FABAD Parnı. Bil. Der.
Jl, 218 - 220, 1986
FABAD J, Phann, Sel, il, 218 - 22ö, 1986
REYE Sendromu Ve Aspirin
Son birkaç yılda güncel bir konu haline gelen Reye sendronnı, geçirilıııiş 1.riral bir enfeksiyondan sonra çocuklarda ensefalopati Ye karaciğer inhltrasyonu şckl.indc ur- iaya çıkan tablodur(l). Aslında en- der görülen bu hastaTığın nedenle- ri tanı olarak bilinnıcnıekfedir.
Ancak son yıllarda Reye scndro-
nıu vakalarında bir artış olnıası v:~
bu vakaların su çiçeği, grip gibi
hastalıklardan ve özellikle salisi- lath preparatlar kullanıldıklan son- ra ortaya çıkması, bu scndron1 ile Aspirin arasında bir ilişkinin ola·
bileceği düşüncesini doğurnıuş lur.
Bu düşünceden hareketle 1980 ~yı·
Serpil NJEBİOGLlJ('')
lında Arizona, Ohio ·ve 1Vüclıigan
e_yaletlerinde yapılan çalışınalnrcLi bazı hastalıkları tedavi ctnıck anıa
cı ile kullanılan Aspirinin dab:·ı
sonra Reye sendronıunun gciişruc·
sinde risk faktörü olabileceğine işaret edilmiştir. Bunun üzerine 1980 yılında ABD lVlichigan eyale.·
tinin Halk Sağlığı Böl-LiJnü ve H;ı~>
talık I<ontrol Merkezi anne ve b:t-
baları, çocuklarının özellü; le ~ı:
çiçeği ve grip oldukları sırachı ;\::..
pirin kul1a11111ama konusunda dik·
katli olınaya çağırmıştır. Bu ytllcır
da l\llichigan eyaletinde su çiçcf~İ.
·ve grip sırasında çocuklara Aspi- rin verilip verihnedlği -ve aynı sü-
(*) A.Ü. Eczacılık Fakültesi, Biyokin1).ra Anabiliın Dalı, Tandoğan -ANKAI;.J\.
<{Decreasing trends İn Reye syndrorne and Aspirin nse in Miclıigaıı, 1979 to 1984ı> Remington, P.L. et al. Pediatrics 77, 1, 93-98. 1986. den özetlenerek tercüme edilmiş ve tartışıln11ştır.
218
re içinde Reye sendromu görül öp görülmediği izlennıiştir(2).
Sözü edilen bu taraına sunu·
cuna göre Remington ve arkadaş
larının bildirdiğine göre 1979-84
:yılları arasında A.B.D. .:Vlichig:all eyaletinde Reye sendron1u görül!J~;.,' sıklığı, muhten1elen çocuklarda Aspirin kullanma oranının azal- ınası nedeni ile düşınüştür.
Adı geçen eyalette 18 yaşından
küçük bütün çocuklarda soğuk al·
ğınlığı ve gribe karşı kullanılan
bütün ilaçlar araştırıln11şt1r. 1981 - 1983 yılları arasında çocuklarına
Aspirin veren anne babaların ora-
nı (Vo 56 dan O/o 25 e düşnTLiş A.sc-
toaıninofen verenlerinki ise dcğiş
ıneıniştir. Ancak pek çok anne ye baba hiç bir ilaç kuJlann1aınay1
tercih etn1iştir. 1979 yılında bilcliri- len Reye sendromu vakası ise 34 iken 1984 te 15 e düşmüştür. Su çi,
çcği ile birlikte Reye sendronıu va- kas1 ise 13 ten 2 ye düşınüştür.
Çocuklar1na Aspirin vernıekten
vazgeçen anne - babaların diğer
guruba oranla daha genç olduklar1 dikkati çekn1iştir.
