PERFORMANSA DAYALI EK ÖDEME SİSTEMİNİN ETKİLERİ ÜZERİNE KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİNDE BİR
ARAŞTIRMA
Yrd.Doç.Dr. Ali Talip AKPINAR Kocaeli Üniversitesi, SHYO, atakpinar@kocaeli.edu.tr
Yrd.Doç.Dr. Yunus TAŞ Kocaeli Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri MYO, yunustas@kocaeli.edu.tr
Özet
Performans değerlendirme, işletmelerin faaliyetlerini etkin bir şekilde sürdürmelerinde yaşamsal bir öneme sahiptir. Performansın bireysel, bölümsel ve kurumsal düzeyde ölçülerek değerlendirilmesi örgütsel başarı için gereklidir.
Çalışmada, geçmişe dönük Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde performansa dayalı ek ödeme sisteminin etkileri, 2009 ve 2010 yıllarının Şubat-Haziran dönemleri ile sistemin uygulandığı Şubat- Haziran 2011 dönemi muayene ve ameliyat gelirleriyle ilgili veriler karşılaştırılarak bireysel, bölümsel ve kurumsal düzeyde analiz yapılmıştır. Yapılan karşılaştırmalarda, muayene ve ameliyat sayılarında önemli oranda artış görülürken öğretim üyelerinin gelirleri aynı oranda artış görülmemiştir.
Anahtar kelimeler: Performans Değerlendirme, Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi, hastane.
GİRİŞ
Performans değerlendirme, işletmelerin faaliyetlerini etkin bir şekilde sürdürmelerinde yaşamsal bir öneme sahiptir. Performansın bireysel, bölümsel ve kurumsal düzeyde ölçülerek değerlendirilmesi örgütsel başarı için gereklidir. Performans, bir işin üstesinden gelmek, başarılı olmak veya bir kimsenin kendisine düşen görevi etkili bir şekilde tamamlamasıdır (Temel, 2003). Bir diğer ifade ile performans, kontrol edilebilen kaynakların kullanımındaki etkinlik derecesidir (A. Çiğdem, 1999). Performans değerlendirme, verimliliğe, etkinliğe ve ekonomik olmaya odaklanmıştır. Bu ilkelerin uygulanması ve sürdürülebilirliği için ölçülebilir hedefler belirlenmeli ve bu hedeflere ilişkin olarak çıktılar/ürünler sürekli ölçülmelidir (K. Ufuk, 2004).
İşletmelerin etkinlik ve verimliliklerinde çalışanlarının motive olmaları önemlidir. Motivasyon, işletmenin ve bireylerin ihtiyaçlarını tatminle sonuçlandıracak bir iş ortamı yaratarak bireyin harekete geçmesi için etkilenmesi ve isteklendirilmesi sürecidir (Halil, 2005). Motivasyon, bireylerin belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kendi arzu ve istekleri doğrultusunda davranmalarını kapsar (Tamer, 2005). Performansa göre ödeme sistemi, performans ile gelir arasında ilişki kuran normal çalışma performansının üzerindeki çalışmaları parasal olarak ödüllendiren işletme verimliliğinin daha fazla artmasını sağlayan sistemlerdir.
Kurumsal performans değerlendirme sistemi, organizasyondaki tüm sistem ve süreçler ile birey ve grupların performanslarını yönetmek ve sürdürülebilir yüksek karlılığa ulaşmak için sürekli gelişimi hedefleyen bir yaklaşım ya da yöntemdir (Zühal, 2003). Tüm işletmelerde olduğu gibi hizmet üreten sağlık işletmelerinde de performans değerlendirme önemlidir. Fakat sağlık işletmeleri, diğer işletmelere göre çok değişkenli ve karmaşık bir yapıya sahiptir (Sebahattin ve Mehmet, 2006).
