Yapılan ön uygulamalar sonucu Sonbahar 1999 ve İlkbahar 2000 dönemlerinde elde edilen köklü, kalluslu, kallussuz ve cansız çelik sayılarına (adet) ilişkin kareler ortalamaları Çizelge 4.11’ de verilmiştir.
Çizelge 4.11. Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa çeliklerinin köklendirilmesine yönelik yürütülen çalışmada incelenen bazı özelliklere ait kareler ortalamaları
Varyasyon Kaynağı SD Köklü
Çelik Sayısı (adet)
Kalluslu Çelik Sayısı
(adet)
Kallussuz Çelik Sayısı
(adet)
Cansız Çelik Sayısı
(adet) Tekerrür 3 0.306 3.743 1.917 1.799 Dönem (A) 1 0.750 öd 111.021 ** 234.083 ** 623.521 **
Uygulama (B) 5 0.333 öd 79.771 ** 46.983 ** 202.838 **
A*B İnteraksiyonu 5 0.600 * 47.871 ** 32.083 ** 154.071 **
Hata 33 0.230 3.531 2.750 2.874
Genel 47 0.296 18.659 15.445 53.368
Varyasyon analizi sonucu elde edilen kareler ortalamaları incelendiğinde;
dönem ve uygulamalar arasındaki farklılıkların köklü çelik sayısı açısından önemsiz olduğu, kalluslu, kallussuz ve cansız çelik sayıları yönünden ise önemli olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, dönem*uygulama interaksiyonu değerlendirildiğinde; incelenen tüm özelliklerin farklı seviyelerde önem taşıdığı saptanmıştır (Çizelge 4.11). Sonbahar 1999 ve İlkbahar 2000 denemelerinde, her iki dönemde ve uygulamalarda elde edilen köklü, kalluslu, kallussuz ve cansız çelik sayılarına ilişkin ortalamalar ve oluşan gruplar Çizelge 4.12’ de verilmiştir.
Çizelge 4.12’ den izlendiği üzere; dönemlerin ve uygulamaların köklü çelik sayıları üzerine etkisi istatistiki açıdan önemsiz bulunmakla birlikte İlkbahar 2000 döneminde dikilen çeliklerde köklenmenin daha yüksek olduğu görülmektedir.
Uygulama ortalamalarına bakıldığında; II. ve IV. uygulamalarda 0.5 adet çelik köklenmiş, I. uygulamada ise hiçbir çelikte kök meydana gelmemiştir.
Dönem*uygulama interaksiyonuna göre; Sonbahar 1999 dönemindeki tüm uygulamaların köklü çelik sayısı üzerine etkilerinin farklı olmadığı görülmüştür.
İlkbahar döneminde yapılan uygulamaların köklü çelik sayıları üzerine etkileri
irdelendiğinde ise, en etkili yöntemin II. uygulama olan 5000 ppm IBA uygulaması
olduğu görülmektedir. Bu uygulamayı 3000 ppm IBA dozu uygulanan III nolu
uygulama, bunu da hiç bir uygulama yapılmayan kontrol grubu çelikler izlemiştir (Çizelge 4.12).
Çizelge 4.12 incelendiğinde; çeliklerin gruplandırılması ile elde edilen kalluslu, kallussuz ve cansız çelik sayılarının dönemlere, uygulamalara ve dönem*uygulama interaksiyonuna göre % 99 güvenle istatistiki açıdan önem taşıdığı görülmektedir. Dönem*uygulama interaksiyonunun önemli bulunması nedeni ile değerlendirmeler yalnızca dönemler altında uygulamalar karşılaştırılarak yapılmıştır.
Sonbahar 1999 denemesinde, III. ve IV. uygulamaların çeliklerin kalluslenmesi üzerine en fazla etkiye sahip olduğu ve çeliklerin 13.50 adedinde farklı derecelerde kallus teşekkül ettiği belirlenmiştir. Bu dönemde VI. uygulamada yer alan çeliklerin tamamı canlılığını yitirdiği için kalluslu çelik doğal olarak saptanamamıştır. İlkbahar 2000 döneminde ise kallus oluşturan çeliklerin en fazla olduğu uygulamaların I. ve IV. uygulamalar olduğu ve çeliklerin, sırası ile, 9.0 ve 9.75 adedinde kalluslenme meydana geldiği görülmüştür.
Kallus oluşturmayan çelik sayıları incelendiğinde ise; Sonbahar 1999 döneminde V. uygulamanın ilk sırada yer aldığı görülmektedir. İlkbahar 2000 dönemindeki çelik köklendirme denemesinde, kallussuz çelik sayıları üzerine bütün uygulamaların aynı derecede etkili olduğu saptanmıştır.
Deneme sonucunda, canlılığını yitiren çeliklerin sayıları dönemlere ve uygulamalara bağlı olarak farklılıklar göstermiştir. Sonbahar 1999 denemesinde VI.
uygulamada (10 ppm etilen+3000 ppm IBA uygulaması) bütün çelikler canlılıklarını kaybetmiştir. Bunu, 25 adet çelikten 6.5 adedi cansız olarak tesbit edilen I nolu uygulama izlemektedir. İlkbahar dönemindeki denemede ise en fazla kayıp 17.75 adet çeliğin canlılığını kaybettiği bilezik alma (V. uygulama) uygulamasında belirlenmiştir.
Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa türünün çoğaltılması amacı ile
yapılan çalışmada köklü, kalluslu, kallussuz ve cansız çelik oranları da
belirlenmiştir. Bu değerler üzerine varyans analizi uygulanarak 6 farklı ön
uygulamanın etkileri araştırılmıştır. Yapılan varyans analizi sonucu sonbahar ve
ilkbahar dönemlerinde
Çizelge 4.12. Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa çeliklerinin köklendirilmesine yönelik yürütülen çalışmada dönem, uygulama ve dönem*uygulama interaksiyonunun köklü, kalluslu, kallussuz ve cansız çelik sayıları üzerine etkileri
Uygulama
No Köklü Çelik Sayısı
(adet) Kalluslu Çelik Sayısı
(adet) Kallussuz Çelik Sayısı
(adet) Cansız Çelik Sayısı
(adet)
Dönem No I II Uyg.Ort. I II Uyg.Ort. I II Uyg.Ort. I II Uyg.Ort.
I 0.00 a 0.00 c 0.00 11.00 ab 9.00 a 10.00 7.50 c 2.75 a 5.13 6.50 b 13.25 bc 9.88
II 0.00 a 1.00 a 0.50 11.50 ab 5.75 b 8.63 10.25 ab 4.50 a 7.38 3.25 c 13.75 bc 8.50
III 0.00 a 0.75 ab 0.38 13.50 a 7.50 ab 10.50 9.00 bc 4.75 a 6.88 2.50 cd 12.00 c 7.25
IV 0.50 a 0.50 abc 0.50 13.50 a 9.75 a 11.63 10.25 ab 3.25 a 6.75 0.75 e 11.50 c 6.13
V 0.50 a 0.00 c 0.25 9.75 b 2.75 c 6.25 12.50 a 4.50 a 8.50 2.25 cd 17.75 a 10.00
VI 0.00 a 0.25 bc 0.13 0.00 c 6.25 b 3.13 0.00 d 3.25 a 1.63 25.00 a 15.25 b 20.13
LSD 0.05 ## 0.690* öd 2.705** 1.913** 2.387** 1.688** 2.441** 1.726**
Dönem Ort. 0.17 0.42 9.88 6.83 8.25 3.83 6.71 13.92
LSD 0.05 öd 1.104** 0.975** 0.996**
öd= önemli değil *: p= % 5 alfa seviyesinde önemli **: p= %1 alfa seviyesinde önemli
Çizelge 4.14. Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa çeliklerinin köklendirilmesine yönelik yürütülen çalışmada dönem, uygulama ve dönem*uygulama interaksiyonunun çeliklerin köklenme durumları üzerine etkileri.
Uygulama
No Köklü Çelik Oranı
(%) Kalluslu Çelik Oranı
(%) Kalluslenme Derecesi Kallussuz Çelik Oranı
(%) Cansız Çelik Oranı
(%)
Dönem No I II Uyg.Ort. I II Uyg.Ort. I II Uyg.Ort. I II Uyg.Ort. I II Uyg.Ort.
I 0.0 a 0.0 c 0.0 44.0 ab 36.0 a 40.0 2.168bc 2.962a 2.565 30.0 c 11.0 a 20.5 26.0 b 53.0 bc 39.5
II 0.0 a 4.0 a 2.0 46.0 ab 23.0 b 34.5 1.763c 2.918a 2.340 41.0 ab 18.0 a 29.5 13.0 c 55.0 bc 34.0
III 0.0 a 3.0 ab 1.5 54.0 a 30.0 ab 42.0 2.043bc 2.448a 2.245 36.0 bc 19.0 a 27.5 10.0 cd 48.0 c 29.0
IV 2.0 a 2.0 abc 2.0 54.0 a 39.0 a 46.5 2.525ab 2.958a 2.741 41.0 ab 13.0 a 27.0 3.0 d 46.0 c 24.5
V 2.0 a 0.0 c 1.0 39.0 b 11.0 c 25.0 2.968a 2.730a 2.849 50.0 a 18.0 a 34.0 9.0 cd 71.0 a 40.0
VI 0.0 a 1.0 bc 0.5 00.0 c 25.0 b 12.5 0.000d 2.973a 1.486 00.0 d 13.0 a 06.5 100.0 a 61.0 b 80.5
LSD 0.05 ## 2.761* öd 10.821** 7.652** 0.591** 0.418** 9.550** 6.753** 9.764** 6.904**
Dönem Ort. 0.67 1.67 39.50 27.33 1.911 2.831 33.00 15.33 26.83 55.67
LSD 0.05 öd 4.418** 0.241** 3.899** 3.986**
öd= önemli değil *: p= % 5 alfa seviyesinde önemli **: p= %1 alfa seviyesinde önemli
##: Sözkonusu LSD değeri uygulamalar içinde dönemleri karşılaştırmak için de kullanılabilir.
