Y R D . D OÇ . D R . R A MA D A N E Y Y A M Y R D . D OÇ . D R . N A ZA N D OĞ R U E R
Ünite 8
Amprik AraĢtırmaların
RaporlaĢtırılması
Amprik Araştırmaların Raporlaştırılması
Araştırma süreci tamamlandıktan sonra elde edilen sonuçların paylaşılması gerekmektedir.
Araştırma raporu, araştırma sürecinin son
aşaması olmasına rağmen araştırma raporunun yazımına araştırma ile başlanır.
Bu paylaşım sırasında araştırmadaki yazım dilinin anlaşılır olması ve araştırmanın belirli bir biçime sahip olması gerekmektedir.
2
Araştırma Raporunun Yapısı
Araştırma raporu:
kapak sayfası,
özet,
giriĢ,
yöntem,
bulgular,
tartıĢma,
kaynakça ve
varsa ekler
3
Araştırma Raporunun Bölümleri
KAPAK GĠRĠġ YÖNTEM BULGULAR
TARTIġMA
KAYNAKÇA (TABLOLAR, ŞEKİLLER, EKLER)
4
GENELDEN ÖZELE
ÖZELDEN GENELE
Literatürün Özetlenmesi ve Yorumlanması
5
Araştırma raporu, Times New Roman,
12 punto ve
çift satır aralıklı
olacak şekilde hazırlanmalıdır.
Kapak Sayfası
Kapak sayfası araĢtırma raporunun baĢlığının, yinelenen baĢlığın (kısa baĢlık) ve yazarların ad soyadlarının, yazarların çalıĢtıkları
kurumların yer aldığı sayfadır.
Ancak bir araĢtırma makalesine iliĢkin kapak sayfası, teze iliĢkin kapak sayfası veya
araĢtırma ödevine iliĢkin kapak sayfasında farklılıklar bulunmaktadır.
6
Araştırma Makalesi Kapağı
7
Kısa başlıkta karakter sayısı en fazla
50 olmalıdır.
Başlık makalenin
ana fikrini özetlemelidir.
Bir başlıkta en fazla 10-12
kelime olmalıdır.
Çift satır aralığı kullanılmalıdır.
Araştırma Makalesi Kapağı
Örnek Araştırma Makalesi Kapağı için bakınız s. 63
8
Yazarların birinci ve ikinci isim olarak
sıralanmasında çalışmaya olan katkıları esas alınır.
Yazarların
çalıştıkları kurumlar aynı olduğunda yazar ad soyadları
yan yana yazılıp, ardından alt satıra
kurumları yazılır.
Özet
Makalenin amacının ve içeriğinin kısa ve kapsamlı bir şekilde sunulduğu bölümdür.
Başlıktan sonra makalelerin en çok okunulan bölümü özettir.
İyi bir özet yazmak için önce makalenin başlık, giriş, yöntem, bulgular ve tartışma bölümlerinin yazılmış olması gerekir.
9
Özet
Özette, bir cümle ile çalışmanın amacı belirtilir ardından araştırma yöntemi (araştırma grubu, araştırma deseni, araştırmada kullanılan ölçme araçları) hakkında açıklamalar yapılır.
Daha sonra araştırmadan elde edilen bulgular sunulur, son olarak da araştırma bulgularının ne anlama geldiği ve bu sonuçların alana katkısı
kısaca belirtilir.
10
Özet Yazılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Özette araştırmada kullanılan ölçekler kısa isimleriyle tanıtılmaz.
Bazı araştırmaların kapsamı geniş olduğu için araştırma sonucunda pek çok bulgu elde edilmiş olabilir. Bu gibi durumlarda bulguların hepsinin yazılmasından kaçınılmalıdır. Bunun yerine dört- beş bulgu sunulmalıdır.
11
Özet Yazılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Özette kaynakça gösterimi yapılmaz.
