300
Süttaşı Heyelanının (Giresun/Doğankent) Aslancık Barajına ve Doğankent İlçesine Etkilerinin Araştırılması
The Investigation of the Effect of Süttaşı Landslide (Giresun/Turkey) on Aslancık Dam and Doğankent District
A. Akgün1,*,M. Karahan1, H. Ersoy1, A. Taflan2
1Karadeniz Teknik Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü
2 DSİ 22. Bölge Müdürlüğü (* muratkarahan21@gmail.com)
ÖZ: Sulama suyu ve enerji ihtiyacını karşılamak amacıyla akarsular üzerine baraj, gölet ve hidroelektrik santral (HES)’leri inşa edilmektedir. Özellikle işletme aşamasında rezervuarda yükselen su seviyesi yeni heyelanların oluşmasına ve paleo-heyelanların yeniden hareket etmesine neden olmaktadır. Böyle bir durumda gerek kütle hareketi sonucu oluşan dalga ve gerekse rezervuar alanını doldurup ölü hacmin dolmasına neden olan heyelan malzemesi sel ve taşkın gibi olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Bu çalışmada, Giresun ili Doğankent ilçesinde Aslancık barajı rezervuar alanın sol sahilinde, baraj gövdesinden 500 m uzaklıkta Doğankent’in karşısındaki yamaçta bulunan paleo- heyelan malzemesinin olası hareketinin baraja ve ilçeye olan olumsuz etkileri araştırılmıştır. Heyelan kütlesinin geometrik, fiziko-mekanik karakteristikleri ve havzanın özelikleri kullanılarak 2 boyutlu analizler yapılmıştır. Analiz sonuçlarında hareket edecek olan heyelan kütlesinin hacmi, hareket sonucu oluşacak olan dalganın boyu, hızı ve ilçeye doğru ilerleme mesafesi hesaplanmıştır.
Hesaplamalar sonucunda heyelan kütlesinin suya çarpma hızı 23 m/sn, dalganın hızı 20.2 m/sn, dalganın yüksekliği 27 m, dalganın karşı kıyıdaki ilerleme mesafesi 165 m, dalganın baraj gövdesine ulaşma süresi 24 sn ve yüksekliği 3 m olarak hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar dikkate alındığında olası bir hareket sonucunda Doğankent ilçesi ve Aslancık barajı için olumsuz sonuçların ortaya çıkabileceği öngörülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Aslancık Barajı, dalga etkisi, Süttaşı heyelanı, sel, taşkın.
ABSTRACT: Dams, ponds, and hydroelectric power plants (HEPP) are built upon streams in order to meet irrigation water and energy needs. These structures trigger natural events such as floods, overflows, or landslides during or after the construction. Especially after the construction of dams, the rising water level can cause new landslides of reactivate paleo-landslides. In such a case the sliding material fill the dam reservoir, rising the water level and creating huge waves which eventually cause negative consequences like floods and overflows. In this study, the hazardous effects of a possible reactivation of a paleo-landslide at the left bank of dam reservoir, 500 m from the dam girder of Aslancık Dam, which was built as a dam-type HEPP in Doğankent district of Giresun city, have been investigated. Two-dimensional analyzes were carried out using the geometric, physico-mechanical characteristics of the landslide mass and the properties of the basin. In the analyzes, the volume of the landslide mass to move, the size and speed of the waves to be generated by the slide and their travel distance to the district were calculated. As a result, the velocity of the landslide mass is calculated as 23 m/sec, the velocity of the wave as 20.2 m/sec, the height of the wave as 27 m, the run-up as 60.70 m, the time to reach the dam girder as 24 seconds and their height as 3 m. Taking into consideration the results obtained, it is predicted that negative results may occur for the Doğankent district and the Aslancık dam in case of a mass movement.
Keywords: Aslacık Dam, wave effect, Süttaşı landslide, flood, overflow.
