ANATOMİ NEDİR?

(1)

ANATOMİ NEDİR?

• Anatomi: grekçede kesip, parçalara ayırmak anlamındadır.

– Ana: içinden, baştan sona

– Temnein: kesip, parçalara ayırmak

• Başarılı bir hekim olmanın en önemli

koşullarından biri, iyi bir anatomi bilgisine

sahip olmaktır.

(2)

ANATOMİ

• Anatomi, insan vücudunu oluşturan yapıların normal şekil, yapı, pozisyon ve fonksiyon ve aralarındaki ilişkileri inceleyen en eski tıp dalıdır.

• İlk çalışmalara MÖ 500 yıllarında Mısır’da rastlanmıştır.

• Andreas Vesalius (1514-1564) Modern

anatominin babası.

(3)

ANATOMİ ANATOMİ

• Sistematik Anatomi

– İnsan vücudunun organ gruplarına (SİSTEM) göre incelendiği anatomi şekli

• Hareket Sistemi Hareket Sistemi

• Dolaşım Sistemi Dolaşım Sistemi

• Solunum Sistemi Solunum Sistemi

• Sindirim Sistemi Sindirim Sistemi

• Ürogenital Sistem Ürogenital Sistem

• Sinir Sistemi Sinir Sistemi

• Duyu Organları Duyu Organları

(4)

ANATOMİ ANATOMİ

• Topografik Anatomi

– İnsan vücudunun bölüm ve bölgelere ayrılması sonucu ortaya çıkmış bir anatomi şeklidir.

• Sistemden bağımsızdır.

• Makroskopik Anatomi,

– İnsan vücudunun çıplak gözle incelenmesi sonucu ortaya çıkmış bir anatomi şeklidir. (Gross Anatomy Gross Anatomy)

• Sistematik, topografik ve yüzeyel olarak ele alınabilir...

• Mikroskopik Anatomi

– Gözle görülemeyen hücre ve dokuların mikroskopla incelenmesi ile

ortaya çıkmış bir anatomi şeklidir (Histoloji – Sitoloji Histoloji – Sitoloji)

(5)

Normal Anatomik Duruş

positio anatomica normalis positio anatomica normalis

• Ayakta dik duran, yüzü öne dönük, gözleri ile karşıya bakan, kolları

yanlarda sarkık, avuç içleri öne bakan, ayakları bitişik bir şekilde duran

kişinin pozisyonudur.

(6)

Anatomik Eksenler (Axis) Anatomik Eksenler (Axis)

• Axis verticalis

• Axis transversalis

• Axis sagittalis

(7)

Anatomik Düzlemler (Plana) Anatomik Düzlemler (Plana)

• Planum sagittale : vücudun uzun

ekseni boyunca, yere dik olarak önden arkaya veya arkadan öne doğru

geçirilen düzlemlerdir

– Planum medianum: vücudu sağ-sol

iki eşit yarıma böler.

– Planum paramedianum: vücudu sağ-

sol eşit olmayan iki yarıma böler.

(8)

Anatomik Düzlemler Anatomik Düzlemler

• Planum frontale (coronale)

– Vücudun uzun ekseni boyunca geçirilen ve ön-arka eşit olmayan iki yarıma bölen düzlemlerdir.

• Planum horizontale (transversum)

– Yere paralel geçirilen ve vücudu üst-alt

iki eşit olmayan yarıma bölen

düzlemlerdir.

(9)

Genel Terimler Genel Terimler

• Anterior: ön, önde bulunan

• Posterior: arka, arkada (=dorsalis)

• Superior: üstte, yukarıda (=cranialis)

• Inferior: alt, aşağı (=caudalis)

• Medialis: iç tarafta, orta düzleme yakın

• Lateralis: dışta, yanda, orta düzlemden uzak

• Intermedius: ikil oluşum arasında bulunan

• Medianus: orta hatta bulunan

• Centralis: merkeze yakın olan oluşumlar

• Peripheralis: merkezden uzakta

• Internus: içeride, içe ait olan

• Externus: dışta, dışa ait olan

(10)

Genel Terimler Genel Terimler

• Proximalis: gövdeye yakın olan

• Distalis: gövdeden veya başlangıçtan uzakta olan

• Apicalis: tepe ile ilgili, tepeye yakın

• Basalis: taban ile ilgili, tabana yakın olan

• Verticalis: dikey, düşey

• Horizontalis: yatay, enine

• Superficialis: yüzeyel, yüzeye yakın olan

• Profundus: yüzeyden uzakta, derinde

• Dexter: sağ, sağda bulunan

• Sinister: sol, solda bulunan

(11)