Araştırma sonuçlarına ilişkin sayısal değerler
verilirken sayılar, yazıyla değil rakamla gösterilir.
Makale çeşitlerine (amprik, değerlendirme,
yöntembilimsel, vaka incelemesi) göre özette yer alması gereken bilgilerin farklılaştığı
unutulmamalıdır.
12
Özet
13
Özet, yeni bir sayfadan
başlar.
Özet yazımı sayfa
başından başlar.
Özet
ortalanarak yazılır.
Çift satır
aralıklı yazılır.
Özet
Amprik Araştırma Özeti Örneği için bakınız s. 65
14
Sadece ilk harf büyük olur.
Metin tek paragraf olarak yazılır.
Metin sonuna anahtar kelimeler
eklenir.
Giriş
Giriş bölümü araştırmanın yapılmasına neden olan problemin ortaya konduğu, bu problemin
çözümü için neler yapıldığı, problemin çözümü ile bilimin, insanlığın yaşamın neler
kazanabileceğinin belirtildiği, kısaca araştırmanın amacının, öneminin ve kapsamının belirtilerek
araştırmanın gerekçesinin ortaya konduğu bölümdür.
15
Giriş Yazılılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Giriş bölümünde verilen bilgiler mutlaka
kaynaklara dayandırılmalı, her bilginin ardından bir parantez açılarak yazar soyadı ve tarih
belirtilmelidir.
Giriş bölümünde bilgilerin sunulmasında genelden özele doğru bir sıra izlenmelidir.
16
Giriş Yazılılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Giriş bölümünde yazarlar konuya ilişkin kendi
yorumlarını sadece hipotezlerin yazımı aşamasında
belirtirler. Bunun dışında metin içerisinde “bana göre”,
“biz böyle düşündük” gibi ifadeler kullanılmamalıdır.
Giriş bölümünde konuyla ilgili yapılan çalışmaların bahsedilmesi gerekliliği yukarıda belirtilmişti. Ancak araştırmacı araştırdığı konu ile ilgili herhangi bir
çalışmaya rastlanmadıysa bu durumu uygun bir dille ifade etmelidir.
17
Giriş Yazılılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Giriş bölümünün son cümlesinde araştırmanın
amacı net olarak ifade edilmelidir. “Bu çalışmanın amacı ...” diye başlayan bir cümle ile
araştırmanın amacının ne olduğu açık bir şekilde ortaya konulmalıdır.
18
Amprik Araştırma Giriş Yazımı
Amprik Araştırma Giriş Yazımı Örneği
19
Giriş yeni bir sayfadan başlar.
Araştırmanın başlığı çift satır aralıklı ortalanarak yazılır.
Girişin başına giriş yazılmaz.
Yöntem
Yöntem bir araştırmanın nasıl
yürütüldüğünün detayları ile anlatıldığı bölümdür ve araştırmanın en önemli
bölümlerinden birisidir.
20
Amprik Araştırma Yöntem Yazımı
Amprik Araştırma Yöntem Yazımı Örneği
21
Yöntem bölümü girişin devamından
başlar.
APA 6’ya göre
başlıkların yazımı 1.
düzey, 2. düzey ve 3.
düzey başlıklar olarak ayrılmıştır.
Bu bölümde başlık ve alt başlıkların yazımına
dikkat edilir.
Amprik Araştırmalarda Yöntem Bölümü
Amprik araştırmalarda yöntem bölümünde aşağıdaki kısımlar bulunmaktadır:
Evren ve Örneklem
Veri Toplama Araçları
Verilerin Toplanması
Verilerin Çözümlenmesi
22
Evren ve Örneklem
Yöntem bölümünde evren ve örneklemle ilgili olarak verilen bilgiler aşağıdaki sorulara cevap verecek nitelikte olmalıdır:
1. Araştırmanın evreni nedir?
2. Örneklem kaç kişiden oluşuyor? Bu sayı nasıl belirlendi?
3. Örnekleme nasıl yapıldı?
