FİYAT SİSTEMİ-İSTEM FİYAT SİSTEMİ-İSTEM (TALEP)-SUNUM (ARZ) (TALEP)-SUNUM (ARZ)
SGK005 EKONOMİ VE GİRİŞİMCİLİK SGK005 EKONOMİ VE GİRİŞİMCİLİK
(Seçmeli Ders) (Seçmeli Ders)
Prof. Dr. Kasım Karakütük Prof. Dr. Kasım Karakütük
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
Öğretim Üyesi
Öğretim Üyesi
2 2
Fiyat Kuramı(Teorisi) Mikro Ekonomi
Fiyat Fiyat
Her kıt malın bir fiyatı vardır.Her kıt malın bir fiyatı vardır.
Bir malın (hizmetin) bir biriminin parasal Bir malın (hizmetin) bir biriminin parasal karşılığıdır, piyasada değişim değeridir.
karşılığıdır, piyasada değişim değeridir.
Ekonomik İşlemciler=
Ekonomik İşlemciler=
Karar Vericiler Karar Vericiler
Kişi, Kişi,
Hanehalkı, Hanehalkı,
Örgüt (Okul)-İşletme, Örgüt (Okul)-İşletme,
DevletDevlet
İstem (Talep) İstem (Talep)
Tüketicinin alıcı olma isteğinin temelinde Tüketicinin alıcı olma isteğinin temelinde yarar
yarar vardır. Gereksinimlerini karşılamak için vardır. Gereksinimlerini karşılamak için mal-hizmetleri almak için bedel ödemeyi
mal-hizmetleri almak için bedel ödemeyi kabul eder. Bu bedel, piyasa fiyatıdır.
kabul eder. Bu bedel, piyasa fiyatıdır.
İstemle ilgili bir ayrım:İstemle ilgili bir ayrım:
Belirli bir fiyattan istem.Belirli bir fiyattan istem.
Çizelge anlamında istem.Çizelge anlamında istem.
İstem (Talep) İstem (Talep)
Belirli bir fiyattan istem: Belirli bir zamanda Belirli bir fiyattan istem: Belirli bir zamanda bir bölgede, bir mal-hizmet için fiyatını
bir bölgede, bir mal-hizmet için fiyatını
ödemeye razı olanların satın almak istedikleri ödemeye razı olanların satın almak istedikleri
mal-hizmet miktarıdır.
mal-hizmet miktarıdır.
Çizelge anlamında istem. Bir malın-hizmetin Çizelge anlamında istem. Bir malın-hizmetin çeşitli fiyatları ile bu fiyatlardan istemde
çeşitli fiyatları ile bu fiyatlardan istemde bulunulacak (satın alınacak) miktarlar bulunulacak (satın alınacak) miktarlar
arasındaki ilişkileri gösterir.
arasındaki ilişkileri gösterir.
İstem (Talep) Yasası İstem (Talep) Yasası
Bir malın fiyatı yükseldikçe o mala olan Bir malın fiyatı yükseldikçe o mala olan
istemin azalacağını, fiyatı düştükçe o mala istemin azalacağını, fiyatı düştükçe o mala
olan istemin artacağını belirten yasaya, istem olan istemin artacağını belirten yasaya, istem
(talep) yasası denir.
(talep) yasası denir.
Bir malın-hizmetin fiyatı ile o mal-hizmetten Bir malın-hizmetin fiyatı ile o mal-hizmetten satın alınmak istenen miktar arasında ters satın alınmak istenen miktar arasında ters
yönlü bir ilişki vardır.
yönlü bir ilişki vardır.
İstem (Talep) Fonksiyonu İstem (Talep) Fonksiyonu
İstem (Talep) Fonksiyonu (Tf): Bir maldan İstem (Talep) Fonksiyonu (Tf): Bir maldan satın alınmak istenen miktarlar ile bu
satın alınmak istenen miktarlar ile bu
miktarları belirleyen etkenler arasındaki miktarları belirleyen etkenler arasındaki
ilişkilerdir.
ilişkilerdir.
Tf= f(O Malın fiyatı, halkın gelir düzeyi, Tf= f(O Malın fiyatı, halkın gelir düzeyi,
tüketicilerin zevk ve tercihleri, rakip mallar tüketicilerin zevk ve tercihleri, rakip mallar
ve tamamlayıcı malların fiyatı).
ve tamamlayıcı malların fiyatı).
Sunum (Arz) Sunum (Arz)
Halk dilinde sunum (arz) satmak için Halk dilinde sunum (arz) satmak için piyasaya mal getirmektir.
piyasaya mal getirmektir.
