• Sonuç bulunamadı

FAS ÜLKE RAPORU. Hazırlayan : Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü. Tarih : Haziran 2010

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "FAS ÜLKE RAPORU. Hazırlayan : Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü. Tarih : Haziran 2010"

Copied!
28
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 1

Tarih : Haziran 2010

FAS ÜLKE RAPORU

Hazırlayan : Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü

(2)

2

TEMEL SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER Nüfusu: 31 milyon

Dili Resmi dil: Arapça. Fransızca da kullanılır.

2008 (gerçekleşen)

2009 (tahmin) 2010

(projeksiyon)

2011 (projeksiyon)

GSYİH (US $, milyar) 88.8 92.6 101.2 106.6

Kişi başı GSYİH (Satın

Alma Gücü Paritesi) 4.385 $ 4.597 $ 4.784 $ 4.998 $

GSYİH artışı (%) 6,2 4,7 3,8 4,4

İşsizlik Oranı (ort) 9,5 9,1 9,8 9,6

TÜFE (ort) 3,8 1,2 2,4 2,6

İhracat FOB (ABD $

milyar) 20,3 14,7 16,0 17,6

İthalat FOB (ABD $

milyar) 39,8 30,6 34,4 35,4

Cari İşlemler Dengesi

(ABD $ milyar) -5,6 -3,2 -5,1 -3,7

Dış Borç (yıl sonu;

ABD $ milyar) 20,2 (tahmin) 20,2 20,6 21,3

Döviz Kuru DH:ABD $

(ort) 7,7 8,06(gerçekleşen) 7,8 8

(3)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 3

SANAYİ VE YATIRIM

„

Kasablanka, imalat sanayi sektöründe önemli bir merkezdir.

Ancak, düşük verimlilik oranları ile yüksek işçi ve enerji ücretleri imalat sektörünü olumsuz etkileyen faktörler olmaya devam etmektedir.

„

Gıda işleme sektöründe konserve meyve, balık, un ve bitkisel yağlar başta gelmektedir. Hem ihracat (konserve meyve, sebze ve balık) hem de iç tüketim (un, şeker, bitkisel yağ) için üretim yapılmaktadır. Gıda işleme sektöründe yabancı sermaye ilgisi düşük düzeydedir.

„

Tekstil sektörü ekonomik büyüme içinde önemli bir paya sahiptir.

İplik ve kumaş gibi hammaddeler ve ara ürünler ithal edilmekte,

bitmiş ürün olan hazır giyim ürünleri ise ihraç edilmektedir.

(4)

4

SANAYİ VE YATIRIM

„

Ülkedeki ilaç sektörü hızlı bir büyüme göstermekte ve iç ihtiyacın %80’ini karşılamaktadır. Üretimin büyük bölümü iç pazarda tüketilmekte olup, küçük bir bölümü Libya,Fransa, Cezayir ve Tunus’a ihraç edilmektedir.

„

Kimya sanayi ağırlıklı olarak, fosfatın işlenmesine dayalıdır. Fas, dünyadaki en büyük fosforik asit üreticisi ve ihracatçısıdır. Son dönemde, Fransa, Belçika, Hindistan ve Pakistanlı ortaklar ile “ortak teşebbüs” oluşumuna gidilmektedir.

„

Fas 2020 yılına kadar doğal gaz tüketimini yılda 5 milyar

m3’e çıkarmayı hedeflemektedir.

(5)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 5

SANAYİ VE YATIRIM

„

İnşaat sektörünün en önemli alt bölümlerinden biri olan mühendislik alanında 500 firma kayıtlı olarak faaliyet göstermektedir. Önemli bir bölümü ülkenin idari ve ekonomik başkentleri olan Rabat (%41) ve Kazablanka (%26) şehirlerinde yerleşiktir

„

İnşaat sektörü son yıllarda, barajlar/enerji

santralleri, yollar, sosyal konut projeleri, turizm

yatırımları, limanlar gibi büyük ölçekli alt yapı

projelerinin olumlu etkisi ile önemli bir gelişme

kaydetmiştir.

(6)

6

2010 YILI BÜTÇESİNDE ÖNGÖRÜLEN YATIRIM PROJELERİ

„ Ulaştırma projeleri: Bu alandaki en önemli yatırım projelerinin başında demiryolları gelmektedir.

