Gastrik Ultrasonografinin Gastrik Ç›k›fl Obstrüksiyonlar›nda Endoskopik Balon Dilatasyonunun K›sa Vadeli Etkinli¤ini De¤erlendirmedeki Yeri
Ayfle Gül KARAÇAM (*), Oya Uygur BAYRAM‹ÇL‹ (**), Nilgün AKBULUT (***), Fuat AKÇA (****)
ÖZET
Peptik ülsere sekonder olarak oluflan gastrik ç›k›fl obstrüksi- yonlu 14 hasta gastrik ultrasonografi ile endoskopik balon dilatasyon tedavisinden önce ve sonra de¤erlendirildi. Gast- rik ultrasonografik olarak antral bölgenin mm2 olarak ölçü- mü 60. dakikada bafllang›ç de¤erinin % 65-70’i, 90. dakikada
% 75-80’i kadar azalmas› normal olarak de¤erlendirildi.
Gastrik ç›k›fl obstrüksiyonlu olgularda bu azalma s›ras›yla
% 40 ve % 46 bulundu ve iki grup aras›ndaki fark istatistiksel olarak anlaml› bulundu. Dilatasyon sonras› hasta grubunda ölçülen de¤erler ise s›ras›yla % 35.5 ve % 47 olup predilatas- yon de¤erler ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda arada istatistiksel fark yoktu.
Anahtar kelimeler:Gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu, gastrik ultra- sonografi, endoskopik balon dilatasyon
SUMMARY
The Place of Gastric Ultrasonography in Evaluating Short Term Efficiency of Endoscopic Balloon Dilatation in
Obstructions of Gastric Outlet
14 patients who had obtructions of gastric outlet secondary to peptic ulcer were evaluated before and after treatment of endoscopic balloon dilatation. In gastric ultrasonographical measurement of the antral region by mm2, it was evaluated as normal that a decrease of % 65-70 at 60 minutes and % 75- 80 at 90 minutes. The decrease was % 40 and % 46 in the cases with gastric-outlet obstruction respectively. The differ- ence between the two groups was considered statistically sig- nificant. In post-dilatation group, the values were % 35.5 and
% 47 as we have compared with pre-dilatation results there was no statistically important difference.
Key words: Gastric-outlet obstruction, gastric ultrasonogra- phy, endoscopic balloon dilatation
Yap› Kredi Bankas› T›p Merkezi*; Kartal Dr. Lütfi K›rdar E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Endoskopi Ünitesi**; ‹ç Hastal›klar› Klini¤i***; Özel Göztepe Ömür Hastanesi Radyoloji Klini¤i****
Gastrik ç›k›fl obstrüksiyonlar›n›n en önemli nedeni pep- tik ülser hastal›¤› olup, di¤er nedenler aras›nda tümör- ler, kolesistit, Crohn hastal›¤› ve eozinofilik gastroen- terit gibi inflamatuar olaylar, eriflkin tip hipertrofik pilor stenozu, postoperatif stenoz, koroziv maddeye ba¤l› striktür, anuler pankreas ve ektopik pankreas say›labilir (1,2). Obstrüksiyon olan hastalarda erken tok- luk hissi, yemeklerden sonra içinde sindirilmemifl g›- dalar bulunan kusma olur, ayr›ca hastalarda kilo kayb›
ile birlikte dilate bir midenin varl›¤› dikkati çeker.
Gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu olan hastalarda ideal tan›
yöntemi gastroskopidir. Bu hastalarda midede bol s›v›
ve kat› g›da bulunur, bazen aktif ülser bu bulgulara efl-
lik edebilir ve endoskop darl›¤›n distaline geçirilemez(3). Peptik ülser hastal›¤›n›n komplikasyonlar›ndan biri olan gastrik ç›k›fl obstrüksiyonunda terapötik erdoskopinin de laparoskopik cerrahi ile birlikte h›zl› bir geliflme gö- stermesi, daha önce tek tedavisi cerrahi yöntem oldu¤u düflünülen bu hastal›k grubunda tedavi fleklini de¤ifl- tirmektedir.
Bu çal›flmam›zdaki amaç, gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu tan›s›nda gastrik ultrasonografinin yerini belirlemek, gastrik obstrüksiyonlu hastalar›n dilatasyon öncesi ve sonras›ndaki ultrasonografik bulgular›n› birbirleri ile karfl›laflt›rarak hastalar›n takibindeki yerini belirlemek- tir.
