gibi) kaynaklanması gereklidir.
Beyan edilen tutar üzerinden % 3 oranıyla vergi beyanname süresi içinde ödenecektir.
7. Ortak Hükümler:
Yukarıda belirtilen yapılandırma ve diğer düzenlemelerin bazılarında başvuru ve ödemeler için kendi Maddelerinde o işleme özgü süreler düzenlenmiştir. Bunun dışında kalanlarda ise, bu Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen mükelleflerin;
a. Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen 2. Ayın sonuna kadar ilgili idareye yazılı olarak başvurması, b. Maliye Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığına ve belediyelere bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksiti bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen 3. Aydan, SGK borçlarının ise 4. Aydan başlamak üzere 2. şer aylık taksitler halinde azami 18 eşit taksitte ödemeleri şarttır.
c.Eğer yapılandırılan tutarın tamamı ilk taksit süresi içinde ödenirse, bu tutara bu Kanunun yayımlandığı tarih ile ödeme tarihi arasında geçen süre için faiz uygulanmayacaktır. Üstelik, gecikme faizi/gecikme zammı yerine bu Kanuna göre hesaplanan ve yapılandırılan borca dahil edilen Yİ-ÜFE faizinin % 50 si de ayrıca silinecektir.
d.Taksitle ödenme seçenekleri tercih edilirse faizlendirme söz konusudur. Yapılandırılan borç taksit seçeneğine göre aşağıdaki katsayılarla çarpılarak toplam borç hesaplanacaktır:
Taksit Sayısı Uygulanacak Katsayı
6 Taksit 1,08
9 Taksit 1,12
12 Taksit 1,16
18 Taksit 1,24
e. Taksitlerin süresi içinde ödenmemesi halinde belli şartlara bağlı olarak yapılandırma hakkı kaybedilmektedir. (Matrah ve vergi artırımı hükümleri hariç) Bu hususa özellikle dikkat edilmelidir.
f.Bu Kanuna göre borçların yapılandırılmasında davadan vazgeçme dava açmama şartı olan mükelleflerin süresi içinde bununla ilgili dilekçelerini ilgili vergi dairesi veya diğer tahsil dairelerine vermeleri gereklidir.
8. Yurtiçi Yada Yurtdışındaki Varlıklara Yönelik Düzenlemeler:
Geçmiş yıllarda çıkarılmış olan Varlık Barışı Kanunlarına benzer bir düzenleme bazı değişikliklerle birlikte getirilmektedir.
Bu hükümlerden yararlanmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet, diğer sermaye piyasası araçlarını, her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarını 31 Aralık 2016 tarihine kadar Türkiye’ye getireceklerdir.
Defter tutan mükellefler bunları vergiye tabi dönem kazancına dahil edilmeksizin işletmelerine dahil edebilecekler, dağıtılabilir kazanca dahil etmeksizin işletmeden çekebileceklerdir.
Para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının yasal defterlerde kayıtlı olan yurt dışı kredi kurumlarına bulunan borçların kapatılmasında (31 Aralık 2016 ya kadar) kullanılması halinde yurda getirilmesi gerekmeyecektir.
Türkiye’de bulunan ancak yasal defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 31 Aralık 2016 tarihine kadar yasal defterlere dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın dahil edilmesi ve daha sonra işletmeden dağıtılabilir kazanca dahil edilmeksizin çekmeleri mümkün olabilecektir.
Yurtdışı varlıklar diğer kişilerin nam ve hesabına başkalarınca da getirilebilecektir. Bu durum, Veraset ve İntikal Vergisi kapsamında görülmeyecektir.
Deniz taşıtlarının yurda getirilerek ilgili sicil veya kütüğe kaydedilmesinde vergi, harç, ceza alınmayacaktır.
Bildirilen kıymetler nedeniyle bu işlemlerden hareketle vergi incelemesi, vergi tarhiyatı, araştırma, inceleme,soruşturma, koğuşturma yapılamayacak, idari para cezası veya vergi cezası kesilemeyecektir.
Bu kıymetlerin bildirim ve beyanına ilişkin hususlar Maliye Bakanlığı’nca düzenlenecektir.
NOT: Tarafımızca derlenen TEFE, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları ektedir.
