ERMENİ MESELESİ ERMENİ MESELESİ
ARİF ÖZBEYLİ
ARİF ÖZBEYLİ
TÜRK-ERMENİ TÜRK-ERMENİ
İLİŞKİLERİ VE
İLİŞKİLERİ VE
ERMENİ SORUNU
ERMENİ SORUNU
Selçuklu-Ermeni İlişkileri
Selçuklu-Ermeni İlişkileri
Selçuklu Sultanı Melikşah’ın Selçuklu Sultanı Melikşah’ın çağdaşı Urfalı Ermeni tarihçi çağdaşı Urfalı Ermeni tarihçi
Matieus, Selçuklu Türkleri’nin Matieus, Selçuklu Türkleri’nin
idaresindeki Ermeniler’in huzur idaresindeki Ermeniler’in huzur lu lu
hayatını şöyle ortaya koyar:
hayatını şöyle ortaya koyar: “ “
“ “ Melikşah’ın saltanatı Allah’ın lütfuna, Melikşah’ın saltanatı Allah’ın lütfuna, mazhar oldu. Hakimiyetindeki uzak
mazhar oldu. Hakimiyetindeki uzak ülkelere kadar yayıldı ve Ermenilere ülkelere kadar yayıldı ve Ermenilere
huzur verdi. .. Dünyanın hakimi Melik huzur verdi. .. Dünyanın hakimi Melik - -
şah, sayısız askerlerden mürekkep şah, sayısız askerlerden mürekkep
ordusuyla Romalıların memleketini ordusuyla Romalıların memleketini
fethe girişti. Kalbi Hıristiyanlara karşı fethe girişti. Kalbi Hıristiyanlara karşı
şefkatle dolu idi. Geçtiği ülkelerin şefkatle dolu idi. Geçtiği ülkelerin
halkına bir baba gibi davrandı. Birçok halkına bir baba gibi davrandı. Birçok şehir ve vilayet kendi arzusu ile onun şehir ve vilayet kendi arzusu ile onun idaresine girdi. Bütün Ermeni ve Rum idaresine girdi. Bütün Ermeni ve Rum
beldeleri onun kanunlarını tanıdı”
beldeleri onun kanunlarını tanıdı”
Selçuklu Türkleri Selçuklu Türkleri , Ermenilere ve diğer , Ermenilere ve diğer gayrimüslim halka Bizanslıların göster gayrimüslim halka Bizanslıların göster - -
mediği hoşgörüyü göstermiş ve onların mediği hoşgörüyü göstermiş ve onların
dinlerini ve sosyal yaşantılarını koruma dinlerini ve sosyal yaşantılarını koruma - -
larını sağlamıştır. Bu anlayış, Anadolu larını sağlamıştır. Bu anlayış, Anadolu
Selçukluları döneminde de devam et Selçukluları döneminde de devam et - -
miştir. Gösterilen tüm bu hoşgörülere miştir. Gösterilen tüm bu hoşgörülere
rağmen, bazen Ermenilerin Bizanslıların rağmen, bazen Ermenilerin Bizanslıların
ve Haçlı Seferleri sırasında Haçlıların ve Haçlı Seferleri sırasında Haçlıların
yanlarında yer aldıkları da bilinmektedir.
yanlarında yer aldıkları da bilinmektedir.
Osmanlı-Ermeni ilişkileri Osmanlı-Ermeni ilişkileri
Fatih Sultan Mehmet 1453'de İstanbul'u aldıktan sonra Fatih Sultan Mehmet 1453'de İstanbul'u aldıktan sonra Ermenilerin Bursa'daki ruhani başkanı Hovakim'i İstan Ermenilerin Bursa'daki ruhani başkanı Hovakim'i İstan - -
bul'a getirmiş ve 1461'de yayınladığı bir fermanla Ermeni bul'a getirmiş ve 1461'de yayınladığı bir fermanla Ermeni
Patrikli
Patrikli ğ ğ i'ni kurdurmu i'ni kurdurmu ş ş ,onların cemaat işlerinin idaresini ,onların cemaat işlerinin idaresini de patriklerine bırakmıştı. Patrikhane kurulduktan sonra de patriklerine bırakmıştı. Patrikhane kurulduktan sonra
İstanbul’da kuvvetli bir Ermeni kolonisi kuruldu. Şehir İstanbul’da kuvvetli bir Ermeni kolonisi kuruldu. Şehir
tedricen Ermenilerin dini ve milli hayatın gerçek bir mer tedricen Ermenilerin dini ve milli hayatın gerçek bir mer - -
kezi haline geldi.
kezi haline geldi.
Fatih Sultan Mehmed, Bosnayı fethettiği zaman Fatih Sultan Mehmed, Bosnayı fethettiği zaman Osmanlı devlet politikasının sonucu olarak bölge Osmanlı devlet politikasının sonucu olarak bölge
halkına dini serbestiyet getirmiştir.
halkına dini serbestiyet getirmiştir.
Fatih Sultan Mehmed‘ Fatih Sultan Mehmed‘ in buradaki latin in buradaki latin papazlarına verdiği 883 (1478) tarihli papazlarına verdiği 883 (1478) tarihli
ferman suretinde;
ferman suretinde; "Nişanı-ı "Nişanı-ı
hümayun şu ki Ben ki Sultan hümayun şu ki Ben ki Sultan
Mehmed Han'ım; üst ve alt Mehmed Han'ım; üst ve alt
tabakada bulunan bütün halk tabakada bulunan bütün halk
tarafından şu şekilde bilinsin ki, tarafından şu şekilde bilinsin ki,
bu fermanı taşıyan Bosna bu fermanı taşıyan Bosna
rahipleri
rahipleri - - ne lütufta bulunup şu ne lütufta bulunup şu hususları bu
hususları bu - - yurdum: yurdum:
Sözkonusu rahiplere ve kiliselerine Sözkonusu rahiplere ve kiliselerine hiç hiç kimse tarafından engel olun kimse tarafından engel olun - -
mayıp rahatsızlık verilmeyecektir.
mayıp rahatsızlık verilmeyecektir.
Bunlardan gerek ihtiyatsızca memle Bunlardan gerek ihtiyatsızca memle - -
ketimde duranlara ve gerekse kaçan ketimde duranlara ve gerekse kaçan - -
lara emn ü aman olsun ki, memleke lara emn ü aman olsun ki, memleke - -
timize gelip korkusuzca sakin olsun timize gelip korkusuzca sakin olsun - -
lar ve kiliselerinde yerleşsinler; ne lar ve kiliselerinde yerleşsinler; ne
ben, ne vezirlerim ne de halkım tara ben, ne vezirlerim ne de halkım tara - -
fından hiç kimse bunlara herhangi fından hiç kimse bunlara herhangi bir şekilde karışıp incitmeyecektir.
bir şekilde karışıp incitmeyecektir.
