Prostat kanserleri erkeklerde ikinci s›kl›kla görülen malign tümörler olup pelvik lenf nodlar›, pulmoner ve aksiyel kemik metastazlar› hastalar›n yaklafl›k yar›s›nda ilk prezantasyon s›ras›nda bulunmakta-
d›r.[1,2]Santral sinir sistemi’ne (SSS) prostat metasta-
z› oldukça nadir görülür; daha çok spinal omurlarda kemik tutulumuna ba¤l› spinal kord bas›s›na neden olan epidural kitleleri olufltururlar. Kranyal alanda ise en çok leptomeninkslere metastaz yapma e¤ili- minde olan prostat kanserleri, otopsi çal›flmalar›nda kranyal alanda dural metastazlar›n en s›k görüleni- dir.
Bu yaz›da prostat adenokarsinomu nedeniyle tedavi edilen ve 18 ay sonra temporal flifllik flikayeti ile bafl-
vuran ve kranyal prostat adenokarsinom metastaz›
saptanan olgu sunuldu. Hastada radyolojik olarak kranyal duradan orijin alarak subdural ve epidural mesafe ile kranyum d›fl›na yay›l›m gösteren ekstra- parankimal metastatik kitle saptand›. Böyle bir yer- leflim daha çok meningiomlarda görülmektedir ve prostat metastaz› için ilginçtir.
OLGU SUNUMU
Prostat adenokarsinomu nedeniyle 18 ay önce iki ta- rafl› orfliektomi yap›lan ve hormonal terapi gören 72 yafl›nda erkek hastan›n tedavisine yönelik sistemik metastaz araflt›rmas›nda metastatik bir lezyon sap- tanmam›flt›r. Üroloji klini¤i taraf›ndan belirli peri-
TEMPORAL BÖLGEDE DURAL METASTAT‹K PROSTAT ADENOKARSINOMU: OLGU SUNUMU
TEMPORAL DURAL METASTASIS OF PROSTATIC ADENOCARCINOMA:
A CASE REPORT
Prostat adenokarsinomlar› erkeklerde ikinci s›kl›kla görülen tümörlerdir; en s›k pelvik lenf nodlar›na, akci¤ere ve is- kelet sistemine metastaz yapar. Beyinde metastatik prostat kanseri nadirdir ve daha çok otopsi çal›flmalar›nda mul- tipl dural tutulumlar fleklinde saptan›r. Bu yaz›da temporal bölgede skalp fliflli¤i ile prezante olan ve radyolojik ola- rak birden fazla kranyal kompartmanda tutuluma neden olan dural metastatik prostat adenokarsinomlu olgu sunul- du. Olguda görülen skalp fliflli¤i ile prezantasyon ve kranyal alanda birden fazla kompartmana yay›l›m prostat ade- nokarsinomlar›n›n kranyal metastazlar› için ilginçtir.
Anahtar Sözcükler: Prostat adenomu; prostatik kanser; beyin; dura; metastaz.
Prostatic adenocarcinomas are the second most common encountered tumors of men which make metastasis most- ly to the pelvic lymph notes, lungs and skeletal system. Cranial metastases from prostatic cancer are rare and most- ly seen as multiple tumoral lesions developing in cranial dura in autopsy series. We presented a case with previous- ly diagnosed as prostatic adenocarcinoma which caused scalp swelling on temporal region. Solitary metastatic tumors were evaluated radiologically and these were presented in more than one cranial compartment which was originated from cranial dura. Presentation of the case with scalp swelling and metastasis to the several cranial com- partments is interesting.
Key Words:Prostatic adenoma; prostatic cancer; b r a i n; d u r a; m e t a s t a s e s .
Hikmet Turan SÜSLÜ,1‹lker GÜLEÇ,1Bilge B‹LG‹Ç,2Çiçek BAYINDIR,2Mustafa BOZBU⁄A1
1Dr. Lütfi K›rdar Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, 2. Nöroflirürji Klini¤i;2‹.Ü. ‹stanbul T›p Fakültesi, Nörolojik Bilimler, Nöropatoloji Bölümü
Baflvuru tarihi: 30.11.2005 Kabul tarihi: 24.7.2006
‹letiflim: Dr. Hikmet Turan Süslü. Petrol ‹fl Mahallesi, Raman Sokak, No: 52, D:7, Kartal, ‹stanbul.