4. Örneklemin özellikleri (yaş, cinsiyet,
23
Veri Toplama Araçları
Bu başlık altında ise hangi veri toplama
araçlarının (test, ölçek, anket, görüşme vb) kullanıldığı açıklanır.
Ardından da bu ölçme araçlarına ilişkin bilgiler (kimin tarafından geliştirildiği veya Türkçe’ye kimler tarafından uyarlandığı, soru sayısı,
derecelendirme yöntemi, puanlaması ve ölçme aracının geçerlik ve güvenirlik bilgileri) verilir.
24
Verilerin Toplanması
Uygulama öncesinde hangi kurumlardan izin alındığı (eğer böyle bir durum söz konusu ise),
katılımcılara uygulama ile ilgili nasıl bir açıklama yapıldığı, uygulamanın kim(ler) tarafından
yapıldığı ve araştırmaya katılmayı kabul eden ve reddedenlerin sayısına ilişkin bilgiler bu alt
başlıkta verilmektedir.
25
Verilerin Çözümlenmesi
Bu alt başlık altında da araştırmanın amacına ve hipotezlerini uygun olacak şekilde
araştırmada kullanılmış olan istatistiksel analizlere ilişkin bilgiler verilir.
Seçilen analiz yönteminin nedenlerinin
açıklanması yine bu alt başlık içerisinde yapılır.
26
Bulgular
Bulgular bölümü, araştırma kapsamında toplanan verilerle yapılan istatistiksel analizlerin
sonuçlarının açıklandığı bölümdür.
Bulgular bölümünde asla yoruma yer verilmemelidir.
27
Bulgular
Verilerin sadece yazıyla sunumu (özellikle bazı karışık analizlerin) bu verilerin okunmasını
güçleştirmektedir.
Bu nedenle verileri tablolaĢtırarak sunmak tercih edilmelidir.
Ama buradan da her verinin tablolaştırılması gerektiği sonucu çıkarılmamalıdır.
28
Bulgular
Örnek: Bir araştırmada, araştırma grubuna ilişkin olarak sadece katılımcıların cinsiyetlerine ilişkin bilgi verilecekse bunu “Araştırmaya katılan
öğrencilerin %45’i kız (n=45), %55’i erkektir
(n=55).” demek tablo halinde göstermekten daha işlevseldir.
Benzer durum Ģekiller için de geçerlidir.
29
Tartışma
Araştırmanın bulguları sunulduktan sonra gelinen aşama elde edilen bulguların
yorumlanma kısmıdır.
Elde edilen bulguları değerlendirirken ve
yorumlarken de araştırmacının daha önceden literatür taramasında elde ettiği bilgilerden yararlanılır.
30
Tartışma
Tartışma bölümü giriş bölümünün
tamamlayıcısıdır ve tartışma yazılırken özelden genele doğru bir sıra izlenir.
31
Tartışma Bölümünde Yapılması Gerekenler
Araştırma sorusunun yeniden yazılması
Bulguların açıklanması
Diğer çalışmalarla ilişkisinin belirlenmesi ve farklı sonuçların tartışılması (örnek 8.8, sayfa 71)
Çalışmanın güçlü ve zayıf yanlarının belirlenmesi
Bu çalışmanın katkısı (örnek 8.9, sayfa 72)
Cevaplanmayan soruların tartışılması ve daha sonraki yapılacak araştırmalar için öneriler (örnek 8.10, sayfa 72)
32
Tartışma Bölümünde Yapılması Gerekenler
Araştırma sorusunun yeniden yazılması:
Tartışma bölümünde araştırma sorusunun yazımıyla başlamak bütünlüğü sağlamak açısından önemlidir.