RenTinglon ve arkadaşlarının kısaca özetlediklerine göre Aspirin konusunda dikkatli olnıaya çağırı
lan anne ve babalar arasında aspi·
rin kullanınaktan vazgeçenlerin sc1- yıs1 .azaln11ş, Asetoaıninofen kul·
lananlarda değişme olmam1ş, an- cak hiçbir ilaç kullanmayanların sayısı artmıştır.
Bu yazıda bildirildiği gibi Reye
sendromu ile Aspirin arasında bi ı ilişkinin olabileceği düşüncesi el- betteki göz ardı edilemez. Ancak ne varki Reye sendron1u konusun- da araştırına yapan kişilerin bil·
dirdiğine göre, hastalığın ncdcnlcı·i
pek bilinmen1ekle beraber, bu kişi.
lerin karaciğerlerinde kalıtsal en- zim defektlerine rastlanmıştır. Rc- )'e sendromu gösteren hastaların kanlarında kısa zincirli ~\'ağ asit- leri, laktik asit ve amonyak arl-
nı8ktadır(3). Artan kısa zincirli \a{~
asi ti n1itokondride şişn1e ve fon ı;.
siyon bozukluğuna, amonyak ise
en::ıefalopatiye neden olmaktadır.
Aslında toksik bir madde olan aınonyağın insanlarda üre siklu'Hl- nun ilk basan1ağ1 ile zararsız olan sitrülline ve sonra da yine zararsız
olan üreye dönnıesi gerekir(4). Üre siklnsuncla görülen Karban1il Fos- fat Sentetaz enziıni ile Ornitin
Transkarbaınilaz (OTC) cnzinılcri
kilit noktalardır. Reye sendronılu
hasta karaciğerlerinde yapılan ça-
lışmalarda bu iki enzimin ve özel- likle OTC enziıninin aktivitcsi dü-
şlik bulunmuştur (5,6,7). Ancak ak- tivitenin neden düştüğ'li. heni.iz açık
lanamamıştır.
Görüldüğü gibi Reye sendroınu aslında karaciğerlerinde genelik bir enzün defekti bulunan çocuk- larda görüln1ektedir. Ancak bu 111c-
1aboliznıa eksiJdiği ile doğan ço- cuklarda viral enfeksiyonlar Ye
baz1 ilaçlar, özellikle de birlikte
kullanıldıklarında bir tetik n1cka-
ııizınası gibi hastalığı başlatnıak1a
dır(8).
KAYNAKLAR
1. Reye, R.D.K., Baral, J., En- cephalopathy and fatty dcgc- neration of the viscera. Lan- cet, 2, 749-752 (1963).
2. Ren1ington, P.L., H.ovırJe_y D., Mc Gee H., Hal! W.N., Moııto
A.S., Dccreasing ırends in Re- ye Syndron1e and Aspirin usc in Michigan, 1979 to 1984., Pc- cliatrics, 77, l, 93-98 (1986).
3. Croccr, J.F.S., Bagncll, P.C., Reye's syndrome, a Clinical revie1"!, Can. Med. Assoc. J., 124, 375-382 (1981).
4. Stryer L. Biochenıistry, 1981, Freeman and Co111p. San Fran·
cisco.
220
5. Brown T., Brov."n 1-I., Lansky L., Carbaınyl Phospbate Synt- hcthase and Ornihine Trans- carbamylase in livcr of Reye's synclrome.
6. Thaler M.M., Role of Ornithinc Transcarbamylase in Reye'~
syndrome. N. Engl. J. Med. 291, 797, (1974).
7. .Büküşoğlu C., Nebioğlu S., Reye sendroınlu hasta kara-
ciğerinde Ornitin Transkar,
baınilaz enzin1inin bazı biyo, kimyasal özellilderi, Doğa Bi.
Iim Dergisi, Seri C, 9, 1, 20·27, (19'85).
8. Wolf B., Finberg L., Acliu- Iogy of Reye's syndronıe. Ar·
chives of Diseases in ChiJd, hood, 58, 670-72 (1983).