Sakız Ohannes Paşa Sakız Ohannes Paşa
Hariciye Vekaleti Umumi Katibi (1871) Hazine-i Hariciye Vekaleti Umumi Katibi (1871) Hazine-i Hassa Nazırı (1897)
Hassa Nazırı (1897)
Garabet Artin Davut Paşa Garabet Artin Davut Paşa
Viyana Sefiri (1856-1857)/Lübnan Valisi (1861)/PTT Viyana Sefiri (1856-1857)/Lübnan Valisi (1861)/PTT ve Nafia Nezaretlerinde Nazır (1868)
ve Nafia Nezaretlerinde Nazır (1868)
Krikor Sinapyan Krikor Sinapyan
Nafia Nazırı Nafia Nazırı
Osgan Mardikyan Osgan Mardikyan
PTT Nezareti Nazırı (1913) PTT Nezareti Nazırı (1913)
Krikor Zohrab Krikor Zohrab
İstanbul Mebusu İstanbul Mebusu
Bedros Hallacıyan Bedros Hallacıyan
İstanbul Mebusu İstanbul Mebusu
Kendilerine, canlarına, mallarına, kilise Kendilerine, canlarına, mallarına, kilise - - lerine ve dışardan memleketimize getire lerine ve dışardan memleketimize getire - -
cekleri kimselere yeri ve göğü yarata cekleri kimselere yeri ve göğü yarata n n
Allah hakkı için, Peygamberimiz Muham Allah hakkı için, Peygamberimiz Muham - -
med Mustafa (s.a.v.) hakkı için, yedi Mus med Mustafa (s.a.v.) hakkı için, yedi Mus - -
haf hakkı için, yüz yirmi dört bin peygam haf hakkı için, yüz yirmi dört bin peygam - -
ber hakkı için ve kuşandığım kılıç için en ber hakkı için ve kuşandığım kılıç için en
ağır yemin ile yemin ederim ki, yukarda ağır yemin ile yemin ederim ki, yukarda belirtilen hususlara söz konusu rahipler belirtilen hususlara söz konusu rahipler benim hizmetime ve benim emrime itaat benim hizmetime ve benim emrime itaat - -
kâr oldukları sürece hiç kimse tarafından kâr oldukları sürece hiç kimse tarafından
muhalefet edilmeyecektir."
muhalefet edilmeyecektir."
Ermeni Patriği Nerses 1876 yılında Ermeni Patriği Nerses 1876 yılında
Vatandaşlık Meclisi Şurası'na sunduğu Vatandaşlık Meclisi Şurası'na sunduğu
mektubunda,
mektubunda, "Şayet günümüze "Şayet günümüze
kadar Ermeni milleti, millet olarak kadar Ermeni milleti, millet olarak
korun
korun - - duysa ve inancını, kilisesini, duysa ve inancını, kilisesini, dilini, tarihi ve kültürel değerlerini dilini, tarihi ve kültürel değerlerini koru koru - - yorsa, tüm bunlar Türk yorsa, tüm bunlar Türk
hükümetinin Ermeni milletine hükümetinin Ermeni milletine
gösterdiği koruma, yardım ve gösterdiği koruma, yardım ve
hayırseverlik sayesinde
hayırseverlik sayesinde - - dir. dir.
Kader, Ermenileri Türklere bağlamış Kader, Ermenileri Türklere bağlamış - - tır. Bundan dolayı Ermeniler, devle
tır. Bundan dolayı Ermeniler, devle - - tin savaş ve ağır sınav günlerinde tin savaş ve ağır sınav günlerinde
buna kayıtsızca davranamaz. Aksine buna kayıtsızca davranamaz. Aksine
her zaman oldukları gibi ona yardım her zaman oldukları gibi ona yardım
etmek zorundadırlar. Vatanını seven etmek zorundadırlar. Vatanını seven
Ermeni, devlete yardım ederek, Er Ermeni, devlete yardım ederek, Er - -
meni milletinin hizmet ve yardımının meni milletinin hizmet ve yardımının
en iyisini görecektir."
en iyisini görecektir." demektedir. demektedir.
Osmanlı Devleti’nde Görev Alan Ermeni Asıllı Osmanlı Devleti’nde Görev Alan Ermeni Asıllı
Yöneticilerden Bazıları Yöneticilerden Bazıları
Agop GırcikyanAgop Gırcikyan
Osmanlı Devleti'nin ilk elçisi (Paris) Reşid Paşa'nın Osmanlı Devleti'nin ilk elçisi (Paris) Reşid Paşa'nın müşaviri. Osmanlı Devleti'nin Paris'teki Elçiliğinin müşaviri. Osmanlı Devleti'nin Paris'teki Elçiliğinin Maslahatgüzarı(1834-)
Maslahatgüzarı(1834-)
Krikor AgatonKrikor Agaton
Osmanlı PTT Genel Müdürü (1864) Hariciye Vekaletinde Osmanlı PTT Genel Müdürü (1864) Hariciye Vekaletinde görevli (1848-1850)
görevli (1848-1850)
Hariciye Muhakemat Müdürü (1870)Hariciye Muhakemat Müdürü (1870)
Serkis EfendiSerkis Efendi
Hariciye'de Baş Sır Katibi (1870-1871)Hariciye'de Baş Sır Katibi (1870-1871)
Ovakim K. ReisyanOvakim K. Reisyan
İstanbul Vize Kasabasının Mahkeme Reisi(1879)/Sakız İstanbul Vize Kasabasının Mahkeme Reisi(1879)/Sakız Adası İhzari Mahkeme Reisi (1885)/RodosAdası İhzari Adası İhzari Mahkeme Reisi (1885)/RodosAdası İhzari Mahkeme Reisi (1887)
Mahkeme Reisi (1887)
Yetvart Zohrab EfendiYetvart Zohrab Efendi
Londra Sefiri (1838-1839)Londra Sefiri (1838-1839)
Hırant Düz BeyHırant Düz Bey
Mesine (İtalya)Sefiri (1900-1907)Mesine (İtalya)Sefiri (1900-1907)
Hovsep Misakyan EfendiHovsep Misakyan Efendi
La Haye'de Elçi (1900-1907)La Haye'de Elçi (1900-1907)
Azaryan Manuk Efendi Azaryan Manuk Efendi
Hariciye MüsteşarıHariciye Müsteşarı
Kapriyel NoradunkyanKapriyel Noradunkyan
Gazi Ahmet Muhtar Paşa Kabinesi'nde Hariciye Nazırı Gazi Ahmet Muhtar Paşa Kabinesi'nde Hariciye Nazırı (1912)(1912)
Agop Kazazyan PaşaAgop Kazazyan Paşa
Maliye Nazırı / Hazine-i Hassa NazırıMaliye Nazırı / Hazine-i Hassa Nazırı
Mikael Portukal PaşaMikael Portukal Paşa
Maliye Nezareti Müşaviri (1886~Ziraat Bankası Genel Maliye Nezareti Müşaviri (1886~Ziraat Bankası Genel Müdürü/Hazine-i Hassa Nazırı (1891)
Müdürü/Hazine-i Hassa Nazırı (1891)
Ermeni İsyanlarının sebepleri Ermeni İsyanlarının sebepleri
1- 1- Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik akımı Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik akımı
2- 2- Sömürge yarışına girmiş bulunan güç Sömürge yarışına girmiş bulunan güç - - lü lü Avrupa devletlerinin çıkarlarının Osmanlı
Avrupa devletlerinin çıkarlarının Osmanlı topraklarında düğümlenmesi
topraklarında düğümlenmesi
3- 3- Bu devletlerin, milliyetçilik akımını Bu devletlerin, milliyetçilik akımını
kullanarak Osmanlı Devleti’ni parçalama eylemleri kullanarak Osmanlı Devleti’ni parçalama eylemleri
4- 4- Bu yolla bağımsız olan Sırbistan, Yu Bu yolla bağımsız olan Sırbistan, Yu - - nanistan, Bulgaristan ve Romanya’nın örnek nanistan, Bulgaristan ve Romanya’nın örnek
oluşturması oluşturması
5- 5- Ermeni Patrikhanesi’nin çalışmaları Ermeni Patrikhanesi’nin çalışmaları
6- 6- Ermeni din adamları,aydınları ve Ermeni din adamları,aydınları ve zenginlerinin bu yoldaki propagandaları zenginlerinin bu yoldaki propagandaları
7- 7- Amerikan Protestan misyonerleri Amerikan Protestan misyonerleri - - nin çalışmaları
nin çalışmaları
8- 8- Avrupa’daki “Haçlı Zihniyeti”nin Avrupa’daki “Haçlı Zihniyeti”nin henüz bütünüyle ortadan kalkmamış olması henüz bütünüyle ortadan kalkmamış olması
9- 9- Osmanlı Devleti’nin dağılmaya yüz Osmanlı Devleti’nin dağılmaya yüz tutması ve Ermenilerin bundan yararlanmak tutması ve Ermenilerin bundan yararlanmak
istemesi
istemesi
Ermeni İsyanları Ermeni İsyanları
İlk isyan İlk isyan 1890' 1890' daki Erzurum'da gerçekleşmiştir. Bunu, daki Erzurum'da gerçekleşmiştir. Bunu, yine aynı yıl meydana gelen Kumkapı gös
yine aynı yıl meydana gelen Kumkapı gös - - terisi, terisi, 1892- 1892- 93 93 'te Kayseri, Yozgat, Çorum ve Merzifon olayları, 'te Kayseri, Yozgat, Çorum ve Merzifon olayları,
1894 1894 'te Sasun isyanı, Babıali gösterisi ve Zeytun isyanı, 'te Sasun isyanı, Babıali gösterisi ve Zeytun isyanı, 1896'
1896' da Van isyanı ve Osmanlı Bankası'nın işgali, da Van isyanı ve Osmanlı Bankası'nın işgali, 1903 1903 ‘te ‘te İ İ kinci Sasun isyanı, kinci Sasun isyanı, 1905' 1905' te Sultan Abdülhamid'e suikast te Sultan Abdülhamid'e suikast
girişimi ve nihayet
girişimi ve nihayet 1909‘ 1909‘ da gerçekleşen Adana isyanı da gerçekleşen Adana isyanı izlemiştir.