Genel Terimler Genel Terimler

• Flexion: sagittal düzlemde eklem kollarının birbirine yaklaşması

• Extension: sagittal düzlemde eklem kolları arasındaki açının büyütülmesi

• Abduction: frontal planda eklem kolunun orta hattan uzaklaşması

• Adduction: frontal planda eklem kolunun orta hatta yaklaşması

• Rotation: bir eksende dönme hareketi

– Pronation – supination

• Inversion:ayak tabanının orta düzleme döndürülme hareketi

• Eversion: ayak tabanının dışyana bakacak şekilde döndürülmesi

• Circumduction: abduction, adduction, flexion ve extension hareketlerinin

kombinasyonu sonucu oluşan dairesel hareket

(12)

Osteoloji (Kemik Bilimi) Osteoloji (Kemik Bilimi)

• Koruma ve destek fonksiyonları,

• Kan hücrelerinin yapımı,

• Bazı minerallerin depolanması

• Kasların tutunma yerleri olduklarından hareket

sisteminin önemli bir parçasıdırlar.

(13)

Osteoloji Osteoloji

• Yenidoğanda ~270 adet,

• Erişkinde ~206 adet kemik vardır

• Periosteum

• Cavitas medullaris

– (kemik iliği buradadır)

(14)

Osteoloji Osteoloji

• Uzun kemikler (ossa longa) – Humerus, femur

• Kısa kemikler (ossa brevia)

– Ossa carpi, ossa tarsi (el-ayak bileği kemikleri)

• Yassı kemikler (ossa plana)

– Os parietale, os occipitale, costae, sternum

• Sesamoid kemikler (ossa sesamoidea) – Patella

• Havalı kemikler (ossa pneumatica) – maxilla

• Düzensiz kemikler (ossa irregularia)

– Sacrum, coxae ve mandibula

(15)

Uzun kemikler

Kısa kemikler

Yassı kemikler

Düzensiz kemikler

Kemiklerin Şekillerine Göre Sınıflandırılması

(16)

Kemiğin Yapısı

(Mikroskopik)

(17)

BÜYÜME

Erişkinde büyüme epifiz plakaları kapanana kadar devam eder. Büyüme endokondral kemikleşmede olduğu gibi gelişir.

Yaklaşık olarak kadınlarda 18, erkeklerde 21 yaşına kadar büyüme devam eder.

(18)

EKLEM GENEL BİLGİ EKLEM GENEL BİLGİ

• ARTHROLOGIA

– Anatominin eklemleri inceleyen dalı

• Hareketli olsun ya da olmasın kemiklerin

herhangi bir şekilde birleştikleri yerlere EKLEM

(articulatio) denir.

(19)

SINIFLANDIRMA SINIFLANDIRMA

FONKSİYONEL FONKSİYONEL

• Oynamaz eklemler

(synarthrosis)

• Yarı oynar eklemler

(amphyarthrosis)

• Oynar eklemler

(diarthrosis)

MORFOLOJİK MORFOLOJİK

 Fibröz eklemler (articulationes fibrosae)

 Kartilaginöz eklemler

(articulationes cartilaginea)

 Sinoviyal eklemler (articulationes synoviales)

Fibröz ve kartilaginöz eklemlere

Fibröz ve kartilaginöz eklemlere nonsinovial nonsinovial eklemler de denir. eklemler de denir.

(20)

FİBRÖZ EKLEMLER FİBRÖZ EKLEMLER

• Kemik uçları arasında eklem boşluğu bulunmaz.

• Devamlılığı fibröz bağ dokusu ile sağlanır.

• Çoğu oynamaz eklemlerdir.

• 3 alt grubu vardır:

1. Sutura

2. Gomphosis

3. Syndesmosis

(21)

FİBRÖZ EKLEMLER FİBRÖZ EKLEMLER

• Kafatası kemikleri arasında görülür.

• Dikiş tarzı eklemleşme olup ileri yaşlarda

genellikle kaynaşırlar.

-SUTURA-

-SUTURA- -GOMPHOSIS- -SYNDESMOSIS- -SYNDESMOSIS-

• Alt ve üst çenedeki diş yuvaları ile diş kökleri arasındaki hareketsiz eklemlerdir.

– Art.dentoalveolaris

• Bir syndesmosis tipi olarak kabul edilir.

• Sık bağ dokusu aracılığı ile

eklemleşirler.

• Sınırlı harekete olanak verirler.

- Syndesmoses columna

vertebrales

(22)

KARTİLAGİNÖZ EKLEMLER KARTİLAGİNÖZ EKLEMLER

• Kemik uçları arasında hyalin kıkırdak veya fibrokartilaginöz doku bulunur.

• Eklem yüzleri arasında boşluk yoktur.

• 2 alt grubu vardır:

1. Synchondrosis

2. Symphysis

(23)

KARTİLAGİNÖZ EKLEMLER KARTİLAGİNÖZ EKLEMLER

• Kemik uçları arasında hyalin kıkırdak bulunur.