KL‹N‹K ARAfiTIRMA ‹ç Hastal›klar›
Göztepe T›p Dergisi 18: 142-143, 2003
142
ISSN 1300-526X
MATERYAL ve METOD
Klinik olarak gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu semptomlar› bulu- nan ve 12 saatlik açl›ktan sonra yap›lan üst GIS endoskopi- sinde, endoskopik olarak gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu (9 mm çapl› endoskpun duedenumun 2. k›tas›na geçirilememesi, kat›
g›da bulunmas› veya açl›k sekresyonunun fazla olmas›) sap- tanan 14 hasta çal›flma kapsam›na al›nd›. Hastalara topikal orofarengial anestezi (xylocaine sprey) yap›larak ve Fujinon UGI-FP7 fiberoptik endoskop kullan›larak gastroskopi yap›l- d›, bulgular kaydedildi. Hastalara endoskopi yap›ld›ktan son- raki bir hafta içinde gastrik ultrasonografi (US) çekildi. Has- talar 6-8 saat aç kald›ktan sonra muayene yata¤›nda horizon- tal düzlem ile 45°’lik bir aç› ile oturmakta iken General Elec- tric 2800 T ultrason ve 3.5 mega Hertz prob ile ayn› kifli taraf›ndan ifllem uyguland›. Hastalar›n antral alanlar› mm2 cinsinden ölçüldü. ‹lk bazal de¤er ölçüldükten sonra, hastalara 1 litrelik gazs›z portakal suyu pipet ile 15 dakika içinde içiril- di. 15 dk sonra yap›lan ilk ölçüm 0 de¤eri olarak kabul edildi.
hasta ayn› pozisyonda kalacak flekilde 15, 30, 45, 60, 90.
dk’larda ölçümler yinelendi. Gastrointestnal semptomu olmayan sa¤l›kl› 7 kiflide de ayn› yöntemle antral bölge öl- çümleri ile mide boflal›m› de¤erlendirilerek ifllemin tekrarla- nabilirli¤i ve standardizasyonu sa¤land›.
Klinik, endoskopik veya US ile gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu tan›s› konan hastalara orofarengial anestezi ile Fujinon EG 7- CT2 videogastroskop kullan›larak Rigiflex TTS pilorik balon kateter kulan›larak dilatasyon yap›ld›. Tüm hastalar 6 hafta sonra kontrole ça¤r›ld›. Dilatasyon öncesi ve sonras›nda gas- trik US’ler birbirleri ile karfl›laflt›r›ld›.
BULGULAR
Çal›flmaya al›nan 14 hastan›n 11’i erkek, 3’ü kad›n olup ortalama yafllar› 41.65 (aral›k 18-65) bulundu. Gastrik US çekilen ve G‹S yak›nmas› olmayan 7 sa¤l›kl› kon- trolün sonuçlar› Friedman nonparametrik tekrarlanm›fl veriler testi ile de¤erlendirildi. En anlaml› farkl›l›klar›n 60 ve 90. dk’larda oldu¤u görüldü (s›ras›yla p<0.05 ve p<0.01). Gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu olan hastalarda dilatasyon öncesi çekilen gastrik US’ler elde edilen de-
¤erler ile karfl›laflt›r›ld›. 60. dk’da antral ölçümü kontrol grubunda 2514, hasta grubunda ise 5433 mm2 iken (p<0.001), 90. dk’da s›ras›yla 1160 ve 5302 mm2 idi (p< 0.0005). Bu de¤erler aras›ndaki fark son derece anlaml› bulundu. Gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu olanlarda antral bölge ölçümü 60. dk’da bafllang›ç de¤erinin % 40’›, 90. dk’da ise % 46’s› kadar azal›yordu.
US olarak bafllang›ç de¤erine göre antral bölgenin mm2 olarak ölçümünün 60. ve 90. dk’lardaki azalmas› hesap- land›. Bafllang›çtaki antral bölge 60 dk’da % 35.5, 90.
dk’da ise % 47 oran›nda azalmaktayd›. Dilatasyon ön- cesi ve sonras› elde edilen 60. ve 90. dk düflüflleri ara-
s›nda anlaml› bir fark görülmedi (p>0.05 ve p>0.01).