„ Otoyollar; Ülkenin kısmen özerk otoyol idaresi olan ADM şirketinin sermaye yapısına 1,1 milyar Dirhem (100 milyon EURO) ile katkıda bulunarak otoyol projelerine ilave kaynak yaratması bütçe kanunu ile öngörülmektedir.

„ Limanlar:Ülkenin muhtelif bölgelerinde enerji tesisi limanları ve mevcut kapasitenin arttırılması projeleri öngörülmektedir.

„ Barajlar: 2010 yılı su kaynaklarının yeniden ele alınarak değerlendirileceği ve yeni bir stratejinin belirleneceği yıl olacaktır.

„ Enerji:Ülkenin 2010 yılı için yenilenebilir enerji kaynakları payının yüzde 10’a çıkartılması hedeflenmektedir. Bu çerçevede özellikle rüzgar enerjisi yatırımlarının önümüzdeki dönemde hız kazanması beklenmektedir.

(7)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 7

YATIRIMLARA SAĞLANAN DESTEKLER Yabancı yatırımcılara sağlanan vergi ve benzeri avantajlar:

„ 27 milyon Euro üzerinde yatırım,

„ 250’den fazla kişi istihdam edilmesi,

Teknoloji transferi yapılması ve çevrenin korunmasına katkı sağlaması kaydıyla devlet tarafından arsa bedelinin yüzde 20’si ve toplam yatırımın yüzde 5’ine kadar altyapı yatırımı teşviği sağlanmaktadır.

„ Belirli sektörlerde yapılan (tekstil hazır giyim, otomotiv yedek parça, elektronik, nanoteknoloji, mikroelektronik / biyoteknoloji, uçak ve havacılık sektörleri) 5 milyon Dirhem (yaklaşık 500 bin Euro) üzerindeki yatırımlarda ise makine ve teçhizatın da asgari 2,5 milyon Dirhem tutması kaydıyla Hassan II adlı kamu fonundan destek sağlanmaktadır.

„ Kalkınmada öncelikli belirli bölgelerde yapılacak ihracata yönelik yatırımlar için beş yıl süreyle gelir ve kurumlar vergisinde yüzde 50 indirim uygulanmaktadır.

(8)

8

ÜLKENİN DIŞ TİCARETİ

2007 2008 2009

(Tahmini) İthalat

29,3 Milyar $ 31,6 Milyar $ 34,4 Milyar $

İhracat

15,1 Milyar $ 14,6 Milyar $ 16,0 Milyar $ Kaynak: EIU, Econimist Intelligence Unit, Morocco Country Report 2010

(9)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 9

İthalat ve İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler – (2008)

Fransa 6,3 Milyar $ İspanya 4,7Milyar $ Suudi Arabistan 2,83Milyar $ İtalya 2,81Milyar $

Çin 2,4Milyar $

ABD 2,1Milyar $

Türkiye (10. s.) 957 Milyon$

Fransa 4,1Milyar $ İspanya 3,6Milyar $

Hindistan 1,3Milyar $

Brezilya 982Milyon$

İtalya 946Milyon$

ABD 793Milyon$

Türkiye (14. sıra.) 295Milyon$

İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler

(10)

10

Türkiye’nin Fas’a olan Aylık İhracatı (Milyon $)

Kaynak: TÜİK

İHRACAT ( MİLYON $ )

65.9

49.7 52.5

58.5

41.6 56.8

49.1

38.5 38.9

53.9 55.6

39.0

0 10.000.000 20.000.000 30.000.000 40.000.000 50.000.000 60.000.000 70.000.000

Oca.09

Şub.09

Mar.09

Nis.09

May.09

Haz.09

Tem.09

u.09

Eyl.09

Eki.09

Kas.09

Ara.09

(11)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 11

Fas’ın Türkiye’ye olan Aylık İhracatı (Milyon $)

Kaynak: TÜİK

İHRACAT ( MİLYON $ )

32.2

19.7 22.0

30.6 28.1

22.9

16.0 14.7

7.76 12.5

12.7 15.1

0 5.000.000 10.000.000 15.000.000 20.000.000 25.000.000 30.000.000 35.000.000

Oca.09

Şub.09

Mar.09

Nis.09

May.09

Haz.09

Tem.09

u.09

Eyl.09

Eki.09

Kas.09

Ara.09

(12)

12

TÜRKİYE İLE TİCARET

„

Türkiye ile Fas arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerde gelişim yeterli değildir. (DTM) verilerine göre ülkemizden Fas’a 2009 yılında 600,5 milyon $’lık ihracat yapılmış buna karşılık Fas’tan 234,7 milyon $’lık ithalat yapılmıştır.