1.HASTANELERDE PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Hastane performansının değerlendirilmesi çok boyutlu bir yapıyı içerdiği için hastanelerin performansını ayrıntılı gösteren tek bir ölçüt bulunmamaktadır. Bireysel ve/veya kurumsal performans değerlendirme de çok çeşitli ölçütler kullanılmaktadır. Amerikan Sağlık Kurumları Akreditasyon Komitesi hastanelerde verilen sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesinde, hasta hakları, hastanın bakımı, teşhisi, tedavisi, sağlık hizmetinin devamlılığının sağlanması, enfeksiyonların önlenmesi, performans iyileştirme, liderlik gibi göstergelerin kullanılabileceğini belirtmektedir (Şahin, 2000). Literatürde yapılan çalışmalarda hastane performansını değerlendirmek için maliyet göstergeleri, çıktı oranları ve çok sayıda finansal ölçüt kullanılmıştır (Gruca ve Nath, 1994). Hastanelerde performans göstergeleri; düzey ve kullanım alanlarına göre göstergeler, performans boyutlarına göre göstergeler, finansal göstergeler ve kaynaklara ilişkin göstergeler olmak üzere toplam 4 grupta sınıflandırılmaktadır (İsmet, 2009). Hastanelerde, yatakların etkili kullanımı, doktor ve hemşire etkinliği, poliklinik sayısının artması, hasta devir hızının yüksekliği ve finansal gösterge oranları önemli performans ölçütleridir (Dilaver vd., 2009).
Türkiye’de hastanelerin performanslarını değerlendirmede gerek kendi yönetimleri kurumlarına özgü, gerekse Sağlık Bakanlığı tüm bağlı hastaneleri için kurumsal göstergeler belirlemektedir. Sağlık Bakanlığı’nda etkinliği ve kaliteyi artırmak ve daha iyi sağlık çıktısı elde etmek için gittikçe artan oranda performans değerlendirmesi ve yönetimine ağırlık vermektedir (Sebahattin, 2007). Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin ve çalışanların performansını değerlendirmeye ve Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi (PDEÖS) 2003 yılından itibaren
yılından itibaren bireysel olarak 2005 yılından itibaren kurumsal performans ölçütleri PDEÖS sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Sağlık Bakanlığı 2006 yılından itibaren finansal göstergeler ve yönetim göstergeleri de ekleyerek PDEÖS’ni daha kapsamlı hale getirmiştir.
Üniversite hastanelerinde Döner Sermaye İşletmeleri aracılığı ile ek ödeme sisteminin uygulanması 1981 tarihinden itibaren başlamıştır. Üniversite hastanelerinde akademik ve idari personelin döner sermayeden alacağı ek ödeme üst limitleri kanunla belirlenmiştir. Belirlenen üst limitleri aşmamak koşulu ile üniversite hastanesinin elde ettiği gelir ve finansal durumuna göre döner sermaye ek ödeme dağıtım oranlarını belirleme yetkisi kanunla üniversite yönetim kuruluna verilmiştir. Üniversite hastanelerinde döner sermaye ek ödeme sistemi 01.02.2011 tarihine kadar bu şekilde uygulanmıştır.
01.02.2011 tarihinden itibaren Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde uygulanan PDEÖS’ne çok benzer bir ek ödeme sistemi üniversite hastanelerinde de uygulanmaya başlanmıştır. 18 Şubat 2011 tarihinde yayınlanan döner sermaye ek ödeme yönetmeliğine göre, üniversite hastanelerinde akademik ve idari personele PDEÖS uygulanmaktadır.
PDEÖS’nde, öğretim üyelerinin hasta teşhis ve tedavi faaliyetleri dışında eğitim ve araştırma faaliyetleri için de bir ek ödeme yapılmaktadır. Bu sistemde her bir öğretim üyesi, hastalarıyla ilgili her türlü teşhis ve tedavilerdeki aylık performanslarına göre değişen bir ek ödeme almaktadır. Bu nedenle, öğretim üyeleri hastalarıyla ilgili yaptıkları her işlemin kayda geçirilmesinde ve faturalandırılmasında azami özen göstermektedirler. Bu azami özen, Erus ve Hatipoğlunun PDEÖS’in öncesi ve sonrasını 2002-2006 döneminde karşılaştıran çalışmalarında, yatan hasta sayısı ve hekim başına düşen hasta sayısı iki katından fazla arttığı, ameliyat sayıları artarken doğum sayılarında belirgin bir artış gözlenmediği (2010: 316-324) bulgusu gibi durumlara da yol açabilmektedir.