izlemiştir. 1914‘ 1914‘ de Zeytun'da de Zeytun'da 100 100 , 1915 Van olaylarında , 1915 Van olaylarında 3.000
3.000 ve 1914-1915 Muş olay ve 1914-1915 Muş olay - - larında larında 20.000 20.000 Türk, Türk, Ermeni mezalimi sonucu hayatlarını kaybetmiştir.
Ermeni mezalimi sonucu hayatlarını kaybetmiştir.
Yozgat ve Ankara’da faaliyet gösteren Ermeni çetesi Yozgat ve Ankara’da faaliyet gösteren Ermeni çetesi
Ermeniler tarafından katledilmiş Türk kadın ve çocukları
Ermeniler tarafından katledilmiş Türk kadın ve çocukları
Adapazarı’nda Ermenilerden toplanan silahlar Adapazarı’nda Ermenilerden toplanan silahlar
II.Abdülhamid
II.Abdülhamid
I.Dünya Savaşı Dönemi Ermeni Meselesi I.Dünya Savaşı Dönemi Ermeni Meselesi
Bir telgraf metni tarihin en utanç verici Bir telgraf metni tarihin en utanç verici manzaralarından birini gözler önüne
manzaralarından birini gözler önüne sermektedir:
sermektedir: "Şimdiye kadar Erzurum‘ "Şimdiye kadar Erzurum‘ da da (merkezde) 2.127 İslam cesedi def
(merkezde) 2.127 İslam cesedi def - -
nedilmiştir. Bunların tamamı erkektir.
nedilmiştir. Bunların tamamı erkektir.
Cesetler üzerinde balta, süngü, mermi Cesetler üzerinde balta, süngü, mermi
yarası vardır. Bu cesetlerin ciğerleri yarası vardır. Bu cesetlerin ciğerleri çıkarılmış, gözlerine sivri kazıklar so çıkarılmış, gözlerine sivri kazıklar so - -
kulmuştur..."
kulmuştur..."
Hınçak Gönüllü Çetesi Hınçak Gönüllü Çetesi
V.Mehmed Reşad
V.Mehmed Reşad
Malatya’da Ermenilerden toplanan silahlar Malatya’da Ermenilerden toplanan silahlar
Tercan’da Ermeniler tarafından öldürülen Tercan’da Ermeniler tarafından öldürülen
kadın ve çocuklar kadın ve çocuklar
Ermenilerden Toplanan silahlar Ermenilerden Toplanan silahlar
Ermeni çeteleri tarafından öldürülen Müslüman Türk Ermeni çeteleri tarafından öldürülen Müslüman Türk
halkı halkı
25 Temmuz 1915 –Diyarbakır’da Ermeniler tarafından 25 Temmuz 1915 –Diyarbakır’da Ermeniler tarafından
öldürülen Müslüman Türk halkı öldürülen Müslüman Türk halkı
Osmanlı seferberlik ilan eder etmez, Marsil Osmanlı seferberlik ilan eder etmez, Marsil - - ya'da yaşayan Türk Ermenileri 5 Ağustos ya'da yaşayan Türk Ermenileri 5 Ağustos 1914'de bir beyanname yayınlamışlardır.
1914'de bir beyanname yayınlamışlardır.
Çeşitli gazetelerde yayınlanan söz konusu Çeşitli gazetelerde yayınlanan söz konusu
beyannameden birkaç cümle şöyledir:
beyannameden birkaç cümle şöyledir:
" " Rus Ermeniler, Moskova orduları Rus Ermeniler, Moskova orduları saflarında, kardeşlerimizin ceset saflarında, kardeşlerimizin ceset - -
leri üzerine yapılan tahkirin inti leri üzerine yapılan tahkirin inti - -
kamını almak için, vazifelerini ya kamını almak için, vazifelerini ya - -
pacaklardır. Bize Türk tahakkü pacaklardır. Bize Türk tahakkü - -
mündeki Ermenilere gelince, hiç mündeki Ermenilere gelince, hiç - -
bir Ermeni'nin silahı, ikinci vatanı bir Ermeni'nin silahı, ikinci vatanı - -
mız olan Fransa'ya ve onun mütte mız olan Fransa'ya ve onun mütte - -
fik ve dostlarına çevrilmemelidir.
fik ve dostlarına çevrilmemelidir.
Bu konuda Philips Price şu ifadeleri Bu konuda Philips Price şu ifadeleri kullanmaktadır:
kullanmaktadır:
"... Savaş patlak verince bu böl "... Savaş patlak verince bu böl - - gelerdeki Ermeniler (Doğu
gelerdeki Ermeniler (Doğu vilayet
vilayet - - leri kastediliyor) leri kastediliyor)
Kafkasya'daki Rus makamları ile Kafkasya'daki Rus makamları ile
gizlice temasa geçtiler ve gizlice temasa geçtiler ve
geliştirilen bir yer altı teşkilatı geliştirilen bir yer altı teşkilatı ile bu Türk vilayetlerinden Rus ile bu Türk vilayetlerinden Rus
ordusuna gönüllü sevk edilme ordusuna gönüllü sevk edilme - -
ye başlandı..."
ye başlandı..."
Trabzon’da Ermenilerden toplanan silahlar Trabzon’da Ermenilerden toplanan silahlar
Enver Paşa
Enver Paşa
Clair Price ise şöyle yazmaktadır:Clair Price ise şöyle yazmaktadır:
"1908 Anayasası gere "1908 Anayasası gere - -
ğince Enver Hükümetinin ğince Enver Hükümetinin
askerlik çağına gelmiş askerlik çağına gelmiş
Türkler gibi Ermenileri de Türkler gibi Ermenileri de
silah altına çağırmak hak silah altına çağırmak hak - -
kı vardı
kı vardı ; ; ama silahlı bir ama silahlı bir karşı koyma, özellikle karşı koyma, özellikle
Zeytun'da derhal başladı.
Zeytun'da derhal başladı.
Doğu hudutları boyunca Doğu hudutları boyunca Ermeniler Rus ordusuna Ermeniler Rus ordusuna
kaçmaya başladılar. Enver kaçmaya başladılar. Enver
Hükümeti geri kalanların Hükümeti geri kalanların
sadakatinden şüphe ede sadakatinden şüphe ede - -
rek onları iş taburlarına rek onları iş taburlarına
sevk etti."
sevk etti."
Halepte ele geçirilen bomba ,dinamit ve kapsülleri Halepte ele geçirilen bomba ,dinamit ve kapsülleri
Sevk ve İskan Kanunu üç maddeden Sevk ve İskan Kanunu üç maddeden oluşuyordu.
oluşuyordu.