„

Madde bazında irdelendiğinde, demir / alaşımsız çelikten

profil, demir / alaşımsız çelikten yarı mamuller, binek

otomobiller, traktörler, pamuklu mensucatlar önde

gelmektedir.

(13)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 13

İKİ ÜLKE ARASINDAKİ ANLAŞMA VE PROTOKOLLER

. Anlaşma/Protokol İmza Tarihi

Ticaret Anlaşması 16.05.1972

Ekonomik, Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması

20.06.1984

İGEME ile Fas İhracatı Geliştirme Merkezi (CMPE)

Arasında İşbirliği Protokolü

1984

Hava Ulaştırması Anlaşması 24.09.1985 Deniz Ulaştırması Anlaşması 26.03.1987 Türkiye Fas Hükümetler Arası Daimi

Komisyon

Kurulmasına Dair Anlaşma

12.07.1988

Turizm İşbirliği Anlaşması 27.08.1992 Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması

Anlaşması

08.04.1997

(14)

14

İKİ ÜLKE ARASINDAKİ ANLAŞMA VE PROTOKOLLER

. Anlaşma/Protokol İmza Tarihi

Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar

Konfederasyonu ile Fas Zanaat Odaları Federasyonu Arasında İşbirliği Protokolü

2000

Gümrük Konularında Karşılıklı İdari ve Teknik Yardım Anlaşması

13.05.2003

Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 07.04.2004 Serbest Ticaret Anlaşması 07.04.2004 Türkiye Fas 8. Dönem KEK Toplantısı

Protokolü

07.04.2004

Karayolları Ulaşımı Altyapısı Teknik ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması

30.03.2005

Sağlık Alanında İşbirliğine Dair Anlaşma 20.3.2005 Türk Patent Enstitüsü ile Fas Sınaî ve Ticari

Mülkiyet Ofisi (OMPIC) Arasında İşbirliği Anlaşması

26.05.2006

(15)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 15

FAS SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACAT POTANSİYELİ DEĞERLENDİRMESİ

„

Demir Çelik;

Sanayisini geliştirmeyi hedefleyen Fas için demir çelik ürünleri önemli bir hammadde niteliğindedir. Fas’ın demir/alaşımsız çelikten yarı mamül ithalatı 2008 yılında 781 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. Bu ürün grubu için ülkemizin Fas’a ihracatı 2009 yılında bir önceki yıla oranla % 81 oranında düşüş göstererek 51 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılında Fas’ın demir çelik ürünleri ithalatının artacağı beklenmektedir.

„

Otomotiv Ana ve Yan sanayi;

Fas otomotiv sektörü 2008 yılında, 14 milyar Dirhem’e (yaklaşık 1,7 milyar ABD Doları) ulaşan üretim hacmi ile sanayi sektörü üretiminde yüzde 5, ihacatında yüzde 15 pay almaktadır.

(16)

16

FAS SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACAT POTANSİYELİ DEĞERLENDİRMESİ

„

Otomotiv Ana ve Yan Sanayi; Sektörün ulusal

ekonomiye katkısının arttırılması maksadıyla bazı vergi avantajları da uygulamaya konulmuştur. Örneğin ithalat vergileri açısından CKD için yüzde 2,5 seviyesinde bir gümrük vergisi, ekonomik otomobiller için gümrük

muafiyeti yanında düşük KDV (yüzde 7) uygulaması mevcuttur.

„

2009 yılı itibariyle otomobil ithalinde uygulanan ortalama

MFN gümrük vergisi yüzde 19,9 iken CKD yüzde 2,5 ila

10,2 oranında bir gümrük vergisine tabi olmaktadır.

(17)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 17

FAS SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACAT POTANSİYELİ DEĞERLENDİRMESİ

„ Kumaş; Fas’a yönelik sektör ihracatı değişik tiplerdeki kumaşlardan oluşmakta, pamuklu kumaşlar yüzde 30, sentetik kumaşlar da yaklaşık yüzde 20 pay almaktadır. Ülkemiz bu ülkenin hazır giyimcilerinin önemli tedarikçisi konumundadır. İthalatımız incelendiğinde ise Fas’ın sektördeki genel ticaretine paralel bir şekilde hemen hemen tamamının hazır giyim ürünlerinden oluştuğu görülmektedir. Önümüzdeki dönemde mevcut ticaretin iki ülke arasındaki serbest ticaret anlaşmasının yıllara yayılmış bulunan uygulama takviminin de olumlu etkisi ile bir miktar daha artması beklenmelidir.