Üreticinin satıcı olup olmamasının temelinde Üreticinin satıcı olup olmamasının temelinde kıtlık ve kıt malları üretmenin güçlüğü
kıtlık ve kıt malları üretmenin güçlüğü (maliyet)
(maliyet) vardır. vardır.
Sunumla ilgili bir ayrım:Sunumla ilgili bir ayrım:
Belirli bir fiyattan sunum.Belirli bir fiyattan sunum.
Çizelge anlamında sunum.Çizelge anlamında sunum.
Sunum (Arz) Sunum (Arz)
Belirli bir fiyattan sunum: Belirli bir zamanda Belirli bir fiyattan sunum: Belirli bir zamanda bir bölgede, bir mal-hizmeti elinde
bir bölgede, bir mal-hizmeti elinde bulunduranların söz konusu fiyatı bulunduranların söz konusu fiyatı
bulabildiklerinde satmak istedikleri mal- bulabildiklerinde satmak istedikleri mal-
hizmet miktarıdır.
hizmet miktarıdır.
Çizelge anlamında sunum. Bir malın-hizmetin Çizelge anlamında sunum. Bir malın-hizmetin çeşitli fiyatları ile bu fiyatlardan sunumda
çeşitli fiyatları ile bu fiyatlardan sunumda bulunulacak (satılacak) miktarlar arasındaki bulunulacak (satılacak) miktarlar arasındaki
ilişkileri gösterir.
ilişkileri gösterir.
Sunum (Arz) Yasası Sunum (Arz) Yasası
Bir malın fiyatı yükseldikçe o malın Bir malın fiyatı yükseldikçe o malın
sunumunun da artacağını, fiyatı düştükçe o sunumunun da artacağını, fiyatı düştükçe o
malın sunumunun da azalacağını belirten malın sunumunun da azalacağını belirten
yasaya, sunum (arz) yasası denir.
yasaya, sunum (arz) yasası denir.
Bir malın-hizmetin fiyatı ile o mal-hizmetten Bir malın-hizmetin fiyatı ile o mal-hizmetten satılmak istenen miktar arasında doğru yönlü satılmak istenen miktar arasında doğru yönlü
bir ilişki vardır.
bir ilişki vardır.
Sunum (Arz) Fonksiyonu Sunum (Arz) Fonksiyonu
Sunum (Arz) Fonksiyonu (Sf): Mal akışının Sunum (Arz) Fonksiyonu (Sf): Mal akışının miktarını etkileyen temel etmenler ile
miktarını etkileyen temel etmenler ile sunumu etkileyen etkenler arasındaki sunumu etkileyen etkenler arasındaki
ilişkilerdir.
ilişkilerdir.
Sf= f(O Malın piyasa fiyatı, başka malların Sf= f(O Malın piyasa fiyatı, başka malların piyasa fiyatı, üretim etmenlerinin piyasa piyasa fiyatı, üretim etmenlerinin piyasa
fiyatı, teknolojinin durumu).
fiyatı, teknolojinin durumu).
Denge Fiyatının Oluşması Denge Fiyatının Oluşması
Bir malın piyasasında serbest piyasa Bir malın piyasasında serbest piyasa koşullarında denge fiyatının nasıl
koşullarında denge fiyatının nasıl
belirlendiğini ortaya koymak için serbest belirlendiğini ortaya koymak için serbest
rekabetin tam-mükemmel piyasalarda rekabetin tam-mükemmel piyasalarda
gerçekleştiği varsayılır.
gerçekleştiği varsayılır.
İstem ve sunum çizelgelerindeki farklı İstem ve sunum çizelgelerindeki farklı
fiyatlara göre satın alınmak ya da satılmak fiyatlara göre satın alınmak ya da satılmak
istenen mal miktarlarına göre değerler bir istenen mal miktarlarına göre değerler bir
şekil üzerinde gösterilir.
şekil üzerinde gösterilir.
Denge Fiyatının Oluşması Denge Fiyatının Oluşması
Şekil. Serbest Rekabet Piyasasında Denge Fiyatının Belirlenmesi Şekil. Serbest Rekabet Piyasasında Denge Fiyatının Belirlenmesi Üstünel, 1997, s. 136
Üstünel, 1997, s. 136
Kaynakça Kaynakça Üstünel, Besim (1997).
Üstünel, Besim (1997). Ekonominin Temelleri.Ekonominin Temelleri.
16 16