Madde 1 Madde 1 -Sefer zamanında ordu, -Sefer zamanında ordu, kol kol - - ordu ve tümen komutanları ve bunla
ordu ve tümen komutanları ve bunla - - rın rın vekilleri ve bağımsız bölge komu
vekilleri ve bağımsız bölge komu - - tanları, tanları, halk tarafından herhengi bir şekilde
halk tarafından herhengi bir şekilde hükümet emirlerine,yurt sa
hükümet emirlerine,yurt sa - -
vunmasına,mevcut düzene ve güven
vunmasına,mevcut düzene ve güven - - lik lik işlerine karşı durum alan ve silahla
işlerine karşı durum alan ve silahla saldıran ve direnenleri görürlerse he saldıran ve direnenleri görürlerse he - -
men askeri kuvvetlerle karşı koyacak men askeri kuvvetlerle karşı koyacak - -
lardır. Saldırı ve direnmeyi kökünden yok lardır. Saldırı ve direnmeyi kökünden yok
etmekle yetkili ve yü
etmekle yetkili ve yü - - kümlüdürler. kümlüdürler.
Madde2 Madde2 - - Ordu ve bağımsız kolordu Ordu ve bağımsız kolordu ve tümen komutanları,askeri ne
ve tümen komutanları,askeri ne - - denlere dayanan ,casusuluk ve denlere dayanan ,casusuluk ve
hainliklerini bölge halkını,tek tek hainliklerini bölge halkını,tek tek
veya toplu olarak memleketin veya toplu olarak memleketin
diğer bölgelerine gönderebilirler ve diğer bölgelerine gönderebilirler ve
oralarda oturtabilirler.
oralarda oturtabilirler.
Madde 3 Madde 3 - - Bu yasa yayınlandığı ta Bu yasa yayınlandığı ta - - rihten itibaren geçerlidir.
rihten itibaren geçerlidir. (27 Ma (27 Ma - - yıs 1915)
yıs 1915)
Talat Paşa
Talat Paşa
Sevr ve Lozan’da Ermeniler Sevr ve Lozan’da Ermeniler
Lord Curzon, Nisan 1921'de Lord Lord Curzon, Nisan 1921'de Lord - - lar Kamarasında;
lar Kamarasında; "Kilikya'da ço "Kilikya'da ço - - ğunluk İslamlarda ve Türklerde ğunluk İslamlarda ve Türklerde
olduğundan, Kilikya'nın Türkler olduğundan, Kilikya'nın Türkler ’e ’e
terk edilebileceğini" söylemiştir.
terk edilebileceğini" söylemiştir.
Bu durum Kilikya'daki azınlıklar Bu durum Kilikya'daki azınlıklar
adına Paris Barış Konferansı‘
adına Paris Barış Konferansı‘ nda nda protesto edilmiştir.
protesto edilmiştir.
Sultan VI.Mehmed Vahideddin
Sultan VI.Mehmed Vahideddin
Ermeni Çetelerinden toplanan silahlar Ermeni Çetelerinden toplanan silahlar
26 Mart 1922'de 26 Mart 1922'de İngiltere, Fransa ve İngiltere, Fransa ve İtalya Dışişleri Bakanları, Paris'te bir İtalya Dışişleri Bakanları, Paris'te bir
toplantı yaptılar. Sevr Antlaşması'nın toplantı yaptılar. Sevr Antlaşması'nın Ermenilere tanıdığı haklar kalkmış ve Ermenilere tanıdığı haklar kalkmış ve
bağımsız bir Ermenistan yerine ilk bağımsız bir Ermenistan yerine ilk
defa Londra Konferansı'nda milli bir defa Londra Konferansı'nda milli bir
Ermeni yurdu teşkili projesi ortaya Ermeni yurdu teşkili projesi ortaya atılmıştır. İngiltere, bu milli yurdun atılmıştır. İngiltere, bu milli yurdun
(ocak)
(ocak) Kilikya'da Kilikya'da , Fransızlara göre de , Fransızlara göre de Doğu Anadolu'
Doğu Anadolu' da kurulmasını öner da kurulmasını öner - - miştir.
miştir.
Ermeni sorunu Lozan'da "Azınlıklar Ermeni sorunu Lozan'da "Azınlıklar Sorunu" arasında görüşülmüştür.
Sorunu" arasında görüşülmüştür.
Azınlıklar için ileri sürülen maddelerin Azınlıklar için ileri sürülen maddelerin
özeti şöyledir:
özeti şöyledir:
a. a. Türkiye'de azınlıklara dil, din ve Türkiye'de azınlıklara dil, din ve benzeri konularda bazı haklar sağlan benzeri konularda bazı haklar sağlan - -
malı ve bu haklar Milletler Cemiyeti malı ve bu haklar Milletler Cemiyeti
tarafından denetlenmeli.
tarafından denetlenmeli.
b. b. Hıristiyanlar askerlik yapmamalı, Hıristiyanlar askerlik yapmamalı, buna karşılık para olarak bedel ver
buna karşılık para olarak bedel ver - - meli. meli.
c. c. Din ve mezhep ayrıcalıklarının ay Din ve mezhep ayrıcalıklarının ay - - nen nen kalmalı.
kalmalı.
d. d. Azınlıklar için genel af çıkarıl Azınlıklar için genel af çıkarıl - - malı.
malı.
e. e. Seyrüsefer serbestliğinin tanın Seyrüsefer serbestliğinin tanın - - malı.
malı.
f. f. Yerlerinden göç etmiş olan Yerlerinden göç etmiş olan Ermenilerin eski yerlerine
Ermenilerin eski yerlerine tekrar dönmelerine izin
tekrar dönmelerine izin verilmeli.
verilmeli.
g. g. Ermenilere Doğu Anadolu'da Ermenilere Doğu Anadolu'da ve Kilikya'da bir yurt verilmeli.
ve Kilikya'da bir yurt verilmeli.
Lozan Konferansı'nın 13 Aralık 1922 tarihli toplan Lozan Konferansı'nın 13 Aralık 1922 tarihli toplan - - tısında azınlıkların korunması konusunda İngiliz tısında azınlıkların korunması konusunda İngiliz
delegesi Lord Curzon, yaptığı konuşmada şunları delegesi Lord Curzon, yaptığı konuşmada şunları
söylemiştir:
söylemiştir:
“ “ Şimdi bir Ermeni yurdu kurulması için Şimdi bir Ermeni yurdu kurulması için
gerek Ermeniler ve gerek Ermenileri sevenler gerek Ermeniler ve gerek Ermenileri sevenler tarafından yapılan isteklerden söz edeceğim.
tarafından yapılan isteklerden söz edeceğim.
Ermenilerin ken
Ermenilerin ken - - di topraklarında oturmak iste di topraklarında oturmak iste - - meleri çok doğaldır. Ermenistan Cumhuriyeti meleri çok doğaldır. Ermenistan Cumhuriyeti toprakları, buna yetmez. Bu nedenle Türkiye‘
toprakları, buna yetmez. Bu nedenle Türkiye‘
deki Ermeniler için, ister kuzeydoğu ve ister deki Ermeniler için, ister kuzeydoğu ve ister
Kilikya'nın güneydoğusunda bir arazi verilmesi Kilikya'nın güneydoğusunda bir arazi verilmesi
isteniyor. Durum, bu isteklerin yerine getiril isteniyor. Durum, bu isteklerin yerine getiril - -
mesini evvelkinden daha zor bir hale getirmiş mesini evvelkinden daha zor bir hale getirmiş - -
tir. Fakat biz Türk delegelerinin bu konudaki tir. Fakat biz Türk delegelerinin bu konudaki
görüşlerini öğrenmekle mutlu olacağız."
görüşlerini öğrenmekle mutlu olacağız."