1.GİRİŞ
Günümüzde içme ve sulama suyu temini, taşkın kontrolü ve enerji üretmek amacıyla akarsular üzerine baraj, gölet ve hidroelektrik santral (HES)’leri inşa edilmektedir. Bu yapılar su biriktirmek amacı ile
MÜHJEO’2017: Ulusal Mühendislik Jeolojisi
hazne oluşturmak üzere bir akarsu vadisini kapatarak akışı engelleyerek
geniş su yüzeyi meydana getirme gibi iki önemli fonksiyonu vardır. Yükselen su seviyesi yeni heyelanların oluşmasına ve paleo
durumda gerek kütle hareketi sonuc
artmasına neden olan heyelan malzemesi sel ve taşkın gibi olumsuz çalışmada, Giresun ili Doğankent il
rezervuar alanında sol sahilde, baraj gövdesinden 600 m uzaklıkta Doğ bulunan paleo-heyelan malzemesinin olası hareketinin baraja ve il araştırılmıştır (Şekil 1). Heyelan kütlesinin geometrik, fiziko
özelikleri kullanılarak 2 boyutlu analizler yapılmıştır. Analiz sonu kütlesinin hacmi, hareket sonucu oluşacak olan dalganın boyu, hızı hesaplanmıştır. Barajın tipi; beton ağırlıklı
yüksekliği 29.00 m ve aktif depolama hacmi bulunan paleo-heyelan kütlesinin baraj aksına yaklaşık kotları arasında bulunmak olup kütlenin
183 m kotu üzerinde kaldığı hesaplanmıştır.
Şekil 1. Çalışma Alanının Yerbulduru Haritası
2. ÇALIŞMA ALANI VE ÇEVRESİNİN JEOLOJİSİ
İnceleme alanının temel kayasını Üst Kretase yaşlı bazalt, andezit ve diyabaz oluşturmaktadır ( 2). Bu volkanik birimler genelde koyu gri, yeşilimsi
Aslancık barajı ve civarında Tersiyer yaşlı granodiyoritlerin etkisiyle yer yer metamorfize olmuşlardır.
Temel kaya olan volkanitlerin üzerinde 0
yamaç molozundan oluşan bir örtü yer almaktadır.
Ulusal Mühendislik Jeolojisi ve Jeoteknik Sempozyumu, 12-14 Ekim
301
hazne oluşturmak üzere bir akarsu vadisini kapatarak akışı engelleyerek su seviyesin
geniş su yüzeyi meydana getirme gibi iki önemli fonksiyonu vardır. Yükselen su seviyesi yeni heyelanların oluşmasına ve paleo-heyelanların yeniden hareket etmesine neden olmaktadır. Böyle bir durumda gerek kütle hareketi sonucu oluşan dalga ve gerekse rezervuar alanını doldurup ölü hacmin artmasına neden olan heyelan malzemesi sel ve taşkın gibi olumsuz sonuçlar
ankent ilçesinde baraj tipi bir HES olarak inşa edilen Aslancık barajı zervuar alanında sol sahilde, baraj gövdesinden 600 m uzaklıkta Doğankent’in karşısındaki yama
heyelan malzemesinin olası hareketinin baraja ve ilçeye olan olu
ekil 1). Heyelan kütlesinin geometrik, fiziko-mekanik karakteristikleri ve havzanın özelikleri kullanılarak 2 boyutlu analizler yapılmıştır. Analiz sonuçlarında hareket edecek olan heyelan hacmi, hareket sonucu oluşacak olan dalganın boyu, hızı ve ilçeye doğru ilerleme mesafesi
beton ağırlıklı, gövdenin talvegten yüksekliği 20
aktif depolama hacmi 1.63 hm3 olarak tasarlanmıştır. Olası hareket riski heyelan kütlesinin baraj aksına yaklaşık 600 m mesafede, sol sahilde
kotları arasında bulunmak olup kütlenin yaklaşık 1.5 milyon m3 lük kısmının Aslancık m kotu üzerinde kaldığı hesaplanmıştır.
Şekil 1. Çalışma Alanının Yerbulduru Haritası.
ÇEVRESİNİN JEOLOJİSİ
İnceleme alanının temel kayasını Üst Kretase yaşlı bazalt, andezit ve diyabaz oluşturmaktadır ( 2). Bu volkanik birimler genelde koyu gri, yeşilimsi-siyah renkli, sert ve sağlam özelliktedir. Birimler Aslancık barajı ve civarında Tersiyer yaşlı granodiyoritlerin etkisiyle yer yer metamorfize olmuşlardır.