Bulguların açıklanması: Burada bulguların açıklanması bulgular bölümünün tekrarı
niteliğinde olmamalıdır. Sadece araştırma
sonucunda bulunan bulguların 1-2 cümle içinde
33
Tartışma Bölümünde Yapılması Gerekenler
Diğer çalışmalarla ilişkisinin belirlenmesi ve farklı sonuçların tartışılması: Değerlendirme makalelerinde yeni bir veri toplanmayıp, var olan datalar üzerinde
çalışıldığı için sizin çalışmanızın diğer çalışmalarla benzer ya da farklı yanlarını tartışmak güç olacaktır. Ancak
literatür taramasında başka bir değerlendirme çalışması bulduysanız bu değerlendirme çalışmasıyla sizin
değerlendirme çalışmanızdaki bilgileri karşılaştırmak mümkün olabilir. Bu aşamada da daha çok sizin
değerlendirme çalışmanızın yönteminin diğer çalışmalara göre güçlü ve zayıf yanlarının neler olduğu tartışılabilir.
34
Tartışma Bölümünde Yapılması Gerekenler
Çalışmanın güçlü ve zayıf yanlarının belirlenmesi: Bir araştırmacının kendi araştırmasının güçlü ve zayıf yanlarını açıklayabilmesi oldukça önemlidir. Bu sınırlılıklar literatür taraması ile ilgili
olabileceği gibi zaman ve araştırma grubunun sınırlılıklarıyla da ilgili olabilir.
35
Tartışma Bölümünde Yapılması Gerekenler
Bu çalışmanın katkısı: Araştırmacının bu değerlendirme makalesinde elde ettiği
bilgilerin öneminin ne olduğunun,
değerlendirme sonucunda ulaşılan sonuçlardan kimlerin ne şekilde yararlanacağının
açıklanması gerekir.
36
Tartışma Bölümünde Yapılması Gerekenler
Cevaplanmayan soruların tartışılması ve diğer araştırmacılara öneriler: Bu
araştırmada yanıt verilmeyen ama aslında yanıtlanması gereken bilgilerin neler
olduğunun daha sonraki araştırmacılara yol göstermesi için açıklanması gerekmektedir.
37
Amprik Araştırma Tartışma Yazımı
Amprik Araştırma Tartışma Yazımı Örneği için bakınız s. 70
38
Tartışma bölümü bulguların
devamından başlar.
Araştırma sorusu ve araştırma
sonucu tartışmada ilk yazılacak
bilgilerdir.
Kaynakça
Kaynakça, metin içerisinde yer verilen tüm
kaynakların detaylarının yer aldığı bölümdür.
Kaynakça yazımı APA’da yazar soyadı sıralı olarka yapılır.
Ayrıca kaynakların önüne 1, 2, 3, ... gibi numaralar konmamalıdır.
Kaynakça Yazımı Örneği için bakınız s. 73
39
Kaynakça
40
Kaynakça bölümü yeni
bir sayfadan başlar.
İlk satır sola yaslanarak yazılır, aynı kaynağı takip eden ikinci ve diğer
satırlar girintili olarak yazılır.
Metinde olduğu gibi kaynakça da çift aralıklı yazılır.
Kaynakça ilk harfi büyük olacak şekilde
ortalanarak yazılır.
Tablolar ve Şekiller
Bir araştırma raporunda tablo ve şekillerin de nasıl hazırlanacağı APA’ya göre
tanımlanmıştır.
41
Tablolar
Tablolara metinlerde yer alma sırasına göre numaralar verilir (Tablo 1, Tablo 2 vb).
Tablolar da metin içerisinde olduğu gibi çift satır aralıkla hazırlanır.
Tablolar metin içerisinde değil kaynakçanın
sonunda yer alır ve her bir tablo ayrı bir sayfada gösterilir.
42
Tablolar
Metin içerisinde sadece tablo ve numarası yazılarak, tablonun bulunması gerektiği yer belirtilir.
Bununla birlikte tabloların açıklanması da metin içerisinde yapılır.
43
Metin İçerisinde Tablo Gösterimi
Metin İçerisinde Tablo Örneği için bakınız s. 74
44
Metin içerisinde sadece tablonun nerede bulunacağı
gösterilir.