Türk delegasyon başkanı İsmet İnönü, diğer Türk delegasyon başkanı İsmet İnönü, diğer konular hakkında ayrıntılı belgelere dayanan konular hakkında ayrıntılı belgelere dayanan açıklamalar yaptıktan sonra,
açıklamalar yaptıktan sonra,
“ “ Ermenilere gelince Ermenilere gelince ; ; Türkiye'yle Er Türkiye'yle Er - - meni cumhuriyeti arasında yapılan ant meni cumhuriyeti arasında yapılan ant - -
laşmalarla güçlendirilmiş olan ilişkiler, laşmalarla güçlendirilmiş olan ilişkiler,
Ermeni cumhuriyeti hükümeti tarafın Ermeni cumhuriyeti hükümeti tarafın - -
dan yapılacak herhangi bir kuşatma dan yapılacak herhangi bir kuşatma
olanağını ortadan kaldırmıştır. Diğer ta olanağını ortadan kaldırmıştır. Diğer ta - -
raftan Türkiye'de kalmaya karar ver
raftan Türkiye'de kalmaya karar ver - - miş miş olan Ermeniler, iyi vatandaş olarak
olan Ermeniler, iyi vatandaş olarak yaşamanın kesin lüzumunu artık göz yaşamanın kesin lüzumunu artık göz
önünde
önünde bulundurmalıdırlar. bulundurmalıdırlar. ” ” demiştir. demiştir.
Lozan’dan Günümüze Ermeni Meselesi Lozan’dan Günümüze Ermeni Meselesi
Sovyet Rusya, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Sovyet Rusya, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Ermenilerle ilgili yeni bir politika izlemeye Ermenilerle ilgili yeni bir politika izlemeye
başlamıştır. Bu politikaya göre;
başlamıştır. Bu politikaya göre; Sovyet Erme Sovyet Erme - - nistan Cumhuriyeti'nde toplanmak üzere nistan Cumhuriyeti'nde toplanmak üzere
bütün dünyadaki Ermeniler ayaklandırıla bütün dünyadaki Ermeniler ayaklandırıla - -
cak, Türk düşmanlığı düşüncesi yeniden cak, Türk düşmanlığı düşüncesi yeniden
alevlendirilecek ve böylece Doğu Anadolu alevlendirilecek ve böylece Doğu Anadolu
Rusların eline geçecekti. Bu amaçla yoğun Rusların eline geçecekti. Bu amaçla yoğun
bir propaganda çalışmasına girişilmiş, Sov bir propaganda çalışmasına girişilmiş, Sov - -
yet Rusya rejiminin iyilikleri sayılıp dökül yet Rusya rejiminin iyilikleri sayılıp dökül - -
müş ve Sovyet Ermenistan'ındaki Ermeni müş ve Sovyet Ermenistan'ındaki Ermeni - -
lerin mutluluğu abartılarak yayılmıştır.
lerin mutluluğu abartılarak yayılmıştır.
Yine aynı amaca uygun olarak, Yine aynı amaca uygun olarak, dışarıdaki
dışarıdaki Ermenileri aldatmak Ermenileri aldatmak için
için bulundukları ülkelere ajan bulundukları ülkelere ajan - - lar gönderilmiş, Ermeni
lar gönderilmiş, Ermeni dernek
dernek - - leri kurulmuştur. leri kurulmuştur.
Ermeni dava
Ermeni dava - - sının bir insanlık sının bir insanlık ve adalet so
ve adalet so - - runu olduğu ileri runu olduğu ileri sürülerek, bü
sürülerek, bü - - yük devletlerden yük devletlerden bu konuda aracı olmaları
bu konuda aracı olmaları istenmiştir.
istenmiştir.
Bu saldırılarda Bu saldırılarda 42 42 Türk diplomatı ile Türk diplomatı ile birlikte
birlikte 4 4 yabancı hayatını kaybet yabancı hayatını kaybet - - miş,
miş, 15 15 Türk ve Türk ve 66 66 yabancı uyruk yabancı uyruk - - lu şahıs da yaralanmıştır.
lu şahıs da yaralanmıştır. 1984 1984 'ten 'ten sonra Ermeni terörü sahneden
sonra Ermeni terörü sahneden
çekilmiş; yerini, bir süredir işbirliği çekilmiş; yerini, bir süredir işbirliği
içerisinde oldukları bölücü terör içerisinde oldukları bölücü terör
örgütü
örgütü PKK PKK 'ya bırakmıştır. 'ya bırakmıştır.
- - 21-28 Nisan 1980 tarihini Kızıl 21-28 Nisan 1980 tarihini Kızıl hafta olarak ilan eden PKK ile Er hafta olarak ilan eden PKK ile Er - -
meniler, 24 Nisan tarihini sözde meniler, 24 Nisan tarihini sözde
Ermenilerin katledilme günü ola Ermenilerin katledilme günü ola - -
rak birlikte andılar. 8 Nisan 1980‘
rak birlikte andılar. 8 Nisan 1980‘
de Lübnan'ın Sidon kentinde ortak de Lübnan'ın Sidon kentinde ortak
bir basın toplantısı düzenleyen
bir basın toplantısı düzenleyen PKK PKK ve ASALA
ve ASALA , bu ç , bu ç ı ı kışlarının tepkiyle kışlarının tepkiyle karşılanması üzerine ilişkilerini il karşılanması üzerine ilişkilerini il - -
legal alanda gizli olarak yürütme legal alanda gizli olarak yürütme
kararı aldılar
kararı aldılar . .
Bu toplantının ardından 09 Bu toplantının ardından 09 Kasım 1980'de Türkiye'nin Kasım 1980'de Türkiye'nin
Strazburg Başkonsolosluğuna, Strazburg Başkonsolosluğuna,
19 Kasım 1980'de ise THY'nin 19 Kasım 1980'de ise THY'nin
Roma büro
Roma büro - - suna yönelik suna yönelik saldırılar
saldırılar PKK PKK ve ve ASALA ASALA terör terör örgütleri tarafından ortaklaşa örgütleri tarafından ortaklaşa
üstlenildi.
üstlenildi.
- - 04 Haziran 1993'te Batı Beyrut‘ 04 Haziran 1993'te Batı Beyrut‘
taki PKK merkezinde, Hınçak taki PKK merkezinde, Hınçak
Partisi,
Partisi, ASALA ASALA ve ve PKK PKK 'nın katıldığı 'nın katıldığı bir toplantı gerçekleştirilmiştir. - bir toplantı gerçekleştirilmiştir. -
1984'ten sonra Türkiye'ye yönelik 1984'ten sonra Türkiye'ye yönelik
terör hareketlerini PKK'ya bırakan terör hareketlerini PKK'ya bırakan
Ermeni komiteleri, sözde iddia Ermeni komiteleri, sözde iddia - -
larını Ermeni diasporası larını Ermeni diasporası
aracılığıyla sürdürmeye devam aracılığıyla sürdürmeye devam
etmişlerdir.
etmişlerdir.
ABD'nin baz ABD'nin baz ı ı eyaletleri ve eyaletleri ve Ermenileri destekleyen ba
Ermenileri destekleyen ba ş ş ta ta Fransa
Fransa olmak üzere olmak üzere Avrupal Avrupal ı ı ülke ülke parlamentolarından "sözde Ermeni parlamentolarından "sözde Ermeni Soyk Soyk ı ı r r ı ı m m ı ı "n "n ı ı kabul eden yasalar kabul eden yasalar ı ı n n ç ç ı ı kmas kmas ı ı n n ı ı sa sa ğ ğ lam lam ış- ış- lard lard ı ı r. Bu süreç r. Bu süreç
halen devam etmek
halen devam etmek - - tedir. tedir.
ERMENİ MESELESİ İLE ERMENİ MESELESİ İLE İLGİLİ
İLGİLİ
İDDİALAR İDDİALAR
... VE GERÇEKLER ... VE GERÇEKLER
SOYKIRIM" TERİMİ NE ANLAMA SOYKIRIM" TERİMİ NE ANLAMA
GELMEKTEDİR?