• Zamanla kemikleşme oluşur.

• Hareketsizdirler.

– Metafiz

• Uzun kemiklerdeki epifiz- diafiz birleşme yeri

– Synchondrosis xiphosternalis

-Synchondrosis-Primer kartilaginöz

-Synchondrosis-Primer kartilaginöz -Symhysis-Sekonder kartilaginöz- -Symhysis-Sekonder kartilaginöz-

• Eklem yüzleri arasında

fibrokartilaginöz bir discus bulunur.

• Zamanla kemikleşme olmaz.

• Az da olsa hareketlidir.

• Orta hatta bulunurlar.

– Symhysis intervertebralis

– Symphysis pubica

(24)

SİNOVİYAL EKLEMLER SİNOVİYAL EKLEMLER

 Hareketlidir.

 Ekleme katılan kemikler ayrıdır,

 Eklem yüzleri birbiri ile temas eder ancak yapısal devamlılık göstermezler.

 Sıvı ile dolu bir eklem aralığı (synovia) vardır.

 Genel anlamda eklem kelimesi ile kastedilen sinoviyal eklemlerdir.

 Eklem oluşumuna katılan 4 grup yapı vardır.

1. Eklem yüzleri ve eklem kıkırdakları 2. Eklem kapsülü

3. Eklem boşluğu

4. Eklem bağları

(25)

Synoviyal Eklemler;

Eklem Yüzleri ve Eklem Kıkırdakları Eklem Yüzleri ve Eklem Kıkırdakları

• Facies articularis (eklem yüzü) – Eklem yüzlerinde uyumsuzluk

olduğunda;

• Eklem diski (discus articularis)

• Menisküsler (meniscus articularis)

• Cart. articularis (eklem kıkırdağı) – Darbelerin kemiğe

yansıtılmasını azaltır.

(26)

Synoviyal Eklemler;

Eklem Kapsülü-

Eklem Kapsülü- Capsula articularis

• Eklem yüzleri ve eklem

boşluğunu çevreler ve eklem yüzlerini bir arada tutar.

• İki tabakadan meydana gelir;

– Membrana fibrosa

• Sağlam

• Periost ile devam eder – Membrana synovialis

• Synovia denen sıvıyı* Synovia*

salgılar* *****

(27)

Synoviyal Eklemler;

Eklem Boşluğu-

Eklem Boşluğu- Cavitas articularis

• Eklem yüzleri arasındaki potansiyel boşluktur.

• Hyalin kıkırdak ve

membrana synovialis ile sınırlanmıştır.

• Bu boşlukta negatif basınç

bulunur.

(28)

Synoviyal Eklemler;

Eklem Bağları Eklem Bağları

• Eklemi meydana getiren kemikleri birbirine bağlayan oluşumlara ligament denir.

• Eklem kapsülünü desteklerler.

• Bulundukları yere göre 3 gruba ayrılırlar:

– Ekstrakapsüler – Kapsüler

– İntrakapsüler

(29)

*Synovia

• Membrana synovialis ve uzantıları tarafından salgılanan

• Hyaluronik asit’ten zengin,

• Berrak,

• Müsin içeren,

• Saman sarısı renginde bir sıvıdır.

• Fonksiyonu;

– Eklem yüzlerinin kayganlığını arttırır, – Eklem kıkırdağının beslenmesini sağlar,

– Ekleme uygulanan basıncı tüm eklem yüzlerine eşit olarak

dağıtır.

(30)

Synovial Eklem Çeşitleri Synovial Eklem Çeşitleri

• Eklem yüzlerinin şekillerine göre, eklemin eksensel hareket olanaklarına göre sınıflandırılmaktadır

• Synovial eklemler 3 eksende hareket edebilirler:

– Transvers eksen: fleksiyon-ekstensiyon – Sagittal eksen: abduksiyon-adduksiyon – Vertikal eksen: rotasyon

• Düz yüzeylerde kayma hareketi

• Silindirik yüzeyli eklemler tek eksende,

• Eliptik yüzeyli eklemler iki eksende,

• Sferik yüzeyli eklemler üç eksende hareket edebilirler.

(31)

HAREKETLİ EKLEMLERDE

KONVEKS EKLEM YÜZEYİNE GÖRE SINIFLAMA

1. Art. spheroidea

2. Art. elipsoidea

3. Art. sellaris

4. Art. gynglymus

5. Art. trochoidea

6. Art. plana

(32)

Art. Gynglymus (menteşemsi eklem):

• Konveks eklem yüzü makara şeklindedir, konkav eklem yüzü buna uyar

• Transvers eksen etrafında

fleksiyon ve ekstensiyon yapar

• Bu tür eklemlerde yan bağlar bulunur

Ör: Art. humero-ulnaris

(33)

• Konveks eklem yüzü silindir

şeklindedir, konkav eklem yüzü osteofibröz bir halka

şeklindedir

• Tek eksenlidir ve ekseni vertikal yöndedir.