„ Beyaz Eşya; Fas beyaz eşya sektöründe potansiyel arz eden başlıca ürünler buzdolapları, dondurucular, soğutucular ve çamaşır makineleridir. Ülkede artarak devam eden konut yatırımları beyaz eşya sektörü için umut vericidir. 2008 yılında Fas yaklaşık 199 milyon

$ tutarında buzdolabı, dondurucu ve soğutucu ithalatı gerçekleştirmiştir. Türkiye bu ürün grubunda Fas’a 2009 yılında yaklaşık 20 milyon $’lık ihracat gerçekleştirmiş olup, en önemli rakiplerimiz İtalya, Fransa, Yunanistan ve Mısır’dır.

(18)

18

FAS SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACAT POTANSİYELİ DEĞERLENDİRMESİ

„

Elektrikli Makineler ve Kablolar; Ülkemizin, elektrikli makineler sektör ihracatında en büyük pay izole tel ve kablo alt sektörüne aittir. Ülkemizin 2009 yılındaki izole tel ve kablolar sektöründe toplam 1,4 milyar dolarlık ihracat hacminde 4 milyon $’ı Fas’a aittir. Ülkemizin izole tel ve kablo ihracatının 2008 – 2009 yılları arasında % 59 oranında artış göstermiş olması umut vaat edicidir.

„

Tarım Alet ve Makineleri; Fas’ın 2008 yılı hasat ve

harman biçme makineleri ithalatı yaklaşık 36 milyon $

olup, bir önceki yıla oranla Fas’ın bu sektördeki ithalatı

yaklaşık % 89 oranında artmıştır. Başlıca tedarikçi ülkeler

ise, İspanya, İtalya, Fransa, Türkiye ve Almanya’dır.

(19)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 19

FAS SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACAT POTANSİYELİ DEĞERLENDİRMESİ

„ Mobilya; Fas mobilya sanayii ağırlıklı olarak geleneksel bir yapı sergilemekte olup, belirgin bir sektörel kümelenme görülmemektedir.

Son yıllarda yerel mobilya üreticilerinin yanı sıra artan oranda yabancı firmalar da pazarda yer almaya başlamıştır. Özellikle üst gelir grubuna hitap eden mobilyalarda, İtalya, İspanya ve Fransa dikkat çekerken Çin, Endonezya, Malezya ve Tayvan da alım gücü düşük tüketiciye yönelik ürünlerle pazarda yerlerini almışlardır.

„ İnşaat Malzemeleri; Sektör büyüklüğü 2008 yılında ülkede üretilen toplam katma değerin %7’sine denk gelen 35 milyar Dirhamlık (yaklaşık 3,5 milyar Euro) bir iş hacmine ulaşmıştır. Bu alanda faaliyet gösteren 5.000 firmanın %35’i Kazablanka, Rabat ve Kenitra şehirlerinde yoğunlaşmış olup, yüzde 15’lik kısmı da Fes ve Meknes şehirlerinde yerleşiktir. Dolayısıyla bu beş şehir sektördeki kuruluşların yarıya yakınını barındırmaktadır

(20)

20

SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRAÇ POTANSİYELİ

(21)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 21

SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRAÇ POTANSİYELİ

(22)

22

SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRAÇ POTANSİYELİ

(23)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 23

SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRAÇ POTANSİYELİ

(24)

24

2010 YILINDA FAS’DA DÜZENLENECEK FUARLAR

FUAR ADI TARİHİ KONUSU ŞEHİR

SIB 17 Kasım 2010 Yapı ve Tefriş Kazablanka

Le Salon Automoto 4-12 Aralık 2010 Otomotiv ve Yan Sanayi

Kazablanka

FUAR ADI TARİHİ KONUSU ŞEHİR

Printpack Expo 2009 Haziran 2010 Paketleme ve baskı teknolojileri

Kazablanka

BATEXPO Haziran 2010 Yapı ve İnşaat

Malzemeleri

Agadir

Alitec International Exhibition Of Food Industry And Related Technology

Temmuz 2010 Yiyecek ve içecek, Gıda İşleme ve Paketleme Makineleri

Kazablanka

„ 2010 YILINDA BİREYSEL KATILIMDA DESTEKLENECEK FUARLAR

„ 2010 YILINDA FAS’DA MİLLİ DÜZEYDE KATILIM SAĞLANACAK FUARLAR

(25)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 25

GENEL DEĞERLENDİRME

„ Fas’ın Avrupa Birliği ve ülkemiz ile serbest ticaret anlaşmaları

yapmış olması Fas’ın Kuzey Afrika’da önemli bir Pazar üssü olarak konumunu güçlendirmektedir. Fas ile serbest ticaret anlaşması