Tablonun
açıklaması metin içerisinde yapılır.
Tabloların Hazırlanması
45
Her yeni tablo, yeni bir
sayfadan başlar.
Tablo ve numarası
yazıldıktan sonra altına italik olarak tablonun adı her kelimenin
ilk harfi büyük olacak şekilde
yazılır.
Tablolar çift satır aralıklı
hazırlanır.
Tabloların Hazırlanması
Tablo Örneği için bakınız s. 75
46
Tablolarda dikey çizgi kullanılmaz.
Tablolarda yatay çizgilerde sadece
tablonun ilk satırında ve tablo bitiminde yer alır.
Şekiller
Şekillerde, tablolarda olduğu gibi metin içerisinde
gösterildikleri sıraya göre numara verilir ve metin içerisinde yeri gösterilerek sayfanın sonunda (varsa tablolardan sonra) verilir.
Ancak tablo gösteriminden farklı olarak Şekil 1, Şekil 2 vb ifade edilerek italik olarak yazılır.
Son olarak tablolarda olduğu gibi şekillerin her biri ayrı sayfada gösterilir.
47
Şekillerin Gösterimi
48
Her bir şekil, yeni bir
sayfadan başlar.
Şekil adı numaranın ardından nokta konularak bir boşluk
bırakılır ve düz olarak yazılır.
Şekil adları yazılırken özel isimler dışında ilk harflerde küçük olarak
yazılır.
Şekil ve numarası italik olarak
yazılır.
Ekler
Her araştırma raporunda bulunması zorunlu
olmamakla birlikte araştırmanın akışı içerisinde yer verilemeyecek nitelikte olan ancak
okuyucunun dikkatini çekebilecek özellikler
taşıyan, okuyucuya verilmesinde yarar görülen bilgiler ekler bölümünde sunulur.
Örnek: Araştırma bir ölçek geliştirme
çalışmasıyla ilgiliyse, ölçek formu ekte yer
49
Başlık Düzeyleri
APA yazım stiline göre başlıklar beĢ tiptir.
Başlık Düzeyleri için bakınız s. 77
50
• Ortalanmış, koyu, sadece baş harfler büyük 1. Düzey
BaĢlık
• Sola dayalı, koyu, sadece baş harfler büyük 2. Düzey
BaĢlık
• Girintili, koyu, küçük harfle gösterilen ve noktayla biten paragraf başlığı
3. Düzey BaĢlık
• Girintili, koyu, italik, küçük harfle gösterilen ve noktayla biten paragraf başlığı
4. Düzey BaĢlık
• Girintili, italik, küçük harfle gösterilen ve noktayla biten paragraf başlığı
5. Düzey BaĢlık
Sonuç
Bir araştırma makalesinin yayına değer
görülebilmesi için konusu, araştırma yöntemi ve bulguların nasıl yorumlandığı çok önemlidir.
Ancak makalenin hazırlanmasında gönderilecek
dergide belirtilen yazım kurallarına uymak da bir o kadar önemlidir.
51
Sonuç
Dergi editörleri ya da ilgili birimler kendilerine ulaşan bir makaleyi ilk olarak şekilsel açıdan değerlendirmektedir.
Makalenin içeriği ne kadar değerli olursa olsun makale şekilsel açıdan istenilen özelliklere sahip değilse düzeltme için yazara gönderilmekte, hatta bazen reddedilmektedir.
52
Sonuç
Sosyal bilimler alanında en yaygın olarak
kullanılan kriterlerden birisi APA kriterleridir.
Bazı dergiler APA kriterlerini kullandıklarını
belirtseler de bazen kendileri de yazım kuralları ile ilgili değişiklik yapabilmektedir.
Bu nedenle araştırmacı, makalesini göndereceği derginin yazım kurallarını dikkate alarak kendi araştırmasını düzenlemelidir.
53