Temel kaya olan volkanitlerin üzerinde 0.5-4.0 metreler arasında değişen kalınlıkta bitkisel toprak ve yamaç molozundan oluşan bir örtü yer almaktadır.
kim 2017, ÇÜ, Adana su seviyesini yükseltmeye ve geniş su yüzeyi meydana getirme gibi iki önemli fonksiyonu vardır. Yükselen su seviyesi yeni heyelanların yeniden hareket etmesine neden olmaktadır. Böyle bir alanını doldurup ölü hacmin lar doğurmaktadır. Bu esinde baraj tipi bir HES olarak inşa edilen Aslancık barajı
’in karşısındaki yamaçta eye olan olumsuz etkileri kanik karakteristikleri ve havzanın larında hareket edecek olan heyelan eye doğru ilerleme mesafesi gövdenin talvegten yüksekliği 20.00 m, temelden . Olası hareket riski ede, sol sahilde 180 m ile 360 m Aslancık barajı gölünün
İnceleme alanının temel kayasını Üst Kretase yaşlı bazalt, andezit ve diyabaz oluşturmaktadır (Şekil siyah renkli, sert ve sağlam özelliktedir. Birimler Aslancık barajı ve civarında Tersiyer yaşlı granodiyoritlerin etkisiyle yer yer metamorfize olmuşlardır.
4.0 metreler arasında değişen kalınlıkta bitkisel toprak ve
Şekil 2. Çalışma alanı ve çevresinin jeolojik h 3. MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ ÇALIŞMALARI
Enerji temini amaçlı olarak yapılmış olan Aslancık barajı göl m uzakta Doğankent ilçesinin karşısında
kütlesi gerekse konumu nedeniyle olası bir kütle hareketi sonucunda
düşünülmektedir. Meydana gelebilecek olumsuz sonuçların ve heyelan kütlesinin fiziksel özelliklerinin tespiti amacıyla heyelan kütlesi üzerinde toplamda 142 m derinlikte iki adet sondaj yapılmıştır.
Sk-1 numaralı temel sondaj kuyusu 297 m kotunda 60 m
açılmıştır. Sondajda 60 m boyunca kil, çakıl ve blok geçilmiştir. Blok ve çakıllar volkanik kökenli köşeli ve yarı yuvarlak kırıklı yüzeyleri ayrışmış durumdadır. Sk
269 m kotunda 82 m derinliğinde kabarma bölgesinde açılmıştır. Sondajda 0.00
arasında kil, kum, çakıl ve bloklardan oluşan heyelan malzemesi geçilmiştir. Blok ve çakıllar köşeli, yarı yuvarlak ve volkanik kökenlidir.
74.00-80.00 metreler arasında açık yeşil, gri
olup yüzeyleri demir ve kil sıvamalı olup yer yer pirit kristalleri görülmüştür.
elde edilen veriler doğrultusunda ana kaya derinliği, heye malzemesinin türü tespit edilmiştir
heyelan kütlesinin yüzey alanın tespit edildikten sonra sondaj verilerinden belirlenen ortalama derinlik kullanılarak heyelanın toplam hacmi hesaplanmıştır
almak mümkün olmadığı için kayan malzemenin değeri 20,5-22 KN/m3 arasındadır
302
Şekil 2. Çalışma alanı ve çevresinin jeolojik haritası (DSİ, 1986’dan değiştirilerek) 3. MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ ÇALIŞMALARI
amaçlı olarak yapılmış olan Aslancık barajı göl alanı sol sahilde gövdeden yaklaşık 600 uzakta Doğankent ilçesinin karşısında Süttaşı heyelanı bulunmaktadır (Şekil 3). Gerek heyelanın kütlesi gerekse konumu nedeniyle olası bir kütle hareketi sonucunda olumsuz sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir. Meydana gelebilecek olumsuz sonuçların ve heyelan kütlesinin fiziksel özelliklerinin tespiti amacıyla heyelan kütlesi üzerinde toplamda 142 m derinlikte iki adet sondaj
uyusu 297 m kotunda 60 m derinliğinde heyelanın kabarma bölgesinde açılmıştır. Sondajda 60 m boyunca kil, çakıl ve blok geçilmiştir. Blok ve çakıllar volkanik kökenli köşeli ve yarı yuvarlak kırıklı yüzeyleri ayrışmış durumdadır. Sk-2 numaralı temel araştı
269 m kotunda 82 m derinliğinde kabarma bölgesinde açılmıştır. Sondajda 0.00
arasında kil, kum, çakıl ve bloklardan oluşan heyelan malzemesi geçilmiştir. Blok ve çakıllar köşeli, yarı yuvarlak ve volkanik kökenlidir.