GELMEKTEDİR?
Soykırım terimi ilk kez, Birleşmiş Soykırım terimi ilk kez, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 9 Aralık Milletler Genel Kurulu’nun 9 Aralık
1948 tarihli kararıyla onaylanıp 1948 tarihli kararıyla onaylanıp 1 Ocak 1951'de yürürlüğe giren 1 Ocak 1951'de yürürlüğe giren
"
" Soykırımın Önlenmesine ve Soykırımın Önlenmesine ve
Cezalandırılmasına ilişkin Sözleş Cezalandırılmasına ilişkin Sözleş - -
me"
me" adlı uluslararası sözleşmede adlı uluslararası sözleşmede kullanılmıştır.
kullanılmıştır.
Türkiye tarafından da onaylanan sözleşmeye Türkiye tarafından da onaylanan sözleşmeye göre; soykırım suçunun tanımlanması için şu göre; soykırım suçunun tanımlanması için şu
üç unsurun gerçekleşmesi gerekmektedir:
üç unsurun gerçekleşmesi gerekmektedir:
1.1.
Her şeyden önce ulusal, etnik, ırki veya dini Her şeyden önce ulusal, etnik, ırki veya dini bir grup bulunmalıdır.
bir grup bulunmalıdır.
2.2.
Bu grup, sözleşmede sayılan Bu grup, sözleşmede sayılan "grup "grup mensuplarının öldürülmesi"
mensuplarının öldürülmesi" eyleminden eyleminden "bir "bir grubun çocuklarının başka bir gruba zorla
grubun çocuklarının başka bir gruba zorla nakledilmesi"
nakledilmesi" ne kadar uzanan ve ne kadar uzanan ve "grubun "grubun fizik varlığını sona erdirecek yaşama
fizik varlığını sona erdirecek yaşama koşullarına tabi tutulması"
koşullarına tabi tutulması" eylemini de içeren eylemini de içeren bazı muamelelere tabi tutulmalıdır.
bazı muamelelere tabi tutulmalıdır.
3.3.
Söz konusu grubu Söz konusu grubu "kısmen veya tamamen "kısmen veya tamamen yok etme kastı"
yok etme kastı" nın mevcut olması gerekir. nın mevcut olması gerekir.
TEHCİR SIRASINDA TEHCİR SIRASINDA
GERÇEKTEN 1.5 MİLYON GERÇEKTEN 1.5 MİLYON
ERMENİ Mİ HAYATINI ERMENİ Mİ HAYATINI
KAYBETTİ ? KAYBETTİ ?
Ermeniler ve Diğer Yabancı Kaynaklara Göre Ermeniler ve Diğer Yabancı Kaynaklara Göre Osmanlı Devleti'nde Ermeni Nüfusu: (1)
Osmanlı Devleti'nde Ermeni Nüfusu: (1)
1917 tarihli İngiliz Salnamesine göre; 1917 tarihli İngiliz Salnamesine göre;
1.056.000 1.056.000
Patrik ORMANYAN'a göre; Patrik ORMANYAN'a göre; 1.579.000 1.579.000
Kevork Aslan'ın "Ermenistan ve Ermeniler Kevork Aslan'ın "Ermenistan ve Ermeniler isimli kitabında
isimli kitabında Anadolu'da Anadolu'da 920.000 920.000
Kilikya (Adana-Sis-Maraş Bölgesi) Kilikya (Adana-Sis-Maraş Bölgesi)
180.000 Osmanlıların diğer bölgelerinde 180.000 Osmanlıların diğer bölgelerinde
700.000 700.000 O O lmak üzere Toplam lmak üzere Toplam
1.800.000 1.800.000
Alman Papas Johannes LEPSIUS'a Alman Papas Johannes LEPSIUS'a göre;
göre; 1.600.000 1.600.000
Cuinet'e göre; Cuinet'e göre;
1.045.018 1.045.018
Fransız Sarı Kitabına göre; Fransız Sarı Kitabına göre; 1.475.011 1.475.011
BASMACIYAN'a göre: BASMACIYAN'a göre:
2.280.000 2.280.000
Patrik Nerses VARJABEDYAN'a göre; Patrik Nerses VARJABEDYAN'a göre;
1.150.000 1.150.000
Ermeni bulunmaktadır.
Ermeni bulunmaktadır.
Osmanlı Devleti Resmi Belgelerine Göre Osmanlı Devleti Resmi Belgelerine Göre
Ermeni Nüfusu:
Ermeni Nüfusu:
1893 Nüfus sayımına göre 1893 Nüfus sayımına göre Ermeni nüfusu
Ermeni nüfusu 1.001.465'tir 1.001.465'tir . .
1906 Nüfus sayımına göre 1906 Nüfus sayımına göre Ermeni nüfusu
Ermeni nüfusu 1.120.748'dir. 1.120.748'dir.
1914 Nüfus istatistiğine göre 1914 Nüfus istatistiğine göre Ermeni nüfusu
Ermeni nüfusu 1.221.850'dir. 1.221.850'dir.
Yukarıdaki rakamlar dikkate Yukarıdaki rakamlar dikkate alındığında Osmanlı Devleti’
alındığında Osmanlı Devleti’
ndeki Ermeni nüfusunun ndeki Ermeni nüfusunun
yaklaşık
yaklaşık 1.300.000 1.300.000 civarın- civarın- da olduğu söylenebilir.
da olduğu söylenebilir.
Sevk ve İskan Kanunu ile S Sevk ve İskan Kanunu ile S evk evk edilen nüfus toplam
edilen nüfus toplam 438.758 438.758 , , Halep’tekilerle bir
Halep’tekilerle bir - - likte iskan likte iskan sahasına varan nüfus ise
sahasına varan nüfus ise 382.148’
382.148’ dir dir . Gö . Gö - - rüldüğü rüldüğü gibi, ikisi arasında
gibi, ikisi arasında 56.610 56.610 kişilik bir fark bulun
kişilik bir fark bulun - - maktadır. maktadır.
Göç ettirilenlerle, yeni yerleşim Göç ettirilenlerle, yeni yerleşim bölgelerine varanlar arasındaki bölgelerine varanlar arasındaki bu bu 56.610 56.610 kişilik fark, belgeler kişilik fark, belgeler - -
den elde edilen bilgiye göre, şu den elde edilen bilgiye göre, şu
şekilde ortaya çıkmıştır:
şekilde ortaya çıkmıştır: 500 500 kişi Erzurum-Erzincan arasın kişi Erzurum-Erzincan arasın - - da; da; 2.000 2.000 kişi Urfa Halep ara kişi Urfa Halep ara - -
sındaki Meskene’de;
sındaki Meskene’de;
2.000 2.000 kişi Mardin civarında eşkıya kişi Mardin civarında eşkıya ve Arap aşiretlerinin saldırısı sonu ve Arap aşiretlerinin saldırısı sonu - -
cu katledilmiş, ayrıca bir o kadar, cu katledilmiş, ayrıca bir o kadar,
yani yaklaşık
yani yaklaşık 5.000 5.000 ve belki de bi ve belki de bi - - raz daha fazla kişi de Dersim böl raz daha fazla kişi de Dersim böl - -
gesinden geçen kafilelere yapılan gesinden geçen kafilelere yapılan
saldırılar sonucu öldürülmüştür
saldırılar sonucu öldürülmüştür . . Bu Bu bilgiler ışığında toplam
bilgiler ışığında toplam 9-10 9-10 bin ki bin ki - - şinin yer değiştirme uygulaması sı şinin yer değiştirme uygulaması sı - -
rasında katledildiği tespit edilmek rasında katledildiği tespit edilmek - -
tedir.
tedir.
