İNSAN HAKLARI & DEVLET

İNSAN HAKLARI & DEVLET

Hakkın Unsurları

Özne Konu



Hakkın tanımış olduğu yetkiyi kullanan, hakkın sahibi (Birey)



Hakkın

içeriğinin ne olduğuna

ilişkin, hakkın neye

yöneldiğini belirten

Yükümlü

3. Kişiler ya da DEVLET

İnsan Haklarının Yükümlüsü

 Tanınan her hak, aynı zamanda birilerine de yükümlülük yükler.

 Hakların karşılığı olan bu yükümlülükler, pozitif ya da negatif görünüme bürünebilir.

 Negatif edim: Hakkın hak sahibi tarafından kullanılmasına karışmama

 Pozitif edim: Hakkın kullanılması için aktif

olarak harekette bulunma

İnsan Haklarının Yükümlüsü

 İnsan haklarının, iki

yükümlüsü olduğundan söz edilebilir:

 Devlet (ilk akla gelmesi gereken asıl yükümlü)

 3. Kişiler (bireyin içinde yaşadığı toplumda

karşılaştığı diğer kişiler)

Birey, İnsan Hakları ve Devlet

Doğal Hukukçu Anlayış:

 İnsan hakları, varlığı devlete bağlı haklar değildir. Yani, devletin ortaya çıkmasından önce de sahip olunan haklardır.

 İnsan hakları, bireylerin başka bir neden aranmaksızın, SIRF İNSAN OLDUKLARI İÇİN sahip oldukları haklardır (doğal hukukçular ve liberal öğreti).

5

Birey, İnsan Hakları ve Devlet

Pozitivist Anlayış: (Doğal Hukukçu Yaklaşıma Karşı Çıkar)

 İnsan hakları, devletten önce var olan haklar değildir.

 Bu haklar ancak yasa koyucu tarafından düzenlenirse varlık kazanabilir.

(

). Ya kanun koyucu hak tanımazsa, ya

da çok sınırlı olarak tanırsa???

Olan + Olması Gereken

 Sonuç olarak insan hakları, günümüzde yalnızca yazılı hukuk kurallarına indirgenemeyen bir anlam kazanmıştır.

 İnsan Hakları= Olan (Yazılı hukuk) + Olması Gereken (Yazılı olmayan haklar)



Sürekli yeni haklar ortaya çıkmaktadır ve yazılı belgeler bunları hemen düzenlemeyebilirler.

7

İnsan Hakları: Birey-Devlet Arasında Bir İlişki

Bu ilişkinin bir tarafında birey, diğer tarafında ise devlet vardır.

 İnsan hakları, bireyi devlete karşı korur;

 Bu amaçla siyasal iktidarı sınırlar (İnsan haklarının siyasi iktidarı sınırlama fonksiyonu).

8

Devletle ilgili yaman bir çelişki

 Devlet, insan haklarının temel yükümlüsüdür.

 Ama aynı zamanda devlet, insan haklarının en büyük potansiyel ihlalcisidir.

9

DEVLETİN İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN OLARAK ÜSTLENDİĞİ İŞLEVLER

 Pozitif ve Negatif Edimler

 Devletin Saygı Gösterme,

Koruma ve Gereğini Yerine

Getirme Edimleri

Devletin Saygı Gösterme, Koruma ve Gereğini Yerine Getirme Edimleri

 Saygı Gösterme Edimi: Devletin, haklardan yararlanılmasına engel olmaktan kaçınmasını gerektirir.

 Koruma Edimi: Devletlerin, bireyin hak ve özgürlüklerinin üçüncü kişiler tarafından ihlal edilmesini önlemesini gerektirir.

 Gereğini Yerine Getirme Edimi: Bireylerin

insan haklarından tam anlamıyla

yararlanabilmesi için devletlerin gerekli

önlemleri almasını gerektirir.

Gereğini Yerine Getirme Edimi

 Gerekli Koşulları Sağlama Edimi: Ör: çalışma hakkı, devletin bireylere bizzat iş vermesini değil, kişilerin iş sahibi olmalarını kolaylaştırıcı sosyal ve ekonomik nitelikli birtakım önlemler almasını gerektirir.

 Doğrudan Sağlama Edimi: Haktan yararlanılmasının, doğrudan devlet tarafından bireylere sağlanması. Ör: Anayasanın 42.

maddesi, devleti, parasız ilköğretimi devlet

okullarında herkese sağlamakla yükümlü

tutmaktadır.