SICAKLIK ETKİSİ

SICAKLIK ETKİSİ

Sıcaklığın bitki üzerindeki etkilerini ortaya koyan yıl içerisinde de vejetasyon süresini etkileyen bir takım değerler vardır. Bu değerler;

 1.Max-min sıcaklıklar. (Her bitkinin dayanabileceği maksimum bir sıcaklık değeri vardır)

 2.Toplam sıcaklık. (1 yıl içerisinde veya vejetasyon süresi içinde istedikleri sıcaklık değerleri toplamıdır)

 3.İlkbahar son donları

 4.Sonbahar ilk donları

Sıcaklığın bitkiler üzerine etkileri başlıca şu faktörlere bağlıdır:



1. Bitkinin tür ve cinsine



2. Bitkinin gelişme dönemine (Genç bitkiler sıcaklık değişimlerine karşı daha hassas, yaşlı bitkiler sıcaklık değişimlerine daha toleranslıdırlar.)



3. Bitkinin biyokimyasal yapısına



4. Sıcaklığın derecesine



5. Sıcaklığın süresine



6. Sıcaklığın düşme hızına



7. Bitkinin düşük sıcaklıklara adaptasyon yeteneğine bağlıdır.

SICAKLIK ETKİSİ

Bitkiler üzerinde etkili düşük sıcaklıklar ortaya çıktıkları döneme göre 3’e ayrılırlar. 

 1.Kış soğukları.

 2.Sonbahar ilk donları

 3. İlkbahar son donları

KIŞ

SOĞUKLARI

 Her bitkinin kış mevsimi içerisinde dayanabileceği minimum sıcaklık

değerleri vardır. Bir bitkinin bir bölgede yetişmesini belirleyen en önemli

sıcaklık kriterlerinden birisidir. Bu bakımdan bir bitkinin bir bölgede

yetişebileceğine karar vermek için o bölgenin uzun yıllar ortalaması

olarak maksimum ve minimum kış sıcaklıklarına bakmak gerekir.

İLKBAHAR GEÇ DONLARI

 Herhangi bir ekolojide erken ilkbahar döneminde sürmenin,

çiçeklenmenin başlamasından sonra hava sıcaklığı sık sık 0o C ye yada

altına düşüyorsa, o ekolojide ekonomik anlamda tarımsal faaliyet

yapılması tehlikelidir. Çünkü ülkemizin iç bölgeleri ile geçit yörelerinde

bitkiler sık sık ilkbahar geç donlarından zarar görmektedir. Geç don

tehlikesi olan yörelerde ocak ve özellikle şubat aylarında havaların

normalin üzerinde sıcak geçtiği yıllarda , tomurcuklar zamanından önce

aktif hale geçtiklerinden , çiçeklenme döneminde zararlanma ihtimali

artmaktadır.

İLKBAHAR GEÇ DONLARI

 İlkbahar geç donları iç bölgeler ile geçit yörelerinin yanı sıra Ege bölgesinde Manisa ve İzmir ovalarını çevreleyen yüksek dağlardan esen soğuk rüzgarlar bazı yıllarda önemli ürün kayıplarına neden olmaktadır.

İlkbahar geç donlarından korunmak için bitkileri don tabanı oluşturan

vadiler ve çukur alanlar yerine , meyilli arazilerde kuzeye bakan

yöneylerde yetiştirilmesi, soğuk havanın akıp gitmesi için sıraların

düzgün oluşturulması gerekmektedir.

 Bunun yanı sıra , geç don tehlikesinin söz konusu olduğu günlerde

bahçelerde ateş yakarak sıcaklığı yükseltme , dumanlama , sisleme ,

vantilatörlerle havayı karıştırma , yağmurlama ve örtü altına alma gibi

doğrudan etkili uygulamalarla da ilkbahar geç donlarından korunmak

mümkün olabilmektedir.

SONBAHAR ERKEN DONLARI

 Ülkemizin özellikle iç ve Doğu Anadolu Bölgelerinin yüksek kesimlerinde

gelebilecek erken donlardan korunmak için, erkenci çeşitleri yetiştirmek

meyilli alanlarda dengeli bir sulama ve azotlu gübre uygulaması

yapmak gerekir. İlkbahar geç donlarından korunmak için alınan

önlemlerin aynısını uygulayabiliriz.

YÜKSEK SICAKLIĞIN ETKİSİ

 Bitki yetiştiriciliğinde düşük sıcaklıklar kadar optimumun üzerindeki yüksek sıcaklıklar da, sıcaklığın derecesine, süresine, bitkinin gelişme dönemine bağlı olarak zararlı etkide bulunur.

Yüksek sıcaklıklar bitkide fotosentez ve solunum arasındaki dengenin bozulmasına yol açar.

Bunun sonucu olarak, bitkilerde büyümenin yavaşladığı, toprakta hızla artan su kaybını

karşılayacak düzeyde su bulunmadığı durumda ise bitkilerin sararma, solma, kıvrılma ve

sonuçta kuruyarak öldüğü gözlenmektedir. Yüksek sıcaklıkların etkisi daha önce de belirtildiği

gibi bitkinin gelişme dönemine göre farklılık gösterir. Genç bitki döneminde (fide ve fidan)

zararlanmalar daha şiddetli olur. Çiçeklenme ve döllenme zamanında meyve tutumu, meyve

tutumundan sonraki meyvenin irileşerek olgunlaşmasını olumsuz yönde etkiler.

 Olgunlaşma dönemindeki yüksek sıcaklıklar ise düşük sıcaklıklarda olduğu gibi meyvede rengin açılmasına, tadın azalmasına, yaprağı tüketilen türlerde yaprakların sararmasına, pörsümesine, tüylenmesine aynı zamanda da kalınlaşmasına sebep olur. Bununla birlikte bazı sebze ve meyve türlerinde olgunlaşma sırasındaki optimumun biraz üzerindeki sıcaklıklar rengin, tadın ve kokunun oluşmasını olumlu yönde etkiler.

 Bitki tohumlarının çimlenebilmesi içinde her türe ve çeşide göre değişen minimum ve maksimum sıcaklıklar vardır. Yere düşen tohum belli bir sıcaklık olmazsa diğer şartlar uygun olsa bile çimlenmeye başlayamaz.