Ayrıca yollarda açlıktan da ölümler ol Ayrıca yollarda açlıktan da ölümler ol - - duğu belgelerden anlaşılmaktadır
duğu belgelerden anlaşılmaktadır . . Bu Bu - - nun dışında tifo, dizanteri gibi hasta
nun dışında tifo, dizanteri gibi hasta - - lıklar ve iklim koşulları sebebiyle de lıklar ve iklim koşulları sebebiyle de
yaklaşık
yaklaşık 25-30 25-30 bin kişinin öldüğü tah bin kişinin öldüğü tah - - min edilmektedir ki, bu şekilde
min edilmektedir ki, bu şekilde 40 bine 40 bine yakın kişi yollarda kaybedilmiştir. Kalan yakın kişi yollarda kaybedilmiştir. Kalan
10-16
10-16 bin kişinin bir kısmı, yola çıkarıl bin kişinin bir kısmı, yola çıkarıl - - mış olmakla birlikte, henüz iskan böl mış olmakla birlikte, henüz iskan böl - -
gesine varmadan yer değiştirmenin gesine varmadan yer değiştirmenin
durdurulması sebebiyle, bulundukları durdurulması sebebiyle, bulundukları
vilayetlerde alıkonulmuştur
vilayetlerde alıkonulmuştur . .
Başlangıçta 300 bin olan rakam zamanla Başlangıçta 300 bin olan rakam zamanla 1.5 milyona kadar çıkartılmıştır. Bu da
1.5 milyona kadar çıkartılmıştır. Bu da işin zamanla ne kadar abartıldığını gös- işin zamanla ne kadar abartıldığını gös-
teriyor. 300 bin rakamı Ermenilerin isya- teriyor. 300 bin rakamı Ermenilerin isya-
na başladığı 1890 yılından Sevk ve İs- na başladığı 1890 yılından Sevk ve İs-
kan’ın sona erdiği Şubat 1916 yılına ka- kan’ın sona erdiği Şubat 1916 yılına ka-
dar ölen Ermeni sayısı iken ,zamanla dar ölen Ermeni sayısı iken ,zamanla
Tehcir sırasındaki ölen Ermeni sayısına Tehcir sırasındaki ölen Ermeni sayısına
dönüştürülerek dünya kamuoyu yanıltıl- dönüştürülerek dünya kamuoyu yanıltıl-
maya çalışılmıştır. Aynı dönemde ölen maya çalışılmıştır. Aynı dönemde ölen
Türklerin sayısı ise 600 bin ile 1 milyon Türklerin sayısı ise 600 bin ile 1 milyon
arasında değişmektedir.
arasında değişmektedir.
Bu konuyla ilgili olarak, kimsenin görmek Bu konuyla ilgili olarak, kimsenin görmek istemediği bir gerçek daha vardır:
istemediği bir gerçek daha vardır: O O da ölen da ölen Türklerin sayısıdır. Justin McCarthy bu
Türklerin sayısıdır. Justin McCarthy bu konuda şunları yazmaktadır:
konuda şunları yazmaktadır:
“ “ Ölü Ermeni sayısı ele alınırken ölü Ölü Ermeni sayısı ele alınırken ölü Müslüman sayısını da göz önüne
Müslüman sayısını da göz önüne
almalıyız. İstatistikler çoğunun Türk almalıyız. İstatistikler çoğunun Türk
olduğu 2.5 milyon Müslüman'ın da olduğu 2.5 milyon Müslüman'ın da
öldüğünü söylemektedir. Ermenilerin öldüğünü söylemektedir. Ermenilerin
yaşadığı 6 vilayette 1 milyondan fazla yaşadığı 6 vilayette 1 milyondan fazla
Müslüman ölmüştür... Sivas ili savaş Müslüman ölmüştür... Sivas ili savaş
sınırları içinde değildi. Rus ordusu asla sınırları içinde değildi. Rus ordusu asla
bu kadar içeri girmedi. Fakat Sivas'ta bu kadar içeri girmedi. Fakat Sivas'ta
180 bin Müslüman öldü. Aynı şey 180 bin Müslüman öldü. Aynı şey
bütün Anadolu için geçerliydi.”
bütün Anadolu için geçerliydi.”
24 Nisan 1915 Ermeni Soykırım Günü 24 Nisan 1915 Ermeni Soykırım Günü
müdür?
müdür?
24 Nisan 1915 tarihi 24 Nisan 1915 tarihi , Anadolu'nun hemen her kö , Anadolu'nun hemen her kö - - şesinde başlayan ve İstanbul'da o günün Devlet şesinde başlayan ve İstanbul'da o günün Devlet
Başkanı'na yönelik suikasta kadar uzanan Ermeni Başkanı'na yönelik suikasta kadar uzanan Ermeni
terör ve tedhişine karşı Osmanlı Devleti'nin tutuk terör ve tedhişine karşı Osmanlı Devleti'nin tutuk - -
lamaları başlattığı tarihtir.
lamaları başlattığı tarihtir. Asılsız soykırım iddia Asılsız soykırım iddia - - ları kadar, 24 Nisanın sözde soykırımın baş
ları kadar, 24 Nisanın sözde soykırımın baş - - langıcı olarak ilan edilmesi de tarihi gerçek langıcı olarak ilan edilmesi de tarihi gerçek - -
lerden uzaktır.
lerden uzaktır. 24 Nisan 1915 (11 Nisan 1331) 24 Nisan 1915 (11 Nisan 1331) tarihinde Ermeni Komite Merkezleri'nin kapatılma tarihinde Ermeni Komite Merkezleri'nin kapatılma - -
sını, evraklarına el konulmasını ve elebaşılarının sını, evraklarına el konulmasını ve elebaşılarının
tutuklanmasını öngören ve 14 valilikle 10 muta tutuklanmasını öngören ve 14 valilikle 10 muta - -
sarrıflığa gönderilen genelge (emirname) ile dev sarrıflığa gönderilen genelge (emirname) ile dev - -
let olayları önlemeye çalışmıştır.
let olayları önlemeye çalışmıştır.
24 Nisan Gününü Soykırım Günü Olarak 24 Nisan Gününü Soykırım Günü Olarak
Kabul Eden Ülkeler Kabul Eden Ülkeler
Fransa,İtalya,Arjantin,Rusya,Kana- Fransa,İtalya,Arjantin,Rusya,Kana- da,Yunanistan, Vatikan,Uruguay
da,Yunanistan, Vatikan,Uruguay ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi
olmak üzere pek çok ülke ve olmak üzere pek çok ülke ve
A.B.D’nin yirmi yedi eyaleti.
A.B.D’nin yirmi yedi eyaleti.
Ermeni katliamları ile ilgili Erzurum’da yapılan kazı
Ermeni katliamları ile ilgili Erzurum’da yapılan kazı
zaman zaman
1 Mart 20021 Mart 2002
AP Ermeni Tezini OnayladıAP Ermeni Tezini Onayladı
Sözde Ermeni soykırımı konusunda 1987 ve 2000 Sözde Ermeni soykırımı konusunda 1987 ve 2000 yıllarında attığı adımlarına dün bir yenisini daha yıllarında attığı adımlarına dün bir yenisini daha ekleyen Avrupa Parlamentosu, Türkiye’ye bu konuda ekleyen Avrupa Parlamentosu, Türkiye’ye bu konuda
“uzlaşma temeli oluşturması” çağrısında bulundu.
“uzlaşma temeli oluşturması” çağrısında bulundu.