0 metreler arasında açık yeşil, gri renkli bazaltlar geçilmiştir. Bazaltlar kırıklı ve çatlaklı olup yüzeyleri demir ve kil sıvamalı olup yer yer pirit kristalleri görülmüştür. Yapılan sondajlardan nda ana kaya derinliği, heyelanın derinlere doğru geometrisi ve heyelan malzemesinin türü tespit edilmiştir (Şekil 4). Yüzey çalışmaları sonucundan sınırları tespit edilen heyelan kütlesinin yüzey alanın tespit edildikten sonra sondaj verilerinden belirlenen ortalama derinlik larak heyelanın toplam hacmi hesaplanmıştır. Heyelan malzemesinden örselenmemiş örnek kayan malzemenin zemin türü dikkate alınarak birim hacim ağırlık arasındadır (Coduto, 1999). Heyelan sonucu oluşacak dalga
aritası (DSİ, 1986’dan değiştirilerek).
alanı sol sahilde gövdeden yaklaşık 600 (Şekil 3). Gerek heyelanın olumsuz sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir. Meydana gelebilecek olumsuz sonuçların ve heyelan kütlesinin fiziksel özelliklerinin tespiti amacıyla heyelan kütlesi üzerinde toplamda 142 m derinlikte iki adet sondaj
derinliğinde heyelanın kabarma bölgesinde açılmıştır. Sondajda 60 m boyunca kil, çakıl ve blok geçilmiştir. Blok ve çakıllar volkanik kökenli 2 numaralı temel araştırma sondajı 269 m kotunda 82 m derinliğinde kabarma bölgesinde açılmıştır. Sondajda 0.00-74.00 metreler arasında kil, kum, çakıl ve bloklardan oluşan heyelan malzemesi geçilmiştir. Blok ve çakıllar köşeli,
Bazaltlar kırıklı ve çatlaklı Yapılan sondajlardan lanın derinlere doğru geometrisi ve heyelan Yüzey çalışmaları sonucundan sınırları tespit edilen heyelan kütlesinin yüzey alanın tespit edildikten sonra sondaj verilerinden belirlenen ortalama derinlik Heyelan malzemesinden örselenmemiş örnek zemin türü dikkate alınarak birim hacim ağırlık Heyelan sonucu oluşacak dalganın özelliklerinin ve
MÜHJEO’2017: Ulusal Mühendislik Jeolojisi olumsuz etkilerinin araştırılması için hesapl
Baraj maksimum işletme seviyesine ulaştığı zaman heyelan kütlesinin topuğu ortalama 15 m su kalacaktır (Şekil 4). Böyle bir durumda topuğun
başlayacağı, topuktan bu şekilde yıkılmaların ardından büyük kütlenin hareket edeceği düşünülmektedir.
Şekil 3. Gövdeden 600 m uzaklıktaki heyelan ait
Ulusal Mühendislik Jeolojisi ve Jeoteknik Sempozyumu, 12-14 Ekim
303
olumsuz etkilerinin araştırılması için hesaplamalarda kullanılacak değerler Çizelge
Baraj maksimum işletme seviyesine ulaştığı zaman heyelan kütlesinin topuğu ortalama 15 m su durumda topuğun doygun hale geleceği ve bu kısımlarda kaymaların başlayacağı, topuktan bu şekilde yıkılmaların ardından büyük kütlenin hareket edeceği
Şekil 3. Gövdeden 600 m uzaklıktaki heyelan ait Google Earth görüntüsü
Şekil 4. Heyelan kütlesinin kesiti.
kim 2017, ÇÜ, Adana Çizelge 1’de verilmiştir.