• Ör: Art. radio-ulnaris

Art. trochoidea

(34)

Articulatio sellaris

• Eğer tipi eklem de denir

• Her iki eklem yüzü bir yönde konveks diğer yönde konkavdır

• Eksenleri transvers ve sagittal yöndedir;

- Transvers eksende, flexion veya extensiyon yapar - Sagittal eksende abduksiyon veya adduksiyon yapar

Ör: Art. Carpo-metacarpalis pollicis

(35)

• Oval bir konveks yüzeyin, kendisine

uygun oval bir konkav yüzey ile eklemleşmesi sonucu oluşur.

Ör: Art. radiocarpea

Art. elipsoidea (Art. condylaris)

(36)

5. Art. plana

• Eklem yüzleri karşılıklı olarak düzdür

• Eklem yüzleri birbirinin üzerinden kayar

• Ör: Tarsal ve metatarsal kemikler arasındaki eklem

(37)

6. Art. spheroidea

• Konveks eklem yüzü küre şeklindedir

• Konkav eklem yüzü ise bu küreyi içine alacak şekilde bir çukurdur.

• Ör: Art coxae

(38)

EKLEMLERDE ÇIKIKLARI (luxation) ÖNLEYEN FAKTÖRLER

• Eklem içindeki negatif basınç

• Eklem kapsülü ve eklem bağları

• Eklemi saran kas ve kirişler

• Eklem yüzlerinin şekli ^.

(39)

ÜST EKSTREMİTE’NİN ÜST EKSTREMİTE’NİN

KEMİKLERİ

(40)

EKSTREMİTE EKLEMLERİ EKSTREMİTE EKLEMLERİ

• Art.acromioclavicularis

• Art.sternoclavicularis

– Plana tipi (synovial)

– Lig.sternoclavicularis ant. ve post.

– Lig.acromioclaviculare

– Lig.coracoclaviculare

(41)

Articulatio Humeri – omuz eklemi Articulatio Humeri – omuz eklemi

• Caput humeri ile

• Cavitas glenoidalis arasındadır.

• Synoviyal-sferoid tiptir.

– Capsula articularis

• Rotator cuff kasları ile desteklenmektedir.

– Lig. glenohumerale

– Lig. coracohumerale

(42)

Articulatio cubiti – dirsek eklemi Articulatio cubiti – dirsek eklemi

• Humerus alt ucu ile radius ve ulna’nın üst uçları arasındaki eklemlerdir.

• Fonksiyonel olarak dirsek eklemi ginglimus tipindedir.

– Art.humeroradialis – sferoid tip

– Art.humeroulnaris – ginglimus tip

– Art.radioulnaris proximalis – trokoid tip

• Lig.annulare radii

• Chorda obliqua

• Lig collaterale ulnare

• Lig.collaterale radiale

(43)

• Radioulnar eklemler

– Art.radioulnaris prox.

ve distalis (trokoid tip) – Syndesmosis

radioulnaris

• Radiokarpal eklemler

– elipsoid

• Karpal eklemler

– İnterkarpal – Mediokarpal – Plana tipi

• El tarak ve parmak iskeleti eklemleri

– Karpometakarpal

– Metakarpofalangeal

– İnterfalangeal

(44)

 Omuz Eklemi Çevresinde Bulunan Kaslar (Skapulohumeral Kaslar*)

 Kol Kasları

 Ön Kol Kasları

 El Kasları

(45)

Omuz Eklemi Çevresinde Omuz Eklemi Çevresinde

Bulunan Kaslar Bulunan Kaslar

 M. deltoideus

 M. supraspinatus

 M. infraspinatus

 M. teres minor

 M. subscapularis

 M. teres major

(46)

Rotator kaf (manşet kasları) (SITS)

• M. supraspinatus

• M. infraspinatus

• M. teres minor

• M. subscapularis



Omuz eklemi kapsülüne yapışıktırlar ve kapsülü kuvvetlendirirler.



Humerus başının eklem çukurunda kalmasını sağlayan (çıkığı önleyen)

önemli etmenlerdendirler.

(47)

Kol Kasları Kol Kasları

 Kolun Kompartmanları Kolun Kompartmanları

 Fleksor (Anterior, Ön) Kompartman Fleksor (Anterior, Ön) Kompartman

 M. biceps brachii

 M. brachialis

 M. coracobrachialis

 Ekstensor (Posterior, Arka) Kompartman Ekstensor (Posterior, Arka) Kompartman