Avrupa Parlamentosu, sözde Ermeni soykırımı konusunda Avrupa Parlamentosu, sözde Ermeni soykırımı konusunda 1987 ve 2000’deki adımlarına dün bir yenisini daha
1987 ve 2000’deki adımlarına dün bir yenisini daha
ekleyerek, Türkiye’ye bu konuda “uzlaşma temeli oluşturma”
ekleyerek, Türkiye’ye bu konuda “uzlaşma temeli oluşturma”
çağrısı yaptı. Parlamento tarafından onaylanan Güney çağrısı yaptı. Parlamento tarafından onaylanan Güney
Kafkasya Raporu ve bu rapor bağlamındaki karar tasarısında, Kafkasya Raporu ve bu rapor bağlamındaki karar tasarısında,
‘‘‘‘Türkiye’nin AB adaylığının fırsat bilinmesi ve bu Türkiye’nin AB adaylığının fırsat bilinmesi ve bu ülkeye baskı yapılması
ülkeye baskı yapılması” önerisi de getiriliyor. Avrupa ” önerisi de getiriliyor. Avrupa
Parlamentosu kararlarının yaptırım gücü bulunmuyor; ancak Parlamentosu kararlarının yaptırım gücü bulunmuyor; ancak
belgeleri ve kararları, dünya çapında “
belgeleri ve kararları, dünya çapında “dayanakdayanak” gösteriliyor. ” gösteriliyor.
Anadolu Ajansı Anadolu Ajansı
24 Nisan 2002 24 Nisan 2002
California'da 'Ermeni tasarısıyla' California'da 'Ermeni tasarısıyla' ilgili yeni yasa
ilgili yeni yasa
ABD'nin California eyaleti yerel ABD'nin California eyaleti yerel
Temsilciler Meclisi, 24 Nisan 2002 Temsilciler Meclisi, 24 Nisan 2002
tarihini, ''1915-1923 Ermeni tarihini, ''1915-1923 Ermeni
soykırımını anma günü'' ilan eden soykırımını anma günü'' ilan eden
bir karar tasarını onayladı.
bir karar tasarını onayladı.
25 Nisan 2002 25 Nisan 2002
Soykırım iddialarına ABD'li profesörden yanıt Soykırım iddialarına ABD'li profesörden yanıt
McCarthy: Asıl suçlu Ermeniler McCarthy: Asıl suçlu Ermeniler
**ABD'li ögretim üyesi Prof. Dr. Justin McCarthy, ilk
**ABD'li ögretim üyesi Prof. Dr. Justin McCarthy, ilk kani Ermenilerin
kani Ermenilerin döktügünü belirterek Türklerin döktügünü belirterek Türklerin Ermeni saldirilarina yanit verdigini
Ermeni saldirilarina yanit verdigini söyledi. Karsilikli söyledi. Karsilikli mücadelede hem masum Türklerin hem de masum mücadelede hem masum Türklerin hem de masum
Ermenilerin zarar gördügünü vurgulayan McCarthy, Ermenilerin zarar gördügünü vurgulayan McCarthy,
''Bu savasi baslatan
''Bu savasi baslatan Ermeni isyanidir. Suç onlarin Ermeni isyanidir. Suç onlarin suçudur'' dedi. McCarty Atatürk'ün
suçudur'' dedi. McCarty Atatürk'ün Ermenilere hiçbir Ermenilere hiçbir zaman kin gütmediginin altini da çizerek onun
zaman kin gütmediginin altini da çizerek onun fikirlerinin iyi alg
fikirlerinin iyi alg ı ı lanmasi gerektigini söyledi. lanmasi gerektigini söyledi.
Soykırım Sergisini Avrupa Soykırım Sergisini Avrupa Parlamentosu reddetti
Parlamentosu reddetti
Ermeni lobisinin Avrupa Ermeni lobisinin Avrupa
Parlamentosu’nda “soykırım” sergisi Parlamentosu’nda “soykırım” sergisi
açma isteğini AP reddetti.
açma isteğini AP reddetti.
12.05.2003-Zaman 12.05.2003-Zaman
II. MESROB II. MESROB
( ERMENİ PATRİĞİ) ( ERMENİ PATRİĞİ)
22 Mayıs 1999 günü Hilton Oteli’nde 22 Mayıs 1999 günü Hilton Oteli’nde düzenlenen resepsiyonda konuşan düzenlenen resepsiyonda konuşan
Ermeni Patriği II. Mesrob, şunları söy Ermeni Patriği II. Mesrob, şunları söy - -
lemiştir:
lemiştir:
"3. Binyılın eşiğindeyiz. İnsanlık tari "3. Binyılın eşiğindeyiz. İnsanlık tari - - hinde yeni bir dönemin başlangıcını hinde yeni bir dönemin başlangıcını
kutlamaya hazırlanıyoruz. Bunun hepi kutlamaya hazırlanıyoruz. Bunun hepi - -
miz için büyük fırsat olduğunu düşünü miz için büyük fırsat olduğunu düşünü - -
yorum. Geleceğimizi kıtaların, kültür yorum. Geleceğimizi kıtaların, kültür - -
lerin ve halkların birlikteliği düşüyle lerin ve halkların birlikteliği düşüyle
tayin etme fırsatı...
tayin etme fırsatı...
İnsan hayatına, kişisel hak ve özgürlüklere İnsan hayatına, kişisel hak ve özgürlüklere saygı, adil ve her türlü şiddetten uzak bir saygı, adil ve her türlü şiddetten uzak bir
dünya hepimizin ortak özlemi.
dünya hepimizin ortak özlemi.
Önümüzdeki bu dönüm noktası yalnızca Önümüzdeki bu dönüm noktası yalnızca
eşsiz bir fırsat değil, aynı zamanda çetin bir eşsiz bir fırsat değil, aynı zamanda çetin bir
sınav sunuyor bizlere. Geride bırakmaya sınav sunuyor bizlere. Geride bırakmaya
hazırlandığımız 2. Binyıl trajik olaylarla hazırlandığımız 2. Binyıl trajik olaylarla
doluydu.
doluydu.
Yine de geride bıraktıklarımız arasında hep Yine de geride bıraktıklarımız arasında hep saygıyla yad edeceğimiz, önümüzdeki bin saygıyla yad edeceğimiz, önümüzdeki bin
yıllarda da sevinçle kutlayacağımız nice yıllarda da sevinçle kutlayacağımız nice
olaylar yok değil.
olaylar yok değil.
Tıpkı bugün kutladığımız gibi... Tıpkı bugün kutladığımız gibi...
Tarihte bir dine mensup bir hüküm Tarihte bir dine mensup bir hüküm - -
darın başka bir dinin üyeleri için ruhani darın başka bir dinin üyeleri için ruhani
riyaset makamı tesis etmesi, ne Fatih‘
riyaset makamı tesis etmesi, ne Fatih‘
ten önce, ne de sonra görüldü.
ten önce, ne de sonra görüldü.
Yeni bir bin yıla girerken dünyada ya Yeni bir bin yıla girerken dünyada ya - - şanan gerginlikleri, özellikle yakın çev şanan gerginlikleri, özellikle yakın çev - -
remizdeki savaş ortamını göz önünde remizdeki savaş ortamını göz önünde
bulunduracak olursak, 538 yıl önce bulunduracak olursak, 538 yıl önce
gerçekleşen bu olayın değerini, dinler gerçekleşen bu olayın değerini, dinler
ve kültürler arası hoşgörünün önemini, ve kültürler arası hoşgörünün önemini,
sanıyorum daha iyi kavrayabiliriz.
sanıyorum daha iyi kavrayabiliriz.
İmparatorluk sınırları içindeki Ermeni toplu İmparatorluk sınırları içindeki Ermeni toplu - - munun hayatını onun örf ve adetlerine göre munun hayatını onun örf ve adetlerine göre düzenleyen Fatih Sultan Mehmet'i, onun doğ düzenleyen Fatih Sultan Mehmet'i, onun doğ - -
rultusunda ülkeye hizmet eden devlet adam rultusunda ülkeye hizmet eden devlet adam - -
larını ve 1461'deki ilk İstanbul Ermeni Patriği larını ve 1461'deki ilk İstanbul Ermeni Patriği Bursalı Hovagim'den başlayarak bu makama Bursalı Hovagim'den başlayarak bu makama
sadakatle hizmet eden 83 patriğimizi sadakatle hizmet eden 83 patriğimizi
sevgiyle ve minnetle anıyoruz.
sevgiyle ve minnetle anıyoruz.