Baraj maksimum işletme seviyesine ulaştığı zaman heyelan kütlesinin topuğu ortalama 15 m su altında doygun hale geleceği ve bu kısımlarda kaymaların başlayacağı, topuktan bu şekilde yıkılmaların ardından büyük kütlenin hareket edeceği
görüntüsü.
304 4. DALGA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI
Elde edilen veriler yardımıyla heyelan kütlesinin su kütlesine çarpma hızı, çarpma ile oluşacak dalganın boyu, karşı kıyıya çarpma hızı, yüksekliği ve karşı kıyıdaki ilerleme hızı hesaplanmıştır.
Çizelge 1. Heyelan ve baraj gölünün geometrik bilgileri ile kayan malzemenin fiziksel ve mekanik özellikleri
Özellikler
Heyelan en üst nokta kotu 370 m Heyelan en alt nokta kotu 175 m Heyelan malzemesinin uzunluğu 332 m Heyelan malzemesinin ortalama genişliği 126 m Heyelan malzemesinin maksimum genişliği 196 m Heyelan malzemesinin ortalama kalınlığı 38 m
Birim hacim ağırlık 22 kN/m3
Heyelan malzemesinin eğim açısı 350 Karşı yamacın ortalama eğimi 160
İçsel sürtünme açısı 280
Heyelan malzemesinin yüzey alanı 47,272 m2 Heyelan malzemesinin maksimum hacmi 1,796,336 m3 Rezervuardaki maksimum su derinliği 18 m
Minimum su kotu 180 m
Maksimum su kotu 183 m
Normal su kotu 181 m
Heyelan Kütlesinin Hızı
Kayan malzemenin suya çarpma hızı oluşan dalganın hızını, yüksekliğini, baraj gövdesine dalganın ulaşma hızı, gövdeye uyguladığı basıncı ve karşı kıyıdaki ilerleme miktarı etkileyen en önemli parametredir. Bu nedenle çalışma kapsamında, heyelan hızı Vought (1979) tarafından önerilen eşitlik kullanılarak hesaplanmıştır. Heyelan kütlesinin suya çarpma hızı Eşitlik 1 yardımıyla hesaplanır;
= + ⌊2 ( − ∅ )⌋ / (1)
vs: heyelan hızı, v0: ilk hız, g: yer çekimi ivmesi (9.81 ms-2), s: heyelan hareket miktarı (topuktan su yüzeyine), α: yamaç eğimi, ϕ: heyelan malzemesinin içsel sürtünme açısıdır.
Dalga Yüksekliği
Heyelan kütlesinin aniden suya çarpması ile rezervuar alanında dalga oluşmaktadır. Oluşan dalga karşı kıyaya yada baraj gövdesine ulaştığı zaman ciddi zararlar vermektedir. Zararın boyutu dalganın boyutuna bağlıdır (Huber, 1980; Huber and Hager, 1997; Vischer and Hager, 1998). Çarpma sonucu oluşan dalganın boyutu Eşitlik 2 yardmıyla hesaplanır;
= 0.88 sin /
/ ℎ / (2)
H: dalga yüksekliği, α: yamaç eğimi, ρs ve ρw: malzemenin ve suyun yoğunluğu, Vs: malzeme hacmi, b: malzeme genişliği, h: su derinliği, x: karşı kıyıya olan uzaklık (m).
Dalganın Hızı
Heyelan kütlesinin suya çarpması ile su yüzeyinde birçok farklı yönde ve yüksekliklerde hızlarda dalga oluşmaktadır. Çarpma yönü boyunca oluşan dalganın momenti en büyük olup dalganın hızı Eşitlik 3 yardımıyla hesaplanmaktadır;
MÜHJEO’2017: Ulusal Mühendislik Jeolojisi ve Jeoteknik Sempozyumu, 12-14 Ekim 2017, ÇÜ, Adana
305
= ( ∗ ( + ) . (3)
C dalganın yayılma hızı, g yerçekimi ivmesi, H dalga yüksekliği ve d (m) su derinliğidir.
Dalganın Karşı Kıyıda İlerleme Miktarı
Heyelan kütlesinin ürettiği dalga karşı kıyaya ulaştığı zaman dalganın hızı, yüksekliği ve karşı yamacın eğim açısına bağlı olarak dalga karşı kıyıda ilerler dalganın karşı kıyıdaki ilerleme miktarı Eşitlik 4 yardımıyla hesaplanır;
= 2.831( ) . ( ) . (4)
R dalganın karşı kıyıda ilerleme miktarı, d su derinliği, karşı kıyının eğim açısı, H (m) dalganın yüksekliğidir.