YILLAR OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK
1980 9,2 29,3 4,4 3,5 2,9 2,8 0,2 1,5 3,5 7,1 3,8 3,1
1981 4,6 2,2 0,8 0,8 2,2 6,4 0,2 1,1 2,9 1,6 2 1,7
1982 3,6 3,7 3,3 1,9 1,3 1,4 2 1,9 1,1 0,8 1 0,6
1983 9,5 2,4 1,6 1,4 1,7 1,3 1,2 2,1 2,1 2,8 4,1 4,4
1984 3,9 3,4 3,3 8,3 6,9 4,7 -0,7 3,2 2,3 3,3 3,7 1,7
1985 4,8 4,7 5,3 2,3 2,2 -1,3 0,5 1,8 2,7 5 3,1 1,9
1986 4,5 2 1,3 2 1,6 1 1,2 0,2 2,2 3,9 1,5 0,9
1987 3,6 2,2 3,5 2,6 4,8 0,5 1,7 2,8 2,1 3,5 2,8 10,8
1988 6,9 6,2 7 4,8 2,1 2,6 2,2 3,1 3,7 6,1 5,3 4,3
1989 7,7 5,1 2,3 4,5 3,8 6,3 5 3,1 4,2 4,3 3,5 3,3
1990 4,4 5,5 3,6 3,1 2,3 1,4 1,3 2,5 5,3 4,9 3,8 2,6
1991 4,6 5,3 4,9 5,4 2,9 1,4 2,2 4,7 4,4 3,5 3,8 4,4
1992 11 5,2 4,3 2,2 0,7 0,2 1,8 4,8 6,3 5,5 3,5 3,6
1993 5 5,2 4,8 2,6 2,9 2,3 4,7 3,8 4 3,6 6,4 2,9
1994 5,3 10,1 8,5 32,8 9 1,9 0,9 2,7 5,4 6,9 6,4 8,3
1995 8,4 7 6,1 3,9 1,7 1,3 2,4 2,9 4,8 4,4 4,3 4,1
1996 9,8 5,8 7 8,1 4,1 2,7 2,4 3,8 5,1 5,5 5,1 3,9
1997 5,6 6,2 6 5,5 5,2 3,4 5,3 5,3 6,3 6,7 5,6 5,4
1998 6,5 4,6 4 4 3,3 1,6 2,5 2,4 5,3 4,1 3,4 2,5
1999 3,6 3,4 4 5,3 3,2 1,8 4 3,3 5,9 4,7 4,1 6,8
2000 5,8 4,1 3,1 2,4 1,7 0,3 1 0,9 2,3 2,8 2,4 1,9
2001 2,3 2,6 10,1 14,4 6,3 2,9 3,3 3,5 5,4 6,7 4,2 4,1
2002 4,2 2,6 1,9 1,8 0,4 1,2 2,7 2,1 3,1 3,1 1,6 2,6
2003 5,6 3,1 3,2 1,8 -0,6 -1,9 -0,5 -0,2 0,1 0,6 1,7 0,6
2004 2,6 1,6 2,1 2,6 0 -1,1 -1,5 0,8 1,8 3,2 0,8 0,1
2005 -0,41 0,11 1,26 1,21 0,2 -0,48 -0,74 1,04 0,78 0,68 -0,95 -0,04 2006 1,96 0,26 0,25 1,94 2,77 4,02 0,86 -0,75 -0,23 0,45 -0,29 -0,12 2007 -0,05 0,95 0,97 0,8 0,39 -0,11 0,06 0,85 1,02 -0,13 0,89 0,15 2008 0,42 2,56 3,17 4,5 2,12 0,32 1,25 -2,34 -0,9 0,57 -0,03 -3,54 2009 0,23 1,17 0,29 0,65 -0,05 0,94 -0,71 0,42 0,62 0,28 1,29 0,66 2010 0,58 1,66 1,94 2,35 -1,15 -0,5 -0,16 1,15 0,51 1,21 -0,31 1,31 2011 2,36 1,72 1,22 0,61 0,15 0,01 -0,03 1,76 1,55 1,60 0,65 1,00 2012 0,38 -0,09 0,36 0,08 0,53 -1,49 -0,31 0,26 1,03 0,17 1,66 -0,12 2013 -0,18 -0,13 0,81 -0,51 1,00 1,46 0,99 0,04 0,88 0,69 0,62 1,11 2014 3,32 1,38 0,74 0,09 -0,52 0,06 0,73 0,42 0,85 0,92 -0,97 -0,76 2015 0,33 1,20 1,05 1,43 1,11 0,25 -0,32 0,98 1,53 -0,20 -1,42 -0,33
2016 0,55 -0,20 0,40 0,52 1,48 0,41
Yeniden yapılandırılan alacaklara teklifin Kanunlaşarak yayımlandığı ay için uygulanması gereken Yİ-ÜFE aylık değişim oranı olarak, bu Kanunun yayımlandığı tarihten bir önceki ay için belirlenen Yi-ÜFE aylık değişim oranı esas alınacaktır. Tabiatıyla, Kanun Ağustosta yayımlanırsa Temmuz Yİ-ÜFE si de
eklenecektir.
SAYGILARIMIZLA.