Tel: +90 - 216 - 441 39 00 / 1110 e-posta: hikmets1972@yahoo.com
1 0 2
1 0 3 2 0 0 5 ; X V I ( 2 ) : 1 0 2 - 1 0 5
Temporal Bölgede Dural Metastatik Prostat Adenokarsinomu: Olgu Sunumu
yotlarla takibi yap›lan hastan›n sa¤ temporal bölge- de yumuflak doku fliflli¤i belirlenerek tetkik edildi¤i ve kranyal kitle saptan›nca klini¤imize yönlendiril- di¤i ö¤renildi.
Hastan›n yap›lan ilk muayenesinde sa¤ temporal bölgede skalp fliflli¤i, sol fasyal paralizi ve sol hemi- parezi saptand›. Kranyal manyetik rezonans görün- tüleme’de (MRG) sa¤ temporal kemik ön bölümünü destrükte ederek ekstra ve intrakranyal uzan›m gös- teren sa¤ temporoinsüler bölgede heterojen dansite- de hemoraji alanlar› olan, temporal kemikteki eroz- yon alan›ndan temporal adale alt›na yay›lan, nonho- mojen karakterde ekstraparenkimal kitle mevcuttu.
Cerrahi olarak kitle rezeksiyonu planlanan hastaya sa¤ temporal kranyotomi yap›ld›. Ameliyat s›ras›nda temporal adale alt›nda yumuflak tümör dokusu, tem- poral kemikte 3x2 cm büyüklü¤ünde kemik erozyon saptand› (fiekil I).
Temporal kranyotomi sonras›nda, temporal lop du- ras›n›n vaskülarizasyonunun artm›fl ve kal›nlaflm›fl
oldu¤u görüldü. Cerrahi rezeksiyon s›ras›nda dura- dan subdural mesafeye uzanan sert k›vamda, vaskü- larize, nekrotik alanlar içeren kitle diseke edildi.
Duran›n epidural yüzünde ise temporal kemi¤in me- dialini erode ederek kranyum d›fl›na yay›lan kitle to- tal olarak ç›kar›ld›. Duraplasti yap›ld›ktan sonra temporal kemikteki erode bölüm rezeke edilerek mevcut kemip flep yerlefltirildi (fiekil II). Rezeke edilen materyalin ameliyat sonras› dönemde yap›lan histopatolojik incelemesinde prostat spesifik antigen (PSA) pozitif reaksiyon veren prostat adenokarsi- nom metastaz› saptand› (fiekil III).
Ameliyat sonras› erken dönemde hastadaki sol he- miparezi, geç dönemde de sol fasyal paralizi tama- men düzeldi ve hastan›n erken ameliyat sonras› Kar- nofsky Performans Skalas› (KPSS) 90 olarak belir- lendi. Yap›lan sistemik tetkikler sonunda yayg›n ab- dominal, pelvik lenf nodu ve kemik metastazlar›
saptanan hastaya ameliyat sonras› dönemde tüm be- yin radyoterapisi uyguland›. Hasta cerrahi rezeksi- yondan 10 ay sonra kaybedildi.
fiekil I. Ameliyat öncesi dönemde çekilmifl kranyal MRG görüntülemede sa¤ tem- poral kemik anteriorunda kemik destrüksiyonu yapan, intra ve ekstrakranyal uzan›m› ile yayg›n dural kontrast tutulumu olan ekstra- parankimal kitle.