sonrasında dış ticaretimizde görülen artışlar, son dönemde bu ülkedeki özellikle turizm ve inşaat alanlarındaki yatırım projeleri ihracatçı ve yatırımcı firmalarımız açısından önemli fırsatlar

sunmaktadır.

„ Fas ile olan ticarette karşılaşılan sorunlar; düşük satın alma gücü, küçük boyutlu piyasa, ulaşım zorlukları, ticari dil olarak Fransızca kullanılması, satın alma ve finansman kolaylıkları sağlama zorluğu, iş çevrelerinin birbirlerini karşılıklı olarak iyi tanımaması olarak

özetlenebilir.

(26)

26

GENEL DEĞERLENDİRME

„ Ülkemiz ihracatçılarının Fas piyasasında Pazar payı elde edebilmeleri ve kendilerine iş imkanı yaratabilmelerinin, hali hazırda bu piyasada yerleşik rakiplere rağmen uygun fiyatlı ve kaliteli, Türk ürünlerinin etkin tanıtımının gerçekleştirilmesi ile mümkün olabileceği düşünülmektedir.

„ İnşaat ve taahhüt sektörü ülke ekonomisinde GSYİH katkısı ve istihdam içindeki payı dikkate alındığında önemli bir sektör konumundadır. Yeni projeler üstlenecek firmalarımızın akdedecekleri sözleşmelerde hukuki yorum gerektirecek açık hususlar bırakmamaları ve yurt dışı tahkim uygulamalarını hukuki metinlere dahil etmeleri büyük önem taşımaktadır

(27)

Dış İlişkiler ve İş Geliştirme Müdürlüğü 27

GENEL DEĞERLENDİRME

„ Fas ekonomisi 2009 yılının son çeyreğinde % 7,8 oranında büyüyerek küresel ekonomik krizin etkilerinden kurtulmaya başladığının sinyallerini vermeye başlamıştır. Fas Merkez Bankası 2010 yılında ise ekonominin yaklaşık % 34 civarında büyümesinin beklendiğini belirtmiştir.

(28)

28

Teşekkürler

Referanslar

Benzer Belgeler

Arjantin motorlu araçlar pazarının ciddi şekilde daraldığı 2014 sonrasında bu ülkeye yönelik özellikle ana sanayi ürünleri ihracatımızın önemli ölçüde azaldığı

Bursa Eskişehir Bilecik illerini kapsayan TR41 Bölgesi için 2014-2023 Dönemini kapsayan Bölge Planı Çalışmaları kapsamında ajansımız tarafından iller özelinde ve

Tablodan görülebileceği gibi hem kara taşıtları hem de otomotiv yan sanayi sektörü Konya’da yatırım teşvik sisteminden yararlanabiliyor ayrıca otomotiv yan sanayiinde

İki ülkenin dış ticareti Vietnam lehine 55,8 milyar dolar fazla verdi.. 2020’nin ilk 7 ayı itibariyle ise Vietnam ile ABD arasındaki dış ticaret hacmi 46,4 milyar

Ülkede yerli nüfusun 1994 yılı öncesi dönemde ekonomiye katılma, mülk sahipliği, eğitim ve temel iş yapma becerilerinin gelişimi gibi konularda geride bırakılmış

Cezayir ekonomisinin uluslararası ekonomiye daha çok entegre olarak serbestleştirilmesi ve devletin ekonomik hayattaki rolünün azaltılmasına yönelik politikalar kapsamında, Avrupa

Son yıllarda gittikçe değerlenen ülke ulusal para birimi, uluslararası petrol ve gıda fiyatlarındaki artış, Japonya’da gerçekleşen deprem ve tsunami ile

2014 yılından itibaren yukarıda vurgulanmış olan gelişmeler neticesinde, ülkenin otomotiv ithalatı önce 31 milyar USD’ye, 2015 yılında 15.4 milyar USD’ye