2. PERFORMANSA DAYALI EK ÖDEME SİSTEMİNİN ETKİLERİ ÜZERİNE KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİNDE BİR ARAŞTIRMA
2.1. Araştırmanın Amacı
Araştırmanın amacı, Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde PDEÖS’nin bireysel, bölümsel ve kurumsal performansa etkilerini analiz etmektir.
2.2. Yöntem
Araştırmada, geriye dönük verilerin incelenmesi (retrospektif) yöntemi kullanılarak, Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nin cerrahi bilimler ve dahili bilimlerden özel muayene yapan öğretim üyelerinden birer öğretim üyesi 2009, 2010, 2011 yılı Şubat-Haziran dönemi muayene ve ameliyat sayıları ile beş aylık ek ödeme gelirleri ile ilgili hastane kayıtlarının karşılaştırılmasına yönelik analizler yapılmıştır.
2.3. Bulgular
Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde özel işlem yapan cerrahi ve dahili bilim dallarından seçilen birer örnek doktor ve birer bilim dalının ve hastanenin genelinin muayene, ameliyat sayısı ve gelirlerini 2009,2010, 2011 yılı Şubat-Haziran dönemi ortalamalarına göre karşılaştıran verilerin dağılımı Tablo 1’de sunulmuştur.
Cerrahi bilimlerde çalışan doktorlar arasından seçilen örnek doktorun eski ek ödeme sisteminin uygulandığı 2009-2010 yılı Şubat-Haziran dönemi ortalamalarına göre PDEÖS’nin uygulandığı 2011 yılı Şubat-Haziran döneminde muayene ettiği hasta sayısında % 14,15 oranında azalma, yaptığı ameliyat sayılarında % 4,33 artış fakat gelirlerinde ise % 59,26 azalma olduğu tespit edilmiştir. Bu durumun PDEÖS’nde öğretim üyesinin hasta başına muayene ve ameliyattan elde ettiği ek ödeme gelirinin çok daha düşük olmasından ve örnek öğretim üyesinin eski sistemde bölümdeki en yüksek gelire sahip olanların arasından seçilmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Özel işlem yapmayan cerrahi bilim dalı örnek doktorunun Şubat-Haziran dönemi ortalamalarına göre muayene sayısında % 22,38, ameliyat sayısında % 79,05 ve gelirinde ise % 57,22’lik bir artış görülmüştür.
Dahili bilimlerde çalışan doktorlar arasında seçilen örnek doktorun 2009-2010 yılı Şubat-Haziran dönemi ortalamalarına göre PDEÖS sisteminin uygulandığı 2011 yılı Şubat-Haziran döneminde muayene ettiği hasta sayısının ortalama % 47,48 ve gelirlerinde ise ortalama % 3,54 oranında artış olduğu tespit edilmiştir. Dahili bilimlerde çalışan doktorların ortalama iş yükü yaklaşık yarı yarıya artarken elde ettikleri gelir çok düşük bir oranda artmıştır. Bu durum PDEÖS’nde öğretim üyesinin hasta başına muayeneden elde ettiği ek ödeme gelirinin çok daha düşük olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Özel işlem yapmayan dahili bilim dalı örnek doktorunun muayene sayısında % 70,74 ve gelirinde ise % 62,27’lik bir artış görülmüştür. Tengilimoğlu ve arkadaşlarının ek ödeme sistemi öncesi ve sonrası karşılaştırmayı içeren araştırmalarında, doktor başına düsen ayaktan hasta sayısında % 71,51 artış tespitiyle (2008: 30-45) bulgularımız uyum göstermektedir.
Araştırmamızın bulgularına göre, cerrahi bilim dalı bölümünün muayene sayılarında, ortalama olarak % 22,45 oranında artış olduğu, ameliyat sayılarında, ortalama olarak % 9,62 oranında artış olduğu, ancak, döner sermaye ek ödeme gelirlerinde ise ortalama % 49 azalma olduğu görülmüştür. Dahili bilim dalı bölümünde, muayene sayılarında, ortalama olarak % 36 oranında artış olduğu, PDEÖS’ne elde ettikleri gelirlerinde ortalama % 8,6 oranında artış olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Tablo 1. Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde Cerrahi ve Dahili Bilim Dallarında Seçilen Birer Örnek Doktorun, Bilim Dalının ve Hastanenin Genelinin Muayene, Ameliyat Sayısı ve Gelirlerinin 2009,2010, 2011 yılı Şubat-Haziran Dönemi
Ortalamalara Göre Karşılaştırmalı Dağılımı
2009 Yılı Şubat-Haziran 2010 Yılı Şubat-Haziran 2009-2010 Yılı Ortalamalar 2011 Yılı 2011Yılına Göre Değişim
Oranı
2011Yılına Göre Özel İşlem Hariç Değişim Oranı
Özel Genel Toplam Özel Genel Toplam Özel Genel Toplam Toplam
Cerr.Örn.Dr.M. Say. 388 768 1156 270 778 1048 329 773 1102 946 -14,15 22,38
Cerr.Örn.Dr.Aml. Say. 98 150 248 115 145 260 107 148 254 265 4,33 79,05
Cerr.Örn.Dr.Gelir 51919 19439 71358 57355 18776 76131 54637 19108 73745 30043 -59,26 57,22
Cerr.Böl.M. Say 971 5169 6140 570 5651 6221 771 5410 6181 7569 22,45 39,9
Cerr.Böl.Aml.Say. 443 662 1105 409 750 1158 426 706 1132 1241 9,62 75,77
Cerr.Böl.Top.Gelir 200419 155176 355595 181896 149551 331447 191158 152364 343521 175166 -49 14,96
Dah.Örn.Dr.M. Say. 308 1093 1401 273 1177 1450 291 1135 1314 1938 47,48 70,74
Dah.Örn.Dr.Gelir 15708 24247 39955 13923 27999 41922 14816 26123 40939 42391 3,54 62,27
Dah. Bölüm M. Say 609 4996 5605 499 5299 5798 554 5148 5702 7755 36 50,64
Dah.Böl.Top.Gelir 31059 67152 98211 25449 79881 105360 28254 73517 101786 110546 8,6 50,36
Hast.Gen. Mua. Say 16733 227090 243823 13793 241324 255117 15263 234207 249470 243387 -2,43 3,91
Has. Gen. Ame. Say 2279 6519 8798 2355 7641 9996 2317 7080 9397 11592 23,35 63,72
Hast.Topl. Gelir 1203837 7397039 8600426 1127304 10192598 11319902 1165571 8794819 9960164 11224538 12,69 27,62
Şahinöz ve arkadaşları da yaptıkları araştırmada, hastane çalışanlarının % 68’inin eski ek ödeme sistemine göre yeterli ek ödeme alamadığını tespit etmişlerdir (Turgut vd., 2010). Araştırmamızın bulguları, iş yükü artışına göre çok daha az ek ödeme artışı olduğu için Şahinöz ve arkadaşlarının tespitiyle uyumludur. Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nin genelinde eski sistemle PDEÖS’nin uygulandığı dönem karşılaştırıldığında, muayene sayılarında % 2,43 azalma, ameliyat sayılarında % 23,35 artış ve hastanenin gelirlerinde ise % 12,69 artış görülmüştür. Eski sistemin uygulandığı 2010 yılında hastanenin toplam döner sermaye gelirleri içerisinde % 11,70’lik pay, özel muayene ve ameliyat gelirlerinden elde edilmekteydi.
PDEÖS’de hastanenin gelirlerinde önemli bir payı olan özel muayene ve ameliyat uygulaması kaldırılmıştır.
Maliye Bakanlığı, hastanelerin yeni sisteme uyum sürecini kolaylaştırmak için 2010 yılının özel muayene ve ameliyat gelirleri kadar karşılıksız bir yıllık finansman desteğini sağlamıştır. Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nin gelirlerindeki % 12,69’luk artışta Bakanlığın karşılıksız verdiği % 11,70’lik finansman desteğinin önemli bir payı vardır.
Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde 2009-2010 yılında özel muayene ve ameliyat yapan 146 doktordan 6’sının (% 4,2) hastane dışında özel muayenehanesi varken PDEÖS’nin uygulanmaya başlandığı tarihten itibaren bu sayı 21’e (% 16,8) çıkmıştır. Eski ek ödeme sistemine göre PDEÖS’de daha fazla hasta muayene etmeleri ve ameliyat yapmalarına rağmen cerrahi bilimlerin toplam gelirlerinde % 49 oranında ve seçilen örnek doktorun gelirinde ise % 59,26’lık azalma olduğu gözlenmiştir. Cerrahi bilimlerde çalışan 50 doktordan 11’i (% 22) yeni sistemin getirdiği artan iş yükü ve azalan gelir nedeniyle hastane dışında özel muayenehane açmıştır.
PDEÖS’de dahili bilimlerde ise çalışan doktorların ve seçilen örnek doktorun iş yükü önemli oranda artarken gelirleri ise aynı oranda artmamıştır. Bunun sonucunda, dahili bilimlerde çalışan 95 öğretim üyesinden 10’u (%10,52) yeni sistemin getirdiği artan iş yükü ve azalan gelir nedeniyle hastane dışında özel muayenehane açmıştır. Değişimden etkilenen özel muayanehane açmayı tercih eden öğretim üyeleri hastanede muayene yapamadığı için diğer öğretim üyelerinin iş yükleri daha da artmıştır.
Performansa göre ödeme sisteminde yapılacak değişimlerle çalışanların tutum ve davranışları değiştirilmek istenmektedir. Ancak, sistemdeki değişim her çalışanı aynı ve istenilen yönde etkilemez (Ünal, 1998:3). Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde performans dağıtım esasları Anabilim Dalı Kurul kararlarına göre belirlenmekte ve öğretim üyelerinin % 10 dışında bireysel performans yerine bölüm içerisinde eşit gelir paylaşımını esas alan bir sistem uygulanmaktadır. Bu uygulama bireysel performansa dayalı PDEÖS için uygun olmamakla birlikte hemen hemen tüm öğretim üyeleri eşite yakın bir ek ödeme almaktadır. Diğer bir ifadeyle, eski ek ödeme sisteminde özel işlem yapan öğretim üyeleri ile yapmayan öğretim üyeleri arasındaki toplam ek ödeme gelir farklarını en aza indirmiştir.
3. SONUÇ VE ÖNERİLER
Sağlık işletmeleri olan hastanelerdeki çalışanların performansının değerlendirilerek ek ödeme yapılması bireysel, bölümsel ve kurumsal verimliliği etkiler. Performans değerlendirme sistemi ve ölçütlerindeki değişim çalışanların tutum ve davranışlarında da değişime yol açabilmektedır. Değişimin çalışanın lehine veya aleyhine olması, tutum ve davranışlarını da etkileyebilmektedir. Performans değerlendirmedeki değişimin bireysel, bölümsel ve kurumsal performansa etkileri her iki sistemdeki veriler karşılaştırılarak incelenmiştir.
Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’ndeki araştırmamıza göre 2009-2010 yılı Şubat-Haziran Dönemi ile 2011 yılı Şubat-Haziran Dönemi karşılaştırıldığında bireysel, bölümsel ve kurumsal açıdan aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:
Üniversite hastanelerinde uygulanan eski ek ödeme sisteminde tüm öğretim üyeleri sabit döner sermaye almaktaydı. Bu sistemde özel işlem yapanlara bireysel performanslarına ve katkılarına göre ayrıca ek ödeme yapılmaktaydı. Öğretim üyesinin özel hasta muayenesinden elde ettiği bireysel ek ödeme geliri, normal hasta muayenesinin yaklaşık üç katı ve özel ameliyatlardan elde ettiği bireysel ek ödeme geliri, normal ameliyat gelirlerinin yaklaşık olarak on katıydı. Bu nedenle öğretim üyelerinin özel işlem yapıp yapmamalarına göre gelir düzeyleri arasında önemli bir farklılık mevcuttu. PDEÖS’nin uygulanması özel işlem yapanlar ve özellikle cerrahları çok olumsuz etkilemiştir. PDEÖS özel işlem yapmayan öğretim üyelerini ise olumlu etkilemiştir.