T A R T I fi M A
Prostat karsinomu erkeklerde ikinci s›kl›kla görülen malignite olup s›kl›kla pelvik lenf nodlar›, pulmoner ve aksiyel kemik metastazlar›na neden olur. Bu has- talarda SSS metastazlar› genellikle spinal omurlar- daki kemik tutulumu fleklinde olup klinik bulgu ve- ren beyin metastazlar› ile nadiren karfl›lafl›l›r. Birçok olguda prostat karsinomunun ilk teflhisi ile beyin
metastaz›n›n geliflimi aras›ndaki süre 28.3 ile 60 ay civar›nda oldu¤undan kranyal metastazlar hastal›¤›n daha çok geç dönemlerinde ortaya ç›kar.[3] Bu uzun süre nedeniyle de beyin metastazlar› genellikle otopsi çal›flmalar›nda saptanmakta, klinik serilerde yaklafl›k %0.6-4.4 oran›nda belirlenmektedir.[4-6]
Klinik olarak beyinde saptanan prostat adenokarsi- nom metastazlar› en s›k leptomenikslerde yerlefl- mekte olup daha az oranda serebrum, serebellum, beyin sap›, dura, pitüiter glandda görülür.[3,7,8]Bunun aksine, otopsi çal›flmalar›nda saptanan prostat kan- seri beyin metastazlar›n›n en çok durada yerleflti¤i görülmüfl ve bu olgularda leptomeningeal tutulum ve belirgin parankimal kitle saptanmam›flt›r.[1,7] Bu da, yaflayan prostat adenokarsinomlu hastalarda du- ral metastazlar›n zannedildi¤inden daha fazla oldu-
¤unu ancak klinik bulgu verecek ve kitle etkisi olufl- turacak büyüklükte lezyonlar oluflmad›¤›ndan klinik prezantasyonun olmad›¤›n› düflündürmektedir.
Hastalar klinik olarak farkl› flekillerde prezante ola- bilirler. Bafl a¤r›s›, gaita inkontinans›, papilla ödemi, ataksi, epileptik nöbet, bafl dönmesi, kranyal sinir paralizileri gibi belirtiler verebilece¤i gibi baz› has- talarda intraserebral veya subdural hemoraji ilk pre- zantasyon flekli olabilir.[2,9-13]Ancak bizim hastam›z- da ilk klinik prezantasyon temporal bölgedeki skalp fliflli¤i olup böyle bir bulguya daha çok sfenoid ka- nad›n hiperostozu ile seyreden meningiomlarda (%12), baz› kemik metastazlar›nda ve primer kemik tümörlerinde rastlan›r.[14]
Prostat adenokarsinomundan dolay› kranyal dura metastaz› olan hastalarda, duran›n genellikle metas- tatik penetrasyona karfl› iyi bir bariyer ve önemli ke- mik de¤ifliklikleri varl›¤›nda bile genellikle iyi bir koruyucu oldu¤una inan›lmaktad›r.[13]Bu nedenle de dural metastazlar subdural alanda s›n›rl›d›r.[13]Ancak bizim olgumuzda metastatik lezyon duradan orijin alarak subdural mesafeye, duray› erode ederek epi- dural alana, kemi¤i erode ederek de kranyum d›fl›na yay›lm›flt›r.
Sistemik tümörlerden kranyuma metastaz geliflebilir ve temporal kemik de metastaz saptanan bir kemik- tir. Prostat kanseri kemik metastazlar›n›n s›k görül- dü¤ü bir malignite olup kranyumda meningiomlar gibi osteoblastik kemik de¤iflikliklerine neden olan lezyonlara neden olabilir.[14]Bizim olgumuzdaki ke- mik lezyonu primer kemik metastaz›na ba¤l› olma- y›p komflu alandaki kitlenin yay›l›m›ndan dolay› ge-
Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi T›p Dergisi
1 0 4
fiekil II. Ameliyat sonras› kontrol kranyal bilgisayarl› tomo- grafide ekstraparankimal kitlenin total olarak rezeke edildi¤i görülmekte.
fiekil III.‹ mm ün oh i st ok i my as a l ç al › flm a s o nr as › nda mevc u t materyal PSA ile pozitif reaksiyon verdi (H-E x 200).