Dalganın Baraj Gövdesine Etkisi
Kütle hareki sonucu oluşan ve baraja ulaşan dalga baraj gövdesini aşma riski bulunmaktadır. Böyle bir durumda mansap tarafındaki yerleşim alanlarında ciddi zararlar doğurabilmektedir. Bu gibi olumsuz etkilerin önceden tahmin edilmesi gerekmektedir. Baraja ulaşan dalganın yüksekliği eşitlik 5 yardımıyla hesaplanır;
ℎ = 2 0.88 sin cos 2 3
/
ℎ
/
ℎ
/
(5)
Burada;
H: dalga yüksekliği, α: yamaç eğimi, ρs ve ρw: malzemenin ve suyun yoğunluğu, Vs: malzeme hacmi, b: malzeme genişliği, h: su derinliği, x: karşı kıyıya olan uzaklık, H/h: göreceli dalga yüksekliği, γ:
dalga yönü, r: radyal seyahat mesafesidir (m).
5. SONUÇLAR
Olası bir kütle hareketi sonucunda ilk etapta çarpma etkisi ile oluşan dalga Doğankent ilçesine ve barajın gövdesine doğru ilerleyerek ilçeye ve barajın gövdesine zarar verecektir. Rezervuar alanına dolan ortalama 1 milyon metre küplük malzeme rezervuar alanında ikinci bir set oluşturarak geriye doğru su seviyesinin yükselmesine neden olacaktır. Böyle bir durumda taşkın sonucu dalganın etki etmediği kısımlarda su altında kalacaktır (Şekil 5a, b, c,) Yapılan hesaplamalar sonucunda heyelan kütlesinin suya çarpma hızı 23 m/sn, dalganın hızı 20.2 m/sn, dalganın yüksekliği 27 m, dalganın karşı kıyıdaki ilerleme mesafesi 165 m, dalganın baraj gövdesine ulaşma süresi 24 sn, yüksekliği 3 m ve olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak heyelanın oluşturacağı dalganın ve rezervuar alanını dolduran heyelan malzemesinin oluşturacağı doğal setin Doğankent ilçesine hasar vereceği ön görülmektedir.
Şekil 5. Normal su seviyesi (a), Maksimum işletme
sonucu 10 metre yükselen su seviyesi (c).
306
Şekil 5. Normal su seviyesi (a), Maksimum işletme seviyesindeki su seviyesi (b) Kütle hareketi sonucu 10 metre yükselen su seviyesi (c).
seviyesindeki su seviyesi (b) Kütle hareketi
MÜHJEO’2017: Ulusal Mühendislik Jeolojisi ve Jeoteknik Sempozyumu, 12-14 Ekim 2017, ÇÜ, Adana
307 6. KAYNAKLAR
DSİ, 1986. Aslancık Barajı Göl Alanı Süttaşı Mahallesi Heyelan Raporu, Trabzon.
Erdik, M., Demircioğlu, M., Şeşetyan, K., ve Durukal, E., 2006. Ulaştırma Bakanlığı Demiryolları Limanlar ve Hava meydanları İnşaatları Deprem Teknik Yönetmeliği için Deprem Tehlikesi Belirlenmesi, B.Ü. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü.
Ertunç, A., 2003. Mühendislik Jeolojisi. SDÜ Yayınları, Isparta.
Gelişli, K., Ersoy, H., 2017. Landslide Investigation with the use of Geophysical Methods: A Case Study In Northeastern Turkey, Advances in Biology and Earth Sciences, 2(1), 52-64.
Huber, A., 1980. Schwallellen in seen als flogevon felssturzen. Technical Report Mitteilung 47, VAW-Mitteilung, 180, Vischer D. (ed.), Zurich, Switzerland.
Huber, A., and Hager, W. H., 1997. Fore casting impulse waves in reservoirs, in Dix-neuvieme Congres des Grands Barrages, Florence, Commission Internationale des Grands Barrages, 993- 1005.