TARTIfiMA
Gastrik US, gastrik ç›k›fl obstrüksiyonu olan hastalarda mide boflal›m›n›n gecikti¤ini gösteren bir yöntem olup, antral bölgenin alan› kadar bu bölgenin volümünün ölçülmesi de olas›d›r (4-6). Gastrik boflalmada US ve sintigrafi, genelde birbiri ile uyumlu sonuç verir (7,8). Kontrol grubu ile hasta grubunun boflalma e¤rilerinin çok anlaml› fark göstermifl olmas›, bu yöntemin hasta- lar›n takibinde kullan›lmas›n›n uygun olmad›¤›n› gös- termektedir. Yeni çal›flmalarda, manyetik rezonans görüntüleme ile de mide boflal›m›n›n de¤erlendirilebile- ce¤inden bahsedilmektedir (9).
Sonuç olarak; gastrik US güvenilir, tekrarlanabilir, basit ve ucuz bir yöntem olup gastrik boflalman›n de¤erlendi- rilmesinde kullan›labilir. Ancak, k›sa süreli takiplerde kullan›lmas› uygun de¤ildir; çünkü 6 haftal›k dönem gastrik kas›n tonusunu kazanmas› ve gastrik boflalmada k›salma ile kendini göstermesi için yeterli bir süre ol- mayabilir. Bu nedenle, gastrik US’nin bu tür hastalarda objektif bir metod olarak de¤erlendirilmesi için daha uzun süreli çal›flmalara ihtiyaç vard›r.
KAYNAKLAR
1. Graham DY:Ulcer complications and their nonoperative treatment In: Sleisenger and Fordtrand (eds). Gastrointestinal disease. Fifth edition WB Saunders. Philadelphia s.698- 713, 1993.
2. Krell L, Ellis H:Pyloric stenosis in adults: A clinical and radiological study of 100 con- secutive patients. Gut 6:253-261, 1995.
3. Fleshler B: Complications of peptic ulser. In: Achka E (ed). Clinical gastroenterology.
2nd edition. Lea and Febiger. Pennsylvania 250-259, 1992.
4. Mamtora H, Thompson DG:Gastric ultrasound. In: Read NW (ed). Gastrointestinal motility. Wrightson Biomedical Publishing. Petersfield s.99-103, 1989.
5. Bortolotti M, Bolondi L, Santi V, et al:Patterns of gastric emptying in dysmotility-like dyspepsia. Scan J Gastroenterol s.408-410, 1994.
6. Bolondi L, Bortolotti M, Santi V, et al:Measurement of gastric emptying by real-time ultrasonography. Gastroenterology 89:752-759, 1985.
7. Horowitz M, Akkermans LMA:Scintigraphic measurement of gastric emptying. In:
Read NW(ed). Gastrointestinal motolity. Wrightson Biomedical Publishing. Petersfield s.73-89, 1989.
8. Hyeem K, Jones K, Horowitz M, et al:Scintigraphic and ultrasonographic measure- ment of gastric emptying-relationship to appetite. Gut Supp. Vol. 33(1):A157, 1995.
9. Schwizer W, Frazer R, Borovida J, et al: Measurement of gastric emptying and gastric motility by magnetic resonance imaging. Dig Dis Sci 12(supp):101-103, 1994.
10. Kozarek RA:Hydrostatic ballon dilatation of gastrointestinal stenoses: A national sur- vey. Gastrointest. Endosc 32:15-19, 1986.
11. Mc Lean GK, Cooper GS, Hartz WH, et al:Radiologically guided ballon dilatation of gastrointestinal btrictures. Part I-Technique and factors influencing procedural success.
Radiology 165:35-43, 1987.
12. Benjamin SB, Catau EL, Glass RL:Ballon dilatation of the pylorus: therapy for gas- tric outlet obstruction. Gastrointest Endosc 28:253-254, 1982.
13. Kozarek RA, Botoman VA, Patterson DJ: Long term follow-up in patients who have undergone balloon dilatation for gastric outlet obstruction. Gastrointest Endosc 36(6):558-561, 1990.
A.G. Karaçam ve ark., Gastrik Ultrasonografinin Gastrik Ç›k›fl Obstrüksiyonlar›nda Endoskopik Balon Dilatasyonunun K›sa Vadeli Etkinli¤ini De¤erlendirmedeki Yeri
143