Cerrahi bilim dallarında, özel işlem yapan öğretim üyesinin iş yükü artmasına rağmen 5 aylık toplam geliri % 59 oranında azalarak 73.745 Tl’den 30.043 Tl’ye düşmüştür. Özel işlem yapmayan örnek doktorun muayene sayısında % 22,38, ameliyat sayısında % 79,05 ve gelirinde ise, % 57,22’lik bir artışla, 19.108-TL’den 30.043- TL’ye yükseldiği görülmüştür. Dahili bilim dallarında, özel işlem yapan öğretim üyesinin ortalama hasta muayene sayısının % 47,48’lik artışa göre ortalama geliri % 3,54 çok küçük bir oranında artmış ve 40.939- TL’den 42.391-TL olmuştur. Özel işlem yapmayan dahili bilim dalı örnek doktorunun muayene sayısında % 70,74, gelirinde ise % 62,27’lik bir artış ile 26.123-TL’den 42.391-TL olmuştur. PDEÖS’nde öğretim üyesinin hasta başına muayene ve ameliyattan elde ettiği ek ödeme geliri çok daha düşük olduğu için iş yükündeki artış aynı oranda gelirine yansımamaktadır. Cerrahi bilim dalında 5 aylık dönemde toplam muayene sayısı olan 6.181’in 771’I (% 12,47’si) özel muayene, ameliyat sayısı olan 1132’sinin 426’sı (% 37,63’ü) özel ameliyatlar
oluşturmaktadır. Dahili bilimlerde 5 aylık dönemde toplam muayene sayısı olan 5702’sinin 554’ünü (% 9,72’si) özel muayene yapılmıştır.
Cerrahi bilim dallarından seçilen bölümün ortalama hasta muayene sayısının % 22,45 ve ameliyat sayısının % 9,62 oranında artmasına rağmen ortalama gelirde % 49 oranında azalma olmuştur. Dahili bilim dallarından seçilen bölümün ortalama hasta muayene sayısı % 36 oranında gelirinde ise % 8,6 oranında artış belirlenmiştir.
Cerrahi bilimlerde çalışan 50 doktordan 11’i (% 22) PDEÖS’nin getirdiği artan iş yükü ve büyük oranda gelir kaybı nedeniyle hastane dışında özel muayenehane açmaya yönelmiştir. Cerrahi bilimdalına göre PDEÖS’inden daha az etkilenen Dahili bilim dalındaki 95 öğretim üyesinden 10’u (%10,52) özel muayenehane açmıştır.
Cerrahi ve Dahili Bilimdallarındaki öğretim üyelerinin özel muayenehane açmalarından dolayı diğer öğretim üyelerinin işyükünü artmıştır. Ayrıca, eski ek ödeme sistemine göre PDEÖS’nde öğretim üyeleri arasındaki toplam ek ödeme gelir farkları en aza inmiştir.
PDEÖS’nde asıl amaç bireysel performansı öne çıkarmaktır. Ancak, Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde performans dağıtım esasları Anabilim Dalı Kurul kararlarına göre belirlenmekte ve hasta teşhis ve tedavisinde görev alan öğretim üyelerinin taleplerine göre bireysel ve/veya bölüm performansı uygulanmaktadır. PDEÖS’nin getirdiği bireysel performansa göre ek ödeme almak isteyenlerin oranı toplam öğretim üyesi sayısının %10’u geçmemektedir. Diğer öğretim üyeleri için Anabilim Dalı Kurul kararlarına göre bölüm içerisinde elde edilen gelirin eşit paylaşımını esas alan bir sistem uygulanmaktadır. Bu durum, her ne kadar ismi PDEÖS olsa da eski ek ödeme sistemindeki sabit döner sermaye sisteminin fiili olarak uygulandığını göstermektedir.
Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde uygulanan PDEÖS ile bireysel performans ölçülürken üniversite hastanelerinde uygulanan eski ek ödeme sisteminde özel işlem bazında bireysel performans uygulaması söz konusudur. PDEÖS’ne uyum sağlamak her değişimde olduğu gibi zaman alacaktır. Öğretim üyelerinin sistem değişikliğinin sağladığı gelir artışı ya da azalışı, değişime uyum sağlamalarında ve kabul etmelerinde etkin olabilmektedir.
Çalışmamız, 2011 yılı Şubat-Haziran dönemindeki değişime geçiş sürecinde ve sadece Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde yapıldığı için elde edilen sonuçlar genellenemez. Türkiye genelinde PDEÖS’yle ilgili araştırmaların belirli aralıklarla ve örneklem seçilen üniversite hastanelerinde yapılması gerekmektedir.
4. YARARLANILAN KAYNAKLAR
Akal, Z. 2003. Performans Kavramı ve Performans Yönetimi. Ankara: MPM yayınları.
Aksoy, B. 2001. Hastanelerde Hekim Performansının Değerlendirilmesi (yayınlanmamış yüksek lisans tezi).
Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Ateş, H., Kırılmaz H., ve Aydın, S. 2007. Sağlık Sektöründe Performans Yönetimi., Ankara: Baran Ofset.
Aydın, S. 2007. Sağlık Sektöründe Performans Yönetimi Türkiye Örneği. Ateş, H., Kırılmaz, H., Aydın, S. (der), Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Performans Yönetimi içinde, Ankara: 252-365.
Aydın, S. ve Demir, M. 2006. Sağlıkta Performans Yönetimi, Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi, Ankara:
Onur Matbaacılık, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayını.
Bilgin, K. U. 2004. Kamu Performans Yönetimi. Ankara: TODAİE Yayını No: 323.
Can, H. 2005. Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Siyasal Kitapevi.
Çalık, T. 2003. Performans Yönetimi-Tanımlar, Kavramlar, İlkeler. Ankara: Gündüz yayıncılık.
Demir, M., Demir, B., ve Kırılmaz, H. 2005. Daha Kaliteli Sağlık Hizmetlerine Doğru Kurumsal Performans Ölçümü Sağlık Bakanlığı, Diyalog, 10: 38-43.
Erus, B. ve Hatipoğlu O. 2010. Performansa Dayalı Ek Ödeme Sisteminin Sağlık Hizmetlerinde Verimliliğe Etkisi: Türkiye Örneği. II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Kitabı. Ankara: 316-325.
Gruca, T. D. ve D. Nath. 1994. The İmpact of Marketing on Hospital Performance, Journal of Hospital Marketing, 8(2) 87-12.
Kavuncubaşı, Ş. 2000. Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
Koçel, T. 2005. İşletme Yöneticiliği, Yönetim ve Organizasyonlarda Davranış, Klasik-Modern-Çağdaş ve Güncel Yaklaşımlar. 10. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
Şahin, İ. 2009. Sağlık Bakanlığına Devredilen SSK Hastanelerinin Teknik Etkinliği ve Toplam Faktör Verimliliği Analizi, İktisat, İşletme ve Finans, 24(283) 9-40.
Şahinöz, T., Şahinöz, S., Eker, H.H., ve Kılıç,T. 2010 Sağlık Hizmetlerinde Uygulanan Performansa Göre Ek Ödeme Sisteminin Adalet, Performans, Rekabet ve Verimlilik Gibi Faktörler Üzerine Etkisi Gümüşhane İli Örneği. II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı. Ankara: 269-283.
Tengilimoğlu, D., Pay, U., ve Kısa, A. 2008. The Inefficiency of Performance Based Physician Payment Scheme in Turkey. Dennis Emmett, (Ed) World Neighbors Sharing Strategies to Transform Healthcare: Proceedings of the Fifth International Conference on Health Care Systems. October 13-15, Milwaukee, Wisconsin: 30-45.
Tengilimoğlu, D., Işık O., ve Akbolat M. 2009. Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Ünal, A. 1998. Performansa Dayalı Ücret. Ankara: Kamu-İş Sendikası yayını.
