ASKERİ HARCAMALAR ve TÜRK SAVUNMA SANAYİ Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Araştırma Raporu
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü
KONYA Mart, 2016 www.kto.org.tr
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü 2 İÇİNDEKİLER
Başlık Sayfa
1. GİRİŞ………..………3
2. DÜNYA SİLAH HARCAMALARI………..3
3. SİLAH İHRACATI VE İTHALATI………3
4. EN BÜYÜK 10 ÜRETİCİ……….………..4
5. SİLAH SATIŞI………..4
6. TÜRK SAVUNMA SANAYİ………..5
SONUÇ……….5
KAYNAKÇA………5
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü 3 1966 yılında İsveç’te kurulmuştur. Pennysylvania Üniversitesinin 2013 Yılı Küresel Düşünce Kuruluşları Raporuna göre SIPRI, Brookings Enstitüsü, Chatham House, Carnegie Uluslararası Barış Vakfı ve Strateji ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSİS) kuruluşlarının ardından dünya çapında en etkili 5. düşünce kuruluşudur. SIPRI 2014 yılında yapılan askeri harcamalarla ilgili raporunu açıklamıştır.
2. DÜNYA SİLAH HARCAMALARI
SIPRI verilerine göre dünya askeri harcamaları yıllar itibariyle sürekli artmaktadır. 1988 yılında 869,5 milyar dolar olan dünya askeri harcamaları 2014 yılı sonu itibariyle 1,7 trilyon dolara yükselmiştir.
3. SİLAH İHRACATI VE İTHALATI
SIPRI her yıl, askeri alanda yapılan harcamaları ülke ve şirket bazında açıklamaktadır. İhracat ve İthalatta ilk 10 ülke tabloda yer almaktadır.
Türkiye sıralamanın ihracat kanadında ilk 10 ülke arasında yer almazken ithalat kanadında 7.
sırada yer almaktadır.
s. İhracatçı Ülke Küresel
Payı (%) İthalatçı Ülke Küresel Payı (%)
1 ABD 31 Hindistan 15
2 Rusya 27 Suudi Arabistan 5
3 Çin 5 Çin 5
4 Almanya 5 BAE 4
5 Fransa 5 Pakistan 4
6 Birleşik Krallık 4 Avustralya 4
7 İspanya 3 Türkiye 3
8 İtalya 3 ABD 3
9 Ukrayna 3 G. Kore 3
10 İsrail 2 Singapur 3
SIPRI verilerine göre Türk savunma sanayinin ihracat ve ithalattaki gelişimi görülmektedir.
İhracatta üst basamaklara çıkılıp ithalatta sıralamanın altına inilmesi, savunma sanayindeki yerlileştirme çabalarının bir sonucudur.
869.506
1.746.522
0 500.000 1.000.000 1.500.000 2.000.000
1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Dünya Silah Harcamaları (milyon $)
27 29
24 22 21 21 23 24 24 23
6 9 9 9 8 11 14 12 11 11
0 10 20 30 40
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 SIPRI Türkiye İhracat-İthalat Sıralaması İhracat İthalat
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü 4 4. EN BÜYÜK 10 ÜRETİCİ
2014 yılı verilerine göre dünyanın en büyük silah üreticisi 35,4 milyar dolarlık
silah satışıyla Amerikan Lockheed Martin şirketidir.
İkinci sırada 30,7 milyar dolarlık silah satışıyla Boeing, üçüncü sırada ise 26,8 milyar
dolarlık silah satışıyla BAE Systems gelmektedir.
Türkiye’den ise Aselsan ve TAI ilk 100 firma
arasına girmiştir.
5. SİLAH SATIŞI
SIPRI Top 100 Silah Üretici Şirketi raporuna göre 2014 yılında silah satışlarında ABD, 171,4 milyar dolarlık satışıyla
ilk sırada yer almaktadır.
ABD’nin ardından 50,6 milyar dolarlık satış değeriyle Rusya ikinci, 42,7 milyar dolarlık silah
satışıyla Birleşik Krallık üçüncü sırada yer almaktadır.
Türkiye 1,960 milyar dolarlık ihracatıyla ülkeler
sıralamasında 15. sırada yer almaktadır.
35.490 30.700 26.820 21.950 20.200 18.660 15.740 11.900 10.560 10.370
0 10.000 20.000 30.000 40.000
Lockheed Martin Boeing BAE Systems (UK) Raytheon Nortrop Grumman General Dynamics EADS United Technologies Finmeccanica (İtalya) Thales (Fransa)
En Büyük 10 Silah Üreticisi
171.440 50.620
42.730 19.540 18.490 17.450 9.230 7.690 6.670 6.220
0 50.000 100.000 150.000 200.000
ABD Rusya BK İtalya Avrupa Fransa Japonya İsrail G. Kore Almanya
2014 Silah Satışında İlk 15 Ülke
Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü 5 Savunma Sanayi
Müsteşarlığı’na göre Türk savunma sanayi 2013 yılında 5,076 milyar dolarlık ciroya
ulaşmıştır.
2013 yılı Türkiye’nin savunma-havacılık sanayi ihracatı %609
artarak 1,3 milyar dolara yükselmiştir.
7. SONUÇ
Dünya’da askeri harcamalara ilişkin önemli çalışmalardan biri de Stockholm Uluslararası Barış Enstitüsü (SIPRI)’nün her yıl yayınladığı askeri harcamalar raporudur. Bu rapora göre Dünyadaki silah harcamaları 1988-2014 yılları arasında %100 artarak 1,7 trilyon dolara yükselmiştir. Silah dış ticaretine ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre bakıldığında; silah ihracatında gelişmiş batılı ülkeler yer alırken ithalatta ise daha çok gelişmekte olan ülkelerin ağırlığı dikkat çekmektedir.
2014 yılında silah üreticisi şirketler arasında; 43 şirket ile ABD birinci, 19 firma ile Rusya ikinci ve 9 firma ile İngiltere üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye ise ilk 100 şirket arasına Aselsan’ı ve TAI’yi sokmayı başarmış ve toplam şirket sıralamasında 13. sırada yer almıştır.
Türk savunma sanayi son yıllarda önemli aşamalar kat etmiştir. Savunma Sanayi Müsteşarlığı verilerine göre 2006-2013 döneminde Türkiye savunma ve havacılık alanında ciro olarak %173,6, ihracat olarak ise %185,6 oranında büyüme kaydetmiştir. Ayrıca, Türkiye’nin SIPRI sıralamasına yıllar itibariyle bakıldığında; ihracattaki sıralamada yeri yükselirken ithalattaki sıralamadaki yeri ise düşmektedir. Bu gelişmeler, Türkiye’deki millileştirme çalışmalarının önemini göstermektedir.
Millileştirme çalışmalarının devam etmesiyle hem Türk savunma sanayisinin dışa bağımlılığı azalacak hem de Türk savunma sanayinin Dünya’daki payı artacaktır.
KAYNAKÇA
Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM)
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI)
1.855 2.438 3.087 2.900 3.707 4.381 4.756 5.076
0 2.000 4.000 6.000
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
331 196 337 487 615 784 832 853
1.090 1.262 1.391
0 500 1.000 1.500
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Savunma-Havacılık İhracatı (milyon $)