2 0 0 5 ; X V I ( 2 ) : 1 0 2 - 1 0 5
Temporal Bölgede Dural Metastatik Prostat Adenokarsinomu: Olgu Sunumu
1 0 5 liflmifltir. Ayr›ca prostat kanserleri osteoblastik akti-
vitede kemik metastaz› yapma e¤iliminde olmalar›- na ra¤men bizim olgumuzda temporal kemikte litik bir lezyon oluflmufltur.
Olgumuzdaki mevcut metastatik kitlenin skalp fliflli-
¤i ile prezantasyonu ile subdural, epidural alana ya- y›lmas› ve temporal kemik erozyonu sonucunda da kranyum d›fl›na uzanm›fl olmas› ilginçtir. Ek olarak metastatik kitleler için ilk tedavi seçene¤imiz olan cerrahi kitle rezeksiyonu ile hastada ameliyat son- ras› dönemde nörolojik düzelme sa¤lanm›flt›r.
Kanser tedavisinde olan olumlu yöndeki geliflmeler, bu hastalardaki sa¤kal›m süresini uzatt›¤›ndan kran- yal alanda saptanan metastatik kitle oran› artmakta- d›r. Bu nedenle hastalarda farkl› prezantasyonlar, lezyonun yay›l›m› ve davran›fl flekli ile karfl›lafl›l- maktad›r. Sonuç olarak prostat kanserlerinin kranyal metastazlar› farkl› flekillerde klinik bulgu veren ve art›k daha s›k olarak teflhis ve tedavi edilen patoloji- ler olarak karfl›m›za ç›kmaktad›rlar.
K A Y N A K L A R
1. Elkin M, Mueller HP. Metastases from cancer of the prostate; autopsy and roentgenological findings. Cancer 1954;7(6):1246-8.
2. Varkarakis MJ, Winterberger AR, Gaeta J, Moore RH, Murphy GP. Lung metastases in prostatic carcinoma.
Clinical significance. Urology 1974;3(4):447-52.
3. Gupta A, Baidas S, Cumberlin RK. Brain stem metasta-
sis as the only site of spread in prostate carcinoma. A ca- se report. Cancer 1994;74(9):2516-9.
4. Catane R, Kaufman J, West C, Merrin C, Tsukada Y, Murphy GP. Brain metastasis from prostatic carcinoma.
Cancer 1976;38(6):2583-7.
5. Chung TS, Thannikkary C. Carcinoma of the prostate with brain metastasis. J Surg Oncol 1986;33(2):103-5.
6. Patel N, Teh BS, Powell S, Lu HH, Amato R, Butler EB.
Rare case of metastatic prostate adenocarcinoma to the pituitary. Urology 2003;62(2):352.
7. Kleinschmidt-DeMasters BK. Dural metastases. A ret- rospective surgical and autopsy series. Arch Pathol Lab Med 2001;125(7):880-7.
8. Kwee IL, Nakada T, St John JN. Triple fossa metastasis of prostate cancer. Neurosurgery 1983;13(5):584-6.
9. Barolat-Romana G, Maiman D, Dernbach P, Cho- i H. Prostate carcinoma presenting as intracranial he- morrhage. Case report. J Neurosurg 1984;60(2):414-6.
10. Bucci MN, Farhat SM. Metastatic adenocarcinoma of the prostate as a cause of subdural hematoma. J Urol 1986;135(4):803-4.
11. Kasabian NG, Previte SR, Kaloustian HD, Ganem EJ.
Adenocarcinoma of the prostate presenting initially as an intracerebral tumor. Cancer 1992;70(8):2149-51.
12. Rao KG. Carcinoma of prostate presenting as intracrani- al tumor with multiple cranial nerve palsies. Urology 1982;19(4):433-5.
13. Tomlin JM, Alleyne CH. Transdural metastasis from adenocarcinoma of the prostate mimicking subdural he- matoma: case report. Surg Neurol 2002;58(5):329-31;
discussion 331.
14. Pompili A, Derome PJ, Visot A, Guiot G. Hyperostosing meningiomas of the sphenoid ridge--clinical features, surgical therapy, and long-term observations: review of 49 cases. Surg Neurol 1982;17(6):411-